AMSTERDAM Waar zijn ze gebleven, de oude,
vertrouwde gezelschapsspelen, waarmee tiental
len generaties onder verdrietig eierstruif-gelig
licht hun spaarzame tijd gevuld hebben? Ganze-
bord, Mens erger je niet, Halma, Kwartetten, Do
mino en Ezeltje Prik zijn antiquarische vormen
van vrijetijdsbesteding geworden, die net goed
genoeg zijn voor een plaats in musea, waar de
folklore van een voltooid verleden tijd de nostal
gische dromen van een handjevol geïnteresseer
den verzilvert. Kijkend naar de vitrines zullen ze
zich vol vertedering verbazen over de onbehol
pen wijze, waarop men zich vermaakte in een
periode, die als een nieuwe oertijd alweer zover
van hun bed ligt.
Ie moderne mens,
j^et het risico wil lo
om door vrienden
lagen voor hope-
ouderwets te wor-
rersleten, tapt zijn
jdsbestedlng bin-
amers bij voor
uit een vat vol
onische grappen,
ïeft zijn huisaltaar,
televisie, daartoe
middel van een
Dudcomputer ge-
t gemaakt voor zijn
se privè-eredien-
die hij naar harte-
kan variëren. Als
het pingpongspel
in zijn huisgenoten
eus uitkomt, be-
hij de cassettes
te verwisselen en
ia kan hij het moe-
ein In een han-
Iraal programme-
oor een ander ge-
oosd tijdverdrijf,
ongcassette d'r
e cassette met de
tgalerij er In en een
ide later kan hij
tuks reeds richten
n aantrekkelijk as-
nent gevederde
Jen, die hij in volle
t uit het beeldbuis-
schiet.
Jantje soms ook
>m een Vlaamse
neer te paffen?
met dat verlangen
de computer reke-
gehouden. In zijn
oomlijnde hersen-
die niet groter is
een geschenkdoos
tersenbonbons, lig-
32 variaties opge-
n voor één of twee
rs, die naar belie-
vanuit een vaste
plaats kunnen
ggen of al kuie-
over het beeld-
rm hun salvo's uit
sse pols kunnen af-
De munitie heb-
te daarbij voor het
eken: er zijn zowel
de als carambole-
p kogels.
tantiegeld
lurlijk zit het er dik
lat de familie na vier
«partijen geen sne-
I hert en geen ziel-
hde bunzing meer
zien. En uiteraard is
ook tevoren reke-
I mee gehouden,
itje, kijk jij even in
cassettotheek, wat
I andere spelletjes
bg in huis hebben".
dat Is nogal wat,
Ipa heeft dit jaar de
allang van tevoren
hangen en heeft
vakantiegeld duur-
n belegd In hapklare
'ken uit het elektro-
II luilekkerland,
heeft Jantje bij-
tieeld „Autosport
te pakken. Met tien
ities om te racen of
een rustige rally uit te
rijden over een aantrek
kelijk parcours. Er is
ook een Grand Prlx Cir
cuit gemonteerd, waarlh
men het moet opnemen
tegen een veld van For
mule Eén-bolides, die
door de computer be
stuurd worden. Pa te
gen de elektronica, kun
nen we lachen.
En wat hebben we hier:
da's ook een zéér geinig
spel. Met deze cassette
van 49 gulden ben je
gelijk bevorderd tot
vice-admiraal, die aan
het hoofd van een eska
der mijnenvegers over
de televisiezee stoomt
en daarbij de genadelo
ze geleide projectielen
van de vijandelijke duik
boten moet zien te ont
wijken.
„Pa, pas op, achter je.
Daar heb je weer zo'n
engerd". Maar Jantje
kan gerust zijn, want pa
is al lang genoeg vloot-
commandant om te we
ten, op welk moment hij
zijn dieptebommen
moet lanceren. En als
het gedonder daarna
nog niet is afgelopen,
stuurt hij ook nog wat
vliegtuigen de lucht in
om de vijand in zijn drij
vende doodkist met een
regen van blauwe bo
nen te doorzeven. Hij
heeft twintig variaties
achter de hand, die stuk
voor stuk dodelijk zijn,
dus de vijand moet niet
denken, dat hij de eer
ste uren aan zijn welver
diende oorlam toe is.
Mocht pa nu halverwege
de strijd onverhoopt
zeeziek van zichzelf
worden, dan kan hij
zichzelf met één han
domdraai bevorderen
tot generaal van een
tankdivisie. Een kwestie
van cassette met Zees
lag d'r uit en cassette
met Tankoorlog d'r In.
