Meesterspion9' gaf Vatikaanse
topgeheimen"door aan Washington
Democraten proberen
de rijen te sluiten
Massale
kinderarbeid
in Italië en
Spanje
Persoonsverheerlijking
Mao officieel ten einde
PAGIH'oi
ZAAK SCATTOLINI NA 35 JAAR OPENBAAR
Ex-generaal beschuldigt
Mugabe van intimidatie
OOK KRITIEK OP VOORZITTER HUA
Beschuldiging
tegen Begin
afgewezen
Zuazo en Gueiler
mogen land uit
Lekkende olieleiding
in Frankrijk gedicht
BUITENLAND
LEIDSE COURANT
DINSDAG 12 AUGUSTUS 1980
(Van onze correspondent Piet Tummers)
ROME - De Amerikaanse geheime dienst
OSS (Office for Strategie Services), voor
loper van de CIA, heeft in het laatste
oorlogsjaar 1944 binnen het Vatikaan be
schikt over een „topspion", die verslagen
van de meest geheime gesprekken tussen
de paus en zijn kardinalen of tussen de
paus en de Duitse, Amerikaanse en Ja
panse ambassadeurs naar Washington
doorgaf.
De topspion, de journalist Virginio Scattoli-
ni, onthulde zulk opzienbarend nieuws dat
zijn rapporten onmiddellijk ter hand wer
den gesteld aan president Roosevelt en na
diens overlijden aan president Truman. Zij
hebben nooit geweten dat Scattolini's rap
porten van a tot z waren verzonnen en dat
de spion een ordinaire maar intelligente be
drieger was, die zijn fantasie liet werken
terwille van zijn toenmalige maandelijkse
toelage van 500 dollar.
De Scattolini-story is eerst thans onthuld
door de Amerikaanse jezuiet Robert Gra
ham S.J. uit San Francisco aan een verslag
gever van de Washington Post. Pater Gra
ham heeft een studie van vijftien jaar ge
maakt over de rol van het Vatikaan tijdens
de Tweede Wereldoorlog. Hij had toegang
tot de Vatikaanse archieven en kreeg ook
speciale toestemming van de CIA om over
te mogen gaan tot publikatie van zijn bevin
dingen.
Na de bevrijding van Rome werd* de Ita
liaanse Amerikaan Virginio Scattolini door
de OSS naar de Italiaanse hoofdstad ge
stuurd, zogenaamd als journalist maar in
werkelijkheid om binnen te dringen in Va
tikaanse kringen. Scattolini had in Amerika
al journalistiek werk gedaan. Hij had zich
zelf bovendien een bijverdienste bezorgd
met het schrijven van pornografische to
neelstukken.
Scattolini's verbindingsman in Rome was
Philippo Settacioli. Deze twijfelde geen
ogenblik aan de waarheidsgetrouwheid van
Scattolini's rapporten, evenmin als het
hoofd van de OSS in Italië, James Angleton
en het hoofd van de OSS in Amerika, Wil
liam Donovan.
Scattolini was de eerste spion die berichtte
over groeiende onrust onder de burgerbe
volking in nazi-Duitsland. Ook was hij de
eerste die onthulde dat invloedrijke Japanse
kringen hun voelhoorns uitstaken om te ko
men tot het sluiten van een eervol vredes
verdrag met de Vereniode Staten. Scattoli
ni's bron zou niemand minder zijn geweest
dan de kardinaal-staatssecretaris Montini,
de latere paus Paulus VI.
Een hoge mate van intelligentie kan Scatto
lini niet worden ontzegd, speciaal niet wan
neer het er om ging de Amerikaanse ijdel-
heid te prikkelen. Zo berichtte hij dat de
paus er over dacht, de Newyorkse kardinaal
Spellman te benoemen tot kardinaal-staats
secretaris, hetgeen hem een goede kans zou
geven Pius XII op te volgen als de eerste
Amerikaanse paus. Het werd in het Witte
Huis allemaal als zo echt en authentiek op
genomen.
Een jaar slaagde Scattolini erin de meest
fantastische rapporten te verzinnen over
hetgeen zich binnen de muren van het Vati
kaan afspeelde. Hij berichtte over geheime
gesprekken tussen de paus #.n de Duitse am
bassadeur. Hij wist alles over hetgeen de
paus besproken had met de bevelhebber van
het achtste Amerikaanse legerkorps, gene
raal Mark Clark. Hij wist ook de inhoud
van de besprekingen tussen Winston Chur
chill en de paus tijdens het eerste bezoek dat
de Britse oorlogsleider bracht aan Rome na
de intocht van 'de geallieerden.
Het Witte Huis en het State Department in
Washington waren opgetogen.
Gestreeld door de lof die hem namens de
OSS door zijn verbindingsman werd toege
zwaaid, ging Scattolini begin 1945 te ver. Hij
verzon een geheim gesprek tussen de Ame
rikaanse ambassadeur Myron Taylor en de
Japanse ambassadeur Ken Harada, dat door
de paus in het Vatikaan zou zijn gearran
geerd. Tijdens dit eerste contact sinds Pearl
Harbor tussen een Amerikaanse en een Ja
panse diplomaat zou gesproken zijn over
mogelijkheden om de oorlog te beëindigen.
De OSS in Amerika stond perplex. Hij gaf
het nieuws onmiddellijk door aan het State
Department dat Myron Taylor om nadere
inlichtingen verzocht. Deze seinde koeltjes
terug: „Ik heb Harada nooit gezien of ge
sproken. Ik ken hem zelfs niet eens".
Nog wou de OSS niet geloven dat Scattolini
loog. De Amerikaans spionagedienst bleef
hem 500 dollar per maand uitkeren tot het
einde van de oorlog in de Stille Oceaan. Al
leen werden zijn rapporten niet meer door
gestuurd naar het Witte Huis en het State
Department. Bevreesd voor gezichtsverlies
heeft de OSS het dossier-Scattolini, dat 1700
documenten en telegrammen bevatte, be
graven op een geheime plaats bij een boer
derij in Maryland. Daar zijn ze twintig jaar
later door de CIA weer voor de dag gehaald.
De Amerikaanse contra-spionnage heeft
Scattolini nog een tijd lang in het oog ge
houden toen hij al niet meer voor de OSS
werkte. Hij verstrekte toen „inside informa
tion" aan Italiaanse, Argentijnse en Zwitser
se geheime diensten. De Italiaanse verkie
zingen van 1948 braken hem de nek. Het
communistische Democratisch Volksfront in
Italië „onthulde" in de hitte van de verkie
zingsstrijd Vatikaanse documenten, waaruit
de bemoeienissen van het Vatikaan met de
Italiaanse politiek bleken. De auteur van
deze „documenten" bleek Virginio Scattoli
ni te zijn. Nu vond de Amerikaanse CIA het
welletjes. Twee ambtenaren van de vroege
re OSS vlogen naar Rome en toonden de
paus de verzonnen Scattolini-rapporten. De
Italiaanse politie werd op de hoogte ge
bracht, Scattolini werd gearresteerd en tot
gevangenisstraf veroordeeld omdat hij de
betrekkingen tussen de Italiaanse staat en
het Vatikaan in gevaar had gebracht. Het
betekende het einde van een „meester
spion", die in werkelijkheid een even intel
ligente als handige bedrieger was.
Directeur s-
a toomagen tscE> *-
„Laat I
verschrikkir
atoombom j
GENEVE De dirj
neraal van het Intei N
Atoomenergie Agent^ P
vard A. Ecklund heef .v:
tijdens de tweede toel,
ferentie voor de niet-*®
ding van kernwaperfv
steld voor de afgevr*1"
een demonstratie te
de ontploffing van efPe.'
bom om weerstand cF' 1
ken tegen dit wapen.
Eklund wees erop da£
in 1979 53 kernproevl0^*
uitgevoerd. In totaal^ a
kernproeven uitgevq,po:
de vijf staten die oveie V£
pens beschikken: d£en
Sovjet-Unie, Groot-Re
Frankrijk (geen o^an
naar van het nieti
dingsverdrag) en f
daarbij nog niet
China en India dieH|
over de atoombom beBl
De 110 landen die in^p
niet-verspreidingsverH|
over kernwapens her^
dertekend, zullen vi<
lang bekijken wat
dragsbepalingen heb!
dragen aan het niet Ipj
den van kernwapens 4-^
die de wapens hadde
den toen deze wapen»
anderen te leveren oF
verlenen bij het pril
terwijl landen die gel
wapens hadden beloJ
niet te kopen of te prJ
Bedrukte gezichten bij de Kennedy-aanhangers, wanneer blijkt dat hun favoriet zich uit de strijd
om de Democratische kandidatuur heeft teruggetrokken.
Eensgezindheid vereist in strijd tegen Reagan
NEW YORK Hoewel de teleurstelling on-
- der de aanhangers van senator Edward Ken
nedy over het feit dat niet hun favoriet,
maar president Carter de Democratische
presidentskandidatuur ten deel zal vallen
nog groot is, zijn er aanwijzingen voor een
ophanden zijnde verzoening tussen de beide
kampen. Want alleen een eensgezinde De
mocratische partij kan een vuist maken te
gen de Republikeinse kandidaat Reagan. In
het immense Madison Square Garden werd
al druk gespeculeerd over een openlijk ver
zoenend gebaar van Kennedy, bijvoorbeeld
een voorstel om Carter woensdagnacht bij
acclamatie te benoemen. Ook bestaat de mo
gelijkheid dat Kennedy donderdagnacht,
aan het slot van de conventie, samen met
Carter zijn opwachting voor de ongeveer
20.000 aanwezigen zal maken.
Gisterenavond al werd door veel sprekers aan
gedrongen op het herstel van de eenheid in de
partij. Maar de Democraten staan nog enkele
iorse debatten te wachten. Zo zal Kennedy
vannacht naar de conventiehal komen om zo
veel mogelijk van zijn economische ideeën in
het Democratische programma te krijgen. Een
aantal concessies van het Carter-kamp van
vóór de conventie heeft Kennedy inmiddels als
onvoldoende bestempeld. Hij wil zijn pogingen
vooral richten op twee zaken: een tijdelijke
loon- en prijscontrole en een extra werkgele
genheidsprogramma van 12 miljard dollar.
Intussen dringen na één dag conventie de ver
schillen tussen Democraten en Republikeinen
zich al duidelijk op. Op de strak geleide Repu
blikeinse conventie in Detroit werd nauwelijks
over politiek gedebatteerd, terwijl bij de soms
uiterst chaotisch vergaderende Democraten het
politieke debat niet wordt geschuwd.
Andere verschillen zijn de sterkere vertegen
woordiging bij de Democraten van zwarte
Amerikanen (15 tegen 3 procent), vrouwen (bij
na 50 tegen nog geen 25 procent) en vakbonds
vertegenwoordigers (ruim 5 tegen minder dan
0,1 procent). En het gemiddelde inkomen bij de
Democraten ligt circa 20.000 gulden per jaar la
ger dan bij de Republikeinse gedelegeerden.
LONDEN In veel landen, waaronder Italië en Spanje
komt op grote schaal kinderarbeid voor. De Britse organi
satie tot afschaffing van de slavernij en eerbiediging van de
mensenrechten stelt deze misstand aan de kaak in een giste
ren gepubliceerd witboek ten behoeve van de VN-werk-
groep over slavernij, die deze week in Genève bijeen is.
In Italië werken naar schatting van de organisatie 500.000 kin
deren die nog geen 15 jaar zijn. Alleen al in Napels en omgeving
verdienen ongeveer 150.000 Italiaantjes in bars, restaurants en
industriële bedrijven tussen 30 en 60 gulden per week. Daar
moeten zij dan zes tot negen uur per dag voor werken, terwijl,
het wettelijke minimumloon op ruim 300 gulden ligt.
De schattingen voor Spanje, als zouden daar 200.000 kinderen
onder de leeftijd aan het arbeidsproces deelnemen, noemt de
Britse organisatie veel te laag. Buiten Europa komt de kinderar
beid (of uitbuiting van goedkope arbeidskrachten) op nog veel
grotere schaal voor. Zo zijn er in Thailand naar schatting 3,5
miljoen werkende kinderen van 14 jaar of jonger. In het Zuid-
qostaziatische land verkopen erg arme ouders hun kinderen
voor een jaar voor bedragen van 300 tot 425 gulden aan werkne
mers, maar herhaaldelijk vefnemen ze nadien niets meer van
hun kroost. Hoe zwaar en onmenselijk de werkomstandigheden
voor kinderen in Thailand zijn j bleek in oktober vorig jaar, toen
zes kinderen gered werden uit een snoepjesfabriek. Zij hadden
zo lang gehurkt bonbons in moeten pakken, dat ze kreupel wa
ren geworden en niet meer konden lopen.
LONDEN De onlangs afge
treden opperbevelhebber van
het Zimbabwese leger, gene
raal Peter Walls, heeft de
Britse premier Thatcher in fe
bruari gevraagd de net gehou
den verkiezingen „van nul en
generlei waarde" te verklaren.
De verkiezingen in de voor
malige Britse kolonie Rhode-
sië werden gewonnen door de
nationalistische leider ex-gu
errillaleider Robert Mugabe.
Walls maakte dit gisteren be
kend .tijdens een interview,
het eerste sinds zijn aftreden
vorige maand, met de Britse
omroepmaatschappij BBC.
Volgens Walss heeft premier
Thatcher niet op zijn verzoek
gereageerd, dat hij nog voor
dat de uitslag van de verkie
zingen bekend was, had ge
daan. Als reden waarom hij
zich tot haar had gewend,
noemde Walls de intimidatie
waardoor Mugabe gewonnen
had. Hij voegde eraan toe dat
hij Mugabe niet als enige voor
de intimidatie van kiezers en
concurrenten verantwoorde
lijk acht. „Elke Afrikaanse lei
der intimideert door middel
van zijn aanhangers, en die
van hem (Mugabe) waren
„verdomd" beter dan die van
wie dan ook."
Op de vraag waarom hij en
ongeveer zestig procent van de
blanke officieren hun functie
hebben neergelegd, antwoord
de Walls: „Noch zij noch ik
wilden onder de huidige poli
tieke omstandigheden aanblij-
Volgens regeringsfunctionaris
sen heeft premier Thatcher
wel gereageerd op het ver
zoek, maar gebeurde dit mon
deling. De Britse premier zag
geen aanleiding de verkiezin
gen ongeldig te verklaren na
dat een toezichthoudende com
missie van Gerpenebestlanden
had geconcludeerd dat de ver
kiezingen eerlijk waren verlo
pen.
Ontmoeting Scl
met Honecker
BONN De Oostdu
sident en partijleide
Honecker heeft gistjlk
Westduitse bondsk
Helmut Schmidt
uitgenodigd voor eeiiL
op 28 en 29 augustusjG
eenkomst wordt gfl
aan het Werbellin
ten noorden van Ber
Gisteren had de Oostdi
der op de Krim nabij
pische Zee een ontmoe
de Russische leider B
Volgens Tass bereikten
ker en Brezjnev overe
ming over alle kwest
Russische persbureau
drukte dat er een hT
ontwapeningsconferenl
komen zoals voorges
Warschau tijdens de
van het Warschau-pact
«S
Polen
WARSCHAU De politie
heeft gisteren een leider van
de stakende vuilnismannen in
I Warschau aangehouden. Dit is
de eerste maal dat een derge
lijke actie door de politie
wordt ondernomen sinds de
-arbeidsonrust zes weken gele
den in Polen begon. Het
nieuws over de arrestatie werd
bekendgemaakt door een
woordvoerder van het Pools
comité voor zelfverdediging
(KOR). Een deel van de vuil
nismannen ging gisteren weer
aan het werk. Inmiddels is er
ook een staking begonnen van
buschauffeurs in de Poolse
hoofdstad. Niet duidelijk is
nog of de autoriteiten, die tot
nu toe gematigd zijn opgetre
den tegen de stakers, deze
laatste staking zouden tolere
ren. Zij zou immers duidelijk
zichtbaar voor iedereen het
bestaan van arbeidsonrust
aantonen.
PEKING Bijna vier jaar na de
dood van Mao Tse-Toeng hebben de
machthebbers in China de persoons
verheerlijking waarvan Mao het doel
wit, was, officieel veroordeeld. Het
Centrale Comité van de Chinese com
munistische partij vaardigde een be
sluit uit, waarin de persoonsverheer
lijking onder meer „een gebrek aan
politieke waardigheid" wordt ge
noemd. Het besluit, dat gisteren in Pe
king is gepubliceerd, viel min of meer
samen met de vaststelling, dat ook
Mao verantwoordelijk is voor de Cul
turele Revolutie, die zoveel slachtof
fers heeft gevergd.
