„Korte tv-spelen vragen
journalistieke aanpak"
„Niet te geloverTover
Transcendente meditatie
Bonami
TERUGBLIK
RADIO/TELEVISIE
TELEVISIE VANAVON
RADIO VANAVOND
RADIO WOENSDAG
HENK LOKMAN OVER AVRO-DRAMA:
James Bond gaat
voortaan voorzichtiger
met de vrouwen om
LEIDSE COURANT
DINSDAG 21 OKTOBER 1980 PAGIN
Er kon gelachen worden gis
teravond bij de TROS. Want
die omroep bracht de mij tot
op heden onbekende Utrechtse
cabaretier Herman Berkien op
het scherm met een „komische
theatershow", die „Er kan ge
lachen-worden" heette. Uit de
toelichting in mijn program
mablad vernam ik dat „Her
man een man was die op fees
tjes getapt was om zijn leuke
verhalen". Dat wil ik, nu ik
hem heb kunnen waarnemen;
best geloven. Herman schijnt
trouwens ook nog barkeeper te
zijn geweest. Ook dat kan men
nog royaal aan hem afhoren,
want de „komische humor"
die de brave kerel op ons af
schoot, droop om zo te zeggen
van de drank. Wat niet weg
neemt, dat de TROS hem, naar
mijn innige overtuiging, toch
bots
1 en
jogm;
ree
beter tussen de schuifje a
had kunnen laten. Daaeze-n
zo'n man ongetwijfelfden
functie, op het scherm riel b
lijks. fangr
AKTUA liet onder mkomi
staatsrechtsgeleerde prq te b
.Diepenhorst aan het link
Hij constateerde dat het) mo
ment en „in zondéen,"
de Tweede Kamer dte.
ste jaren bezig is verti an
te verliezen onder de en
king. En hij zag als q 'er
daarvan, dat die Kamerteer',
meer op een „doorgan lie d
en een „doorgeefhuis" yerke
lijken en ook dat „de gri nog
in de politiek begint te De
ken". Zodat wij het nie va
eens van een ingewijnqen. E
den horen.
HERMAN
N09
18.25 Nieuws voor doven
en slechthorenden
18.30 Sesamstraat
18.45 Paspoort voor Joego-
slaven en Itlianen
18.55 Journaal
EO
18.59 Ome Arle op Safarle
19.10 EO-Kinderkrant
19.30 Het kleine huis
20.20 Ronduit,
jongerenmagazine
21.00 God wil wonen
bij de mensen
21.25 EO-Aktlef
NOS
21.37 Journaal
21.55 Den Haag vandaag
22.10 Panoramiek
22.25 Opzicht,
kunstmagazine
22.55 Studio Sport-Extra
23.15 Journaal
23.20 Nieuws voor doven
en slechthorenden
NEDERLAND2
TELEAC
18.25 Microprocessors
NCRV
18.59 Het geheim van
de vuurberg
19.25 Niet te geloven
NCRV
20.27 De kleine waarheid,
tv-serie
21.25 Minivoetbalshow
22.15 Hier en nu
22.55 Mijn verre naaste
NOS
23.15 Journaal
23.20 Nieuws voor doven
en slechthorenden
NEDERLAND 1
NOS
13.00 Nieuws voor doven en
slechthorenden
NCRV
15.30 Bolkede Beer
15.40 De egel en de rups
15.45 De grote klok
16.10 De kindertelefoon
16.35 De Familie Knots
17.00 Maggi en David
NEDERLAND2
NOS
13.00 Nieuws voor doven en
slechthorenden
DUITSLAND 1
10.00 Joum. en actual. 10.25 Aus der
Feme siehe ich dieses Land, tv-film.
DUITSLAND 1
(Region, progr.: NDR: 18.00
nenbauer, tv-serle. 18.30
18.45 Kleuterserie. 18.55 Deer
nenbauer. 19.25 Region.
