Vtiddellandse Zee zwakke
indek in de aardkorst
RAN VASTBESLOTEN STRIJD VOORT TE ZETTEN
erwoeste stad
(liet opnieuw
>pgebouwd
>61
DEN HAAG Voor de tweede maal in nauwe
lijks een kwart eeuw is in Algerije de stad El As-
Wierifanam door een aardbeving in luttele seconden met
de grond gelijkgemaakt. De gevolgen waren afge
lopen vrijdag echter vele malen ernstiger dan op 9
september 1954. Terwijl toen tussen de 1250 en
1600 slachtoffers werden geteld (exacte cijfers zijn
niet verkrijgbaar), wordt er nu rekening mee ge
houden dat het aantal doden wel tot 25.000 kan
stijgen. Daarmee is deze aardbevingsramp de ern
stigste die Algerije ooit getroffen heeft. In het hele
gebied rond de Middellandse Zee waren deze eeuw
driemaal meer doden te betreuren.
ntclê
Wielt
\cbetti
)psi
'l (751
tlpkri
I bin
vhite I
litse
int
'ent
kriji
oktok
Jen
W<MPzenl00S kijken de overlevenden van de ramp naar de puinhopen van de stad Al
nam.
i
iisi
Opnieuw is onmiskenbaar dui
delijk geworden dat Noord-A-
frika, net als Zuid-Europa, ie
der moment door een aardbe
vingsramp kan worden over
vallen. Het gebied maakt deel
uit van een grote gordel, die
van de Atlantische Oceaan tol
diep in China reikt, waar on
dergrondse bewegingen in de
aardkorst voortdurend span
ningen veroorzaken. Dal
komt, omdat de verschillende
werelddelen nog steeds als hel
ware drijven op de vloeibare
magma-laag die zich onder de
korst bevindt en daarbij tegen
gestelde richtingen volgen
Van tijd tot tijd wordt hel
evenwicht verbroken en
schuiven de delen met een ruk
op. Al naar gelang de afstand
tot het aardoppervlak wordt
die schok plaatselijk als krach
tig ervaren dan wel over een
groot gebied gevoeld.
De misschien wel allersterkste
aardbeving uit de hele ge
schiedenis van de mensheid
had in 1975 plaats in de Chine
se Volksrepubliek. Officiële
cijfers daarover zijn niet be
kend, maar de schattingen van
het aantal slachtoffers lopen
uiteen van 500.000 tot een mil
joen. China was al recordhou
der, met de aardbeving die op
2 februari 1556 830.000 doden
eiste.
Sinds de mensheid het schrift
leerde kennen en kroniek
schrijvers gebeurtenissen uit
hun tijd gingen bewaren voor
het nageslacht is melding ge
maakt van het natuurver
schijnsel. Ongetwijfeld niet de
oudste, maar wel de bekendste
aardbeving ten tijde van de
Griekse beschaving in het
Middellandse Zeegebied werd
aangetekend was een schok
die Sparta verwoestte in 464
voor Christus. Aanzienlijk gro
ter was de ramp die in 19 na
Christus Syrië trof. De overle
veringen spraken over 120.000
doden. In 526 waren het er, in
hetzelfde land, nog aanzienlijk
meer: 250.000.
Het land dat, aan de Middel
landse Zee, het meest heeft ge
leden onder de gevolgen van
aardbevingen is Italië, en dan
met name Napels en Calabrië.
Als we de „minder ernsiige"
vergeten, dan werd Napels
sinds de 15e eeuw vijfmaal ge
troffen. In 1456 (35.000 doden),
1626 (70.000 doden), 1693
(93.000 doden), 1706 (15.000 do
den) en 1805 (13.000 doden).
Calabrië trof dit lot vier keer:
in 1783 (40.000 doden). 1797
(50.000), 1805 (13.000) en 1857
(10.000). Maar ook op andere
plaatsen kwam de bodem van
Italië herhaaldelijk in bewe
ging, het meest recent in 1976
toen schokken in vier noorde
lijke provincies grote verwoes
tingen aanrichtten en 900
mensenlevens eisten.
