weekpuzzel door dr. Pluizer
gLiilLiiiiiiLlI
SCHAKEN
postzegels
WETENSCHAPPEN
CE
DENKSPORTEN/HOBBY
us
oplossing vorige puzzel
NR. 33 CRYPTOGRAM
|L
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 16 AUGUSTUS 1980
De prijswinnaars van de puzzel van vorige week zijn:
Vijftien gulden:
Mevr. M. Burghouwt, Apothekersdijk 9, 2312 DC Lelden.
Mevr. M.E. v.d. Geer-Onderwater, Leidseweg 250, 2253 JK
Voorschoten.
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
1 It die gebeurtenis voor vijf reeds
achter de rug? (7);
5 Als hij altijd zo blijft gebieden, zult u
binnenkort eens wat beleven (7);
9 Ook In de zomermaanden kunt u dit
dier overal aantreffen (7);
10 Alleen bij dichters nam men hieraan
geen aanstoot; nu klinkt het be
paald niet prozaïsch meerl (7);
11 Zelfs de helft van daze koek Is al
ongenietbaar (AY,
12 De één bakt het smakelijker dan de
ander (10);
14 Riet en Rita beschouwen dit als een
kostbaarheid (6);
15 Gaat 't snel voor je omhoog? (6);
17 Zulk een vis kan zeer oud worden
(6);
19 Paard met uitslag (7);
23 Gesteld dat zulk werk niet op tijd
klaar is, wat dan? (10);
24 Toen de ingenieur na vele jaren uit
dat land terugkeerde, was het aan
zijn praten goed te horen (4);
26 Ik tref Nel vaak aan met een afge
scheurde lap (7);
27 Ondanks het bewerken op grote af
stand van zijn woonplaats, verkreeg
hij niettemin een goede opbrengst
van de oogst (7);
28 'n Sloper zal dit beslist niet als afval
beschouwen (7);
29 Zulk een speelruimte wordt niet bij
scholen gebouwd (7).
Verticaal:
1 Smakelijke uitblinkster in verke-
ringstijd (7);
2 Doordat de geluidsinstallatie niet in
orde was. kwam het geheel niet hel
der door (7);
3 Zulk een voorwerp vindt u In een
gévangenls (4);
4 Staatsverblijf voor aanzienlijken?
(8);
5 Kledingstuk van b.v. een trompet
tist? (6);
6 Men bleek zeer bereid zijn koeien
alsnog voor vervoer te accepteren
ofschoon de markthal al aardig vol
vee stond (10);
7 Het bleek dat Els knap uit haar hu
meur was toen Jan haar vertelde,
dat hij dat kapje niet meer kon vin
den (7);
8 Als er zelfs maar één agente uw
ontkenning in twijfel trekt, kunt u
verdere maatregelen verwachten (7);
13 Meest gebruikte muntstuk bij het
wisselen (10);
16 Bel 5 is te vinden In de Noordzee
(87;
17 Zo'n hond jaagt velen de stuipen op
het lijf (7);
18 Om dit te kunnen omkeren moet u
er tenminste twee hebben (7);
20 Hij gaf het eerste seintje (7);
21 Nu een verbinding in die staat ver
dwenen is, geeft dit velen aanleiding
deze weg niet over zee te nemen (7);
22 Het kouvatten was oorzaak, dat het
kroost de volgende dag met een
flinke verhoging van lichaamstem
peratuur het bed moest houden (6);
25 Bij die vereniging heerst regelmaat
(4).
Oplossingen onder vermelding van Puzzel 33 dienen uiterlijk
woensdagmiddag in bezit te zijn van:
Leidse Courant,
Postbus 11, 2300 AA Leiden.
Eigen postcodenummer s.v.p. leesbaar vermelden.
|ami
'the
roe,
sr
Je l
itati
3
•w
9TI
door
B. J. Nuys
De komende twee weken Is De
Lier weer damstad. Met Ingang
van zaterdagmiddag 1 uur
wordt daar gespeeld om de
wereldtitel voor junioren en da
mes. Zaterdagmorgen om 11
uur is het toernooi geopend in
de raadzaal van het gemeente
huis.
De wedstrijden worden ge
speeld in de grote speelzaal
van gebouw De Ark in de Van
Rijnstraat 2 en beginnen van
de tweede tot en met de laat
ste ronde om 11 uur.
