moet vertellen hoe
^bar en boos" de situatie is
•f
;yDA niet ontevreden
iiver regeringsplannen,
■IVD: meer ombuigen
Wiegel :Wij staan voor
fundamentele keuzen
lieer eigen bijdragen in ziektekosten
£eidóe@oiiACi/nt
Machinist sprong
vlak voor ontsporing
de trein uit
AN AGT: „MEDIA SLAGEN DAAR NIET IN"
Hl
De spirit is eruit
Van Agt: zaken als VAD
en inspraak niet
van wezenlijk belang
Opdracht voor
ouw Grieks fregat
etekent doorbraak
NENLAND
LEIDSE COURANT'
(Van onze parlementaire redactie)
HAAG Het is een „laatste poging
t bevolking duidelijk te maken hoe
wij ervoor staan, waarom dat zo is en
et anders moet", aldus premier Van
n een toelichting op de troonrede, die
igin Beatrix vanmiddag heeft uitge-
jinister-president meent dat men in het
niet of onvoldoende beseft hoe „bar en
de situatie is. Volgens hem slagen de me-
niet in deze boodschap over te brengen.
t n sociaal-economische berichtgeving zou-
'n ij doorgaans teveel afdalen in een over
gaan technische details, „waar de mensen
j: weg mee weten". De rede van de konin-
eJ as volgens hem de „kans der kansen" om
.^verandering in te brengen. Weliswaar is
plrmeel zo, dat bet staatshoofd zich richt tot
de leden van de Staten-Generaal, maar in feite
spreekt zij tot alle ruim v
landers, aldus Van Agt
Hij protesteerde fel tegen het verwijt dat de ko
ningin op deze wijze is gebruikt of zelfs mis
bruikt om iets te doen waar de ministers zelf
niet in slagen. De premier wees erop dat vol
gens het (ongeschreven) staatsrecht de konin
gin op Prinsjesdag vanaf de troon in de Ridder
zaal slechts verkondigt wat de ministers vin
den. Er is dan geen ruimte voor persoonlijke
opvattingen van het staatshoofd. Alle woorden
van deze rede zijn door Van Agt geschreven.
Dat er in de eerste zin gesproken werd over
„mijn moeder", was omdat de premier op de
een of andere wiize ook in de troonrede tot ui
ting had willen laten komen dat Juliana geen
koningin meer is.
Met deze rede van de koningin hoopt het kabi
net ook te bewerkstelligen dat de delegaties
van werkgevers en werknemers beseffen waar
het om gaat in de besprekingen over de ar
beidsvoorwaarden in het komende jaar. „Hun
verantwoordelijkheid strekt zich uit tot ver
buiten de onderhandelingstafel". De premier
doelde daarmee op het feit dat de hoogte van
vele rijksuitgaven wordt bepaald door het ni
veau van de lonen in het particuliere bedrijfsle
ven. Dit komt omdat de salarissen van ambte
naren en zogeheten trendvolgers en de sociale
uitkeringen gekoppeld zijn aan het gemiddelde
van een aantal cao-lonen.
Van Agt wilde niet ingaan op de vraag wat de
regering doet, als de sociale partners weigeren
zelf tot verlaging van de koopkracht over te
gaan. Hij liet echter wel doorschemeren dat er
dan wederom een of andere loonmaatregel
komt.
De hoogte van de kosten verbonden aan het
stelsel van sociale zekerheid (volgend iaar zo'n
80 miljard gulden) was ook een punt, waarover
de premier zich grote zorgen maakt Dat had
hem ertoe gebracht „een taboe te doorbreken"
en in de troonrede op te nemen dat er een ein
de moet komen aan het oneigenlijk gebruik en
het misbruik van vele sociale voorzieningen.
Van Agt kondigde aan dat er een actieplan
komt om deze misstanden te bestrijden, „die ie
dereen kent maar waarover niemand spreekt,
althans niet op het Binnenhof". Volgens nem is
dat mede in net belang van de mensen, voor
wie de sociale zekerheid bedoeld is. „Er moet
worden voorkomen dat het stelsel in diskrediet
raakt". Een bezuiniging met één procent, zoals
de regering volgend jaar wil bereiken, is niet
voldoende, meent Van Agt, „maar wel het
maximaal haalbare". In de jaren daarna zal
men zijns inziens door moeten gaan op deze
weg.
