Gebruik
afval in
wegenbouw
kan 10 pet grondstof besparen
Beurs van Amsterdam
Philips Maastricht gaat
einde dit jaar dicht
NOG TALRIJKE
PROBLEMEN, MAAR...
Duiker Apparatenin rode cijfers
Verenigde bouwondernemers verscherpen „erecode'
Meer beursomzet in september
bij teleurstellend koersverloop
FINANCIËN
LEIDSE COURANT
DONDERDAG 2 OKTOBER 1980 PAGINA 11
EINDHOVEN Philips is van plan de vesti
ging in Maastricht met ingang van 31 december
te sluiten. De 115 werknemers zullen worden
overgeplaatst naar andere Philipsvestigingen
in Zuid-Limburg of er zal voor hen een andere
passende voorziening worden getroffen. De ko
mende weken zal overleg worden gevoerd met
de bonden en de ondernemingsraad.
De Maastrichtse vestiging maakt deel uit van de
hoofdindustriegroep Elcoma. Begin dit jaar werd al
aangekondigd dat in het kader van een forse reor
ganisatie ook Maastricht zou moeten sluiten. Later
werd met de bonden en de ondernemingsraad afge
sproken, dat een beslissing over de toekomst van
het bedrijf enige tijd zou worden opgeschort. Nu er
geen vervangend werk blijkt te zijn voor de sterk
teruglopende activiteiten in Maastricht worden
uiteenlopende werkzaamheden verricht voor tal
van andere Philipsfabrieken gaat het concern de
vestiging sluiten.
Dagdie veri j in VS kost
jaarlijks f 200miljard
ORLANDO (Florida) - „Dagdieverij" kost de
Amerikaanse economie dit jaar naar schatting
100 miljard dollar 200 miljard), terwijl er als
gevolg van de klassieke vormen van diefstal en
oplichting „slechts" 40 miljard dollar (ongeveer
80 miljard) verloren gaat
Dit staat in een rapport van Robert Half, het hoofd
van een belangrijk Amerikaans uitzendbureau van
gespecialiseerd personeel op het gebied van finan
ciën en informatica.
Onder „dagdieverij" verstaat Half o.m.: mensen die
te laat komen of te vroeg weggen, te veel praten
met hun collega's, te vaak koffie drinken, te lang
wegblijven voor de middagpauze, op kantoor hun
tijd verdoen met het telefoneren met vrienden en
verwanten of gewoon zitten te suffen.
Het rapport van Half is gebaseerd op onderzoeken
bij ruim vierhonderd personeelchefs van Ameri
kaanse ondernemingen.
Sp ui tb usfabrikan ten
vrezen schade
van 17 miljoen gulden
DEN HAAG - De Nederlandse spuitbusfabri
kanten vrezen een schade van zeventien tot der
tig miljoen gulden, als minister Ginjaar van
volksgezondheid en milieuhygiëne de verkoop
van spuitbussen beperkt Dat blijkt uit het jaar
verslag 1979 van de Nederlandse Aerosol Vere
niging.
Negatieve publikaties ove de schadelijkheid van
een van de drijfgassen, chloorfluormethaan, vinden
hun terugslag op de spuitbus als geheel en beïn
vloeden het koopgedrag van de consument. Dat
geldt ook voor het sinds vorig jaar verplichte waar
schuwingspakket op spuitbussen die met chloorflu
ormethaan zijn gevuld, aldus het jaarverslag.
Overigens is de produktiedaling in de bedrijfstak in
1979 tot staan gebracht. De spuitbusfabrikant heb
ben in dat jaar veertien procent meer spuitbussen
Straks nieuw wegdek uit oud?
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Afvalstoffen als be
ton- en metselpuin, vliegas van ko
lencentrales, gips en baggerslib kun
nen in de toekomst tien procent van
de jaarlijkse behoefte aan grondstof
fen in de wegenbouw gaan dekken.
Dit zal een merkbare invloed hebben
op de manier waarop de wegenbou
wers nu in die behoefte voorzien.
Om tot hergebruik van de afvalstof
fen te komen is echter nog wel veel
onderzoek nodig ondermeer naar de
hardheid van de afvalstof, gedragin
gen bij verandering van klimaat en
eventuele gevolgen op het milieu.