Vermoedelijk zal de sluiting, op
donderdag 28 augustus, wor
den verricht door een topman
van sponsor Rabobank, één
van de ex-ministers Duisen-
berg of Lardinois.
De Russen hebben de beste
kansen op de titel. Bij de da
mes wordt het een onderlinge
strijd tussen titelhoudster
Sochnenko en Altsjoel (zie de
rubriek van vorige week), bij
de junioren krijgt de Rus Dib-
man ongetwijfeld concurrentie
van de ex-Rus, thans Cana
dees, Anatoli Weltman.
De jeugd speelde In 1972 voor
het eerst om de wereldtitel.
O'
IS m... tl
De Lier
Q. P. VAN DE WOUDEN
TTW^
W mmm^i
TH. BERENDS
Dat gebeurde in Amsterdam,
waar het evenement jarenlang
deel uitmaakte van het Suiker-
toernooi, dat ook het dames-
WK onderdak bood.
De eerste jeugdwereldkam
pioen was de Rus Nicolai Mis-
janski, zijn score was zestien
uit tien. Zijn landgenoot Tsja-
verdian eindigde als tweede
met vijftien punten. Beiden,
hadden een grote voorsprong
op de beste Nederlander, Kor
Hofstee, die op 11 punten ein
digde.
De opvolgers van Misjanski
VAN DE ACKER
waren Clerc (1973), Robillard
(Haïti, 1974). Van Aalten
(1975), Skliarov (Rusland,
1974). Bles (1977), Skliarov
(1979).
Het Harwi-toernooi (zie de ru
briek van twee weken geleden)
leverde nog meer leuke frag
menten op.
Het eerste diagram werd be
reikt in de partij Th. Berends
(Huissen)-C. Sterken (Philips)
na de volgende zettenreeks:
1. 33-39 17-22; 2. 35-30 20-25;
3. 40-35 14-20 4. 44-40 9-14;
5. 50-44 14-19; 6. 30-24 19x30;
7. 35x24 3-9 8. 38-33 10-14;
9. 33-28 5-10; 10. 28x19 14x23;
11. 42-38 17-22; 12. 48-42 9-14;
13. 31-27 22x31; 14. 36x27 11-
17 15. 41-36 6-11; 16. 46-41 4-9
17. 36-31 1-6? (zie diagram).
Vanzelfsprekend liet Berends
zich deze kans niet ontgaan:
18. 24-19 13x33; 19. 39x19
14x23; 20. 27-22 18x36; 21. 34-
30 25x34; 22. 40x18 12x23;
23. 37-31 en Sterken wachtte
36x27 32x5 maar niet af.
Het tweede diagram ontstond
na G. P. van de Wouden
(Vriendendamkring) 27%7-
11? tegen E. van de Acker van
DAVO. De Tilburger won als
volgt: 28. 39-33 28x30;
29. 35x24 23x34; 30. 43-39
34x32; 31. 37x6 26x37;
32. 41x32 27x38; 33. 6-1 14-19;
34. 46-41 19x30; 35. 25x34 13-
19; 36. 48-43 19-23; 37. 43x32
8-13; 38. 34-30 23-29; 39. 32-
28 21-27; 40. 30-24 29x20;
41. 15x24 27-32; 42. 28x37 18-
22; 43. 1x27 2-8; 44. 27x9 3x14
en pas nu gaf Van de Wouden
zich gewonnen.
Onderzoek
Naarmate het algemene brid-
gepeil in Nederland stijgt (en
dat doet het), wordt er meer
aandacht aan de theoretische
aspecten van het spel ge
schonken.
Tot de theorie behoren de vele
honderden safety-plays, speel
wijzen dus, die de leider moe
ten wapenen tegen minder
gunstige kaartverdelingen,
zonder het gevaar te lopen
down te gaan. Het is niet altijd
mogelijk om de aanbevolen
speeltechniek zonder meer toe
te passen. Soms moet de lei
der eerst de situatie in een an
dere kleur onderzoeken om,
afhankelijk van het verkregen
resultaat, te kunnen bepalen of
een safety-play toegepast kan
worden. Het onderstaande
spel laat de bedoeling van bo
venstaande regels duidelijk
zien: (zie diagram).