5POSITIEVOLSTREKT MISLUKT
(Van onze parlementaire reactie)
HAAG De regeringspartijen CDA.
bben verschillend gereageerd op*
inen van de regering, zoals ontvouwd
miljoenennota en ontwerp-begroting.
k commentaar niet ontevreden,
[hij hier en daar ook kritiek, terwijl de
alen vinden dat de regering nog lang
ver genoeg gaat in haar pogingen tot
ui gen.
lositie is in het geheel niet te spreken
iet voorgestelde beleid. PvdA-leider
Uyl meent dat er louter „defensieve"
regelen worden genomen zonder dat
perspectief op herstel wordt geboden,
■actie van D'66 constateert dat het kabi-
r niet in slaagt de oogst binnen te ha-
Het sociaal-economische beleid wordt
rolstrekt mislukt gekenschetst.
^fractievoorzitter Lubbers begint met te
en dat er terecht offers van de burgers
len gevraagd. „Wegschuiven van pijnlijke
e]es is niet verantwoord meer". De sterk stij-
c!e aantallen trekkers van de sociale voor-^
ingen komen daardoor ten laste van allen,"
PJvan de ontvangers van uitkeringen zelf.
monniken, gelijke kappen". Lubbers is
eens met de stelling van de regering
'Werkgevers en werknemers zelf tot een
vaardige koopkrachtverlaging moeten be-
tn.
CDAvfractie zou ermee akkoord gaan als in
kanstaande driehoeksoverleg van regering
pciale partners ook over een verdere scho
of van de prijscompensatie en het stellen van
grens aan de vakantietoeslag wordt gespro-
Dat laatste mocht wat Lubbers betrof niet
-J de regering worden opgelegd, maar zou
in vrijheid kunnen worden overeengeko-
vindt hij. In het overleg moet ook aan de
komen op .welke wijze de aardgasbaten het
best besteed kunnen worden. Volgens Lubbers
moet dat op zodanige wijze dat werkgevers en
werknemers zich erbij betrokken voelen.
De CDA-fractie, evenals die van D'66, voelt
niet veel voor het plan het laagste BTW-tarief
te verhogen van 4 tot 4,5 procent. Dit zou geen
doelmatig instrument van inkomenspolitiek
zijn. Aanpassing van één of meer accijnzen op
min of meer luze goedèren vindt men meer
voor de hand liggen. D'66 pleit voor een apart
tarief voor luxe goederen, zoals ook in andere
landen bestaat
De VVD heeft grote moeite met de aangekon
digde lastenverzwaring, omdat die de kosten
van het bedrijfsleven alleen nog maar hoger
maakt en dus onvermijdelijk tot meer werk
loosheid leidt Het kabinet zou dan ook al het
mogelijke moeten doen om meer inkomensma
tiging, over de gehele linie, te bewerkstelligen
en om de kosten van de sociale voorzieningen
te drukken. Ook menen de liberalen dat voor
rang gegeven dient te worden aan een intensie
ve bestrijding van fraude, zowel op het gebied
van de belastingen als van de sociale voorzie
ningen.
Naar de mening van PvdA-voorman Den Uyl
presenteert het kabinet een begroting met tal
van losse einden, met bezuinigingen en aanpas
singen zonder dat ook maar iets van een welko-
verwogen aanval op de werkloosheid zichtbaar
wordt „Ronduit verbijsterend". Den Uyl meent
dat nu er geen economische groei te verwach
ten is en de particuliere inkomens derhalve
moeten dalen, de regering de verantwoordelijk
heid had moeten nemen voor een rechtvaardi
ge lastenverdeling en voor de instrumenten om
de inkomensoffers om te zetten in meer werk
gelegenheid. D'66 uit zich in ongeveer gelijklui
dende woorden. Waardering is er bij de socia
listen voor voor de „evenwichtige' beschou
wing van minister De Ruiter (justitie) over de
rechtshandhaving in de samenleving.
Na de sluiting van de Staten-Generaal drukt minister Wiegel op het Binnenhof de
hand van Eerste Kamervoorzitter Thurlings.