19.59 Progr.overz. WDR: 18.
holz und Soehne, tv-serle. 18
form, progr. 18.40 Amus.progr.
Aktual. 19.45 Das Krimlnalm
tv-serle.). 20.00 Journ. 20.15 P
21.00 Inform, progr. 21.45 Die
effler, tv-film. 22.30 Aktual.
Muz.progr. 23.45 Joum.
DUITSLAND 2
stein, wie er wirkllch was
stein: True Story), Engelse spa y
Aansl.: Filmrubriek. 23.35 Joun f£
DUITSLAND 3 WDR
18.00 Kleuterprogr. 18.30 Tv- '.Vf
mathematica. 19.00 Harry l flie
laesst nicht locker, komische »tor
19.45 Journal 3. 20.00 Journ. i, hi
Galerie. 21.00 Televisieportret, m
Inform, progr. 21.45 Docum.nP,i
22.30 Medische rubriek. 23.15
BELG1E NED. 1 n j
18.00 Poppenfllserie. 18.05 K l'pn
progr. 18.35 Open School. 19.0 e
progr. 21.50 Kwls. 22.15 Klasa
23.10 Journ.
BELGIE NED. 2
sprogr. 19.40 Morgen. 19.45
20.10 Showprogr. 21.00 Wetjing
gec
dacl
sllic
18.00 Poppenfllserie. 18.05 K s v
progr. 18.35 Open School. 19.0LL,,,
gerenmagaz. 19.35 Llefdadl D"'
sprogr. 19.40 Morgen. 19.45 ?eb£
20.10 Dlerenserie. 20.35 De njbazi
ren man (Zlowlekz marmuru),
film. 23.05-23.30 Open School. ncjS(
BELGIE FRANS
18.15 Spetprogr. 18.30 Econqde
h-soclaal magaz. 19.00 Regloiiten
gaz. 19.29 Weerber. 19.30 Jouyacl
lotto-trekking. 19.55 Les roues i
forlunes, tv-serle. 22.00 Inform.
22.55-23.15 Weerber. en Journ. c6el
BELGIE FRANS 2
18.30 Les amours de la Belle E|»e'
Serie tv-spelen. Serie 1: Ces i h
aux chapeaux verts (2). Draj gele
Robert Sclpion naar het boelP
Germaine Acremont. Met Mi<
Presle, Odette Laure, Joslanel
que, e.a. Regie: Andrè Flé<#e lu
19.00/Zie NET I. 19.55 Visa ph Di
monde. Spelprogramma
21.55-22.45 Scènes de la vle
gale. Tv-serle van 6 afleverlnge
Igmar Bergman. Afl. 3: Paula.M)teu
Ullmann, Erland Josephson, Bil) bi
dersen, e.a. at d
12.05 Actual. 12.50 Persoverzsr d;
Journ. 16.10 Journ. 16.15 ta
chansons. 17.30 Kinderprogr.
Journ. (Reg. progr.: NDR: 9.3(r
terprogr. WDR: 8.30-11.55 Sc} gin
(9.30 Kleuterprogr.). Br u
DUITSLAND 2 fsie.
16.15 Kleuterprogr. 16.30 >rd i
progr. 17.00 Joum. 17.10 Taxlpte
rle. 17.40 Gevar. mag. jcjer
DUITSLAND WDR 3 uw
8.30-11.55 Schooltv. 17.00 Sovprri
(9.30 Kleuterprogr.). if
BELGIE NED. 1 njpt
15.30 Open School. 18.30 l"„,£
Jeugdprogr.
