Voorzichtig herstel in tweede halfjaar na winter met verhevigde recessie Ruim 400 miljoen voor energiebesparing Eigen centrum voor micro-elektronica Financieringstekort Rijk door ombuigingen beperkt Beurs behoudend MACRO-ECONOMISCHE VERKENNING ENORME LOON VOOR HET RUK OSTEN Aardgasmeevaller voor bedrijfsleven Beurs van Amsterdam ECONOMIE Miljoenennota 1981 LEIDSE COURANT DINSDAG 16 SEPTEMBER 1980 DEN HAAG Door te snoeien in de uitga ven en door de bevolking lastenverzwarin gen op te leggen heeft minister Van der Stee van financiën kans gezien het financierings tekort van de overheid in 1981 aanzienlijk terug te dringen. In de miljoenennota stelt hij opgelucht vast, dat dit tekort (13,1 mil jard gulden) ten opzichte van 1980 zal dalen van 6 naar 5,25 procent van het nationaal in komen. „Een belangrijke stap in de richting van de op langere termijn aanvaardbare 4 procent", zo stelt hij vast. Hij toont zich ech ter meteen bereid, dat financieringstekort met een miljard gulden te laten oplopen als het bedrijfsleven zich sterk matigt in de loonafspraken voor het komend jaar. Dat zou het financieringstekort volgend jaar op 5,5 procent van het nationale inkomen bren gen. Bij het opstellen van de begroting voor het ko mende jaar zat de minister nog met een oude „schuld van drie miljard, te weten bezuinigin gen uit het verleden die toen slechts een tijde lijke effect hadden en die nu definitief en duur zaam ingebouwd moesten worden. Dit leidde tot het volgende rekenwerk. Ombuigingen in de sfeer van de sociale zeker heid en de gezondheidszorg leverden Van der Stee voor volgend jaar 1,2 miljard gulden op. Door snoeien in de ambtenarensalarissen kreeg hij 800 miljoen gulden vrij en met beperkingen van de uitkeringen aan gemeente- en provin ciefonds, beperking van de rijksuitgaven in enge zin en door verhoging van tarieven be reikte hij nog eens een bedrag van 1,6 miljard. Door dit alles stond Van der Stee toen op een „winst" van 0,6 miljard. Maar hij moest ook vaststellen, dat de belastingopbrengsten niet meer zo snel groeien en de rentelasten en de werkloosheidsuitkeringen toenemen (tesamen 2,6 miljard). Daarom waren in zijn ogen lasten verzwaringen onvermijdelijk en wel via verho ging van de premies voor de sociale verzekerin gen en belastingverhoging, met name verho ging van het lage btw-tarief van 4 naar 4,5 pro cent. In het totale begrotingsbeeld is voorts de toene ming van de aardgasbaten van grote betekenis. Tevens prijkt op de begroting een bedrag van 700 miljoen gulden voor aanvullende beleids maatregelen, onder meer voor stimulering van de bouw, arbeidsmarktmaatregelen en energie besparing. Loonmatiging De totale rijksuitgaven zullen volgend jaar met een kleine zeven miljard stiigen van 109,3 mil jard in 1980 naar 116,1 miljard in 1981. Daar staan inkomsten tegenover van resp. 96,6 en 103,7 miljard. Voegt men daar aan toe de stor tingen in de gemeente-, provincie- en andere fondsen dan komt men op een totaal uitgaven- bedrag van ruim 140 miljard, waarvan ruim 13 miljard ongedekt is. Voor dit financieringste kort (5,25 pet van het nationaal inkomen) zal geld moeten worden geleend en nieuw geld moeten worden aangemaakt. Bij het opstellen van de begroting is uitgegaan van een loonsomstijging van 8 procent (dit jaar is ze 6,25 procent dank zij de loonmaatregel), zoals voorzien door het Centraal Planbureau op grond van tot nu toe afgesloten cao's. Volgens het