De verreweg ernstigste aard
bevingsramp die het Middel
landse Zeegebied ooit trof
vond plaats in 1905, eveneens
Een van de slachtoffers wordt weggedragen.
in Italië. Sicilië en wijde om
geving werden in de vroege
ochtend van 28 december op
geschrikt door een serie van
wel dei tig aardschokken. Toen
uiteindelijk de doden waren
geteld bleken maar liefst
160.000 mensen de ramp niet
te hebben overleefd.
De eerste schok werd gevoeld
om 6.05 uur in de ochtend
het meeste dodelijke tijdstip bij
natuurrampen. Op een enke
ling na lag iedereen in bed. In
Messina, de ernstigst getroffen
stad, stortten de huizen als
lENSEN RENDEN ROND ALSOF ZIJ
ÏK WAREN GEWORDEN"
I.GIERS Al Asnam, de Algerijnse stad die vrijdag door
l zware aardbeving werd getroffen, zal op een andere
iats worden herbouwd. Dat hebben Algerijnse functiona-
sen in het rampgebied bekendgemaakt. Deze functiona-
teen troffen, evenals de overige hulpverleners, bij aan-
bist in Al Asnam een nauwelijks te beschrijven ravage
h. Gebouwen lagen geheel in puin of stonden zodanig uit
l lood, dat zij bij de eerstvolgende trilling van de grond
log instortten. En door de hele stad heen was het ge-
•euw van opgesloten en gewonde mensen te horen.
van de weinigen die tot op heden de gebeurtenissen van
>n Ro dagmiddag heeft kunnen navertellen is een Fransman. Alain
nc, die op het moment van de aardbeving net de stad uitreed,
voelde dat je werd bewogen, maar we wisten niet wat er aan
land was", aldus Blanc. „Voordat we uit de auto konden ko-
werd de wagen tegen een gebouw aan gesmeten. Toen we
dkeken zagen we alles bewegen. Ménsen renden de huizen
alsof zij gek waren geworden. Het lawaai was ongelooflijk,
de huizen steeg, terwijl zij in elkaar zakten, rode rook op. En
ter ons stortte een brug in. Wij waren de laatsten die er over-
n waren gegaan. Na ongeveer 35 seconden werd alles weer
tig, maar we bleven rondstrompelen alsof we dronken wa-
n men eenmaal enig zicht op de ravage had gekregen bleek,
de stad alleen over de weg kan worden bereikt omdat ook
vliegveld is vernield. In Al Asnam zelf zaten inwoners die
ramp hadden overleefd zaterdag wezenloos op en rond de
kstukken van wat hun woning was geweest. Velen riepen
r onder het puin bedolven verwanten en waar enig ant-
Drd kwam, werd direct begonnen met graven. Via gaten
d aan de onder het puin liggende mensen voedsel en drin-
aangereikt.
irmate de zaterdag vorderde, kwam de hulpverlening op
ig en werd veel zwaar bergingsmateriaal richting Al Asnam
tuurd. Op de meestal zwaar beschadigde wegen van en naar
stad was het een chaos. Duizenden inwoners vluchtten weg
r elders woonachtige familie en vrienden, terwijl kilometers*-
ge colones met hulpmaterialen vanuit Algiers naar het ramp-
ied trokken. In Al Asnam werden op open terreinen tenten
ezet om de naar schatting 300.000 daklozen te herbergen en
Ihospitalen ingericht voor de behandeling van de waar-
ijnlijk meer dan 100.000 licht en zwaar gewonden. Het ver-
,j en van de slachtoffers brengt vaak de moeilijkheid met zich
dat ledematen ter plaatse moeten worden afgezet om ie-
id te kunnen bevrijden. Ook voor deze werkzaamheden zijn
(iale medische teams en hulpmiddelen naar het getroffen ge-
onderweg.
communicatieverbindingen met de stad zelf zijn verbroken
Ie waterleiding en het elektriciteitsnet zijn vaak vernield. De
"(rijnse autioriteiten hebben bij het buitenland met name om
imiddelen gevraagd, die het uitbreken van epidemieën moe-
yoorkomen.
de hulpverleners in Al Asnam behoren ook dieren. Speciaal
trichte honden uit de Zwitserse en Franse Alpen, getraind in
vinden van onder lawines bedolven personen, zijn bij het
ten naar slachtoffers ingezet.
ir verwachting zal het nog weken kunnen duren, voor de
ite slachtoffers zijn geborgen. De bergingsploegen verwach-
dat zij nog tot woensdag in staat zullen zijn om mensen le-
J onder het puin vandaan te halen.