BELGIE NED. 2
Van 15.30 tot 18.00: Zie NET I g
BELGIE FRANS
15.00 Schooltv. 15.30 Gevar. ^ejev
progr. 17.00 Jeugdmag.
leder heel uur nieuws. VOO: 7.03
Ook Goeie Morgen. 0.03 Muziek
wijl u werkt. 10.02 Kletskop.
op fe kop. EO: 14.20 Radk>-Kleo-
ter-krant. 14.45 Open Huls. 16.02 licht en
uitzicht. 16.40 EO-Aktief. 16.45 EOMetler-
daad. 17.02 Tijdsein. NCRV. 17.45 Theate-
rorgelbespellng.
tienera en Bietsers, hoorspelserlf
Lichte gram.muzlek. 17.00 Een bij mi
derlands. 17.24 Meded. 17.24 Modjlachl
>d. 17.24 Meddat
Iws. 17.36 Dilhjj
8.30 Nws.). 9.00
r de vrouw. 9.10 Water-
NOS: 9.15 Werkbank.
VARA: 9.25 De vooruitgang. 9.50
IMF'
Hoor Haar. 11.35 Oosterbèék -"Centraal.
OVERH.VOORL.: 12.16 Gesprekken mei
vrouwen. VARA: 12.26 Meded. voor land
en tuinbouw. (NOS). 12.30 Nws. 12.36 Din
gen van de dag. 13.00 Nws. 13.11 Ooster
beek - Centraal. 13.30 Oude Schoolliedjes.
13.50 Kinder oen kwartje. 14.30 Leef-tljd-
-genoeg. 15.30 Operette. 16P0 Onder Mar-
Het is geen toeval, dat de 6-delige
serie „Deadline" van de AVRO,
waarvan vrijdag 24 oktober het
tweede deel wordt uitgezonden,
door een journalist is geschreven.
Henk Lokman, hoofd drama en
jeugd televisie bij deze omroep:
„Het is vaak moeilijk werken met
schrijvers, die zich niet realiseren
dat een tv-spel een wegwerppro-
dukt is. Voor sommige schrijvers
is hun werk heilig en daar kun
nen moeilijkheden uit voortko
men. Een journalist is zich ervan
bewust dat d« volgende dag vis en
spruitjes in ^ijn werk worden ver
pakt, waarop hij te voren zo bloe
dig heeft zitten zweten. Hij maakt
een wegwerpprodukt Hij heeft in
zijn loopbaan ook de nodige klap
pen gehad: stukken die plotseling
plaats moesten maken voor actue
ler nieuws. Dit soort zaken, het
kunnen incasseren van tegenval
lers, begrip voor het goede weg
werpprodukt, komt de schrijver
van tv-spelen maar al te vaak te
gen. Daarom zoek ik schrijvers
met journalistieke instelling, ze
ker nu de AVRO met ingang van
dit seizoen consequenter Neder
lands drama wil uitzenden".
Ruud Groen, journalist bij het Eind-
hovens Dagblad, die de zesdeligp se
rie „Deadline" schreef, heeft met dit
uitgangspunt kennis gemaakt en
zich aan de spelregels gehouden. In
zijn werk is danig geschrapt en ver
anderd, al zou de grote lijn van zijn
verhaal niet zijn aangetast. De grote
lijn in de tweede aflevering, waarin
dumpers van chemisch afval in de
kraag worden gevat, is aangevuld
met vakkundig spel en goed camera
werk en Groen was daar tevreden
mee, althans „niet ontevreden".
Henk Lokman: „Iedereen kan weten
dat dè AVRO in de afgelopen seizoe
nen met enige regelmaat Nederlands
drama heeft uitgezonden, al geef ik
toe dat de VARA met oorspronkelijk
Nederlands werk als Waaldrecht en
Klaverweide daarin verder is ge
gaan".
„Maar aan een andere omroep hoe
ven wij ons niet te spiegelen; wij
hebben voor de eerstkomende jaren
gekozen voor de formule, waarin
schrijver, regisseur en dramaturg
een hecht team vormen; zijn zij
eruit, dan komt de produce!- erbij,
die zich over de financiële haalbaar
heid buigt. Zijn die vier het eens,
dan volgt de interne discussie over
de vraag of het budget er inderdaad
voor is".
