Zoon van graaf Monte Christo
net zo dapper als zijn vader
iBEilil
ISPRAAK
Taaishow laat horen
hoe we leerden lezen
T
hou 1
het l
scherm
ih het
oog
TELEVISIE VANAVONI
TELEVISIE DINSDAG
RADIO VANAVOND
RADIO/TELEVISIE
LEIDSE COURANT
MAANDAG 4 AUGUSTUS 1980 PAGINJTA
In de laagste klas van de basis
school worden elk jaar wonder-
werkjes verricht. In de loop van
augustus verschijnen jónge ongelet-
terden op de lagere school en bin
nen een jaar vormen zij woorden
uit letters, lezen zij boekjes, schrij
ven briefjes en zoeken bij het pra
ten naar het juiste woord. Nog telt
ons land vele analfabeten, mensen
die door allerlei omstandigheden
kans op voldoende onderwijs heb
ben gemist, maar vrijwel iedereen
kan vaardig uit de voeten met het
alfabet. Toch kan bijna niemand
navertellen hoe hij de kunst van
het lezen en schrijven machtig is
geworden. Het lijkt vanzelf te zijn
gegaan. Zo gemakkelijk zelfs dat
het hele leerproces is vergeten.
Daaraan wil de al enige jaren lo
pende „Taaishow" van de NOS her
inneringen ophalen en tevens wat
lering toevoegen. Presentator Jan
Roelands, de man ook achter het
idee, begint daar komende zondaga
vond mee om acht uur op Hilver
sum 2 en gaat er wekelijks een half
uur mee door tot kerstmis.
Met de dag en het tijdstip is hij niet hele
maal gelukkig, vooral niet omdat op tv
„Studio Sport" op dat tijdstip uitgebreid in
de weer is met. toto en lotto. De beelden van
het voetballen hebben we om acht uur ach
ter de rug en wellicht dat er dan in de huis
kamers enige ruimte ontstaat voor het goede
oude medium radio. Jan Roelands verricht
al jaren nuttig werk met zijn „Taaishow".
Mogelijk daarom maakt hij een kans met
zijn voorstel die show om te zetten in beel
den en over te hevelen naar de tv.
Voor het antwoord op de vraag hoe we leer
den lezen toog hij naar de basisschool „De
Toonladder" in Nieuwegein. Hij nam daar
voor Margalith Kleywegt mee, de dochter
van Netty Rosenfeld, een oude bekende in
omroepkringen. Zij maakte twintig korte
reportages en hield daarvoor de microfoon
voor aan kinderen die zojuist van de kleu
terschool zijn overgestapt naar de grote
school. In die Nieuwegeinse school waren
daarvoor wel wat problemen te overwin
nen, bedenkingen tegen binnenstappende
pottekijkers, maar het gemak diende daar
de omroepmens inzoverre die school al een
vorm van vrijwillige integratie kent, aan
het vooruitlopen is op de wettelijke ver
plichting over drie jaar waarbij het verschil,
tussen kleuterschool en lagere school wordt
opgeheven. Men begint daar echt al met de
kleuters en „juf" Riet Ruizendaal-Hallewas
weet hoe er gewerkt moet worden met dit
broze materiaal.
Jan Roelands: „Er zullen in Nederland wei
nig plaatsen zijn waar, verhoudingsgewijs,
zoveel kinderen in het as. schooljaar zullen
leren lezen en schrijven als in Nieuwegein.
Die gemeente bestaat pas negen jaar. In die
tijd is het inwonertal verdriedubbeld. Ge
zien de jonge bevolking is het sterftecijfer er
driemaal lager dan elders. Wie zou daar niet
willen wonen? Aan kinderen dan ook geen
gebrek".
Vergeleken met de rest van Nederland gaan
er daar dit jaar twee en een halve maal zo
veel kinderen naar de grote school. Voor
een deel zijn die door juf" Riet al uitgetest,
zodat zij weet welke kinderen in welk op
zicht een extra steuntje nodig hebben. Die
door Ton Oliemuller
Margalith Kleywegt geeft de kinderen van de eerste klas het woord.
kinderen leren er elke dag een woordje bij
en hebben met kerstmis zoveel kijk op het
vormen van woorden door middel van let
ters, dat zij zelf verder op ontdekkingstocht
kunnen gaan. Daar gaat het in de „Taai
show" over. En dat sluit mooi aan op een
eerdere Taaishow-reportage, die nl. waarin
de pasgeboren Froukje haar eerste kreetjes
begon uit te stamelen, de eerste woordjes
van mama in verbasterde vorm, maar reu-
zeschreden op het pad van een jonge
wereldburger, welke door alle jonge ouders
met bewondering worden waargenomen. Zij
zijn soms al verbaasd, dat zo'n hoopje mens
beweegt en dan blijkt het nog te kunnen
praten ook.