I juni 1905 Albanië, Acutori: 500 huizen ver
woest, 100 doden;
8 september 1905 Italië: 25 dorpen verwoest,
5000 doden;
23 oktober 1907 Italië, Calabrië: stad en dorpen
verwoest, 600 doden;
28 december 1908 Italië, Messina: schok van
7,5 op schaal Richter legt 98 procent van gebou
wen neer, 160.000 doden;
II augustus 1911 Turkije, Dardanellen: ver
schillende steden verwoest, 3000 doden;
13 oktober 1914 Turkije, provincie Kronia ge
troffen, 3000 doden;
13 januari 1915 Italië. Avezzano: 69 steden ver
woest, 30.000 doden;
6 juni 1916 Italië, Sicilië: o.a. 100 mijnwerkers
levend begraven, 300 doden;
11 juli 1927 Palestina en Transjordanië: Na
bloes voor de helft ingestort, 268 doden;
28 juli 1929 Turkije, stad Turnikeüy verwoest,
1000 doden;
23 juli 1930 Italië, Irpino: 30 dorpen getroffen,
1500 doden;
29 september 1932 Griekenland, Chalcidice:
20.000 daklozen, 500 doden;
27 december 1939 Turkije, Erzincan: 50.000 hui
zen verwoest, 50.000 doden;
21 juni 1943 Turkije, Adapazari: 1304 doden;
1 februari 1944 Turkije, Gerede bij Ankara:
1458 doden;
31 mei 1946 Turkije, stad Varto: voor 95 pro
cent verwoest, 1300 doden;
13 februari 1947 Algerije schok door gehele
Overzicht
aard-
bevingen
deze eeuw
aan
Middellandse
Zee
land voelbaar, 276 doden;
1 juni 1947 Oost Turkije: 133J? doden;
18 maart 1953 Turkije, Canakkale en Balike-
sir, 1200 doden;
9 september 1954 Algerije, Orleansville nu El
Asnam: verwoest door sc)iok met kracht 6,7
schaal Richter, 1500 doden;
16 maart 1956 Libanon: 25.000 daklozen bij
aardbeving, 145 doden;
29 februari 1960 Marokko, Agadir: 70 procent
van de stad verwoest, 12.000 doden;
21 februari 1960 Libië, Barce: 15.000 daklozen,
300 doden;
26 juli 1963 Joegoslavië, Skopje: 80.000 daklo
zen, 1070 doden;
19 augustus 1966 Turkije 100 steden in vier pro
vincies, 2529 doden;
14 januari 1968 Italië, Sicilië: schok met kracht
9 op schaal Richter, 235 doden;
28 maart 1970 Turkije, Gediz: stad totaal ver
woest, 1100 doden;
23 mei 1971 Turkije, Bingol: schade in wijde
omgeving, 800 doden;
6 september 1975 Turkije, Lice: stad verwoest
door schok met kracht 6,8 schaal Richter, 2312 do
den;
7 mei 1976 Noord-Italië: schok met kracht 6,5
schaal Richter, gevoeld in vier provincies, 900 do
den;
24 november 1976 Turkije bij Ararat: schok
met kracht 7,9 schaal Richter, 5000 doden;
10 oktober 1980 Algerije, Orleansville nu El
Asnam voor de tweede keer verwoest, mogelijk
25.000 doden.
Hulpverleners dragen twee kleine kinderen weg.
blokkendozen in. Vele tiendui
zenden mensen werden onder
het puin bedolven. Doordat de
zee krachtig in beweging werd
gebracht deed een vloedgolf
de rest.
Een reder uit Londen, Con-
stantine Doresa kon het na
vertellen: „Ik werd uit mijn
bed geworpen en constateerde
dat de hotelmuur finaal ver
dwenen was. Ik sliep op de
vijfde etage. Om me heen was
het een grote ruïne. Dc trap
was onbereikbaar. Door de
kens en lakens aan elkaar te
knopen kon ik de begane
grond bereiken.