Dat interne beraad volgt een weg die
niet voorspelbaar is. Lokman: „Voor
het seizoen '82-'83 hebben we een
erg kostbare produktie over Willem
van Oranje in voorbereiding. Het
ziet ernaar uit, dat ons jaarbudget
voor drama daar in een keer aan op
gaat; maar zeker is dat niet en er zal
vermoedelijk ruimte overblijven
voor kortere spelen die niet veel
kosten. En je weet te voren ook
nooit, of een deel van de kosten niet
door een andere afdeling kan wor
den gedragen. Maar afgezien daar
van: ik wil niet meer een of twee
jaar vooruit kijken, maar vijf jaar.
Als je dat doet, kan je een productie
lijn uitrollen met duurdere en goed
kopere produkties en in die vijf jaar
binnen je begroting blijven. Ook al
spelen andere factoren een rol".
Deze „andere factoren" betreffen de
medewerking van derden, die van
invloed zijn op de soms beperkende
omstandigheden waarmee de schrij
ver te maken kan krijgen. Lokman:
„Het is waar, dat vroeger veel meer
rekening werd gehouden met het
feit dat studiowerk goedkoper is dan
het filmen op locaties. We hebben
echter ervaren, dat er ook wegen
zijn om zonder overdreven hoge kos
ten buiten de studio op te nemen.
Sterker, soms lezen we een script dat
onuitvoerbaar lijkt, maar tegen alle
verwachtingen in toch kan worden
gefilmd. Neem Groen bijvoorbeeld,
die een spannend verhaal schreef
waarin met straaljagers werd rond
gevlogen. Kan nooit, dachten we.
Hoe komt de AVRO nou opeens aan
drie straaljagers; een voor het ver
haal, een om een ongeluk te voorko
men en een voor de cameraman.
We gingen bellen en hoe het ging
ging het, maar we kregen de mede-
u-.i werking van de luchtmacht en we
Henk Lokman: „Voortaan consequenter Nederlands drama bij de zaten gfbeiteid Dat leerde me de les
AVRO". dat je iets nooit voor onmogelijk
den hebt onderzocht. Er kan veel,
hoewel er rare grenzen zijn. Een
hoofdrolspeelster had eerst lang haar
en toen konijnekort. Even een pruik
opzetten? Ja, dat roep ik ook altijd
door de telefoon. Maar toevallig kon
de NOS ons niet aan een gratis pruik
helpen en ergens een kopen zou het
budget weer met twee, drieduizend
gulden omhoog helpen. Ellende dus,
los maar even op. Maar zo gemakke
lijk gaat het niet altijd".
Niettemin rolt Henk Lokman zijn
produktielijn tot 1985 voorzichtig uit,
te beginnen met „Deadline", volgend
jaar januari gevolgd door „Kruis of
munt" (bewerking Maxim Hamel) en
„Als de lente komt" (Ger Beuken
kamp en Dick van den Heuvel) en
„Video en Julia" van Sander Fran
ken.
Voor '81 - '82 staan op het schema
ingevuld „Oud Speelgoed" (Chiem
van Houwelingen), „De witte leu
gen" (Dolf de Vries), de jeugdserie
„De Koningskinderen" (Beuken
kamp/Van den Heuvel) en Jan Ter-
louws „De Derde Kamer".
Henk Lokman: „Sommige schrijvers
zien kans een goed bruikbaar draai
boek te maken, anderen lukt dat
niet. Voor tv schrijven is heel ander
werk dan het schrijven van een
boek; het is aan de ene kant minder
tijdrovend, aan de andere kant moet
je het kunnen. We hebben van een
bekwaam, schrijver werk gehad dat
zich goed voor verfilming leende.
Hij wilde ook het draaiboek maken.
