Kosygins aftreden
maakt positie
Br ezjn je Y sterker
iRA-gevangenen mogen
lurgerkleren dragen
Pas in uiterste gevallen
ontslag beroepsmilitair
ye.Igische vrouwen in actie tegen mannenkabinef
Den Haag verontrust
over Israëlisch plan
tot annexatie Golan
Washington heeft moeite
hoop op vrijlating
gijzelaars te drukken
Dodental oorlog loopt in de duizenden
Weinig spectaculair
eindrapport over
synode verwacht
^TENLAND
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 24 OKTOBER 1980 PAGINA 15
(Van onze correspondent
Mare de Koninck)
Het tot nog toe kwij
lt feminisme in België heeft
i/Z/ren plotseling opgang ge-
it. Aanleiding: de samenstel-
*van het nieuwe kabinet Mar-
ge,
dat onder de liefst 25 minis-
?V8,geen enkele vrouw telt. Wel
Ie Jer vier vrouwelijkse staatsse-
fff fissen. Uit protest tegen deze
de Vlaamse politieke partijen en
vakcentrales gisteren het Comité
Vrouwen Verzet opgericht.
Omdat er aan de samenstelling van de
regering voorlopig tot de volgende
.kabinetscrisis toch niets meer te
veranderen is, richt het Comité Vrou
wen Verzet zich allereerst tegen een
van de bezuinigingsvoornemens van
het nieuwe rooms-rode kabinet Mar
tens. Dat wil vrouwen die geen ge
zinshoofd zijn het recht op een wer
kloosheidsuitkering ontnemen. Het
Comité Vrouwen Verzet noemt dat
een onvoorstelbaar discriminerende
maatregel en wil tot het uiterste gaan
om ze te verhinderen.
Het vorige Belgische kabinet, dat
eveneens onder leiding van Wilfried
Martens stond, telde een vrouw: Rika
de Backer, minister van de Vlaamse,
gemeenschap. Deze populaire Ant
werpse moeder is in de harde strijd
tussen de partijen om de ministersze
tels gesneuveld en gedegradeerd tot
staatssecretaris in de Vlaamse deelre-
gering.
tol
<ftnswachten
'J^rs door
ri/iur
Twee Oostduit-
nswachten zijn woens-
een zware truck door
k gereden dat de grens
ést-Duitsland vormt. Zij
1 asiel gevraagd in
Duitsland, zo is daar gis-
aneegedeeld.
ee grenswachten, 23 en
t oud, verklaarden te-
»r de Westduitse gren-
t dat zij hun kans heb-
[gewacht en vervolgens
b truck volgas door het
Ie hek van grensover-
iij Gartow zijn geredem
wijzing
estijnse
gemeesters
lokkeerd
fZALEM Het Israeli-
hooggerechtshof heeft in
^voorlopige uitspraak de
voting van de Palestijnse
ltvatneesters van Hebron en
ianchoel, Fahd Kawasma en
n (^jflimes Milhem, op de
Israël bezette westelijke
anoever, gebiokkeerd. In
iB^inende week zal worden
of de Israëlische militai-
toriteiten correct gehan-
lebben, toen zij de uitwij-
/an de burgemeesters en
.jj yJalf jaar geleden, maan-
ekrachtigden.
irgemeesters werden op 3
itgewezen na een aanslag
ibron, waarbij zes joden
/amen. Zij bevinden zich
veld* ogenblik bij de grenso-
b'j c*e Allenby-brug in
«Fn*s
ële L
,leer|ENPEACE:
om d
if^uwe Franse
omproeven
komst
e foifERDAM Frankrijk
ende: volgende week met een
he<e reeks kernproeven bij
veol Mururoa in de Stille
et, an. Dit heeft de milieu-
hisatie Greenpeace be-
iame|emaakt. De organisatie
B Saucht dat de eerste test
izal zijn maar dat later
Somcerste zogenaamde „on-
ï-lagune-test" gehouden
irden.