(Van onze parlementaire re
dactie)
DEN HAAG „Van econo
mische groei is niet of nau
welijks sprake meer. De pe
riode, waarin de bomen tot
in de hemel leken te groeien
ligt achter ons. Zowel bin
nen als buiten deze muren
wordt eerst nu ten volle be
seft, dat wij voor fundamen
tele keuzen staan", aldus de
minister Wiegel (binnen
landse zaken) gistermiddag
in het gebouw van de Eerste
Kamer waar hij namens de
koningin de zitting '79'80
van de Staten Generaal
heeft gesloten. Evenals voor
gaande jaren arriveerde
Wiegel per koets, temidden
van twee eskadrons van 30
ruiters op het Binnenhof.
Opmerkelijk was, dat Wiegel
zich in zijn toespraak tot de le
den der Tweede en Eerste Ka
mer dit keer niet beperkte tot
officiële algemeenheden, maar
(heel ongebruikelijk) al een
beetje vooruit liep op de troon
rede, die vandaag bij de ope-
onze parlementaire re
dactie)
HAAG De rijksbij
ten aan de sociale ziekte-
iienverzekeringen zullen
r&81 met 300 miljoen wor-
verlaagd, zo kondigt
n tssecretaris Veder-Smit
in de begroting voor
^gezondheid. Dit is rao-
oljk geworden door het al
n voerde pakket eigen bij
ten die de verzekerden
-al moeten betalen voor
bijvoorbeeld kraamhulp.
Per 1 oktober zal ook een ei
gen bijdrage voor het zieken-
vervoer worden ingevoerd.
Verder wordt per 1 januari de
aangekondige verbeterde con
trole op de verzekeringsge-
rechtigheid ingevoerd, hetgeen
de staat naar verwachting en
kele tientallen miljoenen gul
dens besparing zal opleveren.
De staatssecretaris kondigt ook
strengere richtlijnen aan voor
de aanschaf van medische ap
paratuur en de aanstelling van
paramedisch en medisch-tech-
nisch personeel in de algeme
ne ziekenhuizen. Dit om de
doelmatigheid bij aanschaf en
gebruik van medische en tech
nologische mogelijkheden in
ziekenhuizen te verhogen.
Uit het financieel overzicht bij
de begroting blijkt dat het be
leid er in het algemeen op ge
richt zal zijn om de kosten in
de gezondheidszorg zoveel mo
gelijk te beperken. Het bedrag
dat is uitgetrokken voor
nieuwbouw van ziekenhuizen
blijft voor 1981 op hetzelfde
niveau staan als dit jaar, een
kleine 600 miljoen gulden. Bij
de beoordeling van de plannen
voor nieuwbouw zullen facto
ren als het energieverbruik en
het aantal vierkante meters
per ziekenhuisbed een grotere
rol gaan spelen.
Ook wil de staatssecretaris
normen laten opstellen voor
kinderveiligheidssluitingen op
verpakkingen. De invoering
daarvan zal het eerst dienen te
gebeuren op verpakkingen
van bijtende vloeistoffen (zu
ren logen en bleekmiddelen)
en organische oplosmiddelen
(terpentine, aceton).
Milieu
De verschillende overheids
maatregelen op het terrein
van het milieu zullen volgend
jaar ongeveer 3,5 miljard gul
den gaan bedragen. Tot en met
ningszitting door koningin
Beatrix werd uitgesproken.
„Debatten, gevoerd over de
loonontwikkeling, de sociale
zekerheid, de omvang en func
tie van de collectieve en parti
culiere sector in het afgelopen
zittingsjaar waren slechts een
voorafschaduwing van datge
ne, wat nog komen gaat. De
wetenschap, dat verkiezingen
naderen, zal aan de komende
gedachtenwisseling tussen re
gering en Staten-Generaal een
extra dimensie geven", aldus
Wiegel.
VOLKSGEZONDHEID
EN MILIEUHYGIëNE
1985 wordt een ontwikkeling
van het lastenniveau voorzien
tot bijna vijf miljard gulden.
Minister Ginjaar wil voor de
bestrijding van ongedierte de
burger verplichten om mee te
werken aan de ongediertebe-
strijding. Voorts wordt over
wogen om ieder particulier on-
gediertebestrijdingsbedrijf te
verplichten de gemeente in te
lichten wanneer en waar dit
bedrijf een bestrijding gaat uit
voeren.
DINSDAG 16 SEPTEMBER 1980 PAGINA 9
MILJOENENNOTA en troonrede geven een gevoel van
grote machteloosheid. Somberheid alom, teruggang overal.
