Via ploeteren in Brabants hok
naar Hit factory in New York
s Janaceks Osud"Noodloteen mislukte opera
Concertagenda
PLATED
POP
1
november Captain Beef-
heart, Paradiso in Amsterdam.
)99, Eksit in Rotterdam.
november Fischer Chore,
\hoy' in Rotterdam.
november The Stylistics,
De Doelen in Rotterdam.
november Paul Simon,
larré in Amsterdam.
november Rick Wake-
nan. De Doelen in Rotterdam,
november The Nits, Exit
n Rotterdam.
'O november Skids, Paradi-
Amsterdam.
november Gladys
(night The Pips, De Doe-
en in Rotterdam.
\3 november Rod Stewart,
Ahoy' in Rotterdam.
14 november Urban us, Dili-
gen tia in Den Haag. Nicolas
Peyrac, Doelen in Rotterdam.
18 november Girlschool,
Paradiso in Amsterdam.
20 november The Kinks, De
Doelen in Rotterdam.
21 november Frankie Mil
ler, Paradiso in Amsterdam,
Stiff Little Fingers, Paard
van Troje in Den Haag.
22 november Frankie Mil
ler, Vredenburg in Utrecht, Q
Tips, Eksit in Rotterdam.
23 november Stiff Little
Fingers, Paradiso in Amster
dam.
27 november Queen, Groe-
noordhal in Leiden.
28 november B 52's, Paradi
so in Amsterdam.
29 november The Shadows,
De Doelen in Rotterdam.
30 november The Jam, De
Doelen in Rotterdam.
3 december Bob Seger,
Ahoy' in Rotterdam. Orche
stral Manoeuvres In The
Dark, Paradiso in Amsterdam.
4 december Orchestral Ma
noeuvres In The Dark, Paard
van Troje in Den Haag.
5 december Ruts DC, Mel
kweg in Amsterdam.
27 december National Imi
tator Festival, Theater Kunst
min in Rotterdam.
sn ki-
Ikaar
min-
leter.
ieder
heb-%
vordt
larte-
n.
ende
Lyra,
57 of
aren-
iden,
s 22
deze
erg
,,val-
gt zo
tien.
-dt in
a ko-
naam
i\ de
Bruce Springsteen The River (CBS)
1)
The genius of Rock" heeft toegslagen. Na
uim acht jaar lang een belofte te zijn geweest
evert Bruce Springsteen met zijn dubbelel-
The River het definitieve bewijs van zijn
Pas nu zal het Grote Publiek door
ie knieèn gaan en Sherry Darling, Hungry
ieart. Out In The Street en Cadillac Ranch
■olie borst meebrullen. Mick Jagger en
(eith Richards moeten de tenen in de schoe-
wel krom trekken bij het horen van
?rush On You, Manfred Mann kan opgelucht
\dem halen omdat hij weer over songmate-
iaal voor zijn volgende drie albums kan be
schikken. De teksten van Springsteen zijn als
anouds charmant naïef en ontspruiten nog
teeds uit dezelfde bronnen (car, street, girl),
\ar op The River is de overgave van de jon-
Bruce ongekend, en meer dan ooit meesle-
)end. Als een getergde leeuw kermt Springs-
Drive All Night, gekweld als nooit te-
declameert hij in Point Blank. Rock 'n
loll in zijn puurste vorm.(!)
2)
Springsteen's stem gaat door merg en been,
'.ijn teksten handelen altijd over dezelfde the-
3 's en zijn met een beetje kwade wil zelfs
benullig te noemen. De begeleiding van de
luwe E-Street Band is baggervet en zou
innen worden afgedaan als een eigentijdse
topie van Phil Spector. Het zogenaamde
hard-working fast-driving streetboy"-
mage van Springsteen komt onredelijk over.
Vant Bruce is een popster, geen rouwrandna-
•elknul. Dat is waarschijnlijk de reden waar-
Springsteen zich nooit heeft kunnen ver-
leugen in de belangstelling van het Grote
Jubliek. Op The River manifesteert Springs-
zich niet anders dan op Darkness On
"he Edge of A Town en Born To Run. Daar-
blijft Bruce Springsteen net als Jantje Pe-
een eeuwige belofte.f?)