Ga je gang maar, zeiden we, des te
beter. Maar het lukte hem niet, we
zetten er een dramaturg op, waarna
het boek kon worden gefilmd. Toen
was iedereen tevreden, de schrijver
ook".
FRITS BROMBERG
Eerlijke wijnen voor elke dag.
James Bond zal de vrouwen niet langer als speelbal
behandelen.
LONDÉN (Ass. Press) Het feminisme, het stre
ven de vrouw niet langer willoos pbject te laten zijn
van mannelijke genoegens, heeft intussen zijn invloed
laten gelden op het verschijnsel James Bond. De Brit
se schrijver John Gardner, die jaarlijks een spannend
boek produceert, is gevraagd de 007-serie voort te zet
ten. Hij heeft daarin toegestemd, maar tevens laten-
weten met een meer aan deze tijd aangepaste Bond te
willen komen ckw.z. hij zal niet meer lange rijen da
mes/vrouwen/meisjes naar zijn hand zetten. Ook zal
hij schaarser naar de rokertjes tasten en wat minder
gul de whiskey uit de fles laten klokken.
James Bond blijft tot de verbeelding van grote publieken
spreken, maar zijn leven nam een einde, toen zijn schep
per, Ian Fleming, in 1964 op 56-jarige leeftijd overleed.
,»Wij gaan door met hem waar hij in de jaren '60 was geble
ven, maar we plaatsen hem wel in de tegenwoordige tijd",
aldus John Gardner, die de verdedigsters van de rechten
van de vrouw graag serieus neemt.
De eerste nieuwe Bond gaat vermoedelijk heten „Melt
down" en uitkomen in april 1981. Over de inhoud ervan
wilde Gardner nog niets loslaten, dat was hem streng ver
boden, maar het komt hier op neer: goed tegen kwaad en
007 als de redder van de wereld. In het nieuwe boek zal
Bonds tegenstander iemand zijn die beschikt over enorme
hulpbronnen en daarbij een uiterst kwaadaardige vent is,
aan wiens activiteiten absoluut een einde moet worden ge
maakt. Het soort knaap waarmee Bond volgaarne op de
mat gaat dus. De bekende en rustige baas van 007, „M", zal
er weer bij zijn, als vanouds de man die zijn beste Drauf-
ganger erop uit stuurt. Miss Moneypenny, die thuis rustig
achter de schrijfmachine wacht, terwijl James het kwaad
te lijf gaat en de mensheid redt, is eveneens van de partij.
Gardner weet veel van wapens af. In de laatste wereldoor
log was hij commando in het Britse corps der mariniers.'
Ian Fleming heeft toen dienst gedaan als commandant van
de inlichtingendienst van de Royal Navy.
Na de oorlog ging John Gardner te Cambridge studeren en
daarna theologie, „Maar na een jaar hoorde ik een klein
stemmetje in mijn hoofd dat zei: „vriend, da's niet de ware
keus."
Hierop ging Gardner de journalistiek in en na enige tijd
begon hij boeken te schrijven, nu al zo 20 stuks.
In rood, rosé, wit (demi-sec en
sec). Met vakmanschap en
uiterste /.org behandeld.
Verkrijgbaar bij
slijterij en
wijnhandel.
„Transcendente meditatie:
zwevende therapie of pseu-
doreligie?" is het thema van
de derde aflevering uit de se
rie „Niet te geloven" over
(semi)religieuze sekten en
culten. De Transcendente
Meditatie (TM) is vijftien
jaar geleden door de Indiase
Maharishi Yogi in het Wes
ten geïntroduceerd en kan
volgens het Nederlandse
TM-centrum niet met gods
dienst worden vergeleken.
TM heeft te maken met een
traditionele en beproefde
Hindoe-techniek, die veel
monniken in India toepas
sen om nader tot het Hoge te
komen. In het Westen wordt
deze methode echter gehan
teerd om inzicht te krijgen
in jezelf en meer ontspan
nen te kunnen leven, waar
door je beter met jezelf en
met je omgeving kunt om
gaan.