Het besluit van het Centrale Comité
voorziet in de verwijdering van de por-,
tretten van de „grote roerganger" op een
bepaald aantal openbare plaatsen. Het
besluit is dus kennelijk genomen voor de
verwijdering, in de loop van de vorige
week, van alle afbeeldingen van Mao,
met uitzondering van één op het Tien-
Anmenplein (Plein van de Hemelse Vre
de) in Peking. Het besluit valt ook sa
men met de verklaring van Hua Gqo-
feng, de voorzitter van de Chinese com
munistische partij en premier van China,
die door het Joegoslavische blad „Vjes-
nik" is gepubliceerd.^Hua Guofeng zei,
dat de Chinese communistische partij tij
dens de Culturele Revolutie „ernstige
fouten" heeft gemaakt.
Het Centrale Comité spaart echter ook
Hua zelf niet. Het zegt namelijk dat de
uitgave en verspreiding van de werken
van Mao en andere Chinese communis
tenleiders voortaan beperkt meet wor
den en „met voorzichtigheid" dient te
geschieden. Hua Guofeng, die binnen
kort als premier zal aftreden, nam kort
na de dood van Mao het voorzitterschap
op zich van de commissie uit het centrale
Comité, belast met de bundeling van de
werken van „de grote roerganger". Hua
is dus in hoofdzaak verantwoordelijk
voor de samenstelling en uitgave van het
enige boek dat na de dood van Mao, in
september 1976, is verschenen. Het be
sluit van het Centrale Comité geldt ook
de afbeeldingen van Hua zelf. Overal in
Peking en elders kan met portretten van
Hua zien naast die van zijn voorganger
Mao.
De veroordeling van de persoonsver
heerlijking gaat niet alleen vooraf aan
het proces tegen de „Bende van Vier"
waarvan Mao's weduwe, Tsjiang Tsjing,
deel uitmaakt. De veroordeling moet ook
de weg effenen voor een ander proces,
namelijk dat tegen Lin Piao, de Kroon
prins van Mao" die in 1971 in nog steeds
niet volledig opgehelderde omstandighe
den verdween. Het gaat hier dan wel om
een „postuum proces", want over het al
gemeen wordt aangenomen dat Lin Piao
om het leven is gekomen. Lin was de
man die het meest heeft gedaan om de
verering van Mao bij de grote massa te
bevorderen.
JERUZALEM Een Israëli
sche parlementaire commissie
heeft gisteren de beschuldi
ging van de hand gewezen dat
premier Begin van Israël het
hoofd van de veiligheidsdienst
Sjin Beth heeft ontslagen om
een eind te maken aan het on
derzoek naar de bomaanslagen
op Palestijnse leiders waarbij
joodse extremisten betrokken
zouden zijn geweest. Een par
lementaire commissie voor de
fensie en .buitenlandse zaken
heeft vastgesteld dat er geen
verband bestaat.
Ondanks de boze reacties van
Egypte op de brief van pre
mier Begin dit weekeinde,
waarin hij vasthoudt aan de
nederzettingenpolitiek en de
annexatie van oostelijk Jeru
zalem, is Egypte niet van plan
het vredesstreven op te geven,
aldus een hoge adviseur van
president Sadat.
Bolivia:
MONTEVIDEO Hernan Siles Zuazo, die de Boliviaart, I
kiezingen van 29 juni won, doch moest onderduiken vam
staatsgreep en de interim-president Lidia Gueiler, die als r
van deze militaire staatsgreep op 17 juli ten val werd g(
kunnen het land verlaten. Dit bleek uit de woorden van
viaanse minister van buitenlandse zaken, generaal Javier
to Calderon, die zich voor het bijwonen van een conferenep
Latijnsamerikaanse ministers van buitenlandse zaken
hoofdstad Montevideo van Uruguay bevond. Lidia Gueili
volgens de minister van Frankrijk een inreisvisum gekri B'
„zou elk moment kunnen vertrekken". Ook Zuazo zou
hem een vrijgeleide (voor het verlaten van Bolivia) kunn
gen als hij daarom zou vragen. Zuazo zou zich vólgens
een ambassade in Bolivia hebben verscholen.
CHATEAURENARD Franse technici zijn er gisti j
geslaagd het ondergrondse lek in een van de belapgi
olieleidingen van de Middellandse Zee naar Noord-I
te dichten.
Voor het lek gedicht kon worden, zijn duizenden liters ru rp
weggestroomd, waardoor rivieren in de buurt en omü ch
landbouwgronden ernstig vervuild raakten.