AvdM
honey and the Hardcore Phoney for
eal (Ariola).
rorig jaar verscheen op de Nederlandse pla-
enmarkt de uitstekende debuutelpee van de
roningse formatie Phoney and the Hardco-
met zanger en leider Erik Strack, vriend
i protégé van Herman Brood. Herman
naakte reclame voor de groep met Eriks suc-
esvolle compositie „I love you like I love
nyself" en Phoney vormde het voorprogram-
na bij optredens van Brood. De in een prach-
ige hoes gestoken elpee „Phoney hits" ver-
Vocht aardig, in ieder geval genoeg voor
$riola om Erik het grote voorbeeld van Her
man Brood te laten volgen: oversteken naar
et verre Amerika, waar onder leiding van
roducer Tim O'Brien een internationaal
linkend produkt moest worden gefabri-
eerd. De kritiek op Hermans Amerikaans
fetinte „Go Nutz" is intussen genoegzaam be
en d. Allerwegen werd de plaat afgekraakt,
toe zou het Erik Strack vergaan?
1iet veel beter, kan de conclusie zijn na het
eluisteren van de proef persing van „Phoney
real". Niet alleen is de geluidskwaliteit er-
melijk het lijkt wel alsof er bij de opna-
n dikke dekens over de microfoons zijn
ehangen maar ook het van de eerste el-
bekende enthousiasme ontbreekt. Een ge
polijste Erik Strack werkt zich door tien ta-
elijk gladde composities heen. Is dit werke
lijk dezelfde Erik Strack, die in 1979 één van
Nederlands beste debuutalbums maakte? De
vraag luidt dan ook: wil de echte Erik Strack
opstaan!?
TvR
The Babys On The Edge (Chrysalis)
Na het verschijnen van Broken Heart, met
daarop de schitterende single Everytime I
Think Of You, is bij de Babys een duidelijke
verstoring in het groeiproces opgetreden. Dit
tekende zich al af op de vorige, door Keith
Olsen geproduceerde, elpee Union Jacks. Het
is vervelend te constateren dat ook On The
Edge van deze zuigelingen niet in aanmer
king komt voor trompetgeschal. Het sterkste
punt bij deze vijfmansformatie is, dat alle
groepsleden de gave hebben om goed in het
gehoor liggende „gecultiveerde" rockers te
schrijven. Nummers als Turn And Walk
Away en Downtown zijn daar geslaagde
voorbeelden van. Rock waar de scherpe kan
tjes zorgvuldig van afgehaald zijn. Deze En
gelse, maar erg Amerikaans georiënteerde
band, houdt het weliswaar heavy, maar be
schaafd. De teksten handelen als vanouds
over jonge meisjes die alles willen (Sweet 17)
of weglopen (in Postcard, één van de weinige
uitschieters op de elpee). Daarnaast is er ook
nog ruimte voor een behoorlijk portie mo
dern doemdenken (in Darker Side Of Town).
Een bedenkelijk vervolg.
N.M
Utopia Deface the Music (Ariola)
Koot en Bie maakten eens een parodie op
George Baker, die zo goed was (Love You As
Much As The Sand), dat het vreselijk werd
ernaar te luisteren. Top-producer Todd
Rundgren heeft op de elpee Deface The Mu
sic tesamen met zijn hobbyclubje Utopia nu
ongeveer hetzelfde gedaan, met dien verstan
de dat niet de heer Baker geparodieerd
wordt, maar de Beatles. Jawel. En Rundgren
doet dat zo leuk en zo natuurgetrouw, dat
liefhebbers van Beatles-muziek met een beet
je fantasie Deface The Music als een heuse
Beatles-elpee uit de jaren '64 '68 kunnen
beschouwen.
Een geslaagde grap derhalve, deze plaat van
Ut°P'a- AvdM
Atlanta Rhythm Section The boys from
Dora vilie (Polydor).