Ned. II 19.25 uur.
Ome Arie
Ome Arie neemt een harnas
mee naar het oerwoud, want
een levensgroot en gevaarlijk
dier, de grizzly-beer, is zijn
doelwit.
Ned. I 18.59 uur.
Kinderkrant
Onderwerpen van deze uitzen
ding zijn: de plaats Kampen
Riekje Winter met haar liedje „Jij" in het programma
„Rpnduit".
die vlak bij Zwolle ligt, de ru
briek „Flap-uit" en het tweede
deel over de geschiedenis van
Jozef.
Ned. I 19.10 uur.
Het kleine huis
Brewster en Virginia Daven
port verheugen zich op de
komst van hun kleinzoon Tod.
Maar wanneer hun kleinzoon
eenmaal is aangekomen,
neemt dit enthousiasme snel
af. Tod blijkt een onhandelba
re jongen te zijn.
Ned. I 19.30 uur.
Ronduit
In deze aflevering aandacht
voor het onderwerp dat op de
derde Ronduit-themadag, za
terdag 25 oktober, aan de orde
zal'komen: Verhoudingen.
Ned. I 20.20 uur.
God bij de mensen
Presentator Henk Binnendijk
gaat in op de conflictsituatie'
die ontstond tussen de broers
Kaïn en Abel, de zonen -van
Adam en Eva.
Ned. I 21.00 uur.
Opzicht
Naar aanleiding van het ver
schijnen van een vertaling van
een keuze uit het werk van de
Duitse schrijver/dichter Peter-
Paul Zahl wordt in deze afle
vering een eerste televisie-in
terview met hem uitgezonden,
dat in de Westberlijnse gevan
genis Tegel werd opgenomen.
Zahl, één van de meest gele
zen moderne Duitse dichters,
verblijft daar als gevolg van
een schietpartij in de eerste
helft van de jaren zeventig,
waarvoor hij tot. vijftien jaar
gevangenisstraf werd veroor
deeld. De links-anarchistische
schrijver beschouwt zichzelf
als een politieke gevangene
van de Bondsrepubliek.
Het geheim van
de vuurberg
Door de schuld van de ver
waande Sarah-Jane komt Tom
te laat op school. Maar wie het
laatst lacht, lacht het best. Tij
dens een boottochtje belandt
Sarah-Jane in het water en
dan heeft Tom de grootste lol.
Ned. II 18.59 uur.
De kleine waarheid
De Eerste Wereldoorlog
breekt uit en Marleen moet
naar een andere baan uitkij
ken. Zij vindt die bij professor
Buwalda, die een merkwaar
dige verhouding heeft met zijn
vrouw.
Ned. II 20.27 uur.
Minivoetbal
De tweede wedstrijd in dit sei
zoen (poule A) wordt gespeeld
tussen Politie MTV en België.
Ned. II 21.25 uur.
Mijn verre naaste
In de vierde aflevering uit
deze serie wordt aandacht be
steed aan de manier waarop de
Methodisten na dè revolutie in
Portugal de landbouwhervor
mingen aangrijpen om het
dorpje Valdozende nieuwe
kansen te geven.
Ned. II 22.55 uur.
Morgenmiddag
Voor de kinderen morgenmid
dag vanaf 15.30 uur op Ned. I
tv-serie „Bolke de beer", te
kenfilm „De egel en de rups",
jeugdreeks „De Grote Klok",
filmimpressie „De kindertele
foon", tv-serié „De familie
Knots" en de avonturenreeks
„Maggie en David".
Dr. R. Kranenborg, schrijver van
het proefschrift „Zelfverwerkelij
king" over oosterse religies in een
westerse subcultuur, waarin o.a.
TM wordt behandeld.
Laag Soeren, de Maharishi „universiteit" van de Transcendente Meditatie.