En daarna maar lekker
rossen over het slagveld
en tijdig dekking zoeken
achter een rododen
dron, zodat de vijande
lijke duikbommenwer
per hem niet kan vin
den. En als die gluiperd
laag over scheert, krijgt-
ie van pa per omgaande
de volle laag. „Jantje,
haal jij voor je vader
eens een koud pilsje uit
de ijskast". Want dat
heeft-ie na een kwartier
oorlog voeren wel ver
diend, zou-ie zo denken.
Combineren
Zo kan recreërend Ne
derland eindeloos blij
ven variëren en combi
neren, want op de
markt van elektronische
spelletjes worden aan
de lopende band nieu
we ontdekkingen geïn
troduceerd. Drie jaar
geleden moest het
koopgrage volk zich nog
behelpen met het Ping
pongspel, want iets an
ders was toen niet voor
handen. Maar daarna
heeft de chips, die ge
niale dreumes, het hek
op de elektronische
dam opengetrapt en
een invasie van nieuwe
toepassingen veroor
zaakt. De cassettes wa
ren geduldig en lieten
zich vol overgave pro
grammeren met Black
Jack, wiskundige spelle
tjes, Tic Tac Toe (als u
de goede denkpet op
zet, beslist hoe slim
uw tegenstander is), een
keiharde bokspartij
(haal maar naar harte
lust uit met linkse en
rechtse directen en up
percuts, maar verwaar
loos daarbij nooit uw ei
gen dekking. En als u
knock-out gaat, zorgt
de cassette voor pas
sende begrafenismu-
ziek), de Hobby compu
ter, het muziekspel Fol
low Me, Schatgraven,
het Golfspel (een kwes
tie van hole of stilstaan),
Checkers (een variant
op het aloude boter,
kaas en eieren), een On
derzeebootslag, Strate-
go en recht toe recht
aan schaken, waarbij
beurtelings de mini-
computer en u aan zet
zijn.
Kruit verschieten
En daarmee heeft de in
dustrie zijn kruit nog
lang niet verschoten. Op
de Firato, de elektroni
sche superbeurs, die op
28 augustus in de Am
sterdamse RAI-hallen
geopend wordt, introdu
ceert Robert Kalkoene
alweer met i gepaste
trots zijn voetbalspel,
waarbij tweemaal elf
voorgeprogrammeerde
goalgetters op de grazi
ge televisiewei aantre
den. De twee vrijwilli
gers, die deze elftallen
via de moedercomputer
van 298 gulden Instrue
ren, moeten op zijn
minst beschikken over
het tactisch inzicht van
Leo Beenhakkers en
over de grofkorrelige
woordenschat van Rinus
Michels, want anders
gaan ze gegarandeerd
strijdend ten onder.
„Dit gloednieuwe voet
balspel", legt Kalkoene
met gulle gretigheid uit,
„heeft namelijk alle mo
gelijkheden van een
wedstrijd in de eredivi
sie. Er worden corners
genomen en strafschop
pen, je kunt de buiten-
spelval open zetten, er
wordt afgetrapt en Inge-'
gooid. Het enr.e, wat je
Rechts: Met het voetbalspel zorgt Audio Sonic
voor een primeur op het gebied van elektroni
sche spelen. Twee spelers kunnen nu op de te
levisie een eredivisiewedstrijd spelen met twee
maal elf goalgetters, strafschoppen en... een
drumband in de rust.
Onder: Ook nagelnieuw is een hifi-installatie,
die niet groter is dan èen sigarendoos. Je stopt
er een cassette in en twee mensen kunnen
daarna via koptelefoons luisteren naar muziek
van een kwaliteit, waarvoor je tot nog toe appar-
tuur van duizenden guldens nodig had.
niet kunt doen is hands
maken. Het is dus in fei
te een echte voetbal
wedstrijd in miniatuur,
compleet met een
drumband, die in de
rust het veld opmar
cheert. Ook daar zorgt
de cassete voor".
„Ik ben er nu al van
overtuigd, dat dit voet
balspel de tophit van
het jaar wordt. Onder
auspiciën van Football
International wordt in
de komende maanden
een compleet wedstrijd
programma gespeeld
door vrijwel alle beken
de voetbalverenigingen
in Nederland. Op een
gegeven moment zal
dus een speler van Ajax
het opnemen tegen een
speler van Feyenoord.
En aan het einde van de
competitie zal er een
kampioen van Neder
land uit de computer
komen. Net echt".
Kalkoene, een veertigja
rige nerveus gepro
grammeerde Amster
dammer is op de ko
mende Firato een dwerg
tussen vele technische
reuzen, maar met die
nederige vier turven
hoge positie is hij voor
alsnog bar tevreden.
