CD A-program draagt
stempel van Lubbers
Missie Verkeersmiddelen
Actie hoopt bij collecte
op 4,5 miljoen gulden
Hervormd wereld-
diakonaat: A frika
wordt één
groot rampgebied
CNV: CD A-programma vraagt
al te gemakkelijk offers
„VAN AGT NIET DE ENIGE MET INVLOED"
Vooral ambtenaren
betalen meer
kosten CDA-
verkiezingsprogram
KLX\
Korte metten
BINNENLAND
LEIDSE COURANT
DONDERDAG 14 AUGUSTUS 1980 PA|NC
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Het ontwerp voor
het verkiezingsprogramma van het
CDA („Om een zinvol bestaan"), dat
gisteren werd gepresenteerd, draagt
voor een belangrijk deel het stempel
van fractieleider Ruud Lubbers.
Vooral de sociaal-economische para
graaf is tot stand gekomen als ge
volg van zijn bemoeienis. Prof. mr.
H. Franken, voorzitter van de pro
gramcommissie, bevestigde dit giste
ren tijdens de presentatie van het
werkstuk, door te zeggen: „Wij wa
ren ontzettend blij met een econoom
in ons midden".
In de top van het CDA beschouwt men
het concept-program als het „bewijs dat
(premier) Van Agt niet de enige is met
met invloed in de partij". Dit slaat
vooral op het feit dat eerst de program-
commissie en vervolgens het bestuur
van het CDA heeft ingestemd met de
keuze van Lubbers, die optrad als advi
seur van de programmamakers, voor
een beleid, dat uitgaat van de mogelijk
heid van een economische groei van 2,5
procent en dat tevens de koppeling van
de minimale sociale uitkeringen aan
het minimumloon in stand houdt. Juist
daarom vindt Lubbers het noodzakelijk
dat ook de werknemers met de laagste
inkomens er in koopkracht op achter
uit gaan (0,5 a 1 procent). Alleen dan
blijft er voor de overheid voldoende
geld beschikbaar om het stelsel van so
ciale verzekeringen intact te laten.
Premier Van Agt is op deze punten een
geheel andere mening toegedaan. Dit
bleek een tijdje geleden na de verschij
ning van het concept-program van de
PvdA, dat een groei van twee procent
als doelstelling heeft. „Aan een droom
ontsproten," zo uitte Van Agt zich, na
dat verscheidene andere CDA'ers, on
der wie Lubbers, zich gematigd positief
over deze ideeën van de socialisten had
uitgelaten. Ook is het geen geheim dat
Van Agt een forse besnoeiing op de so
ciale uitkeringen voor onvermijdelijk
houdt. Dit laatste gecombineerd met
een fikse loonmatiging ziet de premier,
evenals vele andere ministers, als de
enige mogelijkheid om de noodzakelij
ke geachte bezuinigingen door te voe-
Kerncentrales
Ook op een ander belangrijk punt zijn
de opvattingen van Van Agt, die toch
naar alle waarschijnlijkheid als lijst
trekker met dit programma naar de be
volking moet, niet gehonoreerd. De
programcommissie constateert dat „in
ons dichtbevolkte land nu geen verdere
bouw van kerncentrales plaats moet
vinden in verband met de nog onopge
loste problemen rond de de veiligheid
van productie en opslag". De premier
daarentegen heeft niet onder stoelen of
banken gestoken dat er naar zijn me
ning snel meer nucleaire centrales
moeten komen. „Als Van Agt andere
uitspraken doet, is dat voor zijn reke
ning. Er mag best een harde discussie
gevoerd worden," aldus prof. Franken.
Na afloop van de persconferentie legde
hij uit dat de minister-president niet bij
het opstellen van het concept-program
was betrokken, omdat het bestuur van
de partij hem momenteel meer ziet als
de man van het coalitie-kabinet met de
WD dan als de toekomstige lijsttrek
ker. Wel heeft Van Agt het concept-
program gezien voordat het afgelopen
maandag in het CDA-bestuur werd be
sproken. „Hij had er weinig commen
taar op. Hij toonde zich alleen verdrie
tig over het punt van de kerncentra
les," aldus prof. Franken.