kabinet is dat een veel te grote stijging. Daarom dringt het kabinet aan op verdergaan de loonmatiging. Dan kan in de particuliere sector en bij de overheid tevens ruimte worden gemaakt voor maatregelen tot behoud en ver groting van de werkgelegenheid. Ook kan dan de verslechtering van de rendementspositie van het bedrijfsleven worden beperkt. De arbeid sinkomensquote (het deel van de inkomsten van ondernemingen, die nodig zijn voor ar beidskosten) zal anders in 1981 van 95 naar 97,5 procent stijgen, volgens de minister een uiterst zorgwekkend niveau. Als men zich vrijwillig matigt in de loonstijging wil minister Van der Stee ook nog wel een flinke duit in het zakje doen: geld voor werkgelegenheid en beperking van de lastenverzwaring. AMSTERDAM - De Amster damse effectenbeurs opende de week in een wat afwach tende stemming met Prinsjes dag zo vlak voor de deur. De koersafwijkingen bleven ge matigd. Voor het eerst kon ook gehandeld worden in ori ginele "Amerikaantjes", die onderscheiden worden van de certificaten door de toevoeging ASAS. Vooralsnog was de handel in de Amerikaantjes ASAS bescheiden. Het publiek moet nog aan de nieuwe for mule wennen, aldus de beurs. De internationals waren ver deeld. Duidelijke stimulansen van buiten bleven afwezig. Kon. Olie haalde 1 van het imterim in op 169.60. Akzo daarentegen, raakte twee dub beltjes kwijt op 21.50 en Hoogovens 30 cent op 12.80. Philips liet een dubbeltje val len op 17. KLM kon 20 cent klimmen op 63.50. Unilever noteerde onveranderd. De banken trokken aan. ABN won ƒ3 op 324 en Amro 60 cent op ƒ67.30. De hypotheek banken moesten echter een forse veer laten. Zo duikelde Westland-Utrecht naar 3.50 lager. De liepen licht op. Elsevier-NDU kon 1 herstel len op 197.50 en ook VNU trok ƒ1.50 aan op ƒ85.50. Bij de bouwers handhaafde alleen Bos-Kalis zich. De rest verloor terrein. Wat betreft de rest van de actieve markt, kwam Ahold 1.70 lager uit op ƒ68.50 En Nedlloyd ƒ1.50 la ger op 98.50. De staatsfondsen moesten op nieuw omlaag. Het verlies kon hier en daar oplopen tot ca. 0,3 punt. Op de lokale markt moest vooral Van Berkel het ontgel den. Het fonds werd 7.50 la ger geadviseerd op 77. Ook de scheepvaartondernemingen moesten een stapje terug doen. KNSM, waar de slechte half jaarcijfers nog na-echoden, zag 1 verdwijnen op 61.50, de laagste koers van dit jaar. Van Ommeren liet 50 cent glippen op ƒ26.50. Vandervliet-Wer- nink was op een 2 lagere koers van 31 niet verkoop baar. Van der Giessen-De Noord raakte 1.50 kwijt op ƒ143, VMF 1 op ƒ34, en As- selbergs 2 op 153. Verder waren ook Ceteco, Stad Rot terdam en Wegener zwak. RSV ging verder op de weg omhoog en kwam op 49.80, 1.20 hoger. Duiker was op een 14 hogere koers van 130, niet te koop. KBB schoot 2.50 omhoog op 50 en ADM ƒ8.50 op ƒ214. Verder lagen Wessanen en Ver. Glas goed in de markt. Tijdens beurstijd vonden er op de actieve markt geen ver schuivingen van enige beteke nis plaats. Om twaalf uur waren er op de optiebeurs 645 contracten ver handeld, waarvan 497 in Kon. Olie. Net als bij de aandelen sprak uit het koersverloop van de opties vertrouwen in het fonds. De callopties moesten relatief weinig afstaan, terwijl de putopties niet konden profi teren van de lagere aandelen koers. Bij de overige optieklas sen weken de koersen niet veel af en was de omzet be perkt. (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG Ondanks bezuinigingen van bijna vier