„Wat ik tot nog toe be
reikt heb", bekent hij,
„Is al meer, dan ik ver
wacht had. Ik durfde
vijftien jaar terug niet
eens te dromen van een
eigen toko, want ook
toen wist ik precies,
hoeveel multi-nationale
giganten er inmiddels
op het elektronische
vinkentouw zaten".
„Weet je, waarom het
me toch gelukt is een
poot aan de grond te
krijgen? Omdat ik op
een gegeven moment
een gat in de markt ont
dekte. Ik wist donders
goed, dat ik geen schijn
van kans had, als ik bij
een Japanse fabriek zou
aankloppen voor een
vertegenwoordiging in
Nederland. Het eerste,
wat ze dan zouden vra
gen was: „Hoeveel mil
joen heb je achter je?
En wat denk je van ons
af te nemen?" En daar
had ik het antwoord op
schuldig moeten blijven.
Want als je een vader
hebt, die in de verpak
kingsmaterialen zit, kun
Je hooguit zijn vaderlijke
zegen mee krijgen".
„Toch was ik er van
overtuigd, dat er een
mogelijkheid moest zijn
om een voet tussen de
deur te krijgen. Dat gat
in die markt zit er na
melijk altijd.' Maar de el
lende is, dat niemand je
vertelt, waar dat gat zit.
Dat moet je zelf zoe
ken".
Kloof
Kalkoene lokaliseerde
zijn gat ruim twaalf jaar
geleden. Hij ontdekte,
dat in het produktiepro-
ces van de grote fabrie
ken een kloof van vele
maanden, soms zelfs ja
ren gaapt tussen vondst
en vaststaand feit. „Er
zijn te veel mensen, die
er zich mee bemoeien",
stelde hij vast, „er zijn
te veel chefs, die hun
fiat moeten geven. Er
zijn te veel afdelingen,
die gepasseerd moeten
worden. En daarom
blijft een pijlsnel, slag
vaardig beleid een vro
me wensdroom".
„Alleen de man, die
werkt met een kleine
unit", kan hij nu uit ei
gen ervaring zeggen,
„de man die persoonlijk
de nieuwe produkten
opspoort en daarna zelf
kan beslissen, waar het
gemaakt wordt, heeft de
mogelijkheid om de pro-
duktielijn drastisch In te
korten. Ik vlieg zes
maanden per jaar de
halve wereld over. Ik
heb alle aantrekkelijke
plaatsen op dit onder
maanse al vele malen
met eigen ogen gezien,
maar tot nog toe heb Ik
de kans niet gekregen
om er van te genieten.
Want 's morgens ren ik
voor dag en dauw al
naar mijn eerste be
spreking en 's avonds
kom ik zo laat in mijn
hotel terug, dat Ik geen
pap meer kan zeggen".
„Dat moet je er voor
over hebben. Ik voel me
soms net een opge
jaagd dier. ik wil de eer
ste zijn, die iets nieuws
ontdekt. Als ik morgen
in Californië aankom
rijd ik regelrecht van het
vliegveld naar de man,
van wie ik gehoord heb,
dat hij iets leuks be
dacht heeft. En als ik
dan denk: daar kan
handel in zitten, koop ik
het direct. Je voelt de
adem van de concur
rentie in je nek en daar
om beslis je gauw. Op
Je intuïtie. Je weet. dat
er vier miljoen gezinnen
in Nederland zijn, die
samen per jaar voor
twee miljard gulden aan
elektronische spullen
kopen. En je maakt je
zelf wijs, dat je alles
weet van hun koopge
drag".
„Als ik wat gekocht heb
vlieg ik regelrecht van
San Francisco door
naar Hongkong, Malei
sië, Taiwan, Korea of
Singapore. Want daar
staan de fabrieken, die
goedkoop en snel kun
nen produceren. Neder
land kun je wat dat be
treft het best gelijk in de
asemmer gooien. Als je
hier wat laat maken be
taal je drie, vier keer zo
veel als in het Verre
Oosten. En de levertij
den zijn zo astrono
misch lang, dat je gega
randeerd als laatste je
produkt aan de consu
ment kunt aanbieden".
„Als je dat van tevoren
weet, moet je dus naar
andere wegen zoeken
om in de race te blijven.
Je kunt ook nu nog een
hoop in dit malle land
bereiken, maar dan
moet je wel bereid zijn
om er dag en nacht
voor te knokken. Als je
blijft denken in het pa
troon van een achturige
werkdag kun je het ver
der wel vergeten".
„Dat voetbalspel is ook
in Amerika ontwikkeld.
Dat is het land, waar 90
procent van de nieuw
tjes op elektronisch ge
bied vandaan komt.