Onder voortdurend passen van
oost-west legden noord-zuid
uiteindelijk in zes ruiten aan,
42
AV8
o v 1032
AB94
9763 N H B85
5 4 2 wo? 10976
ogeen 2 HB4
H V 10632 *85
AV10
HB3
o A98765
7
waartegen west met klaverheer
uitkwam. De problemen van de
zuidspeler zijn duidelijk: hij
dreigt een schoppenslag en
een of twee troefslagen te ver
liezen. In de praktijk nam zuid
de eerste slag met noords aas
en speelde een kleine ruiten
naar zijn aas. Toen west niet
bekende, betekende dat een
down en weinig waardering
van noords kant.
De troefsituatie is zodanig, dat
zuid nooit meer dan een slag
daarin hoeft te verliezen. Het
veilige spel daartoe is een klei
ne ruiten uit noord te spelen
en elke kaart die oost speelt zo
laag mogelijk te dekken. Kao
west deze slag nemen, dan
haalt de hoge troef de laatste
troef weg. Als oost in de eerste
slag niet bekent, neemt zuid
met het aas en speelt een klei
ne ruiten naar de vrouw toe,
west maakt dan niet meer dan
een troefslag.
Het zou echter onjuist zijn, als
zuid deze methode direct zou
gaan toepassen. Weliswaar
verliest hij slechts een troefs
lag, maar de kans op dat ver
lies is vrij groot, terwijl het nog
niet vaststaat dat zuid die slag
mag verliezen. Daartoe moet
eerst worden onderzocht of
schoppenheer goed zit en
daarom had zuid in de tweede
slag een kleine schoppen uit
noord moeten spelen en snij
den. Dit blijkt goed te gaan en
nu wordt noord met harten aan
slag gebracht teneinde de
troefmanoeuvre uit te voeren.
Zou schoppenheer verkeerd
zitten, dan mag zuid dit echter
niet doen en moet hij de situa
tie in troef goed raden. Zoals
de kaart ligt is er geen moge
lijkheid er zonder verliesslag af
te.komen, maar zuid moet in
dat geval hopen op een 2-1
verdeling met een honneur
sec. Speelt hij op de boer sec,
dan moet uit noord de vrouw
worden gespeeld en worden
gesneden op de heer. Speelt
hij op de heer sec, dan moet
het aas worden geslagen. Zon
der verdere aanwijzingen ver
dient de laatste methode de
voorkeur, daar deze wint als
een van beide tegenstanders
de heer sec heeft, terwijl de
eerste manier slechts slaagt
als west de boer sec heeft. Het
spelen van het aas biedt dus
tweemaal zoveel kans.
door
C. J. de Feijter
Nogmaals IBM-toernooi
Dat Karpov in de laatste ronde
zijn eerste plaats in het IBM-
toernooi veilig stelde door een
overwinning zal niemand heb
ben verbaasd. Karpov speelde
het gehele toernooi in grote
stijl en Larsen maakte er hele
maal niets van deze keer en
fungeerde aan het eind als
rode lantaarndrager. Slechts
één keer verloor Karpov, en
dat was tegen Ribli, de Hon
gaarse grootmeester. Ondanks
die nederlaag in de eerste tur-
nus stond Karpov tóch op de
helft van het toernooi boven
aan - en daarna legde hij er
nog een schepje bovenop en
kwam uit op 10 pnt. uit veer
tien partijen, een ongekend
hoge score in een zo sterk
toernooi - een wereldkampioen
waardig. Timman, die even
eens groots speelde, kwam uit
op 9 pnt., en de Russische Ne
derlander Sosonko lag weer
een punt daarachter. Oor
spronkelijk dacht men dat So
sonko streefde naar veertien
remises, maar in de beide laat
ste ronden won hij dan toch
nog twéé maal achtereen. De
andere grootmeesters bleven
in de buurt van de vijftig pro
cent, v.d. Wiel haalde nét niet
zijn „Grossmeisterdrittel" en
Larssen bleef met 3'/2 pnt.
hekkesluiter. Geen gek debuut
voor v.d. Wiel, voor wie het de
eerste maal was dat hij voor
de wolven werd gegooid - Lar
sen haalt wellicht de volgende
keer weer een daverend suk-
ses - hij is bekend om zijn
(overigens gering in aantal)
slechte beurten.