Dit is alweer de negende elpee van de zes-
mansformatie uit Doraville, Georgia, 140 ki
lometer verwijderd van Macon, de bakermat
van de southern-rock. De jongens uit Dora
ville" brengen ook deze variant van country-
muziek, maar te gladgestreken, te emotieloos.
TvR
Wilton Felder Inherit the wind
MCA/Ariola).
Bevinden The Crusaders zich met hun soul
jazz af en toe op het randje van de instrumen
tale easy listening, op de solo-elpee „Inherit
the wind" overschrijdt Crusaders-saxofonist
Wilton Felder deze grens duidelijk. Van de
twee laatste Crusaders-elpees heeft hij boven
dien geleerd dat met een gerenommeerde
zanger of zangeres als Bill Whithers en
Randy Crawford best een leuke hit gescoord
kan worden. Vandaar waarschijnlijk de aan
wezigheid van Bobby Womack op twee
tracks van deze weliswaar aangenaam luis
ter bare, maar verder weinig opvallende el
pee.
TvR.
Hollander is een ambitieuze, de- in het voorprogramma van Ellen doorbreken", filosofeert Hollan-
mocratische groep, die op Ameri- Fowley en The Golden Earring der-pianist Otger Cooymans op
kaahse leest geschoeide muziek speelde, verscheen half oktober de een mooie oktoberdag in een ca-
speelt. De band kwam in januari debuut-elpee Side kicks. feetje in Haarlem,
van dit jaar bij elkaar en tekende We willen best in Amerika wo- „Als we het lang willen uitzingen,
in maart een contract met CBS nen en onze elpees daar opnemen is succes in Amerika trouwens
voor drie elpees. Van de groep, die als dat betekent, dat we er kunnen broodnodig".
„NA TIONAAL99 ROCKCOLLECTIEFMIKT OP BUITENLAND
218.3
817.7
205.3
Voornamelijk het Holland
Festival en de Nederlandse O-
pera hebben er voor gezorgd
dat de muziekliefhebbers in
ons land de laatste dertig jaar
geleidelijk aan het muziek
theater van de in 1928 overle
den Moravier Leos Janécek
konden leren kennen en be
wonderen. Aanvankelijk
stond ons operapubliek begrij
pelijkerwijs nogal terughou
dend tegenover deze kunst, en
nog steeds is het in zijn reac
ties wat aarzelend en wissel
vallig maar grandioze voor
stellingen van „Jenufa" en
„Kata Kabanova", aangrij
pende verbeeldingen van tra
gische vrouwenlevens, maak
ten in brede kring diepe in
druk.
Tussen deze twee opera's in
componeerde Janécek onder
meer „Osud" (Noodlot), een o-
pera waaraan hij van 1903 tot
1907 werkte maar die ook nu
nog vrijwel onbekend is. Het
duurde tot 1958 alvorens het
werk in première ging en toen
werd het verloop van de han
deling zo ingrijpend veranderd
dat het verband tussen de in
derdaad zwakke dramaturgie
en de veelal heel bijzondere
muziek problematisch werd.
Overigens was het zeker niet
on verklaarbaar dat „Osud"
met zijn 23 rollen jarenlang
geen toegang vond tot een
operatheater en dat de parti
tuur ook niet werd gedrukt.
De intrige is nodeloos gecom
pliceerd en verward en doet
ook nogal onwaarschijnlijk
aan. Janacek zelf maakte een
opzet voor het libretto waarbij
hij uitging van het bewogen
verleden van de jonge vrouw
van een houtvester in een mo
dieus Boheems vakantieoord
dat de componist geregeld be
zocht. Hij vermengde de vrij
actuele gebeurtenissen met ei
gen levens- en liefdeservarin
gen, ook uit zijn conservatori
um tijd.
