en 'n Honda is vooral
Jacques-HenriLartigue,een leven
vol enthousiasme en fotografie
Zuinig, kompleet, komfortabel, veilig
Rotterdams Philharmonisch Orkest
on der Penderecki: versm el ting
van nieuw met oud
ÖHh onda
VAN HAASTEREN B-V.
Mhonda
VAN HAASTEREN B-V.
Rhonda
FRED MENKEN AUTO'S
(Shonda
AUTO SASSEBSSHESM
NBEGAR B-V.
KUNST
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 24 OKTOBER 1980 PAGINA 8
„BONJOUR MONSIEUR LARTIG UE" IN GRAND PALAIS TE PARIJS
PARIJS Toen presi
dent Giscard d'Estaing
in 1974 na zijn amb
tsaanvaarding zijn offi
ciële foto als staats
hoofd moest laten ma
ken, verwonderde hij
iedereen door de con
ventionele fotografen,
die traditioneel de foto
maken die in alle offi
ciële gebouwen, in alle
ambassades, in alle
vertegenwoordigingen
van het land moet prij
ken, passeerde. Hij liet
een hoogbejaarde klei
ne man, die geheel in
het wit gekleed was,
komen om de officiële
foto te maken. Die man
was Jacques-Henri Lar-
tigue, 86 jaren oud.
Een „oud kind", zoals hij
door zijn vrienden genoemd
wordt. Jacques-Henri Larti-
gue is kind gebleven sedert
hij als achtjarig knaapje zijn
eerste foto's maakte met een
grote, geverniste houten kast,
waarin een enorme blinken
de lens zat.
De eerste foto's waren van
papa, mama, zijn broertje,
vriendjes. Daarna andere
dingen, tientallen, honderd
tallen dingen en portretten
en landschappen en gebeur
tenissen. John Szatkowski,
conservator van het museum
voor moderne kunst in New
York, verklaart: „De invloed
van Lartigue is op fotogra
fisch gebied niet overwegend
geweest. Alleen heeft men
Een Singer race-wagen (1912)
ontdekt dat hetgeen de grote
meesters als gevolg van naar
stig en kundig zoeken ont
dekt hadden, door een kind
rond 1900 intuïtief gevonden
De jonge Latirgue fotogra
feerde met een schildersoog.
Want hij was „eigenlijk"
schilder; de schilderkunst
was zijn leven, zijn hart
stocht. Zij is het nog. Hij
schildert bij muziek van
Bach en Mendelssohn. „De
schilderkunst put uit het
diepste van mijn ziel", zegt
hij. „En ik kan dagen blijven
wachten tot het „eruit komt".
Fotografie is formidabel,
maar in het diepst van mijn
wezen blijf ik een schilder".
Zijn schilderijen zijn maar bij
enkelen bekend, maar als fo
tograaf is hij beroemd gewor
den. Dat begon in 1963, toen
Charles Rado, directeur van
het agentschap Rapho, een
oud album van Lartigue
doorbladerde. Twee uren la
ter lunchte Lartigue met een
hoofdredacteur van Life en
nam contact op met het mu
seum voor moderne kunst en
enkele weken later werd de
kleine man,, wiens leven
schilderkunst was, tot een
van de grootste fotografen
der wereld uitgeroepen. In
een kunstgalerij in New
York, waar hij zijn doeken
ten toon stelde, vroeg iemand
hem: „Bent u niet de zoon
van die geniale Franse foto
graaf, die al rond de eeuw
wisseling van zich deed spre
ken?" Sommigen gingen zelfs
zover Jacques-Henri voor
zijn eigen kleinzoon aan te
Hij fotografeerde „alles": de
elegante dames van het Bois
de Boulogne, de eerste auto-
-races, de drags van Auteuil,
kunstenaars, schrijvers,
sportlieden, kortom de „reali
teit". Van deze realiteit zei
hij, dat haar vast te leggen
ongeveer hetzelfde was als
een rookkringetje met een
vlindernetje vangen. Een for
mule die hem typeert: licht
en speels, maar waar.
