§nzien in wrok naar de
moesson van 1980
et gevecht tussen Van Agt en
ubbers „Om een zinvol bestaan
Hotelmededelingen lijken dikwijls een legerbevel
VERREGENDE VAKANTIE-
GERS GAAN SCHADE INHALEN
Politiek
Partij
Parlement
ENLAND
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 16 AUGUSTUS 1980 PAGINA T
Zoet*
Binnen I
>ooft, U
4
Restant
SÏÏfyrt. het regent, de
■emtra/orden nat". Het met
der wanhoop ge-
ijsje weerkaatste
vanonder de pa-
jen de gevels van
jes, batterijen ca
de voet der blonde
Opnieuw heeft een
SEBO**son het toerisme
ja ontregeld. Maar
«al *al in de etatis-
een kolom worden
3»erd voor verregen-
Itiea. De reisorgani-
gaan onverdroten
«n. ind.'l verspreiden
pkame^churet over een
sr.Benjd, waarin da zon
lergaat
1
regent het klachten
Geschillencommissie.
1e ongenoegen over
;en en rukwinden
ileid tot irritaties,
wreekten op alles wat
9 lt deugen kon in de
ódatie of het beloofde
loon. Duizenden ge-
ebben voortijdig hun
Ing, gj uit d® modder ge-
of vreemdelingen la-
op door hen be-
jtelbedden.
rmlgs^enindustrie bekom-
weinig over deze
spint er in bepaal-
zelfs garen bij.
ioegen over een in
gesmoorde vakantie
i groot, dat zij wraak
len op de elementen
inhaalmanoeuvre. De
d plafprlchten over smarte-
eigen zak besteed aan
smactj naar zonnige oorden,
3p. eer in de kranten ver-
Men gewaagt van
[gas).srwacht© boekingsgolf
naseizoen.
n9jnwee
249/11 aan, hoezeer de
es over ons vakantie-
op (goudblond, fijn-
"33BT zand gebouwd zijn.
nlang is er ach en wee
■■■h over de neerwaarts
i grafieken van vlieg-
s. Ér zou een achter-
ebod£'in te verwachten van
Ie 20 en 25 procent.
s hnvl0 r®'Sorganisatoren,
uuvVkopers en luchtvaar-
in Juitmingen zag het er
achti uit. De groei van
I. dou passagiers in 1977
4 "1000 twee jaar later,
zoide reikhalzend doen uit-
8rdenar de overschrijding
Alle spanningen in het Midden-Oosten ten spijt kunnen
nu combinatiereizen gemaakt worden naar Israël,
Egypte en Jordanië.
De hoge brandstofprijzen leid
den echter tot tarieven, die
het budget van menige vakan
tieganger overschreden. Bo
vendien werd een dringend
(steeds meer omstreden) be
roep op de Nederlanders ge
daan, om hun vakantie In ei
gen land door te brengen. Wie
daar geen gehoor aan gaf be
perkte toch vagk zijn actiera
dius en ging naar een buiten
land dichter bij huis. met de
eigen auto. Nu zo velen in Eu
ropa de kous op de kop ge
kregen hebben, trekken de
nazomer- en herfstboekingen
voor een vliegvakantie weer
aan. De schade voor het vlieg
toerisme zal beperkt kunnen
blijven tot vijf tot tien procent,
wordt nu voorspeld. En vol
gend jaar zal de vlucht naar
zonnestranden weer massale
vormen aannemen.
De ervaring leert immers, dat
na een zo slechte zomer velen
niet opnieuw het risico willen
lopen om natte voeten te krij
gen. Maar intussen Is na die
vijf weken van erbarmelijke
weersomstandigheden de zon
goed doorgebroken, zodat de
prognoses misschien weer bij
gesteld moeten wordenl
Wintergidsen
Intussen liggen de wintergid
sen alweer bij tientallen in de
schappen van het reisbureau,
boordevol zon en sneeuw.
Toen het maar niet zomeren
wilde, verwachtten de tour
operators toch meteen een
grotere belangstelling voor
hun wintersportreizen. De
sneeuw zou moeten goedma
ken wat de zon aan zoveel
mensen onthouden had. Ook
zonnereizen in de winter kwa
men in aanmerking voor dit
omzien in wrok.
Het is nog te vroeg om vast te
stellen, in hoeverre slechts
sprake is van wensdromen.