Om zijn show levendig te houden heeft Jan
Roelands allerhand speelse elementen toe
gevoegd. Marlies Philippa vertelt verhaal
tjes, waarin wordt gewerkt met woordaflei
dingen. Johanna Fortuin praat over waar
om de mensen praten, waarbij blijkt dat het
gesproken woord een veel belangrijker
plaats inneemt in ons leven dan het ge
schreven woord. Dana Constandse heeft het
over haar ervaringen met vreemde talen.
Hoe redt zij zich in het buitenland en in de
omgang met buitenlanders? Pauline Aarts
laat weten hoe aan buitenlanders het Neder
lands wordt onderwezen. Het blijkt daarbij,
dat om een taal te leren er ook kennis moet
zijn van land en volk, het land in kwestie
een tweede vaderland moet worden.
Het gaat er in al deze rubriekjes niet om de
luisteraars, jong en oud, iets te leren, maar
vooral om verwondering te wekken. Taal is
zo'n rijk en speels verschijnsel, nuttig en
verrassend speelgoed ook, dat jong en oud
er blijvend plezier aan kunnen beleven als
je de werking ervan eenmaal door hebt. En
daar mikt de „Taaishow" op. In de taal
wordt gewerkt met begrippen. „Juf" Rui-
zendaal legt de kinderen korte woorden
voor, die uit één stukje bestaan, en lange
woorden die uit lettergrepen zijn op
gebouwd. Zij praat over wat „voor" en „ach
ter" betekent, links en rechts. Speelt win
keltje met woorden, verkoopt spreekwoor
den en gezegden als rolletjes drop. Gaat zo
elke dag een stapje verder. Wekt begrip en
waar begrip bestaat zijn er geen moeilijkhe
den, gaat het speels. Dit heeft met de met
hodiek te maken, maar mag de luisterende
ouders niet op het dwaalspoor brengen, dat
leren elk kind even gemakkelijk afgaat en
dat bij tegenvallende leerresultaten de
school wel niet zal deugen. Het ene kind
heeft duidelijk meer aanleg dan het andere
en vooral in studies bij het vorderen der ja
ren moet er wel degelijk stevig geblokt wor
den. In de tienerjaren beginnen de leerlin
gen zelfs te balen van de school. Jaren later
volgt het inhalen van de schade op de moe-
der-MAVO. De „Taaishow" wil ludiek toe
gang bieden tot het boeiende terrein van de
taal, zodat men na de ontdekking daarvan
zich de moeite zal getroosten er zich steeds
verder in te verdiepen.
Jan Roelands: „Ik heb in de „Taaishow" ook
een gesprekje met Coen Hielkema, het
Nieuwegeinse schoolhoofd over de metho
diek van het leren lezen en op welke leef
tijd je daar het beste mee kan beginnen.
Maar het moet aardig blijven, mag geen be
toog worden. Kinderen die naar de grote
school gaan doen een gigantische stap. Met
kerstmis kunnen zij al dingen in de krant
lezen en op straat ontcijferen ze opschriften.
Taal blijkt een bindmiddel tussen mensen.
Goed praten kan bijna iedereen, zelfs men
sen die moeite hebben met schrijven. De
luisteraars hoeven van de „Taaishow" dan
ook niets te leren. Ze mogen het zelfs alle
maal vergeten. Als ze af en toe maar ver
baasd zijn over wat met taal allemaal kan".
De roman „De graaf van
Monte Christo" van de Fran
se schrijver Alexandre Du
mas over Edmond Dantes,
de man die jarenlang on
schuldig in de gevangenis
zit en na zijn ontsnapping
wraak neemt op degenen die
hem hebben verraden, is
voor menig regisseur een in
spiratiebron geweest. Onder
andere voor Rowland V.
Lee, die in 1934 de eerste ge
luidsversie verfilmde van
dit thema. De beroemde En
gelse acteur Robert Donat
vertolkte daarin de rol van
Dantes en de film werd zo'n
succes dat er in 1940 een ver
volg onder de titel „The Son
of Monte Christo" op het
filmdoek verscheen. Deze
versie wordt vanavond uit
gezonden en draait om de
zoon van graaf Monte Chris
to, die eveneens de naam
van Edmond Dantes draagt.
Hij raakt in het jaar 1865 be
trokken bij een opstand te
gen de dictator van het
denkbeeldige Balkan-staatje
Lichtenburg. Vorstin Zona
dreigt van haar troon te
worden verstoten door gene
raal Lanen. Haar eerste mi
nister, baron Von Neuhof,
wordt door Lanen in het ge
vang gezet. Gelukkig is
Nantes er. Als bankier weet
hij zich in de staatszaken te
mengen en de troon voor de
vorstin te behouden.