Verder zal de overheid is samenwer
king met alle betrokkenen een actief
beleid moeten voeren om het herge
bruik te stimuleren.
Dit is het beeld dat naar voren kwam
tijdens een symposium van de Stichting
studiecentrum wegenbouw over de toe
passing van afvalstoffen dat vandaag
en morgen wordt gehouden. Dit jaar zal
er in ons land ongeveer 45 miljoen ton
afval geproduceerd worden. Een deel
hiervan is zeker weer te gebruiken in
de wegenbouw. In deze sector voorziet
men nu in de behoefte aan grondstof
fen als zand, grind, klei en mergel door
afgravingen in eigen land (bezwaarlijk
vanwege de gevolgen voor natuur en
milieu) en door import. Totaal gebruikt
de wegenbouw jaarlijks 226 miljoen ton
■grondstoffen inclusief het gebruik van
hoogovenslakken, bodem-as en ketel-
zand. Daarnaast vindt uit ons land nog
een export van tien miljoen ton zana
en grind per jaar plaats.
Oud als nieuw
Uit onderzoek is inmiddels gebleken
dat opgebroken oud asfalt na verhitting
opzich opnieuw te gebruiken zou zijn e-
venals beton- en metselpuin dat in de
sloop vrijkomt, vliegas uit kolencentra
les en vuilverbrandingsinstallaties,
gips, bagger- en havenslib en slib dat in
waterzuiveringsinstallaties vrijkomt. T oLLprltprlr
Bij hergebruik ondervindt men echter
nog een groot aantal problemen. Zo is
het onderzoek tot nu toe beperkt geble-
stoffen aan hergebruik (zoals de schei
ding van beton- en metselpuin bij de
sloop van huizen), transportkosten van
plaats van ontstaan naar gebruiks-
plaats, energieverbruik voor transport
en verwerking van afvalstoffen om ze
voor hergebruik geschikt te maken en
de invloed van gebruik van afvalstof
fen op het milieu. Bepaalde afvalstof
fen, zoals havenslib, bevatten giftige
metalen die schadelijk zijn voor het mi
lieu. Speciale voorzieningen (extra
grondlagen om zo het indringen met
regenwater in de bodem tegen te gaan)
zouden noodzakelijk zijn.
Maar wat te denken van de extra kos
ten als gevolg daarvan
giecrisis en minder aandacht
milieu nog niet zo in de belangstelling
stonden. Voor werkelijk hergebruik
zullen de eigenschappen van de ver
schillende afvalstoffen echter beter on
derzocht moeten worden zoals het ge
drag in mengsels (met beton) en wat
het beste mengsel is. Daarna zullen de
resultaten van het onderzoek in de
praktijk getoetst moeten worden.
Bij hergebruik spelen echter nog mneer
factoren een rol. Ten denken valt daar
bij aan de kosten van het aanpassen
van het produktieproces van de afval-
die
bruik, de opdrachtgever voor het werk
of de aannemer die de stoffen ge
bruikt?. Voorbeelden als de bodemver
vuiling in Lekkerkerk of, 15 jaar gele
den, de opspuiting van de Broekpolder
in Vlaardingen met, zo bleek later, gif
tig havenslib, vormen daarbij angstaan
jagende voorbeelden.
Het aanbod van afvalstoffen zal echter
de komende jaren naar alle verwach
tingen toenemen. Dit ondermeer door
het regeringsvoornemen meer electrici-
teit met kolen op te wekken in plaats
van olie en gas nu. Met de kolenstook
komt echter ook vliegas vrij, naar ver
wachting ongeveer 2 miljoen ton per
jaar. Bij het tegengaan van de luchtver
ontreiniging streeft de regering naar
minder vervuiling door zwavel. De
hoeveelheid bij ontzwavelingsprocessen
vrijkomende zwavel zal dan ook toene
men. Verwerking daarvan in beton is
mogelijk. In hezelfde kader zal ook
meer afvalgips vrijkomen. Dit wordt
namelijk gebruikt in verbrandingen om
zo het vrijkomen van zwaveldioxyde in
de lucht tegen te gaan. Nu wordt dit
gips vrijwel nog allemaal in zee gestort.
