en
voorbarig
iet acties
*1
Zilveren jubileum van Willem III
meteen trieste achtergrond
rzoek tot handhaven ambassade in Jeruzalem niet gehonoreerd
5A.TSSECRETARIS VEDER-SMIT:
|rting vakantie-
jslag goeddeels
ijl de baan
Dompteur door
tijger aangevallen
Wilhelmina 100 jaar
geleden geboren
W ilhelminagasthuis
vermindert aantal
hartoperaties
ENLAND
LEIDSE COURANT
MAANDAG 25 AUGUSTUS 1980 PAGINA 5.
>r
GEEFSESTAP VAN ISRAëELISCHE AMBASSADEUR
)E -
l guldkAG De Israëlische ambassadeur in
3e eend, Eytan Ron, heeft vrijdagmorgen,
Iructieór het kabinetsberaad het standpunt
tran dtland nog eens bepleit bij premier Van
iwezigaëlische zondagsbladen noemden het
n. ran Ron aan de Nederlandse premier
«lijk", maar de Rijksvoorlichtings*
erden ermoedt dat men in Israël niet op de
van het feit dat Van Agt vervanger is
de o der Klaauw (vakantie). Volgens de Is-
g vooii bladen heeft Ron een beroep gedaan
100
ngsprö
op Van Agt „niet toe te geven aan Arabische
chantage en de Nederlandse ambassade in Jeru
zalem te laten". Zoals gemeld op de voorpagina
heeft het kabinet vrijdag tóch besloten tot
overplaatsing. Het gesprek van de ambassa*
deur was dus vergeefs.
Het Israëlische kabinet heeft gisteren (zoals ver
wacht) de resolutie van de Veiligheidsraad inzake
Jeruzalem afgewezen en veroordeeld. Het kabinet
ziet daarin een „capitulatie voor afpersing door
olie". De „verbazingwekkende stemonthouding
van de Verenigde Staten", die de resolutie zonder
veto liet passeren, wordt betreurd. In een gesprek
voor de Israëlische radio heeft de burgemeester,
van Jeruzalem, Teddy Koliek, gezegd dat het ver
trek van de ambassades uit Jeruzalem pas het be
gin is van een reeks moeilijkheden „die Israël over
zichzelf heeft afgeroepen".
De ministers van buitenlandse zaken van de Ara
bische landen komen op 11 september in Beiroet
bijeen voor een bespreking „ter verheviging van
de druk op de landen die nog diplomatieke missie
in Jeruzalem handhaven". De bijeenkomst, opgezet
door de Arabische Liga, zal zich voorts bezighou
den met de Israëlische annexatie van Oost-Jeruza-
lem.
De vier leden van de Vaste Kamercommissie voor
Defensie, die een bezoek hebben gebracht aan het
Nederlandse Unifil-detachement in Zuid-Libanon,
hebben ook gesproken met drie leden van het Is
raëlische parlement. Gisteravond op Schiphol ver
klaarden zij dat uit die gesprekken naar voren is
gekomen dat Israël zich waarschijnlijk onvoldoen
de heeft gerealiseerd wat de gevolgen zouden zijn
van het aannemen van de Jeruzalem-wet. Over
het Unifil-detachement zeiden de kamerleden dat
de situiatie voor die militairen steeds ongunstiger
wordt, „gezien het afnemen van het respect van de
diverse strijdende partijen voor de Unifil-troepen".
-
noemd
rt Vel
ruimi
istuurj
laakt
es eraPtJM Staatssecretaris mevrouw
nit van volksgezondheid vindt dat
sclie specialisten voorbarig zijn met
jiondigen van acties als de regerings-
B P h, voor hun inkomensmatiging met
ge lef 80 000 gulden in twee jaar worden
rd in r
Verder-Smit komt er nog een fase
om j/j en minster Van Aardenne (economi
eën) met de specialisten overleg zullen
lub te
enspAGT EN VAN DER STEE BUIGEN
handij
Het la
t kloik
aar gcf
erelil
ander
(„ik
de bes/1*
11e sai
loot,
voeren, zo vertelde zij gisteren voor de micro
foon van Avro's radiojournaal.