Vaststaat, dat in het aanbod
enige terughoudendheid wordt
betracht ten aanzien van
vliegreizen naar de winter
sportgebieden. NRV Holiday
heeft een zo sterk teruglopen
de belangstelling voor dit
transport geconstateerd, dat
uitsluitend trein- en busreizen
in de offertes zijn opgenomen.
Hoewel de druiven wat zuur
zijn, blijven alle touroperators
ook de mensen die met hun
eigen auto op (winter)vakantie
gaan, met goede zorgen om
ringen. Aan deze categorie is
weinig te verdienen, maar de
hogere benzineprijzen ten
Steeds verder van huis wordt de toerist beziggehouden met steeds nieuwe en soms wonderbaarlijke at
tracties, zoals In Australië de jacht op wilde kamelen.
spijt blijft het eigen vervoer
populair. NRV Holiday heeft
voor deze automobilisten 170
hotels, bungalows en apparte
menten gereserveerd. Necker-
mann belooft bij de presenta
tie van het winterprogramma
een einde te maken aan de
chaotische prijsontwikkeling in
de reiswereld. Vaste charter-
prijzen dus, geen brandstof
toeslagen.
Sommige prijzen zijn met
sprongen gedaald, zo bericht
deze reisorganisator, voorna
melijk doelend op Spanje,
waar de zwaarste klappeh zijn
gevallen. „Gran-Canarlavluch-
ten inclusief hotel ondergaan
in vele gevallen een prijsdaling
van tweehonderd gulden
Mallorca volgt dit persbericht
met twee procent1, vakanties in
Florida en Israël zijn eveneens
goedkoper geworden. Laatst
genoemd land kan nu bezocht
worden In combinatie met een
reis naar Egypte en-of Jorda
nië, als heilzaam uitvoeisel
waarschijnlijk van de vredes-
gesprekken. Prijsvoorbeeld:
een week middenklasse hotel
Nile te Cairo vanaf Tel Aviv,
775,00 haifpension.
Dramatisch
Overigens maakt de „toeris-
tiek" volgens Neckermanns
directeur Fritz Aronson „een
dramatische periode door,
waarin het uiterste aan mana
gement wordt gevraagd".
Prognoses blijven riskant.
Onze grootste reisorganisatie
Holland International biedt
eveneens combinatiereizen Is-
raël-Egypte aan: één nacht
Jeruzalem, zes dagen Cairo
en vervolgens een achtdaagse
rondreis door Israël of zon-
zee-strandvakantie aldaar. Er
is keus uit diverse andere
combinatiemogelijkheden.
Ook Holland International ge
waagt van een prijsdaling in
absolute zin, op de Canari-
sche eilanden. Verder Is het
prijsniveau in Spanje onge
veer op het peil van de afgelo
pen winter gebleven. Grieken
land wordt bij H.l. gemiddeld
drie procent duurder. Nieuw
bij de „sneeuwbestemmin-
gen" Is een vlieg-lijndienst
naar Barcelona, met transfer
voor La Molina, een 1500 hec
tare groot skigebied in de
Spaanse Pyreneeën. Verder
feit men nog zestien nieuwe
winterbestemmingen, waaron
der drie voor het in populari
teit toenemende Langlauf.
De belangstelling voor steden-
reizen groeit, zo blijkt uit di
verse programma's. Metro te
Rotterdam heeft er veel aan
bod In, met als nieuwe be
stemming Tanger. Moskou,
Warschau en' Praag zijn ook
erg In trek. Diverse kerstreizen
mijden de skigebieden, maar
hebben ook de Europese ste
den als doel. In doorsnee zijn
de wintersportvakanties met
zo'n vijf tot tien procent ge
stegen, vooral waar het de
vliegreizen betreft. Evenals
Neckermann, die het erg na-
Het betreden van de hotelka
mer behoort tot de spannend
ste momenten van de vakan
tie. Zullen alle beloften vervuld
vyorden? Het uitzicht op zee,
met de duimstok gemeten af
stand naar het schitterende
zandstrand, het klokwekker-
tje, de volledige ingerichte
badkamer, klopt het? Als de
eerste inspectie tot tevreden
heid is verlopen, krijgt menige
gast pas oog voor het druk
werk op zijn bureautje of aan
de binnenkant van een kast
deur.
De beloften over stralend
weer en volstrekte zorgeloos
heid van de reisorganisatoren
worden ter plaatse vaak over
schaduwd door mededelingen
die er uit zien, of ze afkomstig
zijn van het opperbevel der
strijdkrachten.
