Derde Spitsbergen-expeditie levert
schat aan historische gegevens
Leidse bands treden
voor het voetlicht
Kunst
uit
Brazilië
in
,De
Kieviet'
I
'DE VIS
WERD TOEN
AL DUUR
BETAALD'
Woord wijk
Wil 800
voningen
j louwen
Voorschoten stuurt lastgeving naar 'De Gouden Leeuw'
"ïTAD/REGIO
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 5 SEPTEMBER 1980 PAGINA 5
NIEKE COLLECTIE KLEDING VAN WALVISVAARDERS AANGETROFFEN
AMSTERDAM/SPITSBERGEN
In de Amsterdamse Suezhaven is
gistermorgen het expeditieschip
Plancius' teruggekeerd van een
:is naar de Noordelijke IJszee
nederzettingen van 17e-eeuw-
Nederlandse walvisvaarders
zijn opgegraven door het weten
schappelijk team van het Arctisch
Centrum van de Groningse Rijksu
niversiteit. De onderzoekers, waar-
!r onder drie medewerkers van het
Leidse Anatomisch Laboratorium,
hebben een schat aan historische
vondsten en gegevens mee terug
naar Nederland genomen. Met het
in veelal barre weersomstandighe
den localise ren van een groot aan-
ibjtal graven, heeft de Spitsbergen-ex
peditie de drie eeuwen oude wal
visvaarders een vrijwel unieke col
lectie kleding weten te ontfutselen.
Dankzij de klimatologische omstandighe
den zijn veel kledingsstukken nagenoeg in
tact gebleven. Naast de opgravingen van
huizen en traankokerijen, verschaft het
grafonderzoek de expeditie vele nieuwe ge
gevens over het leven en werken van de
walvisvaarders, maar ook hun ontberingen.
De Leidse arts, dr. GJ.R. Maat trof in 50
door hem onderzochte graven, stoffelijke
overschotten van mannen aan die niet ou
der geworden zijn dan ongeveer 20 tot 25
jaar, waarvan 20% onvolwassenen. De
meeste skeletten vertonen tekenen van
ernstige scheurbuik, gebroken en weer ver
groeide ledematen. Een aantal stoffelijke
overschotten van walvisvaarders en over
winteraars is met toestemming van de
Noorse regering voor nader onderzoek naar
Leiden overgebracht. „De vis werd toen al
duur betaald", constateerde de Groningse
expeditieleider drs. L. Hacquebord met een
knipoog naar Herman Heijermans.
Spitsbergen
De Spitsbergen-expeditie is op 30 iuni uit
Amsterdam vertrokken op de 'Plancius',
het schip dat zijn naam dankt aan de be
faamde cartograaf die in 1596 de expedities
van Barentsz en Heemskerk voorbereidde.
Op 12 juli arriveerde de expeditie op het
Amsterdameiland, waar binnen drie dagen
een kamp kon worden opgebouwd. Voor de
opgravingen gebruikten de wetenschappers
een broeikas die onder- meer de mogelijk-
heid bood om tot in de permafrost (bevro
ren grond) door te dringen. Een aantal le
den van de expeditie die overigens door
een documentaire-team van de NOS-televi-
sie is gevolgd, werkte in de afgelopen twee
maanden ook op andere eilanden. Twee
biologen hebben de expeditie volledig afge
sneden van de buitenwereld doorgebracht
op het Bereneiland, de grootste Europese
vogelkolonie. Hier werd onderzoek gedaan
naar het rielen en zeilen van de Noordse
Stormvogel. Deze aaseter werd door de
walvisvaarders als een bijzonder lastig
schepsel beschouwd. Dankzij zijn voorkeur
voor walvisspek, bemoeilijkte de Stormvo
gel het werk van de traankokers. Een
blootgelegde kuil met de kadavers van een
kleine 70 vogels, illustreert de natuurlijke
vijandschap en de slagvaardigheid waar
mee de walvisvaarders hun problemen op
losten.
Koning Gustav
Intussen werkten de overige expeditieleden
in Smeerenburg op het Amsterdameiland,
waar de belangrijkste Nederlandse walvis
vaardersnederzetting is geweest De derde
Nederlandse expeditie naar de Noordelijke
IJszee heeft de afgelopen maanden veel
belangstelling ondervonden uit Noorwegen
en Zweden. Naast vele archeologen heeft
ook de Zweedse koning Gustav een onaan
gekondigd bezoek gebracht aan de expedi
tie. Twee wetenschappers van het Groning
se Arctisch Centrum hebben de omgeving
van de Smeerenburgfjord verkend, om te
bepalen welke andere historische plaatsen
geschikt zijn voor archeologisch onderzoek.