De Landelijke Specialisten Vereniging (LSV)
heeft acties aangekondigd als het contant laten
betalen door de patiënten, of het vooruit laten
betalen door de ziekenfondsen, maar de enige
officiële stap die de LSV tot nu heeft genomen
is het opschorten van het overleg in de commis
sies. Volgens de LSV is matiging wel noodzake
lijk, maar zijn de regeringsplannen beneden de
maat.
U.l
prijscompensatie voor ambte
naren en trendvolgers, door
het niet langer vergoeden van
de prijsstijgingen die het ge
volg zijn van hogere energieta
rieven, en het optrekken van
de sociale premies in de parti
culiere sector. Beide maatrege
len werken matigend door in
de hoogte van de sociale uitke
ringen.
ze parlementaire re-
id in dactie)
Beperking
19akantietoeslag lijkt
Nieuvg van de baan. Het
tmer heeft vanochtend de
Kerkigsbesprekingen her-
n IS een lijst voorstellen
in Pe vermindering van
K. baislag met twee pro-
r" aai een bevriezing op
0-22.(lden bruto voor ieder
;r Aar dan 32.500 gulden
in de verdient, niet meer
21.30.
zoivan Agt en minister
we gtee (financiën) zijn
-collega's voorgegaan
tiet3ujgen voor minister
zaken). Zoals
deze krant zaterdag meldde
zou Albeda zijn afgetreden als
de meerderheid van het kabi
net had vastgehouden aan een
eenzijdige beperking van de
vakantietoeslag via een nieu
we loonmaatregel conform de
suggestie van de VVD.
Het kabinet Vergadert sinds
vanochtend elf uur verder
over de begrotingsproblemen.
De suggesties van minister Al
beda maken, zeker na het af
wijzen van de beperking van
de vakantietoeslag, de meeste
kans aanvaard te worden, on
danks verzet van de VVD-mi-
nisters. Zoals wij zaterdag al
meldden betreffen deze voor
stellen een beperking van de
Apothekers
leveren in
DEN HAAG Het gemiddel
de arbeidsinkomen van apo
thekers zal er dit jaar met vier
procent op achteruit gaan in
vergelijking met vorig jaar. Zij
mogen de prijzen van de medi
cijnen voor particuliere pa
tiënten met niet meer dan
1,7% verhogen. De apothekers
leveren op deze manier de
helft in van wat zij volgens
minister Van Aardenne (eco
nomische zaken) en staatsse
cretaris Veder-Smit (volksge
zondheid) te veel verdienen in
vergelijking met hun collega's
in overheidsdienst.
Vierspan-
wedstrijden
De internationale vler-
spanwedstrijden in de
bossen van het kroondo
mein Het Loo zijn dit
weekeinde op sportief en
folkloristisch gebied een
doorslaand succes ge
weest. Het paardesporte-
venement werd bezocht
door koningin Beatrix en
haar kinderen en prinses
Margriet en haar gezin,
die gisteren in een oude
postkoets arriveerden
(zie foto). Winnaar van de
vierspanwedstrijden werd
Tjeerd Veldstra uit Deur-
ne. Tot gisteren was hij
tweede in het internatio
naal klassement, maar
toen versloeg hij zijn
Duitse rivaal Edwald
Meier. Daarmee kwam
Veldstra in het bezit van
de zilveren margriet, die
hem door prinses
Margriet werd overhan
digd.
GELDROP Een 37-jarige Westduitse dompteur van circus
Toni Boltini is zaterdag lichtgewond geraakt, toen hij tijdens een
voorstelling in Geldrop van achteren door een tijger werd aan
gevallen. De man wist nog net uit de kooi te vluchten. Er ont
stond geen paniek onder het publiek en de voorstelling ging
normaal door. De dompteur is met verwondingen aan borst, ar
men en benen in het ziekenhuis opghenomen.