Eigenlijk wilde Jariécek reage
ren op een in 1897 gepresen
teerde éénacter van een ande
re operacomponist die daarin
zijn stuk gelopen relatie met
een zangeres zodanig utbeeld-
de dat het karakter van de be
trokken vrouw in een ongun
stig licht kwam te staan. Jana
cek beoogde met zijn werk
eerherstel voor deze vrouw
waarbij hem waarschijnlijk de
inhoud van opera's als Tsjai-
kofski's „Eugen Onegin", Puc
cini's „La Bohème" en Char-
pentiers Louisevoor ogen
stond. Noch hijzelf echter,
noch Fedora Bartosové die er
naar zijn aanwijzingen een
drama in verzen a la Poesjkin
van moest maken, zijn in hun
toeleg overtuigend geslaagd.
Een regisseur echter die bereid
is hun bedoelingen te analyse
ren en te respecteren, en die
in staat is ze theatraal gestalte
te geven, maakt het mogelijk
de muziek in het juiste ver
band en in de passsende sfeer
tot zijn recht te doen komen.
Dat is zeker de moeite waard
want al is „Osud" geen gaaf
meesterwerk, het is stellig een
opera die met een meester
hand is gecomponeerd en zo'n
werk heeft altijd velerlei te
bieden. Zo bijvoorbeeld de
verrassende muzikale schilde
ring van het nogal decadente
voornaam-burgerlijke milieu
van het fin-de-siècle waarin
de voornaamste personages
karakteristiek zijn neergezet.
De vocale partijen hebben ze
ker niet altijd de innerlijke
spanning van „Jenufa" of
„Kata Kabanové" maar vooral
lyrisch zijn er vervoerende
momenten en de orkestpartij
heeft dikwiils een grote beel
dende kracht.
Janécek zou geen echte opera
componist zijn geweest als hij
„Osud" had gecomponeerd in
dezelfde stijl als het boeren
drama „Jenufa" waarvoor de
volksmuziek, hoe persoonlijk
ook verwerkt, een belangrijke
inspiratiebron is geweest. In
„Osud" dat zich afspeelt in een
verstedelijkt milieu, tendeert
de stijl naar het expressionis
me van het begin van deze
eeuw, al blijft Janécek deson
danks zichzelf. Ook de dialoog
heeft naar tekst en muziek uit
eraard een heel ander karak
ter dan in „Jenufa". Nu over
heerst een doorgaans lichte en
elegan te con versa tie-tran t
waarachter zich het met ex
plosieven geladen drama, zich
uitend in orkestrale explosies,
aankondigt.
Dit alles blijkt uit een plaatop
name van „Osud" die al in
1975 en 1976 is gemaakt door
het stedelijk theater van Brno,
de stad waar de elfjarige Jané
cek naar de school van het
Augustijner klooster ging. De
box met de twee platen schijnt
reeds in 1978 te zijn uitge
bracht maar is pas onlangs via
Engeland beschikbaar geko
men.
De boxen van Supraphon
2011/12 zijn intussen
van verschillende tekstboe
ken. U moet er op toezien dat
u een exemplaar krijgt met be
halve het originele libretto
tenminste ook een Engelse
vertaling ervan. Er zijn ook
viertalige tekstboeken met een
veel uitvoeriger documentatie.
Afgezien van een soms minder
gelukkige persing geeft de
Tsjechische opname doorgaans
een heel goed beeld van het
werk. Natuurlijk zijn er mooie
en minder mooie stemmen en
vocalisten met een sprekende
en een minder sprekende
voordracht. Koor en orkest
zijn geen topensembles. Fran-
tisek Jilek is geen topdirigent
(wat ook blijkt uit de niet
steeds ideale balans). Belang
rijker is echter dat hier uitvoe
renden aan het werk zijn die
met taal en muziek als het
ware van huis uit vertrouwd
zijn en die er zich naar beste
kunnen volledig voor inzetten.
JOHN KASANDER
Leos Janaöek (1Q54:1928)
HAARLEM „Eén van
onze eerste concerten in de
Amsterdamse Melkweg
een groot succes" zegt
ger Tony Vandenberg la
chend. „Na het eerste num
mer hebben we veertien toe
giften gegeven..."
„Aan dat concert hebben we
trouwens een fanclub over
gehouden" vult pianist Ot
ger Cooymans aan.