Voor de opslag van al deze afvalstoffen
is in ons land echter steeds minder
ruimte beschikbaar. Dit werkt als een
extra stimulans op hergebruik. Een be
langrijke schakel daarin is de bereid
heid van aannemers de afvalstoffen te
gaan gebruiken. Alhoewel men daartoe
wel bereid lijkt, bleek op het symposi
um duidelijk dat men daarvoor een bij
drage van de rijksoverheid verwacht.
Dit om het „algemeen belang" te laten
meetellen in de wegenbouw, zoals men
het formuleerde. Tegelijk wees men
een ingrijpen van de overheid af om dit
algemeen belang veilig te stellen.
Het zal duidelijk zijn dat men met een
dergelijke opstelling (nog afgezien van
de beperkte financiële ruimte bij de
overheid) het hergebruik van afvalstof
fen voor de toekomst wel kan vergeten.
RIJSWIJK - Duiker Appara-
tenfabriek NV heeft het eerste
halfjaar van 1980 afgesloten
met een verlies van
f 135.000 tegen een winst gens het bestuur voornamelijk nancieringskosten sterker op- moeilijk te geven, daar de af-
van f 152.000 in de eerste helft het gevolg van de zeer hoge liepen dan kon worden voor- leveringen voor het stooksei-
van 1979. De omzet nam met 7 rentestand in de eerste helft zien. Een verwachting voor zoen 1980-81 pas in oktober
pet toe. Het verlies was vol- van dit jaar, waardoor de fi- het tweede halfjaar van 1980 is beginnen. Daarbij komt dat
sinds medio juni een stagnatie
optreedt in de export van Dui
ker naar met name West-
-Duitsland. Over 1979 behaal
de Duiker een winst van
f 44.247 op een ruim 10 pet ho
gere omzet van f 19,8 min.
DEN HAAG De ondernemers in het bouwbe- u j txc
drijf hebben onderling afgesproken dat tij geen bedrijfseconomisch aanvaardbare zouden bewe-
afstand meer zullen doen van hun rechten om een'
-ich jegens hun collega's te beroepen op hun ere-
ïöv^.ld ™^?iEyi!anbeS|fdinSe,!i h.Ce,ft De erecode is met ingang van 1 oktober herzien, al-
iy°0r^0minu dus het AVBB, de werkgeversorganisatie in de
orijzen op de bouwmarkt zich gezien de huidige bouw. De laatste jaren was de praktijk gegroeid dat
problemen in de bouw stelselmatig beneden het opdrachtgevers aannemers dwongen een verklaring
te tekenen dat zij afstand deden van hun rechten
zich op de code te beroepen.
Op het nu ingevoerde verbod op het tekenen van de
afstandsverklaring bestaat één uitzondering. Die
geldt als tegenover één aanbesteder slechts één aan
nemer staat die als eerste is gevraagd. In dat geval is
de marktpositie van beide partijen immers gelijkge
trokken, aldus het AVVB.
ADVERTENTIE
Met een Groene Betaalcheque en de Groene Betaalpas
Gegarandeerd tot f 100,- per cheaue. Zonder kosten
verkrijgbaar bij alle banken en spaarbanken van Nederland.
AMSTERDAM Op de Amsterdamse ef
fectenbeurs is in september voor ƒ4320 min
omgezet, 10,1 pet meer dan de ƒ3924,8 min
van augustus en 39 pet meer dan de ƒ31083
min van september 1979.
De obligatie-omzet bedroeg vorige maand
f 2539,5 min en de aandelenomzet 1780,5 min.
De koersontwikkelingen op de aandelenmarkt
gaf geen reden tot optimisme. Van de 22 beurs-
dagen eindigden er maar drie met percentage-
gewijs hogere koersen. Dit weerspiegelde zich
dan ook in de ANP-Index-cijfers. Alleen de cij
fers voor de internationale waarden, met als
aanvoerder Kon. Olie, en het verzekeringswe
zen konden een geringe winst boeken. Over het
hele jaar bezien valt net zware verlies van de
sector handel op, waarvan het indexcijfer tot
nu toe 19,7 punt is gezakt. Van de Nederlandse
aandelen eindigden vorige maand 25,6 pet ho
ger, 73,6 pet was lager en 0,8 pet eindigde de
maand zoals zij deze inging. Op de obligatie-
markt waren de verschillen maar gering. De
meeste waarden eindigden een tot twee tiende
punt lager.