miljard en een aardgasmeevaller van twee miljard staat de Nederlandse eco nomie er uiterst beroerd voor. De recessie zal deze winter nog verhevigen. Pas in de tweede helft van 1981 is er een kans op een lichte verbetering. Dat beeld komt naar vo ren in de macro-economische verkenning, het spoorboekje van de nationale economie voor volgend jaar. Er zal nauwelijks economische groei zijn. De werkloosheid loopt op tot zeker 280.000 (zeven procent van de beroepsbevolking). De winsten van bedrijven gaan verder ach teruit. De investeringen van de overheid lopen twee procent terug, die van de bedrijven 4,5 procent. In de bouw wordt 2,25 procent minder geïnves teerd. Het tekort op de betalingsbalans zal dit jaar 4,5 miljard bedragen. In 1981 zal een verminde ring van het tekort optreden, enerzijds door de stijgende aardgasbaten, anderzijds door verla ging van de import omdat de mensen minder buitenlandse produkten kopen wegens de da lende koopkracht. De loonsom per Nederlandse werknemer zal met acht procent groeien (dit jaar 6 6,5 pro cent), maar het reëel beschikbare inkomen van de modale werknemer zal, de incidentele loon- ELKE GULDEN.. DIE DE STAAT UIT GEEFT ca.A2cent geeft hef Rijk uif aan andere uitgaven dan lonen, soc. lastenen pen sioenen. VAN ELKE GULDEN DIE DE STAAT UIT GEEFT IS ca.58 CENT BESTEMD VOOR LONEN,SOC. LASTEN EN 3 PENSIOENEN, m stijging meegerekend, met een procent achter uit gaan. Het particulier verbruik zal gelijk blijven, na in 1980 nog met een half procent, in 1979 nog met twee procent en in 1978 nog met vier procent te zijnm toegenomen. Het prijspeil van de particuliere consumptie zal iets minder stijgen dan in 1980, namelijk met 6,5 tegen zeven procent. Een ander lichtpuntje is dat wat ons pnispeil betreft de concurrentie positie van de industrie vooruit zal gaan. De Nederlandse export zal volgend jaar een procent minder groeien dan de wereldhandel. Er zit niet meer in dan een bescheiden twee procent. Door de relatief beperkte loonstijging van de afgelopen jaren verbetert onze concur rentiepositie wel. Anderzijds hebben we moeite onze producten aan het buitenland te slijten, omdat ze erg energie-intensief (en dus duur) zijn. In 1981 zullen de invoerprijzen ongeveer de helft minder stijgen dan dit jaar het geval was. Dat vermindert de inflatie in eigen land. Bij een ongebreidelde doorberekening van de ge stegen loonkosten in de prijzen en een gelijk blijvend invoerprijspeil zou de inflatie volgend jaar kunnen oplopen tot 9 procent (nu ruim 6,5). Door het voortzetten van het strakke prijs beleid en de loonmatiging zal echter een zelfde niveau kunnen worden bereikt als dit jaar. Daarmee komt de Nederlandse inflatie toch nog lager uit dan in de omringende landen, met uitzondering van West-Duitsland en Zwitser land. Hulp bij export voor kleinere ondernemingen DEN HAAG Kleinere on dernemingen zullen een gro tere plaats moeten krijgen in de totale export. Daartoe zal een aantal bestaande subsidieregelingen worden versterkt. Zo wordt er 250 miljoen gulden uitgetrok ken voor ontwikkelingskre dieten, waarvan 100 miljoen ten goede moet komen aan kleine bedrijven, aldus mi nister Van Aardenne. De bewindsman zal dit jaar veel minder geld uitgeven voor steun aan individuele be drijven. De steun zal daarente gen veel meer gericht zijn op het verbeteren van de struc tuur van de industrie. Eind van dit jaar wordt daarom een voorlichtingsprogramma opge