Hollander is voor platen
maatschappij CBS een
schot in de roos. De kwali
tatief hoogstaande elpee
Side kicks is daar het be
wijs van. In Duitsland en
België komt de elpee bin
nen twee weken uit terwijl
in Engeland, Frankrijk en
Amerika de platenmaat
schappijen zelf om proef-
persingen van het album
hebben gevraagd.
Toen Alfred Lagarde met de
groep en een demonstratie-
bandje met vijf nummers de
maatschappij kwam overtui
gen van de kwaliteiten van de
band, werd er niet eerst
zich tig afgetast. Al snel
een contract voor drie el
pees... of de heren dat
even wilden tekenen. „Ik
deed het bijna in mijn broek
toen er getekend moest wor
den" weet Otger Cooymans
zich nog te herinneren. „Het
is een enorme verantwoorde
lijkheid. De tweede elpee
moet namelijk beter zijn dan
de eerste en de derde moet
weer boven de voorgaande
twee uitsteken. Het schrijven
gaat me echter niet zo gemak
kelijk af. Ik zit soms als een
schooljongen huiswerk te ma
ken en te ploeteren aan nieu
we nummers. Er gaan heel
wat vellen papier de prullen
bak in. Ik heb echt problemen
met het schrijven, maar ik
ben extra tevreden met het
resultaat als het dan lukt. De
drie nieuwe nummers die we
nu live spelen, zijn weer stuk
ken beter, dan wat op de el
pee staat, dus het gaat goed.
Die nieuwe songs zijn moder
ner en klinken heavier, dan
de liedjes op de elpee. Ze heb
ben een open structuur en
hebben meer geprofileerde
achtergrondkoortjes. Die
koortjes zijn nodig omdat
Tony erg bluesy zingt. Als je
ze dan niet gebruikt, vind ik
de muziek ouderwets klin
ken
Hit Factory
De platenmaatschappij trok
voor de groep een flink be
drag uit, waarmee ze aan het
werk kon. In Nederland zijn
in een dag of zes de basisban
den met zang opgenomen.
„Daarna zijn we naar Ameri
ka vertrokken. We hebben in
The Hit Factory in New York
de plaat afgemaakt. Er is nog
een gitaar gedubt, wat achter
grondkoortjes opgenomen en
het instrumentale McDougal
Street Reunion op de band ge
zet".
Dat nummertje is dus geen
opvuller? „Nee, we hebben
zelfs een aantal nummers
moeten inkorten".
„Mag ik daar wat op zeggen"
vraagt de met een Duits ac-
Tony Vandenberg Leadvocals, „Fuzz
guitar"
Otger Cooymans Yamaha grand pia
no, synthersizers, vocals
Jan Pijnenburg Drums
Rudy Englebert Bass, vocals
Carl Carlton Lead guitar, acoustic
and bottleneck guitar, vocals
cent sprekende Carl Carlton.
„Ik ben een fan van bottle-
neckmuziek, heb veel naar
Ry Cooder en Little Feat ge
luisterd en heb een beetje
bottleneck leren spelen. In
New York ontmoetten we
toevallig de gitarist van Ellen
Fowley, Russell Shirley. Ik
ben met Russel op een avond
doorgezakt. Toen we 's mor
gens om een uur of vijf de
kroeg uitkwamen, zijn we
naar de studio gegaan, waar
onze producer Alfred Lagarde
nog aan het mixen was. Met
Russell heb ik in de studio
toen wat gitaar gespeeld. La
ter bleek dat Alfred het had
opgenomen en omdat hij het
graag op de elpee wilde heb
ben, is het er op gekomen
Uitgedroogde
lever
Dat Alfred Lagarde, die als
Alfie Vandergarde, op de el
pee staat vermeld, de elpee
heeft geproduceerd, is geen
toeval. „Hij is onze ontdekker,
heeft een platencontract be
werkstelligd en is een tijdje
manager geweest" zegt Otger.
Carl onze gitarist, die bij
Long Tall Ernie 8e The Sha
kers is begonnen, woont in
Arnhem en kent Alfred
een stadsgenoot al heel
lang. We waren demo's aan
het opnemen, die Alfred toe
vallig bij Carl thuis hoorde.