Sytze Faber, vice-voorzitter van het
CDA-bestuur, zei er niet aan te twijfe
len „dat Van Agt zich veel gelegen zal
laten liggen aan de uitkomst van de
discussie in de partij". Het is het CDA-
congres (te houden op 21 februari), dat
uiteindelijk beslist hoe de definitieve
tekst van het program eruit komt te
zien.
Het sociaal-economische beleid, zoals
Ruud Lubbers zich dat voorstelt, is er
in eerste instantie op gericht dat het
aantal mensen, dat om de een of andere
reden geen werk heeft, niet zal toene
men. De 210.000 volle banen en 85.000
deeltijdbanen, die gecreëerd zouden
moeten worden, zullen er hooguit voor
kunnen zorgen, aldus Lubbers, dat het
aantal werklozen tot 200.000 terug gaat
(nu: 250.000). Wel ziet Lubbers een be
langrijke daling van het aantal arbeids
ongeschikten dat een uitkering krach
tens de WAO geniet (nu: rond 550.000),
als een echte mogelijkheid. Het con
cept-program gaat uit van herinschake
ling van 120.000 WAO'ers.
Huurverhoging
Hoewel er drie miljard extra wordt uit
getrokken voor woningbouw en stads
vernieuwing, meent de programcom
missie dat de Nederlander ook direct
meer zal moeten gaan betalen voor
woongenot. De huurder moet rekenen
op extra huurverhogingen van vijf pro
cent per jaar (waardoor de totale ver
hoging op 11 a 12 procent zou komen),
terwijl de eigenaar van een woning zijn
huurwaardeforfait (bedrag aan woon
genot dat hij voor de belasting bij zijn
inkomen moet optellen) aanzienlijk ziet
stijgen (wellicht verdubbeld). Een extra
huurverhoging is nodig, aldus Lubbers,
om het voor particulieren aantrekkelijk
te maken meer in deze sector te gaan
bouwen en om ervoor te zorgen dat het
huidige bestand aan huurwoningen be
ter wordt onderhouden. Daarom ziet
Lubbers deze plannen dan ook niet als
een „douceurtje" aan de huisbazen.
Lubbers zei het nog te vroeg te vinden
voor een antwoord op de vraag met
welke partij de beleidskeuzen van het
CDA het best verwezenlijkt kunnen
worden. Wel erkende hij dat er ver
schillende parallellen zijn met het con
cept-program van de Partij van de Ar
beid. „Wij en zij kiezen voor voortzet
ting van het willen bieden van werk
aan hun, die willen werken. Dat is
geen vanzelfsprekendheid, want het le
vert economische groei op en daarvan
kun je je afvragen of je dat wel wense
lijk vindt". Een belangrijk verschil met
„Weerwerk" van de PvdA vond Lub
bers dat de socialisten veel meer werk
gelegenheid willen creëren in de col
lectieve sector (40.000 a 50.000 banen),
terwijl" het CDA het accent legt op ver
groten van werkgelegenheid in de
marktsector (particuliere bedrijfsleven)
en de bouw.
VRAAGTEKENS BIJ GROEI VAN 2,5 PROCENT
UTRECHT De christelijke vakcen
trale CNV heeft niet bijster enthou
siast gereageerd op het ontwerp-verkie-
zingsprogramma van het CDA dat
„wat al te makkelijk offers vraagt aan
de mensen die moeten leven van het
minimumloon of een uitkering". Vol
gens CNV-voorzitter Harm van der
Meulen betekent het CDA-programma
dat deze groepen er in vier jaar vier tot
zes procent op achteruit gaan in inko
men. Een dergelijke achteruitgang is
onaanvaardbaar, aldus Van der Meu
len.
Ook had Van der Meulen er kritiek op dat
het CDA-programma wel het accent legt
op het stimuleren van eigen woningbezit,
maar weinig aandacht besteedt aan meer
goedkope huurwoningen voor de lager be
taalden. Hij had waardering voor het alge
mene streven om de woningbowu en de
stadsvernieuwing te stimuleren en voor
k de keuze van het CDA om de werkgele
genheid voorop te stellen. „We zetten al
leen de nodige vraagtekens bij de finan
ciering van deze zaken".