Volgend jaar zal een nieuwe expeditie naar
de Noordelijke IJszee vertrekken.
Expeditieleider Hacquebord verklaarde gis
teren dat de resultaten van het onderzoek
een duidelijker inzicht kunnen geven in de
wederzijdse invloed van de 17e eeuwse
mens en zijn natuurlijke omstandigheden.
De opgravingen geven verder een beeld
van het sociale leven van de walvisvaarder,
de constructie van huisjes naar toenmalig
Noordhollandse model en het kleden, eten
en werken van de 17e eeuwse avonturiers.
r*e vondst van een tweede zoge
naamde cultuurlaag onder het huidi
ge zeeniveau, wijst erop dat het Am
sterdameiland ooit door het stijgen
van de zeewaterspiegel geheel ver
woest is geweest. De archeologen
hebben in deze cultuurlaag pijpekop-
pen ontdekt die van voor 1600 date
ren. Daarmee heeft de Spitsbergen-
expeditie onmiskenbaar een stukje
vaderlandse geschiedenis geschreven,
want de nederzetting is volgens de
bestaande archieven pas in 1617 ge
sticht.
ED OLIVIER
-f -
1L
De Plancius voor anker in een van de fjorden.
Het kampement op het Amsterdameiland.
OORD WIJK De gemeente
doordwijk heeft voor de ko-
e ende drie jaar een ambitieus
r oningbouwprogramma. Het
noorziet in de bouw van meer
in achthonderd huizen. Dit
- ijkt uit een aan het ministe-
e voor volkshuisvesting en
limtelijke ordening toege-
mden vragenlijst
leer gespecialiseerd omvat
et programma de bouw van
16 woningwetwoningen voor
én- en tweepersoonshuishou-
ens (aan de kop van de Voor
raat. het woongebouw aan de
braham van Royenstraat, het
liddengebied-Noord en het
inkenveld).
'oningwethuizen voor gezin-
en in totaal 203 zullen
orden gebouwd in het Mid-
engebied-Noord, in het Vin-
enveld en 't Stille Zuie.
erder voorzien de plannen in
58 premie-A-koopwoningen
in de bouw van 137 premie-
-koopwoningen. Deze koop-
uizen komen aan de Pické-
raat (Thijswijk), de hoek
choolstraat-Toekomststraat,
et Middengebied-Zuid, het
liddengebied-Noord, in het
lan Calorama en in het Vin-
en veld.
Ingeslibsidieerde bouw (100)
indt plaats in het plan Spino-
iweg, in het Vinkenveld en
erspreid in de gemeente. De
ernieuwbouw omvat 113 wo-
ingwetwoningen- in het plan
lalorama en nog eens 45 parti-
uliere huizen, verspreid in de
tmeente.
'at de realisering betreft,
laakt wethouder Cees van
Hiijn enig voorbehoud. „Er
tten altijd onzekerheden in
en dergelijke opgave. Het zijn
lannen die ons voor ogen
laan, maar deze kunnen wor-
en- opgehouden door bijvoor
meld beroepsprocedures, de
lekenning van rijksbijdragen,
n dergelijke".
VOORSCHOTEN De commissie
voor openbare werken besloot gis
teravond om de stand van zaken
rond het complex Van der Valk
(De Gouden Leeuw) in besloten
heid te behandelen. Wethouder
Eveleens was alleen bereid mee te
delen dat het college van burge
meester en wethouders een lastge
ving doen uitgaan waarin het con
cern gesommeerd wordt alle ge
bouwen af te breken, die zonder
vergunning neergezet zijn in het
terplaatse heersende bestemmings
plan Natuurgebied.