De op 15 september geïntroduceerde orginele
Amerikaanse aandelen deden het volgens de
Vereniging voor de Effectenhandel niet onbe
vredigend. Er gingen in 12 dagen 170.390 stuks
om voot in totaal bijna 17,2 min. De meeste
belangstelling bestond er voor Eastman Kodak,
gevolgd door Exxon. Van de effectieve totaal
omzet namen de Amerikaanse aandelen 3,98
pet voor hun rekening.
De meest verhandelde fondsen in Amsterdam
waren in september Kon. Olie. Rorento, Rolin-
co, Robeco en Nat. Nederlanden. In augustus
was de volgorde Kon. Olie, Rolinco, Robeco en
Philips.
De koerswaarde van de gewone Nederlandse
aandelen op de effectenbeurs steeg vorige
maand bij een van 14.988 min tot 15.026 min
gestegen nominaal bedrag van ƒ57.981 min tot
58.093 min. De gemiddelde koers bleef op 387.
De beurswaarde - index (1970 is 100) lokaal
zakte van 118,7 tot 113,8 en de index algemeen
van 99,8 tot 99,5.
Lokale markt
blijft dalen
AMSTERDAM Op de lo
kale markt op de effecten
beurs rolde de sneeuwbal
gisteren verder bergaf
waarts. Veel beleggers
haastten zich om van hun
stukken af te komen, maar
in veel gevallen lukte dat
niet omdat de stukken op
een veel lager peil niet wer
den opgenomen. Dit weer
spiegelde zich in een hele se
rie laatprijzen, zoals bij As-
selbergs (min ƒ10). Duiker
(min ƒ15). Ford (min ƒ8),
Leidsche Wol (min ƒ2), Ge
latine Delft (min ƒ5) en
Holdoh (min ƒ10). Vander-
vliet-Wernink was 6 lager
op ƒ7 onverkoopbaar.
Waar het wel tot handel
kwam moest vaak genoegen
worden genomen met forse
verliezen. BAM Holding werd
na een serie laatprijzen einde
lijk afgedaan op 35,50, wat
ten opzichte van de laatste af
doening een verlies van 16
inhield. De onbevredigende
gang van zaken op de jaarver
gadering van Unikap drukte
de koers met 10 terug op
f 119.
Van Gelder zakte 0,30 tot
/"8,90. Ballast Nedam verloor
f5 op 70. Deze maatschappij
moet nog met haar halfjaarcij
fers komen, die elk moment
worden verwacht. Vorig jaar
kwamen deze op 5 oktober.
Aan de zwakke kant zaten
verder KNSM, Gamma Hol
ding, Van Berkel, ICU, Grasso
en NBM Bouw.
De actieve markt kon ook
haar draai niet goed vinden.
Het technische herstel, dat de
Amerikaanse beurs dinsdag
liet zien, werd in Amsterdam
niet zonder meer overgeno
men, daarvoor zijn de econo
mische tijden te boos. Van de
internationale fondsen waren
Akzo en Hoogovens bij ope
ning bepaald flauw. De andere
fondsen in deze sector lagen
verdeeld. Opvallend vast lag
Ahold in de markt en ook El
sevier was flink in herstel.
Akzo opende ƒ0,30 lager op
20,20, hetgeen een nieuw
dieptepunt voor dit jaar bete
kent. Hoogovens liep 0,60 te
rug op 12,90 wat nog net
geen nieuw dieptepunt in
hield. Unilever moest ƒ0,50
achteruit tot 123,30 en Ko
ninklijke Olie schommelde
vorig
rond
slot
174,50. KLM verloor 0,60 op
58,20. Philips, die de vesti
ging in Maastricht gaat sluiten,
handhaafde zich op 16,60.