Dat laatste punt, de aangegeven jaarlijkse
economische groei van 2,5 procent, is ook
het punt van kritiek van de FNV. Vice-
voorzitter Spit vroeg zich af: „Wanneer
zo'n groei niet wordt bereikt, hoe lossen
we dan de problemen op".
De werkgeversorganisatie VNO meent dat
de centrale doelstelling met een economi
sche groei van 2,5 procent ongeloofwaar
dig wordt met een beleid dat de groei eer
der zal belemmeren dan bevorderen. Het
VNO noemde het voorgestelde inkomens
beleid bijzonder demotiverend; het kan al
leen worden afgedwongen met een strak
ke en langdurig geleide loonpolitiek die
niet strookt met de maatschappelijke rea
liteit. Ook de christelijke werkgevers
(NCW) acht het programma aan de opti
mistische kant, met name de haalbaarheid
van de werkgelegenheidsdoelstelling. Het
NCW mist het uitgangspunt dat het over
leg tussen de sociale partners moet gebeu
ren op basis van vrijwilligheid.
Hoewel de doelstellingen voor het sociaal-
economisch beleid in de komende vier
jaar, het scheppen van 300.000 arbeids
plaatsen en een produktiegroei van 2,5
procent, globaal overeenstemmen met die
van de PvdA, bestaan er bij die partij be
zwaren tegen het CDA-besluit de laagste
sociale uitkeringen in de jaren 1981-1985
met een half tot een heel procent per jaar
te korten. Deze concrete invulling zou be
ter aan de hand van de toekomstige ont
wikkelingen bekeken kunnen worden,
waarbij het voor de PvdA niet uitgesloten
is dat dan alsnog de sociale minima aange
pakt zullen moeten worden. Een extra
verhoging van de huur met vijf procent
per jaar om zo de woningbouw de stimule
ren is daarentegen voor de PvdA vol
strekt onaanvaardbaar. De PvdA acht het
sociaal-economisch beleid dat het CDA
voorstaat zeer wel bespreekbaar in onder
handelingen over de mogelijke vorming
van een gezamenlijk kabinet. Deze me
ning leeft ook bij D'66. In een reactie stel
de fractievoorzitter Terlouw dat het op
basis van de CDA-plannen mogelijk lijkt
zinvolle onderhandelingen met het CDA
te gaan voeren voor een nieuwe rege
ringsperiode. VVD-fractievoorzitter Riet
kerk noemde het onduidelijk hoe het
CDA een produktiegroei van 2,5 procent
waar wil maken.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Het zijn vooral de ambtenaren, die
moeten opdraaien voor een groot deel van de meer
kosten (bijna 1600 miljoen) van het CDA-verkie-
zingsprogram. Zij moeten aanzienlijk meer inleve
ren dan de werknemers in het particuliere bedrijfs
leven. die er 0,5 tot 3,5 procent in koopkracht op
achteruit gaan. Dit leidt dan in vier jaar tot een be
sparing voor de overheid van 590 miljoen gulden.
De motivering hiervan is dat het totaal aan arbeidsvoorwaarden
van de ambtenaren (en zogeheten trendvolgers) heel wat beter
is dan dat van de overige werknemers. Te denken is aan het
niet behoeven te betalen van AOW-premie, een veel betere pen
sioenregeling en dergelijke. In de visie van het CDA dienen
deze verschillen te verdwijnen. Ook wil men er iets aan doen,
dat ambtenaren en politieke ambtsdragers hun inkomen vergro
ten door in de tijd van de baas nevenfuncties te vervullen. Deze
inkomsten zouden verrekend moeten worden met het salaris.
In het kabinet leven deze ideeën overigens al. Minister Van der
Stee (financiën) heeft verklaard dat de regering sterk overweegt
om op de ambtenarensalarissen te bezuinigen. Dit mede om het
beroep op de vakbonden zich te matigen bij hun looneisen meer
kans van slagen te geven.
Het overgrote deel van het restant aan kosten van het program
dekt het CDA in de sfeer van de sociale voorzieningen. Welis
waar wordt er niet getornd aan het niveau daarvan (behalve
van de topuitkeringen, die terug moeten van maximaal 80 naar
maximaal 70 procent van het laatstgenoten inkomen), maar wel
wordt er gestreefd naar bezuiniging en een betere efficiëntie. Zo
zou oneigenlijk gebruik en fraude bestreden dienen te worden
door een speciaal daarvoor op te richten Sociale Inlichtingen- en
Opsporingsdienst.