zet ten behoeve van de kleine re bedrijven, over de mogelijk heden van subsidie voor pro- duktvernieuwing en export. De overheid zal de eigen aan kopen ook richten op nieuwe re produkten. Via het tijdig bekend maken van milieunor men moet de industrie in staat worden gesteld milieuappara- tuur te gaan maken. DEN HAAG Het bedrijfs leven kan volgend jaar de eerste resultaten merken van de lastenverlichting die uit de extra aardgasbaten is toegezegd. Van de 2 miljard gulden die de staat volgend jaar extra krijgt uit de aard gasexport is voorlopig 1300 miljoen verdeeld. Verder zullen de bijzondere winst- en voorraadaftrek en de outillagepremie 1981 kun nen ingaan. Daarvoor is ruim een miljard uitgetrokken. Di verse andere steunmaatrege len gaan het rijk samen nog eens 110 miljoen kosten. Het gaat daarbij ondermeer om maatregelen ter bevordering van het beleggen in risicodra gend vermogen. Het kabinet komt deze week nog met voor stellen hiertoe. Overigens krijgt de schatkist veel meer aardgasopbrengsten binnen dan was geraamd. Dit jaar (1980) komt er al een half miljard meer binnen dan was verwacht. In totaal (de bin nenlandse produktie ook mee gerekend) levert de aardgas- consumptie in 1981 drie mil jard meer op, dan was voor zien. In de komende jaren worden nog meer meevallers verwacht. De ministers van economische zaken en finan ciën hebben afgesproken dat in principe alle meevallers zul len worden besteed aan struc tuurversterkende maatregelen voor het bedrijfsleven. ECONOMISCHE ZAKEN DEN HAAG De overheid trekt volgend jaar in totaal 430 miljoen gulden uit voor energiebesparing. Voor besparende maatre gelen bij de rijksoverheid, provincies, ge meenten en niet-commerciële organisaties komt 130 miljoen gulden beschikbaar. Het opzetten van dertien stadsverwarmingspro jecten gaat het rijk 120 miljoen kosten, ter wijl er voor onderzoeksprojecten 580 mil joen wordt uitgetrokken, 180 miljoen meer dan in dit jaar. Voorts komt er een groot aantal wettelijke maatregelen om energie besparing af te dwingen. Dit blijkt uit een toelichting op de begroting van economische zaken. Binnenkort zal er een wetsontwerp worden ingediend dat het ener gieverbruik van toestellen en installaties gaat regelen. Ook worden er maatregelen genomen om het energieverbruik van nieuwe apparaten en in nieuwe gebouwen te regelen, alsmede een relatie te leggen tussen energieverbruik en ruimtelijke ordening. Verder zullen de isolatie-eisen voor nieuw bouwwoningen verscherpt worden en komen er dergelijke voorschriften voor kantoorgebou wen. In 1979 werden in het kader van het na tionaal isolatieprogramma 260.000 woningen geïsoleerd, waarmee een bedrag van 617 mil joen gulden was gemoeid. De overheid betaalde daarvan bijna 240 miljoen gulden. Over de periode 1978-1980 is een gemiddelde energiebesparing van 1,5 procent bereikt. De grootste besparing, negen procent, viel daarbij te noteren in de huishoudelijke verwarmings sector. Minister Van Aardenne kondigt verder aan dat er 150 miljoen is uitgetrokken voor onderzoek, ontwikkeling en demonstratie op het gebied van kolenconsumptie voor energie opwekking. De totale investeringen in de ener giesector (inclusief winning van olie en gas) worden geschat op 4,5 miljard gulden per jaar. Bedrijven mogelijk lager tarief elektra DEN HAAG Minister Van Aardenne (economische zaken) wil de elektricitiet- starieven voor de industrie verlagen. Dit omdat de tarie