De overwinning van v.d. Wiel
op Ribli, die ik u al heb laten
zien, heeft hij in de tweede
ronde tegen Ribli duur moeten
betalen door een sterk ge
speelde partij van Ribli (over
revanche gesproken) en omge
keerd revancheerde zich Kar
pov tegen Ribli voor zijn eerste
nederlaag In een eveneens in
daverende stijl gespeelde par
tij. Karpov blokkeerde de da
mevleugel van Ribli op een wij
ze die aan Nimzowitsch herin
nerde. Beide partijen vind u
hieronder, met de slotstand
van de laatstgenoemde partij:
Wit: Z. Ribli (Hongarije)
Zwart: J. v.d. Wiel (Nederland)
1. Pg1-f3, Pg8-f6; 2. c2-c4, g7-
g6; 3. g2-g3, Lf8-g7; 4. Lf1-g2,
d7-d6; 5. Pb1-c3, 0-0; 6. '0-0,
e7-e5; 7. d2-d4, Pb8-d7; 8. e2-
e4, e5xd4; 9. Pf3xd4, Pd7-c5;
i§ EU A 4
a i
B' S
JJ.
Diagram 1.
10. "h2-h3, Tf8-e8; 11. Tf1-e1,
a7-a5; 12. Ta1-b1, Pf6-d7; 13.
Lc1-e3, c7-c6; 14. b2-b3, Pd7-
f8; 15. Dd1-d2, Lc8-e6; 16. f2-
f4. Dd8-d7; 17. Kg1-h2, Ta8-
d8; 18. Tb1-d1. f7-f5; 19.
Pd4xe6, Dd7xe6; 20. Lé3-d4,
f5xe4; 21. Pc3xe4. De6-f5; 22.
Ld4xc5, d6xc5; 23. Dd2xd8,
Te8xd8; 24. Td1xd8. Df5-e6;
25. Td8-e8, De6-f5; 26. h3-h4,
h7-h6, 27. Lg2-h3, Df5-h5; 28.
Kh2-g2, Kg8-h8; 29. Te8xf8f...
Zwart geeft het op.
Wit: A. Karpov.
Zwart: Z. Ribli.
1. c2-c4, c7-c5; 2. Pg1-f3, Pg8-
f6; 3. ,Pb1-c3, Pb8-c6; 4. g2-
g3, d7-d5; 5. c4xd5, Pf6xd5; 6.
Lf1-g2, g7-g6; 7. 0-0, Lf8-g7;
8. Pc3xd5, Dd8xd5; 9. d2-d3,
0-0; 10. Lc1-e3, Lc8-d7; 11.
Pf3-d4, Dd5-d6; 12. Pd4xc6,
Ld7xc6; 13. Lg2xc6, Dd6xc6;
14. Ta1-c1, Dc6-e6; 15.
Tc1xc5, De6xa2; 16. Tc5-b5,
b7-b6; 17. Dd1-a1, Da2xa1;
18. Tf1xa1, Tf8-b8; 19. Ta1-a6,
Kg8-f8; 20. Tb5-b4, Lg7-e5;
21. Tb4-a4, b6-b5; 22. Ta4-a2,
Tb8-b7; 23. b2-b3, Le5-b8; 24.
Le3-c5, Kf8-e8; 25. d3-d4,
Ke8-d7; 26. e2-e4, e7-e6; 27.
b3-b4, Kd7-c8; 28. d4-d5,
e6xd5; 29. e4xd5, Tb7-d7; 30.
d5-d6, Td7-d8; 31. Kg1-g2,
Kc8-d7; 32. Tó2-e2, Kd7-c8;
33. Te2-e7, Td8-d7; 34. Ta6-
a2, a7-a5; 35. Ta2-c2... Zwart
geeft het op.
(Zie diagram no. 1)
In Schakend Nederland trof ik
een mooie studje aan, die me
direkt aan een studie van een
Rus deed herinneren. Ik heb
nooit met zekerheid zijn naam
geweten en kan daarover niet
Diagram 2.
zo gauw de juiste beginstand
weergeven. Wél herinner ik me
de slotstand van het miniatuur,
dat na enkele voorbereidende
zetten ultmonde in:
Wit: Kg6, Ta1 - Zwart: Kh8,
La3; pionnen b4 en d2.
Door: 1. Kf7,... dreigt mat op
h1, hetgeen door: 1..., Ld
wordt verhinderd. Maar nu
gaat wit naar: 2. Kg6,... en
dreigt nu mat op a8 en de lo
per moet weer terug naar a3.