Een fraai voorbeeld van de
gevaren die een toerist kun
nen bedreigen levert het pro
za, aangetroffen in een (5
sterren) hotelkamer in het har
tje van de toch zo vreedzame
stad Lissabon. Puntgewijs
wordt de gast langs de barri
caden geleid. Onder de din
gen die hij ALTIJD moet doen
of nalaten worden de volgen
de punten opgesomd:
1. Geef alle waardevolle voor
werpen in bewaring bij de re
ceptie. Laat ze zo spoedig
mogelijk opbergen In de safe
loketten, bij voorkeur direct
na aankomst.
2. Controleer bij het verlaten
van de kamer of uw deur ge
sloten is. Probeer hem te ope
nen zonder sleutel, om zeker
te zijn van uw zaak.
3. Houd de deur op slot als u
in uw kamer verblijft.
4. Sluit de deur zorgvuldig,
ook als u de kamer maar even
wilt verlaten.
5. Doe uw koffers op slot als u
ze niet nodig heeft en plaats
ze in een kast. Als die kast
een slot heeft, gebruik dit dan.
Neem de sleutel meel
6. Bescherm uw kamersleutel.
Geef hem direct af aan de ba
lie als,u het hotel verlaat. Leg
hem In geen geval zo maar
neer op de balie.
7. Waarschuw terstond do
manager als u verdachte situ
aties ontdekt, bijvoorbeeld in
de hal rondhangende perso
nen. Rapporteer telefoontjes
van mensen, die niet direct
hun naam noemen; geef er
kennis van, als onbekenden
bij u aankloppen of als er ge
klopt wordt en u niemand
voor de deur aantreft.
8. Verzoek de manager een
extra-afsluiting van uW deur.
als u uit gaat terwijl zich waar
devolle voorwerpen in de ka
mer bevinden, te volumineus
om in de safe te worden ge
plaatst.
9. Zorg er voor dat brandende
sigaren en sigaretten gedoofd
worden ais u uitgaat.
De gast mag NOOIT:
1. Juwelen, geld enz. achterla
ten in zijn kamer als hij uit
gaat.
2. Vreemdelingen in zijn ka
mer toelaten.
3. Mensen binnenlaten die be
weren dat zij iets komen repa
reren of de ramen moeten
lappen, zonder bevestiging te
vragen van de manager.
4. In gesprekken met vreem
delingen de naam van het ho
tel en zijn kamemummer noe
men.
5. In het openbaar melding
maken van zijn plannen om
een dagje uit te gaan of an
derszins langere tijd afwezig
te zijn.
6. Zijn hotelsleutel meenemen
buiten het gebouw.
Tot op heden is geen melding
gemaakt van gasten die na le
zing van dit document meteen
hun koffers weer pakten en
sidderend op de vlucht sloe
gen.
drukkelijk aankondigt, garan
deren de meeste touropera
tors, dat geen extra-brand-
stoftoeslagen In rekening ge
bracht zullen worden.
Volgeboekt
Een aantal reisbureaus meld
de intussen dat In de reeds
verschenen gidsen aangebo
den kerstbestemmingen al
voor half augustus waren vol
geboekt. Relax Reizen werft
passagiers voor een dagtrein
naar Innsbrück, hartje Tirol,
met de bekende Erasmus Ex
press, goedkoper dan de
nachttreinen. Nieuw Is ook de
rei9 „per zeer luxe toering-
car", de zogenaamde Sneeu-
wexpress naar Oostenrijk, met
een maximum aan comfort en
twee chauffeurs. Gevlogen
wordt door dit bureau nog
naar Salzburg en München.
Hotelplan biedt een nieuw
Langlauf-arrangement, waar
bij dagelijks van bestemming
gewisseld kan worden. De bus
gaat mee van oord tot oord.
In de winterprogramma's valt
op, dat de reizen naar verre
bestemmingen een ruime keu
ze bieden. Het zonnige Florida
wordt plotseling in een groot
aantal brochures aangeboden,
in prijzen variërend van 2000
tot 4000 gulden.
Anderzijds is er veel aanbod
in bestemmingen dichter bij
huis, ook voor automobilisten.
Frankrijk, Oostenrijk en Zwit
serland, maar vooral ook de
Benekjx. Holland International
vat dit aanbod zelfs samen in
een afzonderlijk Benelux-pro-
gramma. Mogelijkheden ge
noeg dus, om in de winter het
doorgestane leed van een
mislukte zomervakantie te
vergeten. Als het tenminste
droog blijft.
