Economische crisis
^verenigt én verdeelt
presidentskandidaten
Uniek
weekeinde
naar New York
IATA BLIJFT
TARIEVEN
BEPALEN
Rath en Doodeheefver en
Goudsmit willen samengaan
MARKTEN
Beurs van Amsterdam
cJONOMIË
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 1 NOVEMBER 1980 PAGINA 15
5
Olie-import grote
industrielanden
fors omlaag
LONDEN Uit officiële cijfers blijkt dat de
grote westerse industrielanden dit jaar bijna
tien procent minder olie zullen importeren
dan in 1979. Het Amerikaanse ministerie van
energiezaken voorziet dat de VS dit jaar 17
procent minder olie zullen kopen in het bui
tenland dan in 1979.
De olie-import van Japan is in de loop van het
jaar afgenomen, en lag in de zomermaanden al
tien procent onder het peil van vorig jaar. Des
kundigen in Tokio verwachten dat Japan dit jaar
5,02 miljoen vaten (van 159 liter) per dag zal im
porteren; sinds 1976 is de Japanse import niet zo
gering van omvang geweest. De Westduitse im
port lag in de periode van januari tot en met sep
tember bijna acht procent onder het niveau van
dezelfde periode in 1979 en Frankrijk importeerde
in hetzelfde tijdvak 6,4 procent minder olie. In
kringen van de olie-industrie houdt men er reke
ning mee dat de vraag naar olie over de gehele
wereld dit jaar met ongeveer zes procent zal afne-
Regering ruïneert
de LPG-indüstrie
EINDHOVEN „Na de verkoop van de Ne
derlandse personenauto- en autotransmissie-
industrie en een groot deel van de aandelen
van de vrachtwagenindustrie aan het buiten
land, dreigt de regering nu ook de LPG-indu-
strie de nek om te draaien". Dit heeft prof. dr.
H. Koumans, hoogleraar werktuigbouwkunde
aan de technische hogeschool donderdag ge
zegd bij de opening van een nieuw pand van
het Eindhovense LPG-bedrijf Vialle.
Door het regeringsoptreden zou de LPG-omzet
met de helft zijn afgenomen. „Wanneer de rege
ring wil bereiken dat mfnder mensen het autogas
gebruiken, baseert zij zich op zwakke argumenten
want een auto, waarin op deskundige wijze een
LPG-installatie is ingebouwd, is veiliger dan een.
benzine-auto", aldus de hoogleraar.
Koumans kondigde aan dat de TH in Eindhoven
een onderzoek gaan instellen naar nieuwe LPG-
apparatuur. De TH zal daarbij worden bijgestaan
door Vialle. Dat bedrijf heeft inmiddels een ver
zoek om subsidie ingediend bij het ministerie van
economische zaken.
MONTREAL De 106 lijRdienstmaatschap-
pijen die zijn aangesloten bij de International
Air Transport Association (lata) zijn het er in
meerderheid over eens dat deze organisatie het
recht moet behouden op vaststelling van de
vliegtarieven.
Tijdens een deze week in Montreal gehouden ver
gadering zijn de aangesloten leden overeengeko
men dat ze zich zullen blijven verzetten tegen po
gingen van de Verenigde Staten om aan de
machtspositie van de lata een eind te maken. De
VS staan volledige vrijheid van het internationale
luchtverkeer voor. Dit land beschouwt de lata als
een prijskartel.
bloem'
smaak
bloen
WASHINGTON De drie
lillevl Amerikaanse presidentskan-
i klar didaten, Carter, Reagan en
its me Anderson, geven grif toe dat
tapeltj het helemaal mis is met de
?r één Amerikaanse economie. De
oei eproduktiviteit daalt; de in
de vl flatie zet door ondanks het
oppen strenge monetaire beleid; de
en ^werkloosheid blijft gelijk in
iker ctijden van herstel en stijgt
in tijden van recessie en
voor het eerst moeten de
landai Amerikanen met minder
eklapjgeld in hun loonzakje genoe
gen nemen. Over de oorza-
ANN.hen en oplossingen van de
economische problemen ver
schillen de drie kandidaten
|b echter van mening. Een me-
^#Jning die voor het kiezers-
■^■volk wordt vertaald in een
aantal kreten, maar wel de-
MINF £elijk zijn gebaseerd op ver-
rilliL schillende al dan niet
vera sterk onderbouwde econo
mische filosofieën.