Ook bij het verlenen van subsidies moet zorgvuldiger te werk
worden gegaan, terwijl de mensen die daarvan profiteren (bij
voorbeeld studenten) een grotere eigen bijdrage moeten leveren.
Eerste
vrouwelijke
reservist
Sinds kort heeft
het Korps Rijkspo
litie een vrouwelij
ke reservist. Het is
de uit Baarlo af
komstige mevrouw
Rooijakkers-Jan-
sen. In 1976 meld
de zij zich aan,
volgde alle oplei
dingen in afwach
ting van de moge
lijkheid voor vrou
wen om bij de re-
serve-rijkspolitie te
worden ingedeeld.
In 1978 slaagde zij
voor de graad
„buitengewoon ge
oefend man".
Tien jaar geëist voor beschieten controleur
AMSTERDAM Een acht
tienjarige heroïneverslaafde
schoot een controleur van de
NS met een gaspistool in het
gezicht toen hij werd be
trapt op zwartrijden. De
controleur raakte zo zwaar
gewond, dat hij aan één oog
waarschijnlijk blind zal
blijven.'Gisteren hoorde de
jongeman voor de Amster
damse rechtbank een gevan
genisstraf van tien maanden
tegen zich eisen, waarvan
twee voorwaardelijk.
De jongeman wilde de gebrui
kelijke boete niet betalen, toen
hij met twee anderen op zwar
trijden werd betrapt. De con
troleur vroeg daarop assisten
tie van de spoorwegrecherche.
Toen de trein het station bin
nen reed probeerden de drie
de benen te nemen. In de
daarop volgende schermutse
ling trok de jongen het gaspis
tool.
Dronken
rijdt twee"
mensen dj
ROTTERDAM -
rige dronken af)
uit Strijen heeft
Rotterdam een 01
oorzaakt, waarbij
sen om het levei
De man werd doc^A<
damse politie ain 4,
omdat hij al enkt voor
dingen had begaa^uW
- ijn m
Op een kruising rt
met volle vaart in }at js
rechts komende Pj^am
gen waarna deze er^oajs
over de kop sloeg. »ujt s
tenden kwamen on^g sj
De gearresteerde r|e ve
een hoofdwond ir^tte
zigtziekenhuis opg^rotju
ees, l
Pleidooi t_
T?
voor nacljff
verlichtin
snelweger^
(Van onze parlemefli
dactie)
DEN HAAG Ei
keken worden of
lichting op de ai,KiJ'
gen wellicht goed]601®
valt dan de schade
tionale economie n!nke
gevolg van het aai^
lukken door het fnd
van die verlichting®^
Deze opvatting h(as
VVD-Kamerleden °P
Ven en Hermans
aan minister Tuijnaak
verkeer en waterstag®1:
windsman moet in
formeren naar de e331"
in dat land met nat3*10
ting op de autosneli ?e
vinden de Kamerle(jziel
VAN DER
Steun van af 1
ipei
;bc
landen voor^,
en.
kernverdraiF:
GENEVE Ministt# r
Klaauw heeft zich JTe®
mistisch getoond ovei d
slagen van de twe£
singsconferentie in *~u
over het niet-vers®1
verdrag over kernwfff
gélooft niet dat bepa1^
de Wereld-landen ui^ni
drag zullen stappen i v
meer overdracht vatf»e
cleaire technologie plre
zoals Peru heeft ge<P.
zijn toespraak tot del
digden zei Van der!r
onder meer dat het cp*
ge duur niet mogelijkPK
hinderen dat meere
over kernwapens r®
schikken als men e£
slaagt de huidige P
ningsrace tussen kef1
bezittende landen te^
en zo snel mogelijk
lijk vooruitzicht te t
nucleaire ontwapenirP
De Missie Verkeersmidde
len Actie (MIVA) hoopt
met haar jaarlijkse collec
te, die dit jaar in het week
einde van 30 en 31 augustus
zal worden gehouden, als
mede met haar actie via de
giro een bedrag van 4,5 mil
joen gulden bijeen te bren
gen. Daarmee zal aan ze
venhonderd aanvragen
voor vervoer van missiona
rissen en landeigen krach
ten, werkzaam m de ker
ken van de derde wereld
kunnen worden voldaan.