Ministerie
tegen
Antillen-reis
voor rijbewijs
EINDHOVEN Het ministe-
rie van verkeer en waterstaat
wil er bij de Antilliaanse auto
riteiten op aandringen niet
mee te werken aan de plannen
van een Veldhovense rij
schoolhouder. Deze adverteert
met reisjes naar de Antillen,
waar het veel gemakkelijker is
om een rijbewijs te halen. Het
nieuwe rijbewijs kan hier ge
makkelijk tegen een Neder
lands exemplaar worden inge
ruild.
„Het is levensgevaarlijk om
mensen tussen de vierhonderd
auto's op de Antillen examen
te laten doen en daarna in het
drukke Nederlandse verkeer
los te laten", aldus mr. Schaap,
beleidsmedewerker van de af
deling rijvaardigheid. „Dat
zijn niets ontziende commer
ciële praktijken".
t clulj
t vanng Willem III
DYNASTIE
U EEN
VNE DRAAD (1)
Uil
Koningin Sophie
Op 31 augustus is het een eeuw geleden dat wijlen ko
ningin Wilhelmina als dochter van koning Willem III
en koningin Emma werd geboren. Zij was de grootmoe'
der van koningin Beatrix en regeerde van 1898 tot 1948,
een halve eeuw. Het voortbestaan van onze nationale
dynastie heeft vele jaren gehangen aan een dunne, en
kelvoudige draad. Hoe het allemaal toeging met ons
vorstenhuis nu een eeuw geleden, daarover zullen wij
een aantal artikelen plaatsen, geschreven door de histo
ricus II.Algra, oud-lid van de Eerste Kamer en oud-
hoofdredacteur van het Friesch Dagblad.
Kroonprins Willem
Prinses Sophie
mei 1849 was
Willem IL
(uldigd en dus
'874 het jaar van
zilveren rege-
jubileum. Het
gevierd in de
waarin hij was
■_(uldigd, zoals de
Iwet dat voor-
ïuwe ift, d.w.z. in de
Amsterdam,
t genomen had
regeringsjubi-
op 17 maart
Sn vallen, want
lie datum was
koning
overleden
troon is nooit
at. Als de rege-
i vorst overlijdt
Stand doet van
•egering, is de
tlijke troonop-
>r of -opvolgster
Itzelfde uur aan
regering. Maar
gel \g Willem III
I zijn jubileum
n op de 12e mei
msterdam en zo
- I gegaan.
jr .1 mei hield de
^2 zijn intocht in
hoofdstad. Een
jrrijke stoet te
paard was het. Voor
op reden een aantal
Amsterdamse bur
gers. Daarop volgde
de koning, alleen,
een forse gestalte.
Daarachter drie prin
sen naast elkaar:
prins Frederik, de
oom van de koning,
nu 77 jaar oud en se
dert drie jaren we
duwnaar (zijn oudste
dochter Marie is ge
trouwd met de ko
ning van Zweden);
dan prins Hendrik,
de enige broer van
koning Willem III en
sedert twee jaren ook
weduwnaar en dan 's
konings jongste zoon,
prins Alexander, 32
jaar en ongehuwd,
tenger en ziekelijk.
Dan volgt een koets
met zes paarden be
spannen en daarin
zitten koningin Sop
hie, de echtgenote
van de koning, al
ziek, en prinses Sop
hie, de zuster van de
koning die met de
groothertog van Wei-
mar is getrouwd.
Er wa£ een trieste:
achtergrond achter
dit alles. De koning
en de koningin leef
den praktisch ge
scheiden. Hij op het
paleis Noordeinde en
zij op het Huis ten
Bosch. Maar het
liefst was de koning
op Het Loo. Daar
maakte hij lange
wandelingen en daar
ontving hij de cory
feeën op het gebied
van de muziek.
