viert
t)0 jaar ontwikkeling
^iet zeer uitgebreide
uurkoolmaaltijd
1
Raad van Kerken: Arbeid en inkomen
moeten nog meer ontkoppeld worden
Bewapening, racisme en armen op vergadering
3/an Centrale Comité Wereldraad van Kerken
kerk
wereld
Korte metten
Genland
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 13 AUGUSTUS 1980 PAGINA 13
1>ü
■S» oet 20 ergens rond
In geweest dat de eer-
89 nsen - als horigen op
>p voor graven en
(ondbezitters uit Ken-
"fü and, maar ook van
weg - hun toevlucht
(i op de Langedijk in
06 istfriese land. Een af
in duinwal, omgeven
iet, riet en nog eens
1 en land dat eigenlijk
\9 jL»nd was, doch vooral
d uit water en moeras-
n dat blootstond aan
itzucht van de zee; het
ven op een land waar
niet te leven viel. En
het in dat stukje Hol-
»t een paar jaar gele-
I feite altijd gebleven,
tn tegen de natuur,
Iverken en toch grote
Jfle. Pas de laatste ja-
iat het Langedijk beter
I ziet er nu welvarend
A (een, de mensen zijn er
%bed8 erg zuinig, begrij-
.wanneer je negenhon-
pyfiren lang elk dubbeltje
/[je al een dubbeltje
talloze malen hebt
omkeren alvorens
f te geven.
dt wel eens gezegd:
schiep de wereld, maar
landers hebben Hol-
iaaktM. En die uit-
zou op de Langedijk.
,5f<
"nrspel en Broek op Lan-
van toepassing kunnen
ovend in het eindeloze
►^sland dat wel het rijk
^izend eilanden werd ge-
f I j, leefde men er aanvan-
I f van vogel- en visvangst
vee. Het drassige land
Druikbaar gemaakt en in
iddeleeuwen werd een
l ^n het land geschikt ge-
voor landbouw.
F Vi landbouw; maar rond
fltioeg de koeien pest toe.
^nsen zochten derhalve
andere bestaansmoge-
Jkerw zij schakelden over
tuinbouw. Het grasland
I zwart land worden,
zoals iedereen waren zij
(ebonden aan wetten en
en er gold toen een
I om van grasland ak-
e maken. Doch maling
nde aan dergelijke ver
van lieden uit Alkmaar
die alleen maar belastinggel
den kwamen halen, kon men
na korte tijd in het Geestme-
rambacht, zoals dat gebied
ook wel wordt genoemd, bo
gen op een vorm van grove
tuinbouw. Vooral aardappelen
deden het goed in dat natte
land en later kwam daar de
kool bij. Typerend daarvoor is
ook de eerste tuinbouwveiling
daar in Langedijk. die aan alle
andere veilingen ten voor
beeld heeft gestaan.
Die eerste Langedijkers moch
ten daar in die woestenij dan
armoedig hebben geleefd,
maar ze zaten veilig op die
dijk, omgeven door water, die
voor de achtervolgers lastig te
bereiken was. En ze waren
vrij. In de loop der eeuwen
werden de Langedijkers vrije
boeren en tuinders, die nooit
regenten hebben gehad en
derhalve geen enkel ontzag
hebben voor autoriteit; een
onbuigzaam volkje met „ne
gen kerken en de communisti
sche partij".
Want ook dat is kenmerkend
voor die uit vier dorpen be
staande gemeente Langedijk:
het ene dorp is streng gere
formeerd. het andere uitslui
tend katholiek en weer een
ander deel van de bevolking
bestaat uit overtuigde socia
listen of communisten, een
„broeinest" van actievoer
ders.
Maar samen hebben ze het
gered, samen hebben ze eeu
wenlang geleefd en elkander
verdragen, en samen nu ook
gaan ze een feestje bouwen
ter gelegenheid van die negen
eeuwen ontwikkeling. Samen
ook hebben ze maling aan ie
dereen die hen komt vertellen
hoe ze zoiets moeten aanpak
ken. Vandaar dat de „nieuw
komers" uit Amsterdam en
omgeving het wel eens wat
moeilijk hebben. „Want", zo
vertelt Frans Aarts (organisa
tor van het feest en een van
die, wat hij zelf noemt, suc
cesvolle communistische ac
tievoerders), „als zo'n halve of
hele doctorandus in de nieuw
bouwwijken komt vertellen
hoe Je iets het best kunt doen,
kijken de Langedijkers hem
aan en zeggen: „O ja, je kunt
best gelijk hebben, maar kun
je ook een hamer vasthouden,
een band plakken?". Want
pas dan ben je wat waard
"hier, als Je wat je met de
mond beweert ook zelf in de
praktijk kunt brengen".
Zeven kilometer
zuurkooleten
Een van die „nieuwkomers"
vroeg een keer op het stad
huis hoeveel mensen daar nu
werkten. „Wel", zo sprak de
bode na enig gepeins, „als u
mazzel hebt, de helft". Maar
dat moet minstens twee jaar
geleden zijn, want daarna
heeft het gemeentehuis en
zelfs heel Langedijk, gegonsd
van de activiteiten. De vier
dorpen die sinds 1941 de ge
meente Langedijk vormen,
gingen hun negende eeuw
feest tegemoet en dat mocht
niet ongemerkt voorbijgaan.
Er moest een feest worden
georganiseerd en al doende
bemerkte men hoezeer het
verenigingsleven in dit stukje
West-Friesland bloeide: Eén
dagje feest, zo bleek alras,
was lang niet voldoende om
iedereen aan zijn trekken te
laten komen. Neen, om alles
in het programma op te ne
men, blijkt een periode nodig
te zijn van zes weken die za
terdag 16 augustus van start
gaat.
Elke dag is er wel Iets te bele
ven, en er zijn een paar grote
evenementen, die ook voor
niet-Langedijkers aantrekke
lijk zijn om bij te wonen. Een
van die evenementen is het
zuurkooleten voorafgegaan
dooi; een enorme vrijmarkt.
Op zaterdag 6 september zal
het dorp autovrij worden ge-
Zo gingen de Noordscharwouders rond de eeuwwisseling gekleed.
De Broeker Veiling was de eerste tuinbouwveiling in Nederland en is nu als museum
ingericht.
maakt. Het enige gemotori
seerde vervoer bestaat dan uit
een gemeentelijke pendel
dienst van noord naar zuid.
De zeven kilometer lange
Dorpsstraat, waarlangs de
lintbebouwing staat, wordt op
die dag in beslag genomen
door 1200 marktkramen en
12.000 stoelen. In de markt
kramen kun je het zo gek niet
noemen of je zult het er vin
den op Europa's grootste vrij
markt. Dat gebeuren gaat om
6.00 uur van start. Wie zijn
auto kwijt wil, krijgt daartoe
de kans aan de boorden van
de stad waar enige weilanden
voor dit doel zijn afgehuurd.
Maar om acht uur 's avonds,
dan is het echt raak. Dan wor
den de kramen geleegd en
weer gevuld, maar nu met
drieduizend kilo zuurkool, een
evengrote hoeveelheid worst
en een ongeteld aantal liters
bier en wijn. Voor een tientje
de man kan men dan in de
openlucht zuurkool eten,
waarna men nog een verras
singspakket toe krijgt ook.
Het Is overigens geen toeval
dat de keuze op zuurkool is
gevallen. Frans Aarts meldt
trots dat 80 procent van de
zuurkool danwel sauerkraut
die door Europeanen wordt
genuttigd, afkomstig is uit
Langedijk dat een zuurkool-
traditie heeft van dik een
eeuw.
Kleine Tour de
France
Met de wielerronde die op
vrijdag 5 september wordt ge
houden, wil men de Acht van
Chaam evenaren, dan wel de
Tour de France dunnetjes
overdoen. De renners kunnen
vanaf 18.30 uur revanche ne
men op Joop Zoetemelk. Be
halve hij verschijnen van de
ploeg-Post aan de meet: Ger-
rie Kneteman, Cees Priem,
Jan Raas en Leo van Vh'et. Er
zullen mannen zijn van de Bel
gische ploegen Splendor en
IJsboerke, Daftrucks en Fan-
gio en nog vele anderen met
grote namen als Hennie Kui
per, Sean Kelly, Jos Lammer-
tink, Hans Langereis, Jo
Maas, Hennie Stamsnijder.
Fons van Katwijk, Fedor den
Hertog, Eddy, Walter en Willy
Planckaert, Ludo Delcroix, Lu-
cien van Impe, Jos Schipper
en al hun knechten. Kortom:
de laatste belangrijke wieler
wedstrijd in Noord-Holland
van dit seizoen, vijf dagen na
het verrijden van het Wereld
kampioenschap.
Grote land-en
tuinbouwtentoon
stelling
Niet alleen voor de Westlan
ders en bollenkwekers onder
ons zal de grote land- en tuin
bouwveiling interessant zijn.
Van 9 tot en met 13 septem
ber zal hij te zien zijn In de
Broeker Veiling, die nu als
museum is ingericht. Op die
tentoonstelling kan men de
strijd tegen de zee zien en het
ontstaan van het Rijk der Dui
zend Eilanden. Men kan er
zien hoe het in dit voormalige
eilandenrijk (in 1969 ging men
over tot ruilverkaveling om
zich los te maken van de om
arming van sloten en plassen
ten koste van het landschap,
maar terwille van de leefbaar
heid) werd gewerkt, van schui
temaker tot visser, van bos
wortelen tot zuurkool maken.
Men kan er verder bekijken
wat er voor komt kijken om
kwaliteitszaden te verkrijgen,
en voorts de vruchten van de
totale Nederlandse tuinbouw.
En, een van de grote chips-fa-
brikanten die in Langedijk is
gevestigd, zal er tonen hoe de
aardappels worden verwerkt
tot die knapperige borrellek
kernij.
Deze tentoonstelling Is op
dinsdag 9 september te be
zichtigen van 16.00 tot 22.00
uur. Op woensdag tot en met
vrijdag van 14.00 tot 22.00 uur
en op zaterdag 13 september
van 10.00 tot 17.00 uur. De
expositie is vrij toegankelijk.
De gemeente Langedijk TS te
bereiken door bij Amsterdam
de weg naar Zaandam en ver
volgens die naar Alkmaar te
volgen. Bij Alkmaar neemt
men op de eerste rotonde die
in de weg is aangebracht de
afslag naar Leeuwarden-
/Hoorn en houdt die richting
aan tot op een gegeven mo
ment de borden Noord- dan
wel Zuid-Scharwoude komen.
Die rit is na Amsterdam be
slist de moeite waard, want
men passeert schilderachtige
i molens en weilanden met
koeien, paarden, schapen en
vooral héél veel water.
LONNEKE VAN KOOT
Groots
volksdans-
festival
inLeidse
Groenoordhallen
Op 15,16 en 17 augustus zin
deren de Leidse Groenoord
hallen weer van de volksmu
ziek, als daar voor de twaalf
de keer het Internationaal
Volksdansfestival wordt ge
houden. De toegangsprijzen
variëren van 10 gulden voor
een voorstelling tot 45 gul
den voor een passé partout
De kaarten zijn verkrijgbaar
bij alle VW-kantoren in Ne
derland.
Vier Nederlandse en zeven
buitenlandse groepen geven
acte de présence. Die buiten
landse groepen komen uit
Portugal, de VS, Frankrijk,
Joegoslavië, Spanje, Honga
rije en Griekenland. De deel
nemers hopen op vrijdag in
Leiden te arriveren waar
's middags een optocht in
klederdracht door de stad
wordt gehouden. Dezelfde
avond stellen de groepen zich
voor in een eerste voorstelling
in de Groenoordhallen. De ge
hele zaterdag vinden verschil
lende aktiviteiten plaats die
's avonds gevolgd worden
door een grote voorstelling.
Beide avondvoorstellingen
worden besloten met een. in
ternationaal volksdansbal. Op
de laatste dag wordt naast het
dagprogramma 's middags de
grote eindvoorstelling gege
ven. Bovendien vindt er een
grote folkloristische markt
plaats en worden er In een
speciaal ingericht volks-cafó
mime-voorstellingen gehou
den en films vertoond.
Kaarskens-
processie
in Baarle
Nassau
Tussen Tilburg en Turnhout
ligt dat typische plaatsje dat
bestaat uit een Nederlandse
en Belgische helft: Baarle
Nassau/Baarle Hertog. Hier
wordt op zondag 17 augustus
voor de 28e keer de zoge
naamde Kaarskensprocessle
gehouden.
Naar het voorbeeld van de ge
lijknamige processie in Lour-
des is de Baarlese enig in
haar soort en In Nederland
waarschijnlijk uniek. Het
schouwspel ontleent zijn naam
aan het feit dat iedereen die
deelneemt een brandende
kaars met kapje in de stoet
meedraagt. Maar men mag
natuurlijk ook alleen gaan kij
ken. De samenkomst is om
20.00 uur in de Belgische St.
Remigiuskerk aan de Singel.
Na een gezamenlijke Eucha
ristieviering vertrekt de pro
cessie om 20.30 uur.
Een vernieuwing van de levensstijl kan
In de Nederlandse samenleving op gang
korden gebracht als de arbeid in ons
land anders wordt verdeeld. Dit stelt de
Mad van Kerken in een zojuist versche
pen studie, getiteld „Over arbeid én inko
men". De raad denkt aan de invoering
van een vijfurige werkdag met aanvul
lende sociale dienstplicht
De nieuwe arbeidsverdeling is een van de
maatregelen, die worden voorgesteld. De
studie, waaraan maanden is gewerkt is be
doeld om discussies uit te lokken. Op basis
kan de reacties wil de Raad van Kerken zijn
Definitieve standpunt bepalen.
De relatie tussen arbeid en inkomen is, met
name door de vele sociale voorzieningen,
heel wat minder nauw geworden, maar de
raad meent dat die ontkoppeling zich nog
veel verder zal moeten voltrekken. De raad
acht het nodig, dat er tegelijkertijd meer
waardering komt voor vormen van arbeid,
waarmee in economische zin geen inkomen
wordt verdiend, zoals vrijwilligerswerk en
huishoudelijk werk. Door een betere verde
ling van het werk, alsmede een andere ma
nier van werken moet arbeid meer in het
teken komen te staan van een rechtvaardige
samenleving.
In de studie Wordt opgemerkt dat daaraan
nog veel schort Velen twijfelen aan de zin
van hun arbeid. Anderen voelen zich ver
vreemd van het produkt dat ze helpen ma
ken. Velen hebben problemen met de mi
lieuvervuiling, die door prod uk tie wordt v
veroorzaakt, met de verspilling van grond
stoffen en de wijze van medezeggenschap in
hun werkonfigeving.
Bij de maatregelen, die worden voorgesteld
tot verbetering noemt de studie selectieve
groei, begrensd door het milieu, het gebruik
van grondstoffen en de situatie in de derde
wereld. Voorts het beter betalen van arbeid
en grondstoffen uit de derde wereld, het uit
breiden van medezeggenschap tot de doel
stellingen van de organisatie, het herverde
len van arbeid door een vijfurige werkdag
annex sociale dienstplicht, het instellen van
een basisinkomen voor iedereen, gekoppeld
aan het invoeren van de arbeidsplicht en
het vaststellen van een maximum inkomen.
Gemeend wordt, dat door deze maatregelen
de kans bestaat, dat het verwerven van een
inkomen minder sterk zal worden gekop
peld aan het leveren van een arbeidspresta
tie en andersom. Mede daardoor, zo wordt
gezegd, zal onze levensstijl worden ver
nieuwd.
Het boekje, vooral bedoeld voor groepsge
sprekken in kerken, werkgevers- en werk
nemersorganisaties is verkrijgbaar bij de
Protestantse Stichting Lectuurvoorziening,
Parkweg 20a, 2271 AJ Voorburg en bij De
Hors tink, postbus 400, 3800 AK Amersfoort
1 bewapeningswedloop,
bedreiging van de vrede,
strijd tegen het racisme
de kerk en de armen
enkele van de onder-
die aan de orde
len komen tijdens de
gadering van het Cen-s
ie Comité van de We-'
id van Kerken, die
>rgen in Genève begint
tot 23 augustus zal du-
Het Centrale Comité is
belangrijkste orgaan
j Ui de wereldraad. Het
neemt de beleidsbepalende
beslissingen.
Op de agenda van de verga
dering die wordt bijge
woond door meer dan 130 af
gevaardigden van 295 lid
kerken uit meer dan hon
derd landen staan rappor
ten en aanbevelingen van
drie internationale conferen
ties die de wereldraad in het
afgelopen jaar heeft georga
niseerd en waarover het
Centrale Comité een oordeel
moet vellen.
De eerste van die conferen
ties was die over „Geloof,
wetenschap en de toekomst"
in Boston (VS) in juli vorig
1'aar. Daar werd van de ker-
ten gevraagd zich te verzet
ten tegen de bewapenings
wedloop, in het bijzonder
waar het gaat om kernwa
pens. De tweede belangrijke
internationale conferentie
was die in juni van dit jaar in
Noord wijkerhout over het
racisme.
Tijdens deze bijeenkomst
werd aanbevolen het pro
gramma ter bestrijding van
net racisme (PCR) in de jaren
tachtig te versterken en het
speciale PCR-fonds te hand
haven, zonder dat de criteria
die nu worden aangelegd
voor groepen die steun ont
vangen uit dit fonds, worden
gewijzigd. Ook werd naar vo
ren gebracht, dat de kerken
aangemoedigd moeten wor
den hun strijd tegen alle vor
men van raciale onderdruk
king te versterken, waarbij
in de eerste plaats moet wor
den gedacht aan de apartheid
in Zuid-Afrika en Namibië.
Tenslotte zal aan de orde ko
men de Wereldzendingscon-
ferentie die in mei in het Au
stralische Melbourne is ge
houden. Daar is de aanbeve
ling gedaan, dat de kerken
zich vrijwillig in woord en
daad aan de zijde van de ar
men zullen scharen. „De
kerk en de armen" zal daar
om een centraal thema zijn
tijdens de vergadering.
Een bijzonder accent zal on
getwijfeld aan de bijeen
komst worden gegeven door
de viering van de tachtigste
veijaardag van dr. W. A. Vis
ser 't Hooft, de ere-voorzitter
van de Wereldraad van Ker
ken. Dr. Visser 't Hooft is een
pionier geweest in het sa
menbrengen van de kerken.
Hij was secretaris-generaal
van de wereldraad in wor
ding van 1938 tot 1948 en se
cretaris-generaal van de we
reldraad van 1948 tot 1966.
Ter gelegenheid van het einde van de Ramadan, de islamiti
sche vastenmaand, heeft de Vaticaanse commissie voor de
religieuze betrekkingen met de islam een verklaring uitge
geven, wiarin wordt aangedrongen op samenwerking voor
het welzijn der mensen. De wens wordt uitgesproken, dat
de geestelijke banden tussen moslims en christenen zich
mogen verdiepen, vooral In de landen waar beide
samenwonen. Het gemeenschappelijk geloof in de
is een dringende reden voor oprechte samenwerking in
dienst van de mensheid, van de vrede en van een broeder
lijk samengaan in de vrije uitoefening van eenieders gods
dienst, aldus de verklaring.
In de heilige stad van de islam, Mekka, wordt een internationale
islamitische universiteit gebouwd. Deze universiteit zal, evenals
de bekende Al-Azhar-universiteit van Cairo, dienstbaar zijn aan
de islam over de gehele wereld. Zij zal dan ook islamitische stu
denten uit de verschillende richtingen en uit alle landen en ras
sen toelaten. Met de stichting van de nieuwe universiteit in
Mekka zet de regering van Saoedi-Arabië haar intensieve pogin
gen voort om in Mekka alle belangrijke instellingen en bestuur-
sins tan ties van de islam te concentreren.
De niet-geregistreerde baptisten In de Sovjet-Unie zijn hun
vierde geheime drukkerij kwijtgeraakt Zij werd door de
geheime dienst de KGB, in Krasnodar in Siberië in beslag
genomen. Zeven drukkers, die allen uit Centraal Azië of Si
berië komen werden gearresteerd, plus nog vier contactper
sonen, die de drukkers voorzagen van papier en voedsel en
de brochures en boeken ter verspreiding meenamen. De
mensen, die in de geheime drukkerijen werken, leven in
volledige afzondering om ontdekking tegen te gaan. Zij ver
laten dikwijls jarenlang niet het huis.
De moefti van Libanon de hoogste religieuze autoriteit van de
soennitische moslims daar heeft voorgesteld een conferentie
te houden tussen .islamieten en christenen over Jeruzalem en de
heiligdommen van beide godsdiensten in de stad. De moefti,
sjeik Hassan Chaled, deed dit voorstel in zijn preek ter gelegen
heid van het einde van de Ramadan, de islamitische vasten. Hjj
zei te hopen, dat het Vaticaan de recente Isarëlische wet zal ver
oordelen, die bepaalt, dat de stad Jeruzalem in haar geheel de
eeuwige hoofdstad van de staat Israël zal zijn.
brengt momenteel een bezoek aan Indonesië ter voorberei
ding van de Westduitse vastenactie „Misereor" 1981. Deze
zal in haar voorlichting Indonesië in het middelpunt stel
len. Met Pinksteren heeft al een Westduitse delegatie van
acht man een bezoek aan Indonesië gebracht