De witte koning pendelt dan
verder van g6 naar 17 en terug,
en de loper is telkens gedwon
gen van a3 naar c1 te gaan.
Dus remise door herhaling van
zetten.
De studie die ik op het oog
heb is van:
Studie van J. H, Marwitz
Toernooi KNSB 1980/81.'
(Zie diagram no. 2)
Wit: Kd6, Tc3, Lh1, Pe5; pion
nen: c6 en g3.
Zwart: Kh8, Tal. Lel. Lf1;
pionnen: e2, f6, h2.
Wit begint en houdt remise.
Dat bovenvermelde miniatuur
is eigenlijk niet veel meer dan
een korte inleiding voor de ge
reedstaande pendel-manoeu
vre en zie nu eens wat de heer
Marwitz er van maakt!
Een mooie open stand, met
bijna gelijkstaand materiaal.
Alleen, zwart heeft een gevaar
lijke vrije pion op e2 extra en
het witte paard staat aangeval
len. De witte koning moet de
rubicon (de e-lijn) nog over
schrijden. Het begint met: 1.
c6-c7,... en nu is zwart ge
dwongen eerst de promotie op
c8 te verhinderen: 1..., Lf1-h3.
De volgende zet zal u verras
sen: 2. g3-g4!,..*
dwingt tot: 2..., b»
Pe5xg4,.. Het paarHf
maar wat nu, na: 3.,TT
Nog altijd is er het
een nieuwe dameQI
zwart kan de gevat
pion op c7 nemen. h—
ge pointe luidt: 416
Zwart moet wel neiL-
met de loper. Ma[p
ook niet? 4..., Lf4xer
e6!,... Doordat de zd
gedwongen was oïü^
men, kan de witte Itmus
de e-lijn komen! 5|id
6. Ke6-f7!,... Maar Hkuis
seling dreigende n
kan alleen maar |D^
Lc7-g3 worden L)U
Men merke op. datovis
loper zowel op c7 apu*
eigen toren interf^y
men op g3 kan npia
dan Ta7+ voor z—
Maar met: 7. Kf7-gf171
het mat op c8. De z»—
kan de witte konin&Q
lijn niet verontruste
moet de zwarte lop^a
naar c7: 7..., Lg3-fbom
pendelbeweging vai, mu
ingezet en niet meet®44
8. Kg6-f7!.... en he»™1
door herhaling van Lp.
Een studie van hog11-''
die onze bijna stuj"hj
tot eer strekt. Dat „r1™
op de enkele punt^,
heer Marwitz nog
om de meestertitel IB (S
ven. In vroeger jare°'c
genoeg voor de groi_
titel om vier of vijf
zen in een studietp
behalen. Intussen zif"™
zodanig verscherpt nD
gemaakt, dat opze Ifart
die reeds zeer vele «Eivi
zen heeft behaald, r
niet die zeer verdieijïDi
toegekend. Wél al i%g
enkele landgenoten) of
FIDE de titel en de
ding toegekend van!1™1
ter voor de afdelinlp.
Het wordt echter einpr
tijd, dat de hoge M*1
over die titel hebberf*1
sen, tot het inzicht ij
de heer Marwitz del
tel al jaren geleden I
ten zijn toegekend! r
80ste verjaardag koningin-moeder Elisabeth
Op 4 augustus j.l. vierde konin
gin-moeder Elizabeth van En
geland haar 80e verjaardag.
De Britse PTT heeft ter gele
genheid van dit feit een bijzon
dere zegel in omloop gebracht.
Daarnaast werd ook door
twaalf Gemenebestlanden en
met Groot-Brittannië gelieerde
naties met bijzondere uitgiften
eer gebracht aan de koningin
moeder.
De koningin-moeder werd ge
boren uit een Schotse familie,
genaamd Bowes-Lyon, als
dochter vaq de 14e graaf van
Strathmore. Bij haar doop ont
ving zij de namen Elizabeth
Angela Marguerite. Een groot
deel van haar Jeugd bracht zij
door te St. Paul's Waldenbury
In Hertfordshire. Als lady Eliza
beth huwde zij de toenmalige
hertog van York In 1923. Op 12
mei 1937 was de vroegere
Lady Elizabeth Bowes Lyon in
de Westminster Abdij de eer
ste gewone burgervrouw in
400 jaar, die tot koningin-ge
malin gekroond werd.