En dan ontbrak ook
de kroonprins. Die
was verbitterd naar
Parijs vertrokken.
De ministerraad had
er bij hem op aange
drongen te trouwen,
ook in het belang
van de dynastie. De
kroonprins was daar
toe ten volle bereid,
maar dan alleen met
de vrouw die hij lief
had. Een huwelijk als
dat van zijn vader en
moeder was voor
hem een schrikbeeld.
En hij wist heel goed
met welke jonge
vrouw hij gelukkig
zou worden: met een
dochter uit een v^sr-
name adellijke fami
lie in Nederland, een
jonge gravin van
Limburg Stirum.
Maar dat kon niet,
zeiden de ministers.
Dat in geen geval, zei
de koning, de kroon
prins trouwt niet met
een van 's konings
onderdanen. En ko
ningin Sophie was
het op dit punt hele
maal met de koning
eens. Maar dan
trouw ik helemaal
niet, besliste de
kroonprins en hij
ging naar' Parijs en
bleef daar tot zijn
dood in 1879.
Westerkerk en
Nieuwe Kerk
De herdenking had
plaats in twee ker
ken. Eerst op dins
dagmorgen 12 mei in
de Westerkerk. Een
samenkomst, een
dankdienst, vanwege
de Hervormde ge
meente te Amster
dam.
Daarna ('s middags)
een samenkomst in
de Nieuwe Kerk,
waarin ook de inhul
diging had plaats ge
had en waar de ko
ning het jubileum
herdacht met de bei
de Kamers der Sta-
ten-Generaal. Het
verschil tussen beide
samenkomsten was
groot en velen ver
stonden het als een
duidelijke tegenstel
ling.
In de Westerkerk
werd de dienst geleid
door ds. J.P. Hase-
broek, die als student
.vrijwillig had deelge
nomen aan de Tien
daagse Veldtocht. Hij
is de schrijver van
„Waarheid en Dro
men", een bundel
letterkundige essays
en van verschillende
dichtbundels. Hij was
een vurig Oranje
klant en wist daar in
de Westerkerk de
stemming tot geest
drift op te voeren.
Aan het einde van de
dienst zei hij: „Laat
ons nu allen staande
aanheffen: Zijn
Naam moet eeuwig
eer ontvangen".
Toen was het de ko
ning, wiens herculi
sche gestalte het eer
ste oprees en die de
dankpsalm aanhief.
En toen het orgel
zweeg en Hasebroek
zei: „Roeps nu allen:
Göd behoede den ko
ning", klonk plotse
ling, boven de jubel
kreet der gemeente
uit, de donderende
stem des konings:
„God zegene Neder
land".
Zo is het opgetekend
uit het verhaal van
de dienstdoende
kerkmeester Dibbetz.
In de middag in de
Nieuwe Kerk las het
lid van de Eerste Ka
mer, J. Fransen van
de Putte (de oud-mi
nister), het adres van
hulde voor namens
de Eerste Kamer (de
voorztter van die Ka
mer was door onge
steldheid verhin
derd) en mr. Dullert,
voorzitter van de
Tweede Kq#ier, het
adres van zijn Ka
mer.
Er klonk een toon in
van: de koning heeft
zich netjes gedragen,
door zich aan de
Grondwet te houden
en daardoor heeft
het land vele voorde
len genoten.
In die jaren voelde
het volk zich nauw
aan de koning ver
bonden en be
schouwde hem min
of meer als een ge
vangene van de libe
ralen, die toen de po
litiek beheersten. In
dat licht is het ook
duidelijk, waarom in
1878, toen de School
met*de Bijbel door de
onderwijspolitiek
van Kappeyne werd
bedreigd, de vrien
den van die school,
de ouders voorop,
hun „toevlucht na
men tot de Troon
van Oranje" (het
Volkspetitionne
ment).