LEO J. LEEUWIS
iAAG „Om een zinvol bestaan", het
t-verkiezingsprogram van het CDA,
lan dat de strijd om het leiderschap van
teel de grootste politieke partij nog al-
Btefcfet beslist is. Zeker na zijn overwinning
westie van wel of geen eenzijdig olie-em-
aaniegen Zuid-Afrika, leek het of premier
gt rivaal Ruud Lubbers definitief van
ad afgeschud. Het was bekend dat de
1da eider er geen bezwaar tegen gehad zou
3n als zijn oproep tot ombuigen van het
inzake Zuid-Afrika de val van het kabi-
4 veroorzaakt Toen dat echter niet ge-
doordat zelfs een paar van de meest ei-
iige ARP'ers deemoedig het hoofd bo-
Jas menig politiek waarnemer geneigd
onaantastbaarheid toe te schrijven.
nderhalve maand later ligt er nu een ont-
I Jrogram, dat de voorbarigheid van dit soort
'es aantoont. Want wie speelde de hoofdrol
celichting van dit werkstuk, dat de koers
123 elt, die het CDA de komende vier jaar wil
Juist: Ruud Lubbers. Hij was ook de man,
>f. H. Franken, de voorzitter van de pro-
tnmissie, keer op keer te hulp meest snel-
deze er na doorvragen van de massaal toe-
mde journalisten niet meer uitkwam. In
J6II ervarenheid met de hogere politiek was
n zelfs zo naïef toe te geven dat de sociaal-
1* 'ische paragraaf, het hart van het program,
Bnjripel van de fractieleider droeg, „wij waren
htf met een econoom in ons midden",
fd dus duidelijk wie ervoor had gezorgd, dat
A met een ontwerp kwam, dat op de essen-
)17 linten een treffende gelijkenis vertoonde
jweerwerk" van de PvdA. En dat laatste
mocht gerust merkwaardig genoemd worden van
een partij, die bij monde van ministers in het kabi
net een geheel andere mening is toegedaan. Pre
mier Van Agt en minister Van der Stee (financiën)
geloven niet in de mogelijkheid van een economi
sche groei van 2,5 procent, die de basis vormt van
„Om een zinvol bestaan". Zulke veronderstellin-
§en vinden zij des te gevaarlijker, omdat daardoor
e bereidheid verdwijnt tot werkelijke veranderin
gen. Volgens beide bewindslieden, die daarbij de
VVD-collega's aan hun zijde hebben, is het de al
lerhoogste tijd dat de uitgaven van de overheid
structureel verlaagd worden.
Daarbij denken zij in de eerste plaats aan de steeds
maar meer miljarden verslindende sociale voorzie
ningen. Deze zouden dus bij voorkeur losgemaakt
moeten worden van de lonen of in elk geval met
een flink percentage verlaagd. Op die manier ware
te bereiken dat de overheid minder geld nodig
had, waardoor het onder de belastingen en sociale
premies kreunende bedrijfsleven lucht zou krijgen.
En tevens zou het aldus gecreëerde verschil in in
komen tussen actieven en niet-actieven de veron
derstelde neiging tot misbruik van de sociale voor-
zieningen geringer maken. Een tweesnijdend
zwaard dus.
Niets daarvan in het ontwerp-program. Wel be
pleit dit allerlei verbeteringen in het stelsel van so
ciale verzekeringen, met als voornaamste het te
rugdringen van net aantal WAO'ers, maar de uit
keringen blijven geklonken aan het minimumloon.
Elke loonsverhoging werkt dus nog steeds door in
het niveau van de uitbetalingen aan de bejaarden,
werklozen en gehandicapten. Voor een goed be
grip; ook Lubbers en de zijnen erkennen de nood
zaak van steun aan de ondernemingen („Van elke
gulden die in het bedrijfsleven wordt verdiend is
thans 94 cent nodig voor de arbeidskosten"), maar
zij denken dat zoiets mogelijk.is binnen de huidige
structuur van ons sociaal-economisch stelsel. Zij
doen een beroep op alle burgers de komende vier
jaar iets van hun koopkracht in te leveren, varië
rend van 0,5 a 1 procent voor de minima tot 3 3,5
procent voor de hogere inkomens. Met een na
drukkelijk ontzien dus van de laagstbetaalden,
zoals Albeda nu lijkt te bereiken in de besprekin
gen rond de begroting-1981.
En al is het streven van het concept-program dan
niet revolutionair, ambitieus is het zeker. Temeer,
omdat bovenop deze matiging nog eens een extra
huurverhoging van vijf procent wordt gelegd of
een fikse verhoging van het huurwaardeforfait
(belastingverhoging voor woningbezitters). Dit of
fer wordt nodig geacht om het probleem van de
woningnood en de ingestorte bouwmarkt op te
kunnen lossen.