En daartegenover weet het kabinet-Van Agt het valt ons
zwaar het te schrijven nauwelijks nog een inspirerend be
leid te stellen. De problemen zijn groot Structurele en con
juncturele problemen vallen in 1931 samen, culminerend in
de droevigste cijfers sinds jaren. Dat kan het kabinet niet
aangerekend worden, de oorzaken zijn extern. Maar dat
neemt niet weg dat de regering zelfs als we rekening hou
den met de moeilijke situatie best wat meer overtuigings
kracht in de stukken tentoon had kunnen spreiden.
WAT nu op tafel ligt is in feite een begroting met tal van
losse einden. Terecht is de noodzakelijke loonmatiging on
derwerp van overleg met de sociale partners gemaakt Een
loonmaatregel is verre vanzelfsprekend. Terecht is ook d«
extra kortingsronde op de ambtenarensalarissen onderwerp
gerrtaakt van overleg met de ambtenarenbonden. Ten on
rechte is in de onderwijsbegroting 250 miljoen extra-extra
korting op onderwijssalarissen opgenomen, zonder dat van
overleg met vertegenwoordigers wordt gerept Ook over dit
punt zal overleg moeten worden gepleegd. Dit alles betekent*
dat er weliswaar een begroting op tafel ligt, maar dat de defi
nitieve inhoud daarvan sterk afhankelijk «s van de uitkomst
van de diverse vormen van overleg.
WAAR komt de regering nu mee voor de dag om het over
leg gunstig te stemmen, teneinde een goede uitkomst ervan
te bevorderen? Dat is niet indrukwekkend. Het gerichte be
leid (waarin de volkshuisvesting terecht prioriteit krijgt) be
draagt slechts 0,7 miljard op een begroting die de honderd
miljard ver overschrijdt Wel een zeer magere keuze gegeven
de benarde economische omstandigheden, die juist om een
gerichte aanpak vragen. Vorig jaar nog werd druk gepraat
over „flankerend beleid" (waar overigens weinig van terecht
kwam). Daarvan horen we nu niets meer, de spirit is eruit
Nog steeds traineert het kabinet de beperking van belastin
gaftrek bij excessief hoge hypotheekrenten, om maar een
voorbeeld te noemen. Op zijn zachtst gezegd lijkt het kabinet
niet erg gemotiveerd tot het scheppen van een goed klimaat
voor het maatschappelijk overleg.
VOLLEDIG onderstreept moet worden de stelling in de
Miljoenennota, dat de stijging volgend jaar van de loonsom
met acht procent (volgens de al afgesloten CAO's) slecht is
voor de economie. Zo'n grote stijging is onaanvaardbaar. Dit
temeer daar die grote loonsomstijging in samenhang met de
voorgenomen regeringsmaatregelen leidt tot een koopkracht
verlies voor de laagst betaalden en de hoogste inkomens, dat
procentueel vrijwel gelijk is. Dat doet geen enkel recht aan
het uitgangspunt dat sterkere schouders de zwaarste lasten
moeten dragen en dat de zwaksten moeten worden ontzien.
DAAROM is het zaak, dat de sociale partners in het komen
de overleg met de regering tot het inzicht worden gebracht*
dat in het belang van de werkgelegenheid de loonplannen
voor het volgend jaar naar beneden worden bijgesteld. Het
doet overigens vreemd en opnieuw weinig inspirerend aan,
'dat de regering in haar beleidsvoornemens eigenlijk zelf het
afvlakken bevordert van het inkomensplaatje: iedereen ver
liest procentueel evenveel koopkracht
SAMENVATTEND: de problemen zijn groot, groter dan
ooit. De regering staat voor een moeilijke opgave. De beleids
voornemens doen weinig inspirerend aan, te weinig gezien
de omvang van de problematiek. Het is nu aan het parle
ment om de noodzakelijk diep ingrijpende plannen te larde
ren met voorstellen, die een zo goed mogelijke uitkomst van
het maatschappelijk overleg kunnen bevorderen.