De liberaal Van Hou
ten noemde in die
dagen de Kroon eeru,
„ornament" aan het
Nederlandse staats
gebouw. En nu moet
ik even vooruitlopen
in de geschiedenis. In
1892, een jaar voor
zijn dood, plaatste de
conservatief-liberale
staatsrechtsgeleerde
J.T. Buys een paar
artikelen in het
•maandblad De Gids,
die al duidelijk wer
den beschouwd als
zijn politiek testa
ment. Daarin betoog
de hij, dat de politie
ke macht in Neder
land geheel Berust bij
de Staten-Generaal;
de koning kan alleen
zedelijke invloed uit
oefenen. Maar wat
dat betreft had hij
zijn twijfels of daar
veel van terecht zou
komen, als een ko
ningin regeerde.
Ik weet niet of ko
ningin Wilhelmina
deze opmerking ooit
heeft gelezen. In elk
geval staat het vast,
dat zij haar nadruk
kelijk heeft gelogen
straft
H. ALGRA
VEDER-SMIT: NOG DIT
JAAR BESLISSING
OVER ELFDE HARTCENTRUM
AMSTERDAM Het aantal hartoperaties van de afdeling
cardio-chirurgie van het Wilhelminagasthuis in Amsterdam
wordt wegens personeeltekort met ingang van 1 september
tijdelijk verminderd tot een kwart van het huidige aantal.
Op jaarbasis betekent dit een vermindering van 400 tot 100
hartoperaties na genoemde datum.
De directie van het Wilhelmi
nagasthuis heeft hiertoe vrij
dag besloten in verband met
een tekort aan gespecialiseerd
personeel op de afdeling inten
sieve verpleging. Het tekort is
volgens de ziekenhuisdirectie
ontstaan door oorzaken als
verhuizing en natuurlijk ver
loop van het personeel. Pa
tiënten in acute gevalen zullen
echter wel geopereerd kunnen
worden en er zal nog nader
overleg komen met patiënten
die nog op een wachtlijst
staan. De werving van nieuw
Kersoneel is met spoed ter
and genomen, al zal het in
elk geval tot november duren
voordat de afdeling weer min
of meer normaal kan werken,
aldus de ziekenhuisdirectie.
Staatssecretaris Veder-Smit
van volksgezondheid heeft gis
teren voor de Avro-radio ge
zegd dat zij nog dit jaar zal be
slissen of er een elfde hartcen-
trum in ons land komt. Of dit
nieuwe centrum, dat in Zwolle
is gepland, er zal komen,
hangt af van de prognoses van
de behoefte aan hartoperaties
in ons land. De staatssecretaris
voegde er aan toe dat het goed
gaat met de Nederlandse hart-
chirurgie, ondanks de proble
men op het hartcentrum „De
Klokkenberg" in Breda.
„Van de andere hartcentra
hoor je nooit wat, daar wordt
goed gewerkt en ook interna-
anaal staat ons land er goed
voor", aldus de staatssecreta
ris. Zij voegde er aan toe dat er
dit jaar 4000 hartoperaties zijn
verricht, terwijl dat er in '79
3900 waren. Binnenkort krijgt
de staatssecretaris nieuwe ge
gevens aangereikt op grond
waarvan zij kan beslissen of
voor '81 een hoger streefcijfer
voor hartoperaties moet wor
den vastgesteld.
Mevrouw Veder-Smit zij te
hopen dat chirurg P. van der
Schaar, die vorige week vrij
willig vertrok vanwege een
conflict op het hartcentrum
„De Klokkenberg" in Breda,
voor de Nederlandse gezond
heidszorg behouden kan blij
ven: als hart-chirug of als me
disch wetenschappelijk onder
zoeker. De staatssecretaris was
verder van mening dat er voor
het sinds de oprichting twee
jaar geleden door problemen
geteisterde hartcentrum, nu
„een nieuwe periode kan aan
breken".