Ned. I. 20.00 uur.
Het jongetje Rem! in de Japanse tekenfilmserie „Alleen op de wereld".
Greenbelt festival
Verslag van het Greenbelt
Festival 1979, dat in het Engel
se Odell Village gedurende
vier dagen werd gehouden.
Daarbij waren zo'n twintigdui
zend jongeren betrokken en
een groot aantal bekende (gos
pel) artiesten zoals Cliff Ri
chard, Larry Norman, Randy
Stonehill en Bryn Haworth.
Ned. 1,19.05 uur.
De vergeten oorlog
De zevende aflevering van de
serie „The unknown war" gaat
over de strijd die in het
Noordpoolgebied van de At
lantische Oceaan geleverd
werd tussen Duitsers enerzijds
en Britten en Amerikanen an
derzijds.
Ned. I, 21.55 uur.
Alleen op de wereld
Mattia en Remi hebben geen
geld om een treinkaartje te ko
pen en besluiten een aantal
voorstellingen te geven. De
Franse boeren hebben het ech
ter te druk om naar het viool
spel van Mattia en de zang van
Remi en de dieren te luisteren.
Alleen één klein meisje blijft
staan kijken.
Ned. II, 18.59 uur.
Dirk van
Haveskerke
De abt van Maastricht, Willem
van Gullik, die zich in Bolog
na bevindt, moet worden aan
gezocht om de Vlaamse krach
ten te bundelen. Dirk van Ha
veskerke moet hem van de
noodzaak van zijn leiderschap
overtuigen en vertrekt naar
Bologna.
Ned. II, 19.25 uur.
Waylon Jennings
Optreden van de 43-jarige
countryzanger/gitarist Waylon
Jennings in het Mekka van de
country- en westernmuziek,
de Grand Ole Opry in Nasville
te Tennessee. Jennings was in
1958/59 lid van Buddy Holly's
begeleidingsgroep The Cric
kets. Na het vliegtuigongeluk
van Holly richtte hij zich
vooral op pure countrymuziek.
In het begin van de jaren zes
tig werkte hij met zijn groep
The Waylors, later weer solo.
Ned. II, 20.27 uur.
Kaz
Helen Rousseau is als verslaaf
de veroordeeld tot gevangenis
straf en gaat in hoger beroep.
Kaz biedt haar aan te helpen,
maar Helen weigert. Kaz zet
echter door, waarbij hij zijn le
ven en dat van anderen op het
spel zet.
Ned. II. 21.20 uur.
Speelse ballon
De Franse regisseur Albert
Lamorisse maakte in 1955,
vlak na zijn vele malen be
kroonde lange speelfilm „Crin
blanc", een speels kort filmpje
„Le ballon rouge" over een
jongetje dat vriendschap sluit
met een rode ballon, die hem
overal door Parijs op de voet
volgt. Een poëtisch meester
werkje, dat dinsdagmiddag
misschien enigszins ten on
rechte als kinderfilm op uw
scherm komt. Want hoewel
kinderen geamuseerd zullen
kijken naar de avonturen van
het jochie Lamorisse's zoon
en de vriendelijke ballon,
zullen zeker ook de ouderen
met genoegen naar dit werkje
kijken met zijn wonderschone
beelden van de Franse hoofd
stad.
Ned. I, dfncriag 14.00 uur
NEDERLAND 1
NOS
18.00 Nieuws voor doven
en slechthorenden
18.49 Musti
18.55 Journaal
NCRV
18.59 Wollie s Wereld
19.05 Greenbelt Festival
20.00 De zoon van
Monte Christo
speelfilm
NCRV
21.55 De vergeten oorlog
(Vil)
documentaire serie
22.45 Tot besluitmeditatie
NEDERLAND2
NOS
18.00 Nieuws voor doven
en slechthorenden
18.49 Musti
18.55 Journaal
AVRO
18.59 Alleen op de wereld
Remijeugdserie
19.25 Dirk van Haveskerke,
serie
AVRO
20.27 Waylon Jennings at
the Grand Ole
Oprycountry en
Western music
21.20 KAZmisdaadserie
22.10 Televizier magazine
DUITSLAND 1
(Regionaal programma NDR:
Sport. 18.30 Actualiteiten. 18.4
derserie. 18.55 Der legendarr
ward Hughes, tv-serie. 19.25
reel magaz. 19.29 Programma-
WDR: 18.00 Kintopp- Erinner
mit Alfred Biolek, tv-serie.