Daar zitten de trendset
ters, die hun fantasie
naar hartelust kunnen
uitleven in ruimtevaart
projecten en militaire
opdrachten. Amerika
moet immers in de wed
loop zo nodig voorop
blijven en daarom
speelt geld daar geen
rol. Als je in je dooie
eentje een ontdekking
doet. schrik je al gauw
terug voor de kosten,
die je moet maken om
je vondst verder te ont
wikkelen. En dan begin
je er niet eens aan".
„In Amerika gebeurt het
wel, omdat de giganti
sche wapenindustrie
een gegarandeerd af
zetgebied is. Maar als
ze tienduizend raketten
hebben, is de koek op
en zijn ze gedwongen
om andere markten aan
te boren. En daar profi
teert de elektronische
industrie van".
„Ik ga drie, vier keer
per jaar naar Silicone
Valley bij San Francis
co, want daar zit de
denktank, daar worden
aan de lopende band
elektronische speeltjes
uitgedacht, die regel
recht zijn afgeleid van
allerlei militaire projec
ten. Ik ontdekte daar
bijvoorbeeld een hlfi-in-
stallatie, die niet groter
Is dan een sigarendoos.
Je stopt er een cassette
in en twee mensen kun
nen daarna via koptele
foons luisteren naar mu
ziek van een kwaliteit,
waarvoor je tot nog toe
apparatuur van duizen
den guldens nodig had.
Dat is geinig, denk ik,
dat is misschien interes
sant voor de Nederland
se markt. Het is immers
een milieuvriendelijk ar
tikel, dat in een propvol
land als het onze een
uitkomst is. Ik zie ze
straks al zitten op het
strand in Scheveningen.
Koptelefoon op en gelijk
wanen ze zich in een
concertzaal. Maar de
mensen in een kuil ver
derop horen niks".
„Met zo'n speeltje vlieg
ik naar het Verre Oos
ten en daar zoek ik een
fabrikant, die me een
superkorte leveringstijd
plus een goede kwaliteit
kan garanderen. Die
vind je altijd, want de
concurrentie wordt elk
jaar groter. Hongkong
heeft als voordeel, dat
het een hypermoderne
infrastructuur heeft. En
daarbij hebben ze in
Rood China een achter
land, waar ze kunnen
putten uit arbeids
potentieel van twintig
miljoen mensen. Een
groot deel van de elek
tronische apparatuur,
die uit Hongkong komt,
wordt dan ook in feite in
Rood China gemaakt".
„Als David tussen die
tientallen Goliaths heb
je een kostbare voor
sprong, die je moet uit
buiten. Ik zie op een ge
geven moment die wolk
van interesse hangen en
een dag later zit ik al in
het vliegtuig. Ik hoef er
met niemand over te
praten en kan zelf be
slissen. En als ik het
produkt eenmaal in mijn
handen heb blijf ik er bij
van de wieg tot aan de
winkel".
„In feite fungeer Ik ate
doorgeefluik. Ik ben een
postillon d'amour met
elektronische aandrij
ving, die de partijen zo
snel mogelijk met elkaar
in contact brengt. Ik
vlieg van de ontwerper
naar de fabrikant en
van de fabrikant naar
de consument. Zo sim
pel ligt dat met een
zaak als Audio Sonic".
Robert Kalkoene, die
met honderd medewer
kers opereert vanuit vier
kantoren in Amsterdam,
Hongkong, België en
Duitsland („Ik zit te
springen om jonge dy
namische mensen, maar
ik kan ze nergens vin
den") is er overigens
van overtuigd, dat de
grote doorbraak op
elektronisch gebied nog
moet komen.
„Wat we tot nog toe
hebben gezien", meent
hij, „was nog maar kin
derspel In vergelijking
met de stroom techni
sche uitvindingen, die
op ons afstormen. De
wereld heeft het maar
voor het uitzoeken:
viewdata, beeldband,
teletekst, Viditel, CB-
appartuur de zoge
naamde bakkies
draagbare kleurentelevi
sies met afstandsbedie
ning, video-apparatuur,
noem maar op. De tech
niek staat voor niets
meer en dank zij de
chips worden vorm en
prijs steeds aantrekke
lijker".
Smaakmaker
In die overvolle elektro
nische arena heeft Ro
bert Kalkoene zichzelf
en zijn vrouw Barbara
de taak van smaakma
kers toebedacht. Hun
Audio Sonic-toko, die
ondanks het dalend
koopgedrag van de
consument ook dit jaar
weer een omzetstijging
van 20 procent noteert,
zorgt voor de jus.
„Natuurlijk kun je ook
zonder jus", realiseer*
hij zich vergenuegu,
„maar zonder jus
smaakt het leven met
een een stuk larrei
Lhu iHlmrrtvj