Haar huwelijk met de hertog
van York, gevolgd door de ge
boorte van de twee prinsessen
Elizabeth en Margaret Rose
bezorgden haar een levensstijl
die verre verschilde van die
welke zij In haar jeugd gekend
had. Als gevolg van de troon
safstand van koning Edward
de Achtste en de kroning van
de hertog van York tot koning
George de Zesde viel haar de
volle last van vele officiële
functies ten deel.
In de korte spanne tijds die
voorafging aan de Tweede We
reldoorlog namen de koning en
de koningin met veel toewij
ding hun taak op zich. Tijdens
de oorlog en ondanks het ge
vaar. bezochten zij gebombar
deerde steden in Engeland.
Ook Buckingham Palace zelf
werd verscheidene malen door
bommen getroffen.
In februari 1952 overleed ko
ning George de Zesde in zijn
slaap. Na de troonsbestijging
van haar dochter Elizabeth
koos zij de officiële titel „Hare
majesteit koningin Elizabeth de
koningin-moeder". Sedert de
dood van koning George de
Zesde en de troonsbestijging
van haar eerste dochter heeft
zij de handen voller gekregen
met haar officiële functies.
Haar natuurlijke waardigheid
en spontane optreden hebben
haar populair gemaakt bij de
bevolking.
Voor wat betreft Engeland
gaat het om één zegel in de
waarde van 12 p. Deze zegel
werd ontworpen door Jeffery
Matthews naar een foto van
Norman Parkinson, die on
langs foto's maakte van alle le
den van de koninklijke familie.
De zegel werd in fotogravure
gedrukt door Harrison and
Sons (High Wycombe) Ltd. in
de kleuren rood, blauw, geel,
zwart en zilver.
Ook de andere naties die de
verjaardag van de koningin
moeder via postzegels onder
de aandacht brengen, zullen
dit doen met één afbeelding
met haar portret. Het atelier
van Harrison and Sons (Hygh
Wycombe) Ltd. vervaardigde
alle ontwerpen van één zelfde
afmeting. Met uitzondering van
de Falkland Eilanden en Hong
kong werden de zegels van alle
landen gedrukt in velletjes van
negen stuks, horizontaal 3x3.
In de marge komt de tekst
voor: „80th Birthday of Her
Majesty Queen Elizabeth The
Queen Mother" in zwart. Op
de zegels ziet men het konink
lijk monogram, de naam van
het land en de nominale waar
de in goud. Elk portret ver
schijnt tegen een achtergrohd
van verschillende kleur.
Zeven werden in steendruk uit
gevoerd door The House of
Questa en vijf door Harrison
and Sons (High Wycombe) Ltd.
Van de portretten die op de
zegels voorkomen zijn er zes
van officiële hoffoto's geno
men. Foto's van Norman Par
kinson werden gebruikt op de
25 ets. van Bermuda, de 67 b.
van The Gambia en de dollar
1.30 van Hongkong. Foto's van
Anthony Buckley dienden als
basis voor de 15 p, van Gibral
tar en de 45 p. van de Solo-
mon-eilanden. Een portret van
Cecil Beaton werd gebruikt
voor de 50 sene van Westelijk
Samoa.
De afbeeldingen voor de reste
rende zegels zijn vervaardigd
naar foto's, genomen terwijl
koningin Elisabeth zich bezig
hield met haar officiële taken.
Het portret op de 15 p, van As
cension Eiland werd genomen
terwijl zij de kathedraal van
Christchurch verlaat. Dit was
bij haar bezoek aan Nieuw
Zeeland in 1966. Een foto die
genomen werd bij de rennen te
Epsom van 1967 werd gebruikt
voor de 20 c. van de Kaaiman
Eilanden. Op de 11 p. van de
Falkland Eilanden komt een
foto voor die genomen werd
bij rennen te Ascot in 1971.
Voor de 50 c. van de Pitcairn
Eilanden gebruikte men een
foto, genomen bij de regatta
van Henley. Sint Helena ge
bruikte voor de 24 p. een foto
genomen bij een filmpremière
in 1974. Op de 14 p. van Tris
tan Da Cunha komt een foto
voor die genomen werd in
„The Royal Opera House" in
1976.