ven in verhouding met de ons omringende landen erg hoog zijn. In Nederland zijn de tarieven gekoppeld aan de prijsontwik keling van ruwe olie, omdat in ons land elektricteit voor 85 procent met stookolie en aard gas wordt opgewekt. Onlangs kondigde DSM aan zelf elektriciteit te gaan op wekken om onder de hoge Ne derlandse tarieven uit te ko men. Welke maatregelen Van Aardenne concreet wil nemen blijkt niet uit de toelichting op zijn begroting. WETENSCHAPS BELEID: DÉN HAAG Voor stimulering en toepassing van micro-elektronica stelt de regering volgend jaar in totaal ruim tachtig miljoen gulden beschikbaar. Belangrijk onderdeel daarvan vormt het nog op te richten Micro-Elektronica Centrum, dat vooral het midden- en kleinbedrijf moet gaan adviseren over toepassing van deze technologie. Minis ter Van Trier van Wetenschapsbeleid volgt daarmee in grote lijnen het rap port dat daarover door de commissie- Rathenau is opgesteld. Over de stand plaats van het ME-Centrum doet Van Trier nog geen uitspraak. Door de ombuigingen op de verschillende departementen zal voor 1981 een kleine vijftig miljoen gulden minder beschikbaar komen voor wetenschappelijk onderzoek. Het departement van onderwijs is daarbij koploper: het trekt volgend jaar 15 mil joen minder uit voor onderzoek. Onder meer vanwege een extra financiële stimu lans van het kolenonderzoek, waarvoor in de begroting van economische zaken een structureel bedrag van 20 miljoen per jaar is uitgetrokken, zal het nadelige effect van de ombuigingsoperatie echter beperkt blijven tot ongeveer 15 miljoen, zo rede neert Van Trier. Het wetenschappelijk programma voor kernenergetisch onder zoek wil de bewindsman langzamerhand afbouwen, van 16 miljoen in '80 naar 11 miljoen in 1981. Tegelijk is ook een nota uitgebracht over het overheidsbeleid op het gebied van de informatie. De snelle ontwikkeling van de informatietechnologie heeft de regering tot het besluit gebracht de coördinatie van het informatiebeleid te versterken. Neder land zal zijn plaats in de geïndustrialiseer de wereld slecht kunnen handhaven, in dien ons land zich meer gaat richten op de informatie-industrie, in plaats van op de energie-verslindende industrie. hoofdfondsen hoera 12-9 70.20 21.70 321.00 68.80 66.70 94.50 Gisl Brocades 54.20 49.00 64.00 13.10 63.30 69.30 21.60 323.50 89.50 67.10 94.40 212.80 208.10 198,50 135.80 64.00 30,50 55,50 50,50 65,50 13,30 Nedlloyd Gr. Ogem Holding Pakhoed Holding Pakn Hold, eert koers 12-9 174.60 115,00 100.00 236.30 105.90 177.30 114.30 hoera 15-9 169,40 115,10 98.50 36.10 17,00 185,50 106,00 178.30 114.20 122.60 overige aandelen hoera 12-9 hoera 15-9 AMAS Asd Rubber Asd Rl|t. Anl Brouw. Ass Sl. R'dam Audei Aut. Ind Rl Bailast-N Balenburg Begemann Boer Oruh Bols Borsumlj W CSM CSM crl Ford Aulo Gel Del ti c Gerotabr Giessen Goudsmit Hoek s Mach Holdoh 155,00 175,00 153,00 71,00 110,00 1005,00 83,50 59,00 428,00 47.50 108,00 58.50 340.00 112,00 58,50 235.00 165,00 202.00 202.00 193,00 193,00 66.60 25.20 164,50 126.10 10,30 19,80 273.00 77,00 31.20 270.50 339.50 10,20 1160,00 43,60 298,50 54.00 106,00 126.00 12,60 34,00 74,60 245,00 80,60 20,70 700.00 70.80 110.50 1010.00 83,00 57.50 429.00 47,50 107,50 58,50 273.00 116,50 59,00 235,50 165.00 198.00 199.00 193.00 193,00 66.20 25,70 163,60 1290.00 53.50 52,00 124.50 125.00 10.30 19,30 272.00 85,50 26.00 135.00 77.00 52.50 74,00 36.50 54,00 107,00 126,00 13,20 32.00 72.00 