Hij was er zo kapot van, dat
hij geld in een nieuw demon
stratie bandje heeft gestoken.
Met die tape is hij naar CBS
gestapt, met alle gevolgen van
dien".
De „Beton "-disc-jockey La
garde, die in de New Yorkse
Hitfactory de elpee wilde af
maken, zal zijn Amerikaanse
avontuur niet zo gauw verge
ten. „Hij heeft twee dagen in
het ziekenhuis gelegen met
een uitgedroogde lever. Dat
kwam niet door drugs, maar
waarschijnlijk door overmatig
drankgebruik".
Alfred Lagarde wordt op de
platenhoes Alfie Vandergarde
genoemd. „Dat komt niet om
dat hij ook als disc-jockey
werkzaam is, maar dat is ge
woon in de roes van Amerika
gebeurd. Hij heeft met de
VARA wel bepaalde afspra
ken. Zo mag hij groepen pro
duceren, maar mag deze
bands niet als eerste op de ra
dio draaien. Onze single Good
Enough To Rock Roll is dus
eerst door anderen uitgezon
den
Ploeteren
Hollander werd opgericht
door pianist Otger Cooymans
en drummer Jan Pijnenburg.
Cooymans: „We hebben heel
lang in een hok in Den Bosch
zitten ploeteren om een be
paalde sound te creëren. Er
was echter geen droog brood
op de plank waardoor Jan uit
pure armoede bij Long Tall
Ernie The Shakers is gaan
spelen. Daar kwam hij Carl
Carlton tegen en nam hem
mee toen hij weer bij de groep
wegging. Later hebben we
onder valse voorwendselen
zanger Tony Vandenberg er
bij gekregen. We hadden na
melijk een bandje met wat
nummers opgenomen. De mu
ziek klonk wel aardig maar
de zang was vreselijk. Ik kan
namelijk helemaal niet zin
gen. Tony wilde wel even als
zanger fungeren en is toen
maar gelijk gebleven. Het
grootste probleem was het
vinden van een goede bassist.
We hebben ongeveer 30 tot 35
bassisten uitgeprobeerd, waar
onder Freddie Cavalli van de
Wild Romance („Die bakte er
niks van"). Het contract was
al lang getekend, voordat we
Rudv Englebert vonden. We
hadden iemand nodig met een
uitstekende techniek, die goed
kan tellen en toch de hele
avond simpele akkoordjes wil
spelen, als het moet. Rudy
was de enige, die aan die ei
sen voldeed".
Ruzie
Hollander is een wonderlijk
band, die uit vijf verschillen
de mensen bestaat. „We zou
den eigenlijk de hele dag ru
zie moeten hebben. De gitarist
speelde toen hij bij Hollander
kwam drie akkoorden: A-bar-
ré, D-barré en E7 en was ge
wend daarmee de „wereld te
veroveren". Ik kom juist uit
de harmonische sector en
vind dat ieder nootje er punt
gaaf uit moet komen. We heb
ben in het begin dan ook zo'n
ontzettende ruzie gehad, dat
Carl zijn gitaar tegen de muur
smeed en ik jankend de repe
titieruimte verliet".
Niet alleen pianist en gitarist
hebben andere muzikale inte
ressen. De zanger komt uit
een Zappa-hoek, de bassist
houdt van jazzrock terwijl de
drummer het liefst bij Rod
Stewart zou drummen. Toch
is het een goede combinatie,
de elpee is daar het bewijs
van. Ja toch?"
HANS PIëT.
Als het leiderschap binnen de
groep ter sprake komt, blijkt
de groep een democratisch ge
heel te zijn. „Ieder groepslid
heeft een vetorecht en dat
geeft de nodige problemen...
dat meen ik serieus. Je pro
beert die problemen op te los
sen door de beste compromis
sen te zoeken De zanger laat
zijn vuist zien. „Heel eenvou
dig, wie het hardst slaat krijgt
zijn zin".