Het ontwerp-program gaat er vanuit dat de men
sen vrijwillig deze stappen terug zullen doen, van
uit het besef „dat in onze samenleving een aantal
zaken te lang op hun beloop zijn gelaten en onver
mijdelijke keuzen zijn ontlopen". Zo niet, dan zal
de overheid dwingend moeten optreden, bijvoor
beeld door wijziging te brengen in het systeem van
de automatische prijscompensatie.
De Achilleshiel van deze redenering is de al ge
noemde verondersteling van 2,5 procent economi
sche groei. Want Lubbers mag dan wel zeggen dat
die bereikt kan worden door middel van een so
berder levensstijl, hij weet heel goed dat Neder
land geen eiland is en dus in sterke mate afhanke
lijk van de ontwikkelingen in het buitenland.
Treedt daar een recessie op, dan wordt ons land
mee omlaag gezogen en komt er niets of niet vol
doende terecht van het streven naar driehonderd
duizend extra arbeidsplaatsen.
Het ligt voor de hand dat Van Agt tijdens de dis
cussies in het CDA over het ontwerp-program zijn
pijlen op dit gat in Lubbers wapenrusting zal rich
ten. „Rijkelijk optimistisch" heeft de premier de
betreffende veronderstelling al genoemd. Aange
zien het hier het geschrift van partijgenoten betrof,
was hij zachter in zijn kritiek dan na de presenta
tie van het PvdA-werkstuk. waarin een groei van
twee procent mogelijk wordt geacht („Aan een
droom ontsproten'Maar men vergisse zich niet,
de minister-president is aanzienlijk kwader dan hij
in het openbaar toont. Temeer, omdat de CDA-top
hem niet hem bij de opstelling van het concept-
program betrokken heeft, terwijl Lubbers werd
aangetrokken als zogeheten extern-adviseur.
Het kan niet anders of dit is doelbewust gebeurd,
vooral als gevolg van het feit, dat Van Agt wilde
breken met de oeroude confessionele traditie van
niet zeggen met wie men ha de verkiezingen wil
regeren.
Vanuit zijn gegroeide voorkeur voor de
VVD, met wier kopstukken hij zo prettig samen
werkt, zou de premier graag het huidige kabinets
beleid tot inzet maken van de verkiezingen. „Dat
nooit," zo reageerde de CDA-top, voornamelijk
omdat daarmee de centrumpositie van de partij zou
verdwijnen en dus de mogelijkheid om altijd te
kunnen regeren, hetzij met rechts hetzij met links.
Vandaar dat men Van Agt kon missen als kiespijn
bij het opstellen van een program, dat zo gesteld
diende te worden dat niet bij voorbaat een samen
werking met de PvdA onmogelijk zou worden.
Daarbij moet bedacht worden dat Ruud Lubbers de
steun van.de vakbonden onontbeerlijk acht voor
het slagen van een sanering van de economie en
dus het liefst weer met de PvdA zou gaan regeren.
Wellicht is het mede daarom dat in het CDA-con-
cept-program stelling wordt genomen tegen uit-
breiding van het aantal kerncentrales (een heet
hangijzer voor de PvdA) en in „Weerwerk" het
lidmaatschap van de NAVO buiten de discussie is
gehouden (als tegemoetkoming aan de christen-de
mocraten).
Van Agt verkeert nu binnen zijn eigen partij
enigszins in een isolement, wat hij ook wel aan
zichzelf te wijten heeft (hij had zeker de kans zich
met het werk van de programcommissie te be
moeien). Dat lijkt te leiden tot de conclusie dat hij
moet slikken of stikken, dat wil zeggen de ideeën
van Lubbers onderschrijven of zich terugtrekken
als kandidaat voor het lijsttrekkerschap.
Maar vermoedelijk is ook dat weer voorbarig, want
Van Agt zal zeker niet nalaten te proberen de basis
van het CDA, die uiteindelijk (op 21 februari) be
slist over de inhoud van het program, aan zijn zijde
te krijgen. Daarbij zal hij het niet kunnen stellen
zonder enige steun vanuit de top. Ook die is er
echter wel degelijk, zie de opmerking van Gerard
van Leijenhorst, de eerste man van de CHU, dat
het bijstellen van het program „stellig tot de moge
lijkheden zal moeten behoren".
RIK IN T HOUT