Twee geleerden van de Ameri
kaanse Stanford Universiteit
hebben een methode ontwik
keld om op grote schaal men
selijke antistoffen te maken.
Antistoffen zijn eiwitten, die
door het menselijk lichaam
worden vervaardigd om
vreemde indringers, zoals bac
teriën en virussen, te bestrij
den. De beide geleerden, de
Amerikaan Henry Kaplan en de
Deen Lennart Olsson zijn daar
mee voortgegaan op de weg
die hun gewezen was door de
Britse geleerden Milstein en
Kohier. Enige jaren geleden
zijn deze laatste twee er in ge
slaagd om antistoffen te ma
ken met behulp van muizencel
len. Kaplan en Olsson hebben
nu hetzelfde bereikt met men
selijke cellen. En dit laatste be
tekent een doorbraak bij de
bereiding van vaccins tegen al
lerlei infectieziekten.
De sleutel tot deze techniek is
de zogeheten hybridecel, die
ontstaat door de samensmel
ting van bepaalde antistoffen
aanmakende witte bloedcellen
mét kankercellen. „Helemaal
nieuw is de vinding niet, maar
zij is wel een wezenlijke verbe
tering, want nu kan het moge
lijk worden om vaccins van
hoge kwaliteit en van gerichte
werkzaamheid te maken", zo
oordeelt prof. dr. L.A. Smets,
hoogleraar in de oncologie
(leer van de tumoren) aan de
universiteit van Amsterdam en
van de immunoloog dr. J.E. de
Vries. Beiden zijn verbonden
aan het Antonie van Leeuwen
hoekziekenhuis in Amsterdam.
Beiden achten het voorlopig ui
terst twijfelachtig of de nieuwe
methode een belangrijk hulp
middel is bij de bestrijding van
kanker, zoals Kaplan en Ols
son min of meer verwachten.
Kaplan met name denkt, dat
het mogelijk moet zijn een spe
cifieke afweerstof buiten het li
chaam te maken, die sterker
en gerichter is, dan wat het li
chaam zelf kan aanmaken en
hij verwacht dat zijn methode
een waardevolle aanvulling zal
zijn op de bestaande bestrij-
dingsmethoden tegen kanker.
Kaplan en Olsson hopen dat
grote hoeveelheden antistoffen
worden verkregen, die op hun
beurt weer bepaalde soorten
tumorcellen kunnen aanvallen.
Prof. Smets en dr. De Vries
hebben evenwel veel beden
kingen. Het uitgangspunt van
de methode Kaplan-Olsson is,
dat virussen een rol zouden
spelen bij het veroorzaken van
kanker bij mensen. Van deze
opvatting komt men meer en
meer terug. Het is volgens
Smets en De Vries zelfs de
vraag of kwaadaardige gezwel
len antistoffen opwekken. Is
dat wel het geval, dan is de
methode Kaplan inderdaad
bruikbaar tegen kanker.
In dit verband haalt prof.
Smets ook interferon er bij. Dit
middel krijgt in talrijke publics-
Steeds meer
antistoffen n»
ties allerlei onbeweaum
schappen voor de I 11
van kanker toege?1?.
Daarbij wordt óók
van de veronderstf grri
menselijke tumoren erp
antistoffen opwekkenjjj
voor zijn geen grond#*
zig, zo menen beide .17
gen.. |iuir
om
Dat de methode Ki^,
son zozeer is toegesf u.-,
bestrijding van kankèeh
prof. Smets en dr. 'ori
ronduit jammer. Als .17
weglaat, blijft er altijturu
waardevolle manier tope
de bereiding van 4.
waarmee doeltreffend
infecieziekten kunneik,
aangepakt; ook ziekt an
voor nog geen vai
staan, zoals bijvoorb»
lera. Er sterven tenlIO
altijd meer mensen
tieziekten dan aan kton
au
Dat neemt evenwel f"
dat het werk van Ki<v
Olsson een geweldig 1
lans betekent voor vf*'
derzoek. Wat al ben ufl
gewoon indrukwekkei»
In ontwikkeling is j(
vooruitgang is even
baar als enorm. Het
steem van tumor eil m
wordt nu ontrafeld.
zijn indrukwekkende
te vertellen, die
boeiend zijn, als hel
van Kaplan en Olssoi
dr. De Vries.