245,00 82.00 21.00 Ned Crediel NEFIT Ned. Scheep Ned. Springsl. Pont Houl Porcel Fles Proost Br Rademakera Reesm k Reeuwijk RIVA ld ceH Rijn-Schelde Sanders Schev. Expl. Schlumberger Schok beton Schuitema Schoppen Telegraaf Tilb Hyp bk. Tw. Kabelf. Ubbink Ver Glas! Vml-Stork 26.00 355,00 4550,00 060.00 720,00 555,00 34,60 16,30 174,00 57,90 1130.00 215,00e «320.00 700,00 64,30 23.10 29,60 111,50 27,00 244.00 91.00 295.00b 17,50 208,00 1405.00 435,00 99.50 143,00e 68.00 44.00 128,00 213.00 100.00 118,50 33,00a 83,00 35.00a 18,70 31,00 33,20 64.00 43.50e 26,00 135,00 «435.001 950,00d 720,00 174,00 58.00 140.00 212,00 64,20 23.20 29.80 112.00 26.20e 165,20 73,50 243.00 91,00 295.00 17.70 210.00 60.00a 280.50 255.00 46.60 282.00 49.30 440,00 435,00 99.00 59.00 208.00 36.60 34.00e 19,20 31,20 ld 6 cum Kon Ned. Pap KNSM 29,20 62,50 70,00 10,00a 151.00 143.00 27.10 Atg Fondsenb. Birfn^elt0 VG Sumabel Tokyo PH(S) Uni-lnvest Viking Wereldhav 134,20 137,70 134.50 165.50b 116,00 138,50e 486.00 172,50 11 50 Ned 80 10 50 id 74 10 50 id 80 10 00 id 80 9 50 id 80-95 9 25 id 79-89 9 00 id 79-94 8 75 'd 76-96 8 75 id 79-94 8 75 id 79-89 8 50 id 75 8 25 id 76-96 8 25 id 79-89 8 00 id 71-96 8 00 id 70 l 8 00 id 77-97 8.00 id 77-87 8 00 id 78-88 7 75 id 71-96 7 75 id 77-97 7 75 id 77-92 7 50 id 69-94 7 50 id 72-97 7 50 id 78-93 7 50 id 78-88 7 50 id 78-88-2 6 50 id 68 IV 6 25 id 66-91 6 25 id 67-92 6 00 id 67-92 5 75 id 65 1-90 105,301 101,30 100,80b 98,50 97,40 92.60 94,20 94,20 92.30 93,00 93,50 93,30 90.30 89.30 87.50 96.00 03.90 90,20 86.00 84.60 87.40 88.80 88.00 98,20 83,20 66.80 87,00 5 25 id 64 1-89 5 25 id 64 II 5 00 id 64-94 4 25 id 60-90 4 25 id 61-91 4 25 id 63 I 4 25 4 00 id 61 3.25 id 54-94 3 25 id 55-95 3 25 id 55-85 3 00 id Grb 3 00 id 37-81 3 00 id Grb 46 11 00 BNG 74-8 10 50 id 1974 9 50 id 74-99 9 50 id 76-01 9 00 id 75-00 8 75 id 70-90 8 75 id 70-95 d 75-00 75 i< 8 50 id 70-85 8 50 id 70-95 8 50 id 73-98 8 25 id 70-85 8 25 id 70-96 8.25 id 76-01 8 00 id 69-94 8 00 Id 71-96 8 00 id 72-97 d 73-79 d 75-00 75 id 72-81 60 id 73-98 .50 id 72-97 85,20 85.00b 86.50 92.50b 84,40 81.50 92,30 85,10 84.50 91,30 73,00 82.80 77,90 77.60 92.00 100,50 101,10 100.70 93.90 91.90 94.30 91.50 86.80 86.00 96.10 82.80 84.40 81.70 86.50 86.20 beurs van New York Am. Motors Chrysler Citicorp Cons. Edison Eastm. Kodak Exion Ford Gen. Electric Gen. Motors Goodyear 38 3/4 Int. I 33 1/8 32 7/8 KLM 53 3/4 50 3/8 24 1/2 44 5/8 44 1/2 63 1/8 63 1/8 70 1/4 70 3/8 30 1/8 29 3/4 53 5/8 53 5/8 54 5/8 56 7/8 16 1/4 16 1/8 32 31 1/2 6 1/8 Mc.D. Douglas S. Fe Sears R. Shell Oil Unilever U.S. Steel Uniroyal buitenlands geld 116,00 135,50 486.00 173.00 80.30 42.60 120.00 166,50 108.00 111.50e 100,40 92.50 65,30 84.10 72.60 82.50 77.80 77,20 92.00 40.50 98.50 95.00 100.40 101.10 100.60 99.40 95.20 98.40 92.40 91,20 94.00 91.50 90.80 87.50 94,50 88.50 85,70 88.00 86.50 86,00 96.10 82.90 34 5/8 76 5/8 68 3/8 60 3/4 17 1/4 38 3/4 37 3/4 31 36 5/8 62 5/8 22 5/8 5 3/4 15 1/8 49 3/4 27 1/8 35 3/8 62 1/2 22 7/8 5 3/4 15 1/4 (Prijs In guldens) Amerikaanse dollar Engelse pond Belgische fr (100) Duitse mark (100) Hal. lire (10.000) Porlugese esc. (100) Canadese doller Franse tr (100) Zwitserse Ir. (1<X>) Zweedse kroon (100) Deense kroon (100) Oostenr. sch (100) Spaanse pes. (100) Griekse drachme (100) Finse mark (100) Joegosl. dinar (100)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1980 | | pagina 18