Kapitein Owen van de stoom
boot Afonwen uit Wales ver
telde: „Mijn schip leek als het
ware uit de zee te worden op
getild. De ankerkettingen
knapten en we kwamen weer
met een geweldige klap op het
water terecht. Toen werden
we met grote snelheid naar
het land gedreven waar
duidelijk het geluid te horen
was van in elkaar stortende
gebouwen".
Een katoenhandelaar uit
Duitsland werd weliswaar
wakker door de eerste schok,
maar toen hij zijn lamp aan
knipte kon hij niets ontrustba-
rends ontdekken. „Het volgên-
de moment werd ik met bed
en al op straat geworpen, ach
ter me stortte het hotel in".
De ramp trof ook de plaatselij
ke kazerne, waar vrijwel alle
soldaten onder het puin bedol
ven werden. Een van. hen zak
te, met bed en al, door vijf
vloeren heen, maar wist het te
overleven. Doordat echter ook
de muur van de gevangenis
van Messina bezweken was
wisten 750 gevangenen ge
bruik te maken van de hen in
de schoot geworpen vrijheid.
Ze sloegen massaal aan het
plunderen en de overheid
stond daar aanvankelijk mach
teloos tegenover.
De schokken die een half uur
aanhielden, vernielden Messi
na voor 98 procent en richtten
in wijde omgeving zware scha
de aan. Bij het opruimen van
het puin werden duizenden lij
ken gevonden met sporen van
beten in hun eigen armen -
van de pijn, maar ongetwijfeld
ook van de honger. De doods
strijd moet voor velen dagen
hebben geduurd.
AGADIR
Een recenter aardbeving, in
Noord-Afrika, trof op 29 fe
bruari 1960 Agadir in Marok
ko. De stad werd voor 70 pro
cent verwoest. Er was, de vori
ge dag, een schokje aan voor
afgegaan, maar de meeste
mensen hadden daar niets van
gemerkt. En de stad wemelde
van de toeristen, meest uit
Groot-Brittannië en de Vere
nigde Staten, die de winter
thuis hadden verruild voor de
aangename temperaturen aan
de Atlantische Oceaan.
Om 22.50 uur in de avond
werd Agadir echter opge
schrikt door een heftiger
schok. Schade van betekenis
werd daardoor niet veroor
zaakt. Maar voor 75 moslems
was hij aanleiding om naar de
moskee te gaan en biddend
een eventueel onheil af te
wenden. Ze werden alle, 55
minuten later, bedolven onder
het puin. De derde schok had
Agadir grotendeels verwoest.
Een Amerikaanse toeriste,
Margaret Sue Martin stond op
dat moment in de badkamer
op de derde etage van het luxe
hotel Saada. „Plotseling zakte
de grond onder mijn voeten
weg. Ik viel naar beneden als
of ik in een snelle lift stond".
Op de grond werd ze bedolven
door vallend puin en zwaar
aan haar benen gewond. Het
bleek dat haar echtgenoot Ge
rald. en die in de suite ver
bleef, enkele meters naast
haar terecht was gekomen met
hun kind. Zij wisten zich na
enkele uren door het puin
naar boven te werken en hij
hield haar hand vast totdat de
redders kwamen - veertien
uur later.
De relatief zwaarst getroffen
gemeenschap in Agadir was de
joodse. Van de 2200 inwoners
die de joodse wijk telde over
leefden er 1500 de ramp niet.
De begrafenis van de 12.000
slachtoffers veroorzaakte nog
al was problemen. De moslems
wensten, overeenkomstig hun
religie, hun doden dicht onder
de oppervlakte ter aarde te be
stellen. De joden eisten een
van de moslems gescheiden
begraafplaats. En de toeristen
wilden de stoffelijke resten in
eigen land laten begraven. Dat
kon, voorzover de slachtoffers
werden geïndentificeerd. Het
merendeel van de doden
kwam echter in een massagraf
terecht.