Van de aanvragen komen er
277 van Nederlandse missio
narissen en 423 van landei
gen krachten, waaruit kan
blijken, dat de hulp van
MIVA zich verplaatst naar
de mensen van de derde we
reld zelf. Vorig jaar heeft de
MIVA een bedrag uitgekeerd
van 7,6 miljoen gulden, waar
mee 1133 vervoermiddelen
konden worden aangeschaft.
Dit jaar staat de MIVA voor
een toenemende stroom aan
vragen. De wachtlijst telde
per 1 augustus al 163 aanvra
gen voor een bedrag van
twee miljoen gulden. Zelfs als
opnieuw een bedrag van 7,5
miljoen gulden bijeen kan
worden gebracht zal wel een
aantal aanvragers moeten
wachten tot volgend jaar.
In twee gebieden is dringend
hulp nodig op vervoersge
bied. Dat is vooreerst Oegan
da, waar missionarissen
voedsel verschaffen, omdat
de voedselhulp via kanalen
van de regering niet goed
verloopt. De MIVA hoopt
met een half miljoen gulden
in oktober 36 auto's te kun
nen verschepen voor dit
werk van priesters, zusters
en broeders.
In deT tweede plaats doen
steeds meer katechisten in de
kerken van de derde wereld
een beroep op de MIVA om
fietsen. Juist omdat katechis
ten een steeds belangrijker
taak krijgen in de opbouw
van kleine plaatselijke chris
telijke gemeenschappen,
kunnen zij met een fiets hun
„rayonwerk" goed aan. Bo
vendien zijn er geen benzine-
kosten.
Vorig jaar kon de MIVA 369
fietsen aan katechisten ver
strekken. De plaatselijke ge
meenschap zorgde daarbij
voor tien procent van de kos
ten. Dit om de eigen verant-
woordlijkheid van de gemen-
schap te doen uitkomen. Dit
jaar hebben al zeshonderd
katechisten om een fiets ge
vraagd. De MIVA hoopt ve
len tevreden te kunnen stel
len. dank zij de opbrengst
van de collecte en de giften
op giro 272249 ten name van
MIVA, Vijverstraat 12 te
Breda.
De afdeling Werelddiako-
naat van de Generale Dia
conale Raad (GDR) van
de Nederlandse hervormde
kerk heeft aan de ongeveer
tweeduizend hervormde
diakonieën gevraagd deze
maand gezamenlijk een be
drag van een miljoen gul
den over te maken aan de
Kardinaal Willebrands,
aartsbisschop van Utrecht
en voorzitter van het Vati
caanse secretariaat voor de
eenheid, krijgt op 17 augus
tus een eredoctoraat uitge
reikt van het Assumption
College in Worcester (VS).
Dezelfde onderscheiding
gaat naar mgr. Iakovos,
grieks-orthodox aartsbis
schop van Amerika, rab
bijn H. Tannenbaum, na
tionaal voorzitter van het
bureau voor intergodsdien-
stige zaken van het He
breeuws Comité in Ameri
ka, Cynthia C. Wedell,
voorzitster van de landelij
ke raad van kerken en
Wallace W. Robbino, voor
zitter van de raad van ker
ken van Worcester. Na de
uitreiking wordt een inter
nationaal oecumenisch con
gres gehouden met als the
ma „De toekomst van de
oecumene".
De religieuze minderheden
in Iran hebben het recht om
eigen scholen in stand te
houden en om hun jeugd te
onderwijzen volgens eigen
ideeën. Volgens de congrega
tie van de Salesianen in
Rome heeft de Iraanse presi
dent Bani-Sadr dit gezegd
aan de afgezant van het Vati-
caan, aartsbisschop Hilarion
Capucci en aan de nuntius in
Teheran, Annibale Bugnini.
Mgr. Capucci wil in Teheran
blijven, totdat ayatollah Kho-
meiny deze mening van
Bani-Sadr schriftelijk accep
teert. Voorts wil hij de drei
gende uitwijzing van katho
lieke geestelijken uit Iran
voorkomen.