heulliste
tineüdidaat Frans
t onzeidentschap
loze i A
SCHlljS Naast een manne-
kandidaat beschikt de
istische beweging in
■^■^rijk sinds gisteren ook
ten vrouw, die het presi-
:hap ambieert. De vroe-
raadsvrouwe van wijlen
lent Pompidou, de 46-ja-
nevrouw Garaud, stelde
beschikbaar voor het
ambt. Eerder had oud
ier Michel Debré te ken-
egeven, ambities te heb-
ontwikkeling achten
™»}emers in de Franse
"^tad ongunstig voor de
e* P'trijkste Gaullistische po-
^ncJ van het moment, Jac-
'®®™thirac. Mevrouw Garaud
vanwege haar grote in-
h*®® in de Gaullistische be-
als de „eminence grise
3e vijfde republiek". Tot
jaar was zij beleidsmede-
opgefr
van Chirac, maar zij
iaat, qe zjch van ^em af. Veel
|isten hebben zich overi-
fcret3i* inmiddelS achter Debré
P enld.
is mei
TICHINOV WORDT NIEUWE PREMIER SOVJET-UNIE
MOSKOU Het ontslag
van Alexej Kosygin als pre
mier van de Sovjet-Unie en
de benoeming van Nikolaj
Tichonov in diens p-laats,
betekenen een versterking
van de positie van president
en partijleider Leonid Brez
jnjev. De 76-jarige ernstig
zieke Kosygin^ die een hart
kwaal heeft, kreeg gisteren
in de Opperste Sovjet una
niem zijn door hemzelf ge
vraagde ontslag, zonder dat
er ook maar één woord van
dank af kon voor bewezen
diensten, waaruit men zou
kunnen opmaken, dat de af
getreden econoom stilzwij
gend de verantwoording
krijgt voor de slechte econo
mische toestand, waarin de
Sovjet-Unie zich bevindt.
Wat dat laatste betreft deelt hij
dit lot met zijn vroegere Pool
se confrater, Gierek, die, na
een hartaanval, eveneens
moest aftreden en wiens beleid
aan ernstige kritiek van zijn
opvolger Kania onderhevig is.
Door het vertrek van Kosygin
is nog meer nadruk komen te
iïggen op de tweeledige rol
van Brezjnjev, wiens gezond
heidstoestand overigens ook
zeer te wensen overlaat, als se
cretaris-generaal van de com
munistische partij én als voor
zitter van het presidium van
de Opperste Sovjet, wat gelijk
staat afin het presidentschap.
Toen in 1964 Nikita Kroetsjev
als partijleider en als premier
gewipt werd, nam Brezjnjev
de leiding van de partij op zich
en kreeg Kosygin, die zich
eveneens tegen Kroetsjev ge
keerd had, het premierschap.
Links: de afgetreden Sovjetrussische premier Alexej Kosygin en
rechts zijn opvolger Nikolaj Tichonov.
Podgorny werd toen president, vice-premier, in welke hoeda
nigheid hij nauw met Kosygin
In 1977 nam Brezjnjev het pre
sidentschap over.
Het kan haast niet anders of
de nieuwe premier Tichinov,
die ook al 75 jaar is, moet ge
zien worden als een over
gangsman, van wie'geen in
grijpende hervormingen meer
te verwachten zijn. Hij is een
intiem medewerker van Brez
jnjev en datzelfde kan gezegd
worden van Konstantin
Tsjernjenko, die twee jaar ge
leden in het Politburo gekozen
werd. Kosygin behoudt voor
lopig nog zijn plaats in het Po
litburo, in ieder geval tot de
volgende bijeenkomst van het
Centrale Comité van de com
munistische partij.