Van de bankaandelen was
ABN 2 hoger op ƒ309 en
AMRO Bank met 0,40 tot
65,60. De Westland Utrecht
Hypotheekbank zette de te
rugtocht met 4 voort tot 214
maar de Friesch Groningsche
was 1 beter op 58,30. De
verzekeringswaarden
d tot iets 1
de uitgevers. Else
vier NDU trok ƒ3,50 aan tot
f 180 en VNU, die het verlies
latende Nieuws Net nu defini
tief kwijt is won 1,20 op 81.
Ahold lag in de gunst van de
beleggers en op 68,50 werd
een winst behaald van 2.
OGEM was twee dubbeltjes
beter op 6,80 maar Pakhoed
verloor ƒ0,40 op 40,10. Ned-
lloyd ging ƒ0,30 achteruit tot
ƒ95 en Heineken ƒ0,10 tot
49,70.
In de eerste drie kwartier van
de handel vertoonden de
meeste noteringen de neiging
tot enige afbrokkeling, waarbij
sommige winsten zelfs geheel
verdwenen. Dit was onder
meer het geval bij de ABN en
de Friesch Groningsche Hypo
theekbank.
Ook in het verder verloop van
de handel bleef het sukkelen.
Koninklijke Olie zakte door de
174 grens heen en Westland
Utrecht kwam op ƒ213,50,
waarmee het verlies 4,50 be
droeg. Ahold trok nog verder
aan tot 69, een winst van
2,50.
De ongeanimeerde stemming
op de aandelenmarkt inspi
reerde beleggers p de Europe
se optiebeurs niet tot grote ac
tiviteit. Op het middaguur wa
ren dan ook slechts 548 opties
verhandeld, waarvan het leeu
wen deel in Koninklijke Olie.
De rest ging hoofdzakelijk om
in KLM en Philips.
MARKTEN
VEEMARKT OEN B
3 kalveren 2672.
1500-2250.
vaarzen 1450-1700.
kalveren 500-900. n
150-310, weideschapen 100-130, lammere
60-120. vette schapen 140-180 en vet*
lammeren 140-185.
Prijzen In guldens per kilogram geslacht ge
wicht: stieren 1e kw. 7,25-7.75. 2e kw.
kg levend gewicht: vette kat-
4.70-4.80. 2e kw. 4.60-4.70. 3e
50. slechtzeugen
2.28-2.38. 3a
Overzicht: (r
oter - rustig - gelijk;
le kalveren gelijk -
hoger en slechtzeugen groter traag'
prijzen)
kalikoeten groter traag - lager;
- rustig - gelijk; gras-
sag - gehandhaafd; vet-
- veel lager;
redelijk - ge-
KAASMARKT WOERDEN
WOERDEN - 01/10 Aanv<
Prij2en In guldens per kg. 1
Stemming (lauw.
hoofdfondsen
Nediioyd Gr.
Ogem Holding
Elsevier-NDU
Ennia
Gis^Brocadès
overige aandelen
koer» 30-9 koers 1-10
koers 30-9
198.70
AMAS f 6.5
Amfaa 102,0
Asd Rubber 3,4
A 3d Rljr^ 154.0
Aeeelberg 135$
Ase St. H'dam 69.51
Aul. Ind. R1 900.01
Baiiast-N 75.O1
BAM 40,01
Batenburg 375,0(
Beek, van 48,01
Btydenst C 27ö!o
63.50b
113100
Schlumberger 1380.0
Gel. Wlf
Gelder oe
I. Maatoch. 232.0
Afg. Fondsenb. 100.00 100.0
I America Fnd
Asd. Betegg. O
Blnn. Bell. VQ
Goldmines
Inter bond?
Leveraged
Tokyo^HjS)
Tokyo PH
Uni-lnvest
Viking
obligaties
1 56-86 89.70
7-92 82.30 82.50
beurs van New York
Bethl. Steel
?2Hac
79 5/8
26 7/8
38 1/8 37 5/8
buitenlands geld
Amerikaanse doller
Duitse mark (100)
Can ad ase doller
Doenee kroon (100)
Ooatenr. ach (100)
Spaanse pea. (100)
Griekse drachme (100)
Flnee mark (100)
JoegoaL dinar (100)