De kerk in Bolivia heeft
een kantoor in de hoofd
stad La Paz geopend, waar
hulp zal worden geboden
aan hen, die zijn gearres
teerd na de staatsgreep van
17 juli, die generaal Luis
Garia Meza aan de macht
bracht. Aartsbisschop Jor
ge Manrique zei, dat de
hulp voornamelijk econo
misch zal zijn voor die ge
zinnen, die het 't meest no
dig hebben. Hij zei ook, dat
de kerk zou zorgen voor ad
vocaten ter verdediging
van de gearresteerden, wier
aantal hij op tweeduizend
schatte. De Boliviaanse re
gering had eerder ver
klaard, dat het aantal poli
tieke gevangenen de vijf
honderd niet overtrof.
De Nederlandse afdeling van
Trans World Radio bestaat in
september vijftien jaar. TWR
is een internationale zen
dingsorganisatie die evange
lische programma's uitzendt
in tachtig talen. Daarvoor
worden krachtige zenders ge
bruikt. De Nederlandstalige
programma's bijbelstudies,
overwegingen, preken die
worden opgenomen in de
studio in Baarn, gaan groten
deels via Monte Carlo de
lucht in. Ze zijn bestemd
voor Europa en Noord-Afri-
ka. De internationale organi
satie werd in 1954 gesticht
,door de Amerikaan dr. Paul
iFreed, die in radio het medi
um zag om miljoenen mensen
met het evangelie te berei
ken.
De bisschoppenconferentie
heeft tijdens haar vergade
ring dinsdag in Rotterdam
van gedachten gewisseld
over de opvolging van pa
ter dr. P. Vriens ofm cap,
die ontslag heeft gevraagd
als secretaris-generaal van
de kerkprovincie. Zij hoopt
tijdig in de vacature te
kunnen voorzien. Pater
Vriens zal op 1 oktober zijn
functie neerleggen. Voorts
werd gesproken over het
herderlijk schrijven over
de volwasseneneducatie,
dat in de tweede helft van
volgend jaar moet verschij
nen. Hiervoor wordt een
werkgroep ingesteld, die
zal worden gevraagd de bi-
schoppen een erste opzet
voor te leggen.
GDR om daarmee de nood
in verscheidene Afrikaanse
landen te helpen lenigen.
„Afrika is op weg één
groot rampgebied te wor
den", zo wordt gesteld.
Het aantal vluchtelingen is in
diverse Afrikaanse landen de
laatste jaren aanzienlijk ge
groeid. Ongeveer vier mil
joen mensen zijn op weg zon
der dat zij weten waarheen.
Praktisch geen enkel land
weet plannen te ontwerpen'
om mensen op te vangen, te
huisvesten en voort te hel
pen. De oostkant van het
continent is ernstig getroffen
door droogte. In Ethiopië
dreigen ruim vijf miljoen
mensen van honger om te
komen. De toestand in Oe
ganda is nog slechter dan tij
dens de periode-Amin.
De verhoging van de olieprij
zen heeft de laatste jaren in
de Afrikaanse landen een
enorme inflatie veroorzaakt.
Prijsstijgingen van vijftig
procent of meer komen voor.
Dit betekent, dat de regerin
gen slechts met de grootste
moeite het normale
schappelijke bestel op
kunnen houden. Aan e
vredigend antwoord
rampsituaties komen zi
welijks toe.
De Afrikaanse kerken
ben de laatste jaren
mogelijke manieren
beerd oplossingen te
voor deze problemen,
rikaanse raad van
heeft vanuit Nairobi (1
de vorming van dial
hulpdiensten in de ve
lende landen gestimi
In verband met de i
heeft de Wereldraat
Kerken een beroep
op de afdeling Were!
naat van de GDR. Vor
was voor het vluchtel
werk ruim twee miljoei)
lar nodig. Slechts twt
deel hiervan kwam
bij de wereldraad. Dit
er voor datzelfde werk]
drie miljoen dollar nodij
nu toe is er aan de wf
raad 800.000 dollar toeg
en dat terwijl er de kon
maanden alleen al
voedselhulp twee rt
dollar nodig is.