De woningbouw in het elfde deel van
de wijk Noord-Hofland kan thans
een aanhang nemen omdat de Voor
watering gedempt mag worden. Na
een jarenlange prcedure is door de
Kroon in gunstige zin uitspraak ge
daan. Inmiddels zijn de woonwensen
veranderd en ook blijkt dat het
Bouwteam Reym B.V.-Rijnland af
stand doet van het bouwrecht. Het
voornemen bestaat het gebied, waar
volgens de bestemming 311 woningen
gebouwd kunnen worden, in fasen
tot ontwikkeling te brengen. Om so
ciale woningbouw mogelijk te maken
zal de raad een voorstel kunnen ver
wachten van financiële aard. Alleen
door een grote financiële injektie is
echte sociale woningbouw mogelijk.
De klokkenluider van de Moeder
Godskerk zorgt niet voor een over
schrijding van het toegestane geluid
niveau. Naar aanleiding van klachten
van de heer Dutour Geerling is een
lijvig rapport samengesteld. De com
missieleden hadden waardering voor
het rapport maar schrokken van de
gemaakte kosten noodzakelijk om de
klacht te onderzoeken. Inmiddels is
ook van de kant van de Moeder
Godskerk de toezegging gedaan dat
niet onnodig of overdreven klokgelui
ook in de toekomst vermeden zal
worden. De meting van de drie klok
ken in de losstaande toren is verricht
met een zgn. A. filter op diverse
plaatsen en de omgeving. Alleen
dicht rond de toeren zou van eventu
eel overlast gesproken kunnen wor
den.
De commisise wijzigde op voorstel
van mevrouw Van der Kloes (VVD)
de voorgestelde tiaamgeving rond het
zwembad „Het Wedde". De naam
„Weddeloop" bleef gehandhaafd,
maar inplaats van Sportlaan komt er
nu een „Voorwateringslaan" ter na
gedachtenis aan het stuk water dat
na een Kroonprocedure gedempt mag
worden.
LEIDEN De Vereniging voor de Behar
tiging van de Belangen van Popmusici
uit de regio Leiden is een nieuwe vereni
ging in oprichting, die zich speciaal gaat
belasten met het behartigen van de belan
gen van de popmuzikanten. De vereniging
gaat zich inzetten voor het krijgen van oe
fenruimte, een basisinstallatie, een circuit
en goedkope opnamefaciliteiten. De vere
niging is van mening, dat het maken van
popmuziek een culturele bezigheid is en
wil bovengenoemde wensen door de ge
meente gerealiseerd zien. Hiermee hoopt
de vereniging te bereiken, dat de amateur
popmuzikanten beter de kans krijgen hun
hobby te beoefenen.
Het is momenteel bijna onmogelijk ergens te
oefenen zonder dat de omwonenden geluids
overlast ondervinden. Daarnaast geeft het pro
blemen om geluidsapparatuur aan te schaffen.
De mogelijkheid om het na hard werken be
reikte peil door middel van concerten of platen
aan het publiek te laten horen, komt helemaal
niet aan de orde.
Wat betreft de oefenruimte denkt de vereni-
gingv aan één of meer geluidgeisoleerde ruim
ten, waar verschillende groepen gebruik kun
nen maken van een basisinstallatie. Hieronder
verstaat de vereniging in ieder gevkl een uitge
breide zanginstallatie. Voorts moeten er betere
faciliteiten komen om beginnende groepen te
laten optreden. Zowel popmusici als zaaleigena
ren kunnen van de vereniging lid worden. De
zaaleigenaar kan korting krijgen op de huur
prijs van de bands, die ook bij de vereniging
zijn aangesloten. Op die manier zou een circuit
ontstaan, waarbinnen de de nieuwe bands
daadwerkelijk kunnen optreden. Zo kunnen de
leden van de groep de zo broodnodige ervaring
opdoen.
Actie
Om te komen tot een eerste circuit heeft de
vereniging een manifestatie georganiseerd met
als titel 'Pop aan de bak'. In het Leids Vrije
tijdscentrum aan de Breestraat treden vana
vond in het kader van de manifestatie de vol
gende groepen op: 'De Grote Bluf', 'De Nota
Bene Band', en The Gang'. De happening be
gint om 21.00 uur. Zaterdag treden om 14.00
uur in het Van der Werffpark de volgende
groepen op: 'Tuchwood', The Line'en 'Hot
Poop'. Zaterdagavond is het laatste onderdeel
van de zogenaamde Leidse Groepen Manifesta
tie. Eveneens in het Leids Vrij
ook om negen uur treden
ijetijdscentrum en
dan de volgende
WASSENAAR Op initiatief van Winnifried de Jong-Schreiner en Maya Meiier-Bergmans
wordt zondag in Auberge de Kieviet' in Wassenaar een expositie geopend van de Braziliaan
se schilder Hiromiti Kamada.