De nieuwe premier Tichonov
heeft zijn carrière gemaakt in
de staalindustrie en was al
DEN HAAG Evenals de Verenigde Staten is ook Neder
land ernstig verontrust over de Israëlische plannen om nu
ook de in 1967 op Syrië veroverde hoogvlakte van Golan te
annexeren. De annexatie van Oost-Jeruzalem, enige maan
den geleden, heeft ook al een scherpe reactie van de Neder
landse regering uitgelokt.
Plannen om de Golan te annexeren „zijn volstrekt in strijd met
de resolutie, die de Veiligheidsraad na de zesdaagse oorlog in
1967 aanvaard heeft", zo heeft een woordvoerder van buiten
landse zaken in Den Haag verklaard.
Washington heeft „zijn ernstige bezorgdheid" geuit over de Is
raëlische plannen. Ook de vice-prémier van Israël Yigael Yadin
heeft zich uitgesproken tegen de wetsontwerpen over de an
nexatie van de Golan, die door twintig Israëlische parlementsle
den zijn ingediend.
De Amerikaanse ambassadeur in Israël, Samuel Lewis heeft de
Israëlische premier, Begin, doen weten, dat de plannen in strijd
zijn met de reeds genoemde resolutie van de Veiligheidsraad.
samenwerkte. Hij staat bekend
als een trouw adept van Brez
jnjev. Hij heeft technische we
tenschappen gestudeerd in
Dnepropetrovsk in de Oekraï
ne. Zijn eerste belangrijke po
litieke post kreeg hij in 1955,
toen hij benoemd werd als on
derminister van staalzaken.
Na Kroetsjevs aftreden werd
hij een van de tien vice-pre
miers en in 1976 Kosygins
plaatsvervanger. In mei van
dit jaar was hij betrokken bij
de economische besprekingen
met de Duitse Bondsrepubliek,
tijdens welke besprekingen de
basis werd gelegd voor Helmut
Schmidts bezoek in juli aan de-
Sovjet-Unie.
De immer bedaard en sober
overkomende Kosygin is wel
eens de meest onopvallende
premier ter wereld genoemd.
Het kon hem klaarblijkelijk
weinig schelen, wat voor in
druk hij op zijn omgeving
maakte. Niettemin had hij de
reputatie een groot organisa-
Recordbedrag bij keramiekveiling
AMSTERDAM Een porce- Christies in Amsterdam. Vol-
leinen beeldengroepje uit de gens het veilighuis is dat het
achttiende eeuw heeft gisteren hoogste bedrag, dat ooit in Ne-
zestigduizend gulden opge- derla'nd voor een dergelijk ob-
bracht op een veiling van ke- ject js neergeteld,
ramiek en art-nouveau bij
^CESSIE BRITSE REGERING
ledige
toespi
wi
ens
en
(Van ónze correspondent
Roger Simons)
DEN De ruim driehonderd Ira-leden
i Maze-gevangenis bij Belfast, mogen
an burgerkleren dragen. Deze belang-
ijconcessie van de conservatieve rege-
Thatcher in Londen heeft tot doel te
komen, dat maandag in de Maze een
]erstaking begint
ra-gevangenen hebben een veroordeling
jopen wegens moord of een poging hiertoe,
'jen beschouwt hen als gewone misdadigers,
ze willen erkend worden als politieke- of
»gevangenen. Aan een dergelijk statuut
allerlei voordelen verbonden, waaronder
effing van de dwang om gevangenisplunje
e trekken. Sinds 1978 is in de Maze een zo-
ten „vuile protestactie" aan de gang, waar-
Ira-leden hun cellen smerig maken door
hun faecaliën aan de wanden en het plafond te
vegen. De veroordeelden weigeren kleren te
dragen. Londen heeft altijd geweigerd conces
sies te doen aan de Ira en ook nu wordt ont
kend, dat het mogen dragen van burgerkleren
een echte concessie is. Het is duidelijk dat de
Britten in hun maag zitten met de lastige celbe
woners van de Maze, niet in de laatste plaats
omdat de slechte gezondheidstoestand van ve
len tot gevolg zou kunnen hebben, dat een aan
tal van hen snel sterft omdat Londen het stand
punt heeft ingenomen dat hongerstakers aan
hun lot overgelaten moeten worden. In Britse
gevangenissen worden dus geen pogingen meer
gedaan om hongerstakers te dwingen voedsel
tot zich te nemen. Politieke martelaren zijn
echter hoogst onwelkom. De concessie inzake
het dragen van burgerkleding is dan ook een
eerste stap om de situatie in de Maze-gevange
nis minder explosief te maken.
tor, een bekwaam onderhan
delaar en een goede econoom
te zijn. ook als diplomaat had
hij verdiensten. Zo bemiddelde
hij met succes in 1966 tussen
India en Pakistan en voerde in
1967 overleg met de toenmali
ge Amerikaanse president
Lyndon Johnson en leVerde
daarmee zijn bijdrage tot de
ontspanning Oost-West.
Na Kroetsjevs val is Kosygin
altijd min of meer beschouwd
als een van de „duiven" in het
Kremlin. Ook tijdens de
Praagse lente stelde, hij zich
gematigd op, maar hij kon zijn
opvattingen niet algemeen gel
dend maken. Hij geldt verder
algemeen als het brein achter
de industriële hervormingen
in de Sovjet-Unie na de val
van Kroetsjev. Als .voorstan
der van een betere voorzie
ning van consumptiegoederen,
maakte hij zich populair door
ervoor te zorgen dat een groter
assortiment goederen in de
Russische winkels ter beschik
king kwam.
Kosygin wordt beschouwd als
een schoolvoorbeeld van een
succesrijke loopbaan in de
Sovjet-Unie. Hij bracht het
van fabrieksarbeider tot top-
technokraat. Hij heeft uiteen
lopende functies vervuld: fa
brieksdirecteur, burgemeester
(van Leningrad, waar hij in
1904 geboren is), volkscommis
saris, minister, vice-premier
en tenslotte premier. Over zijn
particuliere leven is weinig be
kend. Zijn vrouw Klawdija is
in 1967 overleden. Zijn enige
dochter heeft, als ambtenares-
.se bij het ministerie van bui
tenlandse zaken, haar vader
vaak begeleid op diens buiten
landse reizen. Kosygin hield
zich tot op hoge leeftijd in
vorm met zwemmen, schaat
sen en volleybal. Eind vorig
jaar werden de geruchten over
zijn slechte gezondheidstoe
stand steeds veelvuldiger.
xVsv f r*"'.
sSJ
Deze foto werd een paar dagen geleden in Abadan gemaakt. Achter de puinhopen stijgen de
rookwolken op van de grote raffinaderij, die al sinds het begin van de oorloa in brand staat.
„HOOFD NIET OP HOL LATEN BRENGEN"
WASHINGTON De Amerikaanse rege
ring heeft, zo blijkt al een aantal dagen, er
duidelijk moeite mee weerstand te bieden
aan de golf van optimisme over een moge
lijk snelle vrijlating van de gijzelaars in
Iran. Dit optimisme is de afgelopen dagen
ontstaan door meerdere verklaringen van
Iraanse leiders, waaruit op zijn minst
blijkt dat er beweging is gekomen in de
gijzelingskwestie.
Voorlopig lijkt Washington niet van plan zich
het hoofd op hol te laten brengen door de
Iraanse verklaringen. Alle officiële bronnen
onderstrepen de onduidelijkheid van de ver
klaringen, die bovendien vaak nog met el
kaar in tegenspraak zijn. De voorzichtige
houding van de Amerikaanse regering lijkt
vooral ingegeven door angst voor een nieuwe
teleurstelling zo aan de vopravond van de
presidentsverkiezingen.