Zoals al eerder gemeld, heb
ben de specialisten van het
Hartchirurgisch Centrum Bre
da na een hele ris wrijvingen
dr. Van der Schaar laten val
len. Aan zijn technische capa
citeiten werd niet getwijfeld,
maar in de samenwerking met
anderen ontstonden steeds
meer en grotere problemen.
„Van der Schaar heeft er ver
standig aan gedaan met deze
oplossing akkoord te gaan. Ik
vind het triest voor de man,
maar het betekent wel het be
houd van de hartchirurgie in
Breda", aldus de bemiddelaar
in het conflict, prof. dr. Greep.
De verpleegkundigen van de
hartkliniek, die eerder lieten
weten tot actie te zullen over
gaan als Van der Schaar zou
verdwijnen, hebben nu laten
weten dat het behoud van de
hartchirurgie in het huis hen
boven alles gaat, en dat zij hun
werk normaal zullen blijven
uitvoeren. De Nederlandse
Hartvereniging (NHV) zal zo
nodig haar organisatie van de
luchtbrug op Engeland ombpi-
gen en in dienst van de Klok
kenberg stellen.
Overval op Chinees gezin
ALMELO Drie mannnen
hebben zaterdagnacht een
Chinees gezin in Almelo over
vallen. Zij bedreigden een 21-
jarige restauranthouder en zijn
18-jarige zus in het trappen
huis van hun woning en
dwongen hen de dagopbrengst
van het restaurant, origeveer
zesduizend gulden, af te geven.
In de woning werden de man,
zijn zuster en hun ouders vast
gebonden. De drie overvallers,
eveneens Chinezen, doorzoch
ten het huis en namen voor
nog eens achtdduizend gulden
aan sieraden mee. De daders
zijn spoorloos. Volgens de Al
melose politie komen in ons
land momenteel vaker derge
lijke overvallen voor.
IETS WARMER
DE BILT - Door de aanhou
dende noordwestenwind bleef
het afgelopen weekeinde koud
en buiig. De noordwestenwind
werd veroorzaakt door de voor
ons land ongunstige positie
van een hogedrukgebied bo
ven de Britse Eilanden.
Vannacht klaarde het echter
in grote gebieden van ons land
flink op, waardoor plaatselijk
dichte mist ontstond. Ook de
minimumtemperaturen wer
den in de opklaringen laag. Op
het vliegveld Deelden daalde
het kwik tot plus twee graden,
in De Bilt werd het vier gra
den.
Het hogedrukgebied boven de
Briste Eilanden neemt nu snel
in betekenis af, terwijl een
nieuw hogedrukgebied boven
Midden-Europa tot ontwikke
ling komt.
Hierdoor draait- morgen de
wind bij ons naar het zuidoos
ten, waarmee wat warme
lucht wordt aangevoerd. Ter
wijl het vandaag ongeveer
achttien graden wordt, kan
morgen de temperatuur tot
circa een-en-twintig graden
oplopen.
De verandering in de lucht
drukverdeling houdt echter
ook in, dat op den duur bewol
king- en buiengebied uit de
Golf van Biskaje tot ons land
kunnen doordringen.
Hetziet er echter naar uit, dat
het-morgen nog droog blijft
met flinke zonnige perioden.
Vooruitzichten voor woensdag:
Veranderlijk bewolkt en mo
gelijk een bui.
Middagtemperaturen om
streeks 21 graden.
Weersvooruitzichten in cijfers
voor woensdag:
Aantal uren zon: 3 tot 10.
Min. temp.: omstreeks 13 gra
den.
Max. temp.: omstreeks 21 gra
den.
Kans op een droge periode
van minstens 12 uur: 80 pro
cent
Kans op een geheel droog et
maal: 50 procent
Weersgesteldheid van gisteren
Eelde
Eindhoven
Oen Helder
Luchth. R dar
Vlissingen
Z.-Llmburg
Aberdeen
Bordeaux
Frankfort
Bulroet
Tel Aviv