(Van onze parlementaire re
dactie)
DEN HAAG Premier Van
Agt vindt zaken als vermo-
gensaanwasdeling of meer in
spraak voor werknemers on
der de huidige omstandighe
den niet van wezenlijk be
lang. Dat bleek tijdens zijn
toelichting op de troonrede,
toen hem de vraag werd ge
steld, waarom er in dit stuk
niets stond over wat de rege
ring de werknemers aanbiedt
als compensatie voor het ver
langde inleveren van koop
kracht De troonrede gaat
„uitsluitend over essentialia",
aldus de minister-president
Overigens meent hij dat de
vakbonden, die de genoemde
zaken wel van wezenlijk be
lang vinden, het zelf in de
hand hebben om een ander
deel van het zogeheten flanke
rend beleid te verwezenlijken,
namelijk de nivellering van
inkomens. De regering laat het
(vooralsnog) aan de werkge
vers en werknemers over om
ervoor te zorgen dat de koop
kracht rechtvaardig wordt
verlaagd: oplopend van 1,25
procent voor de minimumin
komens tot 3,5 procent voor de
hoog gesalarieerden.
Als dit gebeurt betekent dat
heel veel voor de hogere inko
mens, aldus Van Agt Hij weet
erop dat deze groep al gedu
rende een reeks van jaren
heeft ingeleverd. „Er is allang
gerealiseerd wat er stond in de
interimnota van het kabinet-
Den Uyl over de inkomens
vorming". De premier is zelf
niet zo gelukkig met deze ont
wikkeling. Volgens hem zal op
een zeker moment „de wal het
schip gaan keren". Naar ver
luidt bedoelt hij daarmee dat
hoe langer hoe meer topfunc
tionarissen, zeker bij de over
heid, gedemotiveerd raken, nu
er telkenmale fors aan hun sa
laris wordt geknabbeld.
)PMAN STIKKER VAN RSV:
n
IIPHOL Volgens president-directeur A. Stikker van
>c J/Schelde/Verolme (RSV) kan de aankoop van een Ne*
t lands fregat door de Griekse marine worden gezien als
doorbraak van de Nederlandse marinebouw op de inter-
onale markt voor Nato-fregatten in de Kortenaer-klas-
itikker zie dit gisteravond op Schiphol na aankomst uit
jiene, waar hij de order had getekend.
ii ker verwacht van de Portugese regering opdracht te krijgen
de bouw van één fregat in Nederland en voor de bouw in
itie van twee fregatten op een Portugese werf.
hoopt ook betrokken te worden bij de vervanging van de
atten van de Canadese marine. Volgens Stikker blijkt RSV
er wat het verkopen van de standaardfregatten betreft con-
e erend te zijn met landen als Engeland, West-Duitsland en
'ie als het gaat om kwaliteit en levertijd.
1 de levering van een fregat is meer dan driehonderd miljoen
len gemoeid. De bouw levert tweeduizend manjaren werk
Als een extra „brug" kwamen de twee treinstellen over het water te liggen.
VLAARDINGEN Vlak voor het ongeluk
gebeurde, is de machinist van de trein die
gisteren op de spoorbrug bij Vlaardingen
uit de rails vloog, zijn cabine uitgesprongen.
Hij werd slechts licht gewond, maar is zo
van streek geraakt door het gebeurde dat
hij nog niet kon worden verhoord. Het
treinverkeer op het betrokken baanvak is
vanmorgen vroeg hervat. De spoorwegen
hebben gisteravond en -nacht met man en
macht gewerkt om de ravage op te ruimen
van het ongeluk, waardoor twee treinstellen
naast de brug belandden en over het water
kwamen te hangen.
Twee draaistellen liggen nog in het water. Deze
zullen waarschijnlijk komende nacht worden
geborgen.
De ongelukstrein, een zogeheten sprinter, was
op weg van Rotterdam naar Maassluis. Bij
Vlaardingen had de machinist moeten wachten
omdat de brug geopend was geweest en het
dichtdraaien iets meer tijd in beslag nam dan
gebruikelijk is. Toen de bestuurder toch door
reed, ontspoorde zijn trein. Aangenomen wordt
dat de seinen normaal hebben gefunctioneerd
en dus op rood stonden, maar dat de machinist
deze heeft genegeerd. Er zaten twintig reizigers
in de treinstellen, van wie er veertien gewond
raakten. Het betrokken baanvak is niet voor
zien van Automatische Trein Beveiliging
(ATB). Dit systeem zorgt ervoor dat een trein
automatisch stopt, wanneer de machinist een
sein negeert. Ruim vier jaar geleden voltrok
zich ook een spoorwegongeluk op het onderha
vig traject Daarbij kwamen 24 mensen om het
leven.