ALGERIJE
Algerije werd in de loop van
de tijd door een tiental aardbe
vingen bezocht. Tweemaal ui
terst krachtig en beide keren
trof dat dezelfde stad. In 1954
Algerije stond nog onder
Frans bestuur werd Orle
Ansvile door een schok met
een kracht van 6,7 op de
schaal van Richter nagenoeg
in puin gelegd. De (Franse)
kathedraal, het station, de ge
vangenis en het ziekenhuis
stortten in. De Lemartine-
stuwdam bezweek. Talloze
branden braken uit. Maar on
danks alles, en hoewel de
twaalf seconden durende
schok op een wel zeer ongun
stig tijdstip kwam -1.00 uur in
de ochtend- was het aantal do
den „slechts" 1250 a 1600.
Nu haalde de natuur met een
schok van 7,5 nog aanzienlijk
heftiger uit en kwamen in het
intussen van naam veranderde
El Asnam en omgeving mis
schien wel 25.000 mensen om
het leven. Wat na 1954 zorg
vuldig weer werd opgebouwd
ligt nu opnieuw in puin. De
125.000 inwoners tellende stad
zal voor de derde keer uit de
as moeten herrijzen.
Maar daarna zal de onzeker
heid blijven. Aardbevingen
kunnen slechts eenmaal op
een bepaalde plaats toeslaan,
maar net zo goed -zoals in Na
pels en Calabrië- vaker ver
nietigend uithalen. En dat
geldt niet alleen voor El As
nam of voor Italië. Elke wille
keurige plek aan het Middel-
landse Zeegebied kan, door
wat wel het afschuwelijkste
natuurverschijnsel is, verande
ren in een massagraf. Morgen
al.
jHERAN De Iraanse president
mi-Sadr heeft gisteren bevestigd dat
vandaag deelneemt aan het debat
de Veiligheidsraad over de strijd
Sl7ÊSen Iran en Irak' maar Teheran zal
|/(pen ander besluit accepteren dan een
S~) P*racht aan Irak zijn troepen uit
^/y^ans grondgebied terug te trekken
y\S Idus Bani-Sadr. De kansen dat de de
Plog die vandaag zijn vierde tveek in-
spoedig eindigt, worden dan ook
bijzonder klein geacht. In een vraagge
sprek met het Franse weekblad Le
Nouvel Observateur merkte Bani-Sadr
evenwel op dat er tussen Iran en Irak
over bepaalde gebieden onderhandeld
kan worden zodra heel Iran bevrijd is.
De Iraanse president heeft officieel ont
kend dat Syrië en Libië wapens hebben
geleverd of zouden leveren. Ook Libië ne
Syrië hebben dat ontkend. Wel bevestigde
de president dat Noord-Korea munitie
heeft geleverd aan zijn land, maar dat zou
voortvloeien uit een contract dat reeds
voor de oorlog was ondertekend.
Irak verbrak vlak voor het weekeinde
zijn diplomatieke betrekkingen met deze
drie landen uit protest tegen deze ver
meende wapenleveringen.
Iran heeft in het weekeinde opnieuw ge
dreigd over te gaan tot vergeldingsmaat
regelen voor de Iraakse bombardementen
op Iraanse steden. De Iraakse lucht- en
artillerieaanvallen op Chorramsjar, Aba-
dan, Ahwaz en Dezfoel hebben veel le
vens gekost en duizenden huizen ver
nield, aldus radio Teheran.
Het offensief van Irak gaat verder naar
hl"t zuiden. Iraakse troepen zoudé.i voor
de belangrijke Iraanse oliehavenstad Aba-
dan staan. Zij hebben ook op meer zuide
lijk en oostelijk gelegen steden aanvallen
uitgevoerd.
Bij de aanvallen tegen Abadan zouden een
groot aantal slachtoffers onder de Iraniërs
zijn gevallen.
In Iran worden vanaf gisteren op initia
tief van de ayatollah Khomeiny alle voor
bereidingen en handelingen betreffende
de oorlog gecoördineerd in een defensie
raad, waar behalve president Bani-Sadr,
een aantal generaals en premier Rajai deel
van uitmaken. Waarnemers menen dat
daarmee de invloed van president Bani-
Sadr, die overigens zijn instemming
heeft geuit met het voorstel van Kho
meiny op de gang van zaken is vermin
derd. Onder druk van de oorlogsomstan
digheden zou Bani-Sadr hebben gepro
beerd de macht van de kibbelende Tfcna-
tieke moslims te beperken.
LEIDSE COURANT
MAANDAG 13 OKTOBER 1980 PAGINA 9