De 34-jarige Kamada zal een gedeelte van zijn collectie olieverfschilderijen tentoonstellen.
De expositie wordt geopend door de culturele attaché, van de Braziliaanse ambassade me
vrouw Ivone Brandao. Hiromiti Kamada exposeerde voor het eerst in 1967 in Sao Paulo
waarna vele tentoonstellingen in Zuid Amerika volgden. De schilderijen van de Braziliaan
bestaan vooral uit kleurige vrij simpele voorstellingen die naar zuidelijke begrippen heel rus
tig aandoen. De eerste Europese expositie van de Braziliaanse kunstschider is te zien tot en
met 3 oktober.
Gemeente
stuurt
raadsman naar
verkeerd adres
LEIDERDORP Als je
wordt uitgenodigd 's a-
vonds om 20.00 uur te ver
schijnen voor de Commis
si e Beroep- en Bezwaar
schriften in het gemeente
huis aan de Hoofdstraat 3
en bij aankomst blijkt dat
dit pand al meer dan een
jaar leeg staat, dan sta je
wel vreemd te kijken. Dat
overkwam mr. E. D. Ver
meulen, de raadsman van
de heer M. E. Enghardt uit
Waddinxveen. Een half
uur op het nieuwe ge
meentehuis aan de Staten-
daalder gearriveerd moest
hij constateren, dat de be
handeling van het be
zwaarschrift van zijn
cliënt reeds had plaats ge
vonden.
Zodoende moest de com
missie aan het eind van de
zitting zich nog eens een
keer met het beroep van
de heer Enghardt bezig
houden. De zaak betrof de
illegale bouwactiviteiten
in het pand Hoofdstraat
230. Het was het college
van B en W een doorn in
het oog dat men zonder
vergunning het pand had
ingedeeld in acht apparte
menten. Al eerder was het
pand in opspraak geweest
in verband met plannen
voor de vestiging van een
discobar en een restaurant.
Door een halsstarrige hou
ding aan te nemen had de
gemeente dit weten te
voorkomen. Met de ver
bouwing tot een verhuur
bedrijf werd de gemeente
evenwel voor een voldon
gen feit geplaatst. Door het
stellen van voorwaarden
aan de te verlenen bouw
vergunning trachtte de ge
meente de overlast voor
de omwonenden zo veel
mogelijk te beperken.
De behandeling in tweede
instantie had een vlot ver
loop. De raadsman van de
heer Enghardt ging op een
voorstel van voorzitter mr.
J. H. Winkler in om te
trachten met wethouder
A. H. Meerburg in onder
ling overleg overeenstem
ming te bereiken over de
voornaamste eis van de
gemeente met betrekking
tot de aanleg van acht par
keerplaatsen.
LEIDEN Geboren: Marguerite
Henriëtte Elisabeth, d v P. J. Tlrlon en
L J. Bakker; Job Anton, z v A. C. de
Bruin en P. W. H. M. van Remundt;
Dirk Antoon, z v T. Tegelaar en A.
Varkevisser; Vincent Rudol Benjamin,
z v W. J. H. M. Cornelisse en J. Chau-
dron; Esther Maria, d v P. G Willema
en A. C. Vink; Charissa Celesta, dv.
R. M. M. Rafael en M. L Goldman;
Nancy Catharina Mariad. dv. F. van
der Woerd en C. M. van Loon; Bobby
Daniël Radjkoemar, z v R. Bishoen en
A. L. Lachmansingh; Mirelle, d v M. S.
Broekhuizen en A. C. M. van Egmond;
Leuntje Cornelia, d v J. de Mol en
C. L. van Velzen; Jolle Taco. z v T. Th.
van der Mast en M. van Eek; Louiza,
d v M. Daghbach en R. N'Harl; Bas-
tiaan, z v J. Vinkestljn en H. Nieuwen-
burg; Richard, z v R. F. Groenen en
S. C. Versteegh; Saskia, d v P. Mieloo
en L. M. Faas; Patrick, z v A. J. van
Wijk en J. Zwaan; Paulus Wilhelmus,
z v C. J. Habraken en J. C. den Hoo-
dijker; Hans Johannes Maria, z v
J. W. M. Warmenhoven en G. M. P. A.
Lammers; Folkert Gerrit, z v G. Nieo-
wenhuis en E. H. Smalbraak; Anne-
marie Christine, d v R. B. B. van Effe-
rlnk en N. Schaap: Daniël, z v S. K.