Voor de Republikeinse kandi-
a """-idaat Ronald Reagan is Ameri-
ka een land „volgens goddelijk
plan geplaatst tussen twee
en. Amerika werd hier
geplaatst om gevonden te wor
den door een speciaal soort
nensen. Schrap de aarde weg
n er zit olie. Bevrijd de men
en van de belastingdruk en
iverheidsbemoeienis en ze zul-
en werken als paarden. Elimi-
;r overheidsverspilling en
inflatie is verdwenen".
_^_Reagan verkondigt het econo-
Hppiisch beleid van de klassieke
rschool, dat werd ontwikkeld
Inl door professor Arthur Laffer,
■"■■verbonden aan de universiteit
van Zuid-Californië, en dat in
een politiek acceptabele vorm
werd gegoten door Republi-
keinse paradepaardjes zoals
Allan Greenspan, William Si-
claasstP100 en George Schultz, die al-
maal heel mooie denkbeelden,
maar als de mooie woorden
worden omgezet in daadwer
kelijke beleidsvoorstellen,
blijkt al snel dat hun filoso
fieën vele zwakke plekken
vertonen. Dit verklaart ook
gedeeltelijk waarom Jimmy
Carter zich steeds rechtser
ging opstellen naarmate de
verkiezingen dichterbij kwa
men en waarom Reagan op
advies van zijn adviseurs de
scherpe kantjes van zijn beleid
begon af te schaven.
Zowel Carter als Reagan plei
ten nu in navolging van de
aanbevelingen van het Inter
nationaal Monetair Fonds voor
belastingverlaging voor het
bedrijfsleven. Reagan gaat
hiermee nog verder dan Car
ter. Hij stelt voor om de belas
tingen in een tijdsbestek van
drie jaar met 30 procent te
verlagen. Volgens Reagan zou
Amerika op die manier binnen
afzienbare tijd weer een groot
en machtig land zijn waar de
wereld rekening mee houdt.
Anderson zou als hij president
werd, de inkomsten uit belas
tingen aanwenden voor ont-
wikkelingsproje
Zo
Beeld van een stagnerende Amerikaanse economie: duizenden onverkochte auto's
van Chrysler in Detroit.
Weinig invloed
De huidige president Carter
huldigt het standpunt dat een
president nog maar weinig in
vloed kan uitoefenen op het
economisch beleid. Inflatie
zakbo
naat
>gelijki
duur
ii-poel
feitelij
r duizE
in, hc
Groe
rnatie
verij:
Uw krant samen met KLM
Toen op 20 september 1839 de eerste trein van Haarlem
naar Amsterdam reed sprak iedereen vol afschuw over dat
„razende monster". Vandaag-de-dag draait men de hand
niet meer om voor een vliegreis naar welk deel van de wereld
ook.
Maar een weekeinde New York, compleet met hotel en dat
beneden de duizend gulden is.een mogelijkheid, die niet
eerder is voorgekomen.
Lw krant stelt u via de KLM In de gelegenheid van deze unie
ke aanbieding gebruik te maken van vrijdag 21 tot en met
dinsdag 25 november 1980.
In de USA is dan iedereen na de enerverende presidents
verkiezingen in de weer voor Kerstmis. De grote waren
huizen in New York staan bol van het kerstgebeuren en op
Broadway loopt zeer waarschijnlijk Santa Claus, Amerika's
populaire kerstmannetje.
I U vertrekt met een KLM-widebody vrijdag 21 november
's middags om kwart over één van Schiphol en nog diezelfde
middag om half vijf wandelt u op Fifth Avenue in hartje New
York.