Hij had het geluk in een wel
gestelde familie geboren te
zijn, hoewel hij altijd ver
klaard heeft, dat zijn enige
rijkdom zijn vrijheid is. Hij
heeft zich, volgens zijn verze
kering, nimmer een seconde
in zijn leven verveeld en is
ook niet van zins dat ooit te
doen. Hij heeft lang geleden
het geneesmiddel tegen de
kwalen van het leven gevon
den. Tegen kwalen en het
verdriet, zegt hij. God. „Ik
heb altijd in verbinding met
hem gestaan. Wij kunnen het
uitstekend samen vinden. Als
ik ergens kregelig over word,
troost ik mij met aan hem te
denken. Ik kijk naar de na
tuur en zeg tegen mezelf dat
de mensen wel erg idioot zijn
om zoveel belang aan hun ei
gen persoontje te hechten".
Lartigue is geen theoloog;
geen metafysieke bekommer
nissen in zijn geloof, dat vee
leer een „vriendschap met de
baas" is. Voor hem is de we
reld op de eerste plaats ver
deeld in hetgeen mooi en
vriendelijk en hetgeen idioot
is. Hij bezoekt graag kerken,
veel liever nog bossen en
bergen en uitgestrekte dre
ven, waar de mensen „nog
plaats voor God gelaten heb-
Hij staat
?n beetje verbij-
kijken als men
hem zegt dat hij een van de
grootste fotografen ter we
reld is, de gelijke van Car-
tier-Bresson. Hij was zo graag
Op de paardenrenbaan van Auteuil (1912)
een groot schilder geworden.
Maar hij is jong: elke morgen
staat hij om half zeven op om
zijn „helse gymnastiek" te
doen. En om ergens enthou
siast over te zijn. Hij is een
soort expert, een leraar; eèn
hoogleraar in geestdrift. Hij
kan over van alles en nog
wat enthousiast zijn. Vooral
over God en over de vrou-
Verleden jaar heeft hij zijn
hele foto-collectie (2Q0.000
platen) aan de Franse staat
geschonken. Het zijn auto
chromen, stereoscopische ge
zichten, allerlei soorten cli
ches en bijna tweehonderd
albums. En in het Grand Pa
lais heeft men nu een ten
toonstelling aan hem gewijd,
een tentoonstelling die zijn
gevoeligheid, zijn zeker oog,
zijn geestdrift, zijn dichter
lijkheid maar ook zijn intelli
gentie op "subtiele maar over
tuigende wijze aantoont.
De expositie heeft een mooie
naam: „Bonjour Monsieur
Lartigue". Van 3 tot 31 okto-
De Rotterdamse muziekinstellingen, het con
servatorium en het orkest, hebben een week
lang een componist in huis, niemand minder
dan de 47-jarige Krzysztof Penderecki. Gul èn
trots op deze beroemde gast als de Rotterdam
mers zijn, gunden zij, i.e. het Rotterdams Phil-
harmonisch Orkest, Den Haag de eer het con
cert van eigen werken onder zijn leiding te be
leven, hetgeen gisteravond in de goed bezette
PW A-zaal geschiedde.
Het programma was zó gekozen, dat men de
ontwikkeling van deze componist duidelijk kon
volgen: de Anaklasis voor strijkers _en slagr
werkgroepen uit 1959/60, de tijd, waarin ook
zijn Threnos (voor de Hiroshima-slachtoffers)
stamt, dat door het publiek dadelijk werd opge
nomen. „Anaklasis" (=lichtbreking) stoelt op
hetzelfde principe van grensvervaging tussen
ruis en klank, hier zoemende tonen en felle
clusters onderbroken door ritmisch en coloris-
tisch interessant slagwerk.
Het vervolg van deze methode hoorde men in
„De Natura Sonoris rn2" uit 1971. Nieuwe ge
luidsbronnen als zingende zaag en vogelfluit
openen en sluiten het stuk, waarin gewerkt
wordt met wonderlijk vibrerende klankeffec
ten en donderende contrasten. Penderecki is
hier de onderzoeker - met fascinerend resul
taat. Maar hij wenst niet op deze weg dood te
lopen zoals blijkt uit zijn Concert,voor viool en
orkest uit 1976. Hij vat de traditie, overgeleverd
uit de eerste helft van onze eeuw, weef op en
wijzer geworden door zijn onderzoek schrijft hij
een eigen, nieuwe, sterk emotionele taal.
Sombere, donker klagende muziek is dit con
cert, van een bijna dramatisch pathos, terwijl
vanuit aangrijpende rustpunten steeds weer de
beweging naar nieuwe exitatie groeit. Het werd
een diepe belevenis, vooral door het uitnemen
de spel van Christiane Edinger. Penderecki
leidde het orkest even behoedzaam door de
moeilijkheden als bij de twee vroegere werken.
Wij hadden wellicht een wat fellere toon ge
wenst in plaats van de wat voorzichtige en ge
polijste. Waartoe deze nieuwe stijl kan leiden,
hoorde men óók en wel in het in 1979 geschre
ven Adagietto uit de opera Paradise Lost (1978):
een weliswaar bijzonder mooi, maar toch een
na-zingen van de Mahlerse wereld. Hoe zal
Penderecki's stijl zich verder óntwikkelën?
Geeft de versmelting van oud met nieuw ver
dere uitbouw van mogelijkheden?
kunst en
kunstenaars
Een schilderij van Van
Gogh, Boeket van wilde bloe
men, heeft opeen New Yorkse
veiling 2.200.0)0 dollar (plm.
4.400.000.-) opgebracht. Voor
een Renoir werd 1.600.000 dol
lar betaald en v«or een Degas
1 miljoen dollar.
In De Dansende Beer, West
duinweg 230 Scheveningen,
treedt zondagavond a.s. de
groep Shegui op. Ze bestaat uit
drie Ieren, een Sclot en een
Engelsman. De naam Shegui
betekent in het oude Gaelic
zoiets als feeënwind. De groep
bestaa't sinds 1978 en is woon
achtig in Londen. Zij brengei
een programma van Ierse ei
Schotse traditionele muziek ei
hun kracht ligt vooral in he
spelen van slides en polka's ui
het zuid-westen van Ierlant
en smaakvolle en doordacht*
arrangementen van Ie
Engelstalige liederen.
Galerie De Witte
Kerkstraat 149 Amsterdam
exposeert van 25 oktober
23 november schilderijen
Piet Engelman.
Zuinig.
De Honda Accord rijdt op gewone benzine. Dat scheelt.
Net als die vijfde versnelling of de overdrive Op dè Hondamatic.
Daar komt bij: kleine beurt bij 12,000, gróte bij 24.000 km. Góed
beschouwd doet de Accord net inderdaad weldadig zuinigjesaan.
Kompleet.
Bijna avërkómglëèt zouden wo durven stellen. Wij
noemen hier: toerentellér, temperatuurnfetèr, rxfifertvifverwarming,
quartzddok én kontralclampjes voor allés wat
gekontroleerd dient te worden. Verder: kM/PM radio, mist-
achterlkht, sigarettenaansteker en nog heel veel meer.
komfortabel.
De Accord kent een waarlijk geweldige .zit". Verstelbare
stoelen met hoofdsteunen vóór. Autobreed tapijt.
In ale rust geniet u van de onafhankelijke
ieiophanging en dè solide wegligging.
Veilig.
De. Accord heeft een gescheiden remcircuit,
rembekrachfiging, remdrukregelaars op de
achterwielen en schi[frjemmen vóór, trommel- t
remmen achter. Overerf is aan gedacht.
Tot veiligheidsgordels op de achter-
bank toe.
Sedan EX
VIERDEURS SEDAN
Honda Gv/c vanaf (12.495,-, Accord 3-deurs vanaf f16.995,-, Prelude vanaf f18.795,-• Prijzen incl. B.T.W., excl. f268,- afleveringskosten.
HONDA Nederland, Divisie Honda Benelux NV., Nikkelsiraat 17, 2984 AM Ridderkerk, telefoon 01804-23333, telex 20147.
stuurbekrachtiging, ,uxe bekleding, elektrische antenne en eèn
wis-was ruitewissersysteem. 'i
Er is dl 'n Accord Sedan vanaf f 1 Q C O F
EX vanaf f19.645,-, IQ jVj
meerprijs Hondamatic f 900,-,
POTGIETEPLAAN 32 - LEIDEN - TEL. 071-310800
TOUWBAAN18 - LEIDERDORP - TEL. 071-895000
VALKENBURGSEWEG 56 - KATWIJK - TEL. 01718-72346
HOOFDSTRAAT 343 w S.ASGÊNHEIM - TEL. 02522-12413
KOPERWEG 6 - ALPHEN a/d RIJN - TEL. 01720-31311 W