Kyei en P. A. Marzusch; Sjoerd. z v R.
Scholten en J. J. van Dok; Marieke
Eva, d v C. de Jongh en M. H. G. Op
laat; Leila, d v M. Boudari en H. van
Duijvenbode; Simone Gerdlne. d v S.
van Kooten en M. E. Kosters; Caroli
ne, d v A. Slavenburg en M. A. de
Groot; Pleter Frederik, z v H. J. M.
Vreeburg en T. A. M. Buis; Natascha
Maria Leonarda. d v J. J. W. Wiersln-
ga en M. J. L. de Ridder; Wouter, z v
G. C. Klinkhamer en E. O. E. M. van
der Heijden; Robert Jan Paul, z v
J. K. Brlët en F. F. van Oordt.
Overleden: W. van Duljn, geb. 29 okt
1907, man; P. van Egmond, geb. 31
mrt. 1902, geh. gew. met M. H. van
Beest; N. van der Hoogt. geb. 6 sept.
1919, man; W. van Erkel. geb. 8 okt.
1898 man; H. Klinkhamer, geb. 9 nov.
1898, man; G. C. Coene. geb. 2 juli
1892, geh. gew. met J. Kalsbeek;
J. L. T. Broekmans, geb. 4 mrt. 1949
man; O. M. Zwart, geb. 16 febr. 1964.
man; W. F. Wijting, geb. 2 jan. 1906,
man; J. C. F. Blschoff. geb. 12 febr.
1907, man; M. L. Rijnhout, geb. 7 |uni
1926, man; J. G. de Jager, geb. 3
dec. 1908, man; B. Momtaz, geb. 22
mei 1968, vr.; B. N. de Bruin, geb. 27
mei 1936, vr. echtg. van J. Noorland;
M. E. A. Waller, geb. 22 apr. 1896. vr.
geh. gew. met F. J. I. Zwieberg; R.
Montanus, geb. 5 dec. 1976, man;
R. M. Hoekeman. geb. 28 nov. 1979,
vr.; M. H. Sie. geb. 10 sept. 1952,
man; B. P. J. Roodakker, geb. 16
febr. 1980. man; A. van der Roest,
geb. 9 juli 1913, man; M. J. Zitman,
geb. 5 jan. 1901, vr. geh. gew. met P.
van Vliet; E. Blansjaar, geb. 24 sept.
1900, vr. geh. gew. met G. Carton; M.
Brinks, geb. 1 juli 1921, man; G. de
Best, geb. 23 Juli 1914, vr. geh. gew.
met C. Schaap; C. A. L de Klerk,
geb. 23 febr. 1915, vr. echtg. van
J. C. d'Arnaud Gerkens; C. Biemond,
geb. 16 apr. 1899, man; A. Zwaan,
geb. 13 mei 1903, man.
Gehuwd: B. O. de Bruin en 5. Lln-
nartz; A. J. M. Gardeniers en L. M.
Madden; P. Dencher en C. L. San
ders; J. Kromhout en J. G. van Ton
geren; E. Stavleu en C. C. Koster.
P. S. Oostingh en M. Leugering; R. V.
Nleboer en M. W. Oudshoom; A. J.
van der Steen en E. M. Banaslk; P.
Penseel en H. H. J. Verhard; A. Goos-
en en S. A. L Bruhn; R. van Putten en
E. P. van Groeningen; S. Jahshan en
C. M. van Tongeren; E. Harari en
M. C. M. Lesger; C. -H .J van den Hof
en G. A. .M. Wessendorp; J. Kool
moes en E. M. Ouwerkerk; D. Jasper-
se en E. Oudshoorn; E. Koren en S.
Planjer; M. Lesius en L. G. Deimveld;
N. M. M. Koeken en J. I. van Oost
veen; P. C. H. Hegl en W. C. J. Pet;
P. C. Koster en C. A. A. Verbeten;
G. W. M. van der Ploeg en W. H. Neu
teboom; P. L. van Someren en M. P.
Musch; N. Blaauw en G. Polderman.