U logeert drie nachten in het Milford Plaza Hotel aan Broad
way in het centrum van de New Yorkse theaterwereld. De ko
mende dagen hebt u volop gelegenheid shows (kaartjes be
stellen bij de hotelportier) of musea (onder meer het beroem
de Guggenheim) te bezoeken of zo maar wat rond te kijken
in deze fascinerende metropool.
Maandag 24 november in de avond, om ongeveer negen uur
vertrekt de KLM-jumbo weer naar Amsterdam, waar u de
volgende ochtend om kwart over tien weer op Schiphol bent.
De prijs voor dit weekendje New York is 999 p.p. op basis
van een tweepersoonskamer in het hotel. Toeslag éénper-
I soenskamer 150. Inbegrepen is: vliegreis, alsmede verzor
ging aan boord; logies in het Milford Plaza Hotel; transfers
van Kennedy Airport naar het hotel v.v.; luchthavenbelasting.
I Minimum aantal deelnemers: 20.
I Inlichtingen en boekingen uitsluitend bij Sijthoff Pers Reisor-
- te Den Haag, tel. 070-635918.
ontstaat zelden in eigen land,
maar wordt ingevoerd met de
olieprijzen. Dat Amerika als
industrie-natie een veer heeft
moeten laten, is een gevolg
van de opkomst van nieuwe
grootmachten als West-Duits-
land en Japan. En met een te
ruglopend nationaal inkomen
kan de federale regering zich
niet langer de luxe van sociale
wetgeving op grote schaal per
mitteren.
De uitgaven van de regering
moeten in de eerste plaats ge
richt zijn óp een herstel van de
economie, aldus Carter. Pas
daarna komt het welzijn van
de armen en behoeftigen aan
bod. Economisch herstel kan
alleen bereikt worden door de
het bedrijfsleven nieuw leven
in te blazen en dat kan alleen
bereikt worden als regering,
werknemers en werkgevers
een nieuw verbond aangaan
en samenwerkeri.
Raadselachtig
Het economisch beleid dat An
derson voorstaat is veel raad
selachtiger. Net als Reagan ge
looft hij echter dat de regering
over de macht beschikt de eco
nomie te beïnvloeden. Carter
schijnt deze hoop geheel te
hebben laten varen. Om een
eind te maken aan de armoede
moet volgens Anderson een
speciaal fonds worden opge
richt. Door bijvoorbeeld hoge
belastingen te heffen op drank
en tabaksartikelen kan men
een begin maken met het op
ruimen van de krotten in de
steden. Het energieprobleem
kan worden opgelost door de
benzinebelasting te verhogen.
De inflatie kan worden terug
gedrongen door. een goed in
komensbeleid te voeren dat is
gebaseerd op belastingen. An
dersons opvatting met zijn na
druk op de rol van de rege
ring, komt overeen met de
economische denkbeelden van
Keynes en verschilt niet veel
van het beleid dat Edward
Kennedy tijdens zijn campag
ne voor de Democratische con
ventie met veel verve heeft
verdedigd. Maar de liberale
Anderson gaat te veel uit van
een begroting zonder tekorten,
een erfenis van zijn 20-jarig
lidmaatschap van het congres
als conservatief afgevaardigde
voor Illinois.
Mooie denkbeelden
benzine de kosten in de
sociale sector willen verlagen.
Met de accijnsbelasting zou hij
andere grote projecten willen
financieren.
Begrotingstekort
De conventionele wijsheid in
de Verenigde Staten is dat in
flatie een gevolg is van een te
kort op de begroting. Dus als je
de tekorten wegwerkt en de
begroting sluitend maakt, is er
geen inflatie meer. Het hoeft
daarom geen verbazing te
wekken dat alle drie de kandi
daten dit voorstel in hun ver
kiezingsprogramma hebben
opgenomen.
De kiezers die op 4 november
naar de stembus trekken zul
len zich vooral laten leiden
door hun indruk van de eco
nomische situatie op dat mo
ment. Volgens de opiniepeilin
gen vinden de kiezers de eco
nomie belangrijker dan wat
dan ook. Gedurende juli, au
gustus en september zag het er
naar uit dat de economie zich
in Jimmy Carters voordeel zou
ontwikkelen. Maar de laatste
maand is de inflatie weer er
ger geworden. Het economisch
tij heeft zich tegen Carter ge
keerd. Reagan kijkt lachend
toe, maar de vraag is echter of
hij beschikt over de benodigde
analytische en rethorische
vaardigheden om de rampzali
ge ambtsperiode van Carter
uit te buiten zonder zijn eigen
zwakheden te tonen.
ALEX BRUMMER/
THE GUARDIAN
RIJEN De besturen van
de behangselpapierfabrie
ken Rath en Doodeheefver
in Amsterdam en Goudsmit-
-Hoff in Rijen voeren be
sprekingen om de mogelijk
heid van verwerving van het
aandelenkapitaal van
Goudsmit-Hoff door Rath en
Doodeheefver te onderzoe
ken, zo hebben zij gezamen
lijk bekendgemaakt.
De twee ondernemingen wil
len hun bedrijven in de toe
komst niet integreren, doch
met behoud van de eigen iden
titeit als zelfstandige eenheden
laten voortbestaan.
Beide bedrijven vervaardigen
wandbekleding in het alge
meen. Bij Rath en Doodeheef
ver werken 500 mensen en bij
Goudsmit-Hoff 150. Rath en
Doodeheefver heeft voorts een
fabriek en verkooporganisatie
in België.
SCHUITEMA De groot-
en detailhandel in levensmid
delen Schuitema NV (Centra,
Familia, MassaMarkt) te
Amersfoort, heeft over de eer
ste negen perioden (36 weken)
van 1980 een geconsolideerde
omzet behaald van ƒ756 min,
wat een toeneming van 8 pet
betekënt ten opzehte van de
omzet in dezelfde periode van
1979. De nettowinst bedroeg
ƒ1,77 min. (v.j. 2,54 min.) Het
bestuur verwacht dat de winst
zich over geheel 1980 in de
zelfde verhouding zal ontwik
kelen, zodat een onveranderd
dividend van 12 mogelijk
blijft.
Gist
onvermoeid
verder
omhoog
AMSTERDAM Ook vrij
dag bleven de aandelen Gist-
-Brocades op het Damrak in
de belangstelling staan, na
dat donderdag de koers van
het fonds bij ruime omzet
ten (Gist was derde op de
ranglijst van de meest ver
handelde fondsen) was ge
stegen tot ƒ46,80, werd deze
lijn vrijdag doorgetrokken.
Tegen het middaguur wer
den al prijzen betaald van
ƒ49,50.
Nogal vast in de markt lag ook
WUH en op ƒ213,50 werd al
snel een winst geboekt van
f 3,50. Verder waren de koers
verschillen niet zo impone
rend. Van de internationals
zakte Akzo 40 cent tot 18,70,
f 16,40. Kon. Olie werd 80 cent
goedkoper op ƒ207. KLM,
donderdag na het bekend wor
den van de kwartaalcijfers al
flink gestegen, was in de vroe
ge ochtend nog eens ruim een
gulden beter op 64,80, maar
moest deze winst later weer
prijsgeven. Hoogovens zakte
40 cent in tot 13 en viel on
danks de ingrijpende maatre
gelen die zijn aangekondigd
daarmee niet uit de toon.
De banken en de verzeke
ringswaarden lagen iets boven
het slotniveau van donderdag.
Elsevier moest 2 terug naar
165. De bouwaandelen waren
goed prijshoudend. De staats
fondsen gingen overwegend
licht omhoog.
De forse winstdaling bij Van
Dorp kwam op de lokale
markt hard aan. Tevergeefs
probeerde men op 125 van de
stukken af te komen, nadat
donderdag nog was gehandeld
op 144,50. In Beers kwam het
nu tot handel en ten opzichte
van de laatstgedane koers
werd een verlies geleden van
7 op 87. Flauw gedroeg zich
ook KNP.
De geruststelling bij Schuite
ma, waar ondanks een winst
daling een onveranderd divi
dend mogelijk lijkt, leidde tot
vraag die de koers 3,20 op
dreef tot 96. Nijverdal-ten
Cate was 1,30 in herstelen
ook Begemann en Wegener
konden de opgaande lijn
voortzetten. Opvallend heeft
zich de afgelopen week Ford
Nederland gedragen. Ondanks
de moeilijkheden alom in de
automobielsector ging de koers
gestaag omhoog van 245 tot
283. Een ander fonds dat het
vrijdag goed deed was Amfas.
Het leek er even op dat Gist-
-Brocades met gemak de
ƒ50-grens zou halen, maar na
een hoogste punt van 49,70,
ontstond er een dusdanige ver
koopdruk, dat tegen een uur
de koers was teruggevallen tot
48,20. De hypotheekbanken
zetten de opmars gedurende
beurstijd flink voort. De ove
rige actieve fondsen bleven la
ter dicht bij huis.
Op de Europese optiebeurs
waren op het middaguur 1123
opties verhandeld. KLM trok
behoorlijke belangstelling, wat
uitmondde in een omzet van
351 contracten. De calls won
nen aan waarde. Daarentegen
gingen in Kon. Olie (617 con
tracten) de calls in prijs naar
beneden.
OELDIJK „Westland Noord", vrij-
540-610; vleestomaten: B 1020.
1080-1120. BBB 126-1320, BBBB
1260; aubergines: 500 295-340, 400
345-355, 300 385-415, 225 405-435,
175 370-405, 100 335; bloemkool: 6
73-103, 8 60-89; sla 23-61; komkom
mers I: 91 110-113, 76 90-97, 61 75-
94, 51 75-84. 41 72-80, 36 57-77, 31
37-46. 26 38; komkommers krom kg.:
107-113; grof stek 70-72; paprika
groen: 85 280-310, 75 300-330, 65
geel: 85 265-320, 75 295-365, 65
285-320, 55 250; puntig: 40/60 440-
490; 30/50 330; meloenen oog: 8 530,
310; rood 230-310; andijvie: 78-84;
spinazie: 142-150; prinsessebonen:
440-450; snijbonen: 670-820; bladsla:
32-66; ice-bergsla: 57-185; prei: 48-
52; raapstelen: 6-18; selderij: 17-35;
krulpeterselic: 17-35, 45-68; radijs:
(kl.) 39-49, rjdijs (gr.): 76-82; cour
gettes 91-163, druiven, alicante: 510-
610; gros maroc: 300-410; frankent-
haler: 660; gciJen champion: 530-
560; muskaat: 480; perziken: 12 99-
105, 18 77. 24 63; rettich 5-18; bleek
selderij: 10 16-53. 12 15-73; chin-
•kool: 16-26; rode kool: 21-24; boe
renkool 62-66.
1060. Bloemkool 35-90. Paprika
groen 115-305. rood 325-480, geel
69-83. Snijbonen 550-810. Courget
tes 136-187. Andijvie 84-99. Spinazie
121-145. Pepers groen 250-330, rood
Prei 2^-70.PBÏeekseldery n80.5^?eft?ch
10-20. Knolselderij 10-18. Broccoli
l 30-55. Witte kool
den» per^kg: lat
ZUtVELBEURS
OKTO-
ienoteringen In
hoofdfondsen
291.50 292.00 Nedlloyd Gr.
93,00 93,30 NMB
62,20 62,00 Ogem Holding
s 30-10 koers 31-10
20/./u 205.40
117,60 117.30
overige aandelen
koer» 30-10 hoer» 3
koer» 30-10 koer» 31-10
Am St. R'dam
Baiiaat-N
Beek! vu?
Begemann
Blydenat C
Borsumlj W
Schlumberger
Schok beton
Schuitema
Tokyo P
Viking
obligaties
beurs van New York
4 7/0 4 7/8 Mc.D Douglas
Chrysler
Citicorp
Cons. Edison
buitenlands geld
Belgische fr. (100) 0,« ,,w,
Duitse mark (100) 106.50 108.50 Ooatanr. ech (100)
M*i (10.000) 20.75 23,75 Spaanse pes. (100)
(1001 3,50 4,10 Griek» drachme (100)
Fin» mart (100) 53 25