De gijzelingszaak is wel weer in het brand
punt van de belangstelling gekomen. De eni
ge krantekop is nog bemoedigender dan de
andere. „Iran zegt dat de Verenigde Staten
akkoord zijn gegaan met de voorwaarden die
het stelt voor de vrijlating van de gijzelaars",
aldus de Washington Post. .cTeheran geeft te
kennen dat- een beslissing over de gijzelaars
nabij is", zo schreef de New York Times.
Toch kunnen deze hoopvolle Amerikaanse
krantekoppen niet de indruk wegnemen dat
de uitspraken van de Iraanse leiders over de
gijzelaars net zo goed pessimistisch kunnen
worden uitgelegd. Het is waar dat premier
Radjai woensdag heeft verklaard dat de
Amerikanen vrijwel geheel akkoord zijn ge
gaan met de voorwaarden die Ayatollah
Khomeini heeft gesteld voor de vrijlating van
de gijzelaars. Maar daar staat dan tegenover
dat de machtige Ayatollah Beheschti van zijn
kant heeft laten weten dat het Iraanse parle
ment wel eens nieuwe voorwaarden zou kun
nen stellen.
Bij de ambassade van Zwitserland en Alge
rije, via welke het diplomatieke verkeer tus
sen Iran en de VS loopt, is de terughoudend
heid even groot als in Amerikaanse rege
ringskringen. Een functionaris van een van
de ambassades èrkende wel dat er de afgelo
pen dagen meer boodschappen zijn uitgewis
seld, maar voegde er terstond aan toe dat
hieruit niet mag worden afgeleid dat er echte
onderhandelingen worden gevoerd.
TEHERAN/BAGDAD Het dodental
van de oorlog tussen Irak en Iran, die nu
zo'n anderhalve maand aan dé gang is,
loopt in de duizenden. Volgens het Iraanse
Rode Kruis zijn alleen al onder de burgers
in de provinvie Chuzestan meer dan 1.300
slachtoffers gevallen. Officiële cijfers
over het dodental onder de militairen of
het aantal slachtoffers aan Iraakse kant
zijn niet gegeven, maar schattingen wij
zen er op dat in totaal op enkele duizen
den moet worden gerekend.
Volgens het Iraanse Rode Kruis zijn tussen 22
september en 15 oktober in Chuzestan ruim
6.000 burgers gewond geraakt. Cijfers over
het aantal gewonden onder de Iraanse mili
tairen en aan Iraakse zijde ontbreken ook
hier.
In Iran is gisteren bekendgemaakt, dat bin
nenkort zal worden overgegaan tot een rant
soenering van de brandstof. De datum van
ingang is niet bekend.
Het Nederlandse bouwbedrijf de Hollandse
Beton Groep heeft gisteren een aantal Neder
landers dat werkzaam was in Irak naar ons
land teruggehaald. Tot de evecuatie werd
overgegaan, omdat Iran zijn luchtaanvallen
ook steeds vaker richt tegen infrastructurele
doelen verder in het land.
In Londen bleek gisterenmiddag de goud
prijs, door het optimistische nieuws over een
mogelijke vrijlating van de Amerikaanse gij
zelaars, sterk te zakken.
Minister De Geus van defensie (I) tijdens de zitting van de vaste-kamercommissie voor defensie
met naast zich commissievoorzitter De Vries (PvdA).
CDA EN VVD STEUNEN DE GEUS
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De Tweede Kamerfracties
van CDA en VVD en de kleine rechtse frac
ties stemmen in met het standpunt van mi
nister De Geus (Defensie), dat in de Neder
landse krijgsmacht geen plaats is voor be
roepsmilitairen die geen dienst meer willen
doen zodra Nederland kernwapens zou gaan
gebruiken. De minister heeft dit standpunt
vorige week neergelegd in een brief aan alle
commandanten in de krijgsmacht. De oppo
sitiepartijen uitten gisteren, tijdens een ver
gadering van de Kamercommissie voor De
fensie, zware kritiek op deze brief.
Volgens de minister tasten de totaalweigeraars
de geloofwaardigheid van het leger tegenover
het Warschaupact aan. Hij verklaarde, dat be
roepsmilitairen die alleen gewetensbezwaren
tegen nucleaire taken hebben geen ontslag hóe
ven te nemen. Hun beperkte inzetbaarheid ver
kleint echter wel hun carrièremogelijkheden.
Zowel de woordvoerders van de oppositie als
van het CDA verweten De Geus dat de brief te
ongenuanceerd van inhoud was. Ondanks zijn
instemming met de strekking van de brief,
drong ook CDA-woordvoerder Couprie aan op
meer duidelijkheid. Een voorstel van PvdA-de-
fensiespecialist Stemerdink om te onderzoeken
hoe de 130.000 Nederlandse beroepsmilitairen
tegenover kernwapens staan, werd door de be
windsman afgewezen.
(Van onze correspondent Piet Tummers)
ROME Het eindrapport over de bisschoppensynode in
Rome, dat morgen wordt aangeboden aan paus Johannes
Paulus II, belooft weinig spectaculair te worden. Wel zijn
de' deelnemers aan de synode, die morgen wordt gesloten,
het over één zaak roerend eens, namelijk dat het vraagstuk
van de sexualiteit, dat de afgelopen vier weken voortdu
rend aan de orde is geweest, een nadere diepgaande studie
vergt.
Een 'der gedelegeerde voorzitters, de Spaanse kardinaal Raul
Primatesta, probeerde gisteren tegenover de pers de indruk weg
te nemen, als zouden er ernstige tegenstellingen bestaan tussen
de synodedeelnemers. Hij zei, dat de behandelde onderwerpen
moeilijk en ingewikkeld waren, maar dat de bisschoppen ze in
geestelijke eenheid hebben onderzocht en bestudeerd. Maar uit
het verdere verloop van de persconferentie kwam naar voren,
dat over sommige onderwerpen meerdere malen moest worden
gestemd en dat roept vraagtekens op ten aanzien van de een
stemmigheid. Het ontwijkende antwoord, dat de journalisten
kregen op hun verzoek niet alleen de goedgekeurde besluiten te
publiceren maar ook de oorspronkelijke voorstellen zonder de
amendementen, droeg er niet toe bij de indruk over de ver-,
deeldheid deg synodevaders weg te nemen. Het laatste woord is,
zoals bekend, aan de paus en dat kan geruime tijd op zich laten
wachten.
Evenals kardinaal Ratzinger een week geleden merkte kardi
naal Primatesta op, dat gezocht moet worden naar een pastorale
uitweg inzake het moeilijke onderwerp van het gebruik van an-
ti-conceptionalia. Daarmee wil gezegd zijn, dat de gelovigen
geadviseerd wordt om te handelen naar gelang de omstandighe
den waarin ze verkeren. De encycliek Humanae Vitae wordt er
niet door aangetast. Ze wordt beschouwd als een ideaal dat dient
te worden nagestreefd, al zal niet iedereen in staat zijn dat
ideaal te bereiken.
Smeergeldproces tegen vliegtuigbouwers
WASHINGTON Het Amerikaanse ministerie van justitie
heeft een grote contractant van het ministerie van defensie,
de vliegtuigfabriek McDonnell Douglas, voor 949.600 dollar
aangesproken wegens vermeend smeergeld voor het helpen
afzetten van vier toestellen van het type DC-10 in Pakistan.
McDonnell Douglas zou bij de transactie de U.S. export-import
bank die de aankoop van de vliegtuigen financierde om de.
tuin hebben geleid.
De bank is een rijksdienst, die handel tussen de Verenigde Sta
ten en landen in het buitenland of hun onderdanen helpt finan
cieren.
Mcdonnel Douglas en vier directieleden werden twee jaar gele
den in staat van beschuldiging gesteld wegens het verstoppen
van ruim zeven miljoen dollar smeergeld, die overzee betaald
werden om DC-10's met brede romp te helpen verkopen.