Ntuurfllmserie. 19.15 Actual.
r 8, tv-serie.) 20.00 Jou
sportreportages. 20.15 Betzi.
21.15'Reportage. 21.45 Amusef
sprogr. 22.30 Actual. 23.00
23.15 Campanades a medii
speelfilm. 1.10 Journ.
DUITSLAND 2
18.20 Chopper 1bitte m
Amerikaanse politieserie.
Journ. 19.30 Popmuz. 20.15 Inf
lieve serie. 21.00 Actual. 21.2(
Dorf an der Grenze, tv-film.
Amusementsprogr. 23.35 Journ
DUITSLAND WDR 3
18.00 Klenterprogr. 18.30 Filmt
tage. 18.50 Flucht aus dem Golc
tv-filmserio. 19.45 Journ. 3.
Journ. 20.15 Filmdocum. 21.4;
lion Dollar Legs, speelfilm.
Hobby rubriek.
BELGIE NEDERLANDS
18.30 Kleuterserie. 18.35 Een.n
wereld (jit's a brand new World;
matiefilnrvoor de jeugd. 19.20
film. 19.30 Verkeerstips. 19.35
ded. en morgen. 19.45 Journ.
Weerber. 20.15 Rotstad (Stri
City), tv-serie. 22.05 Showf
22.45 Journ.
BELGIE FRANS
13.15 Tekenfilms. 18.30 Sport.
'Muz. progr. 19.15 Reg. magaz.
Weerber. 19.30 Journ. 19.55 Qu;
Orfevres. politiefilm. 21.25 D(
Aansl.: Journ.
NEDERLAND 1
NOS
NCRV
14.00 De rode ballon,
jeugdfilmpje
14.35 De tovenaar en de fles,
Russische speelfilm
voor de jeugd
NEDERLAND2
NOS
13.00 Nieuws voor doven en
slechthorenden
DUITSLAND 1
10.00 Journ. 10.05 Actual. f"~"
Schones Weekend Mr. Bennet,4
daadcomedie. 11.55 Interview, il
Reg. mag. 12.55 Persoverz. j»-
Journ. 16.10 Journ. 16.15 Doe. 1
Kinderprogr. 17.50 Journ.
DUITSLAND 2 jl
15.00 Kinderprogr. 16.30 Progr. J
ouderen. 17.00 Journ. 17.10 doe.
17.35 Gevar. mag.
BELGIE FRANS 2
17.00 Samenvatting van de
pische Spelen te Moskou. 17.3!
rekte Eurovisie-uitzending. C
pische Spelen te Moskou. 20.3I
menvatting van de Olympische sj
te Moskou. 21.00-22.00 Direkte
visie uilzending. Olympische S
te Moskou.
Lichte orkestmw. 19.30 (S) Klass.
muz. 20.45 (S) Klass. muz. 21
ma-maandag. 22.25 Bond
22.02 (S) TROS
Ï&3
k jump. 2.02
2 (S) Muz. en v.
Die Olympische Spelen zullen
hier en daar toch wel gemist
worden om dé soms koddige
commentaren. Sportverslagge
vers konden tot de bodem van
hun kunnen gaan. Tal van cu
rieuze stijlbloempjes waren er
het gevolg van. Bijvoorbeeld
tijdens een bokspartij: de Cu
baan probeert de Rus te creër
en die hij nodig heeft. Te den
ken viel daarbij aan een on
willig lijdend voorwerp dat via
optaters in de gewenste vorm
wordt geslagen. Bedoeld zal
wel zijn dat de Cubaan moei
lijk vat kreeg op de taaie Rus.
Sportverslaggevers blijven ge
frustreerd door de gedachten
dat ze iets zo belangwekkends
aan het vertellen zijn, dat nu
en dan met een intelligent
huppeltje moet gebeuren. Het
klonk wel eens verrassend en
daarvan moet de televisie het
tenslotte ook hebben. Intussen
zijn de Spelen met dezelfde
oogverblindende pompeuze
plechtigheden als die bij het
begin weer gesloten en niets
schijnt nu nog de opening van
het voetbalseizoen in de weg
te staan. Voor de televisie
heeft dat einde al meteen ge
volgen. Er komt een hoop tijd
vrij voor andere vulsels. We
hopen maar dat daar op gere
kend is. Het zal wel, want die
Spelen waren alleen een zorg
voor de NOS.
Bij de VARA kon je weer eens
een avond thuis blijven voor
een schitterende voorstelling.
De door Harold Pinter voor te
levisie bewerkte droefgeestige
neergang van de gezusters
Langrishe. In zijn geladen
traagheid deed dit spel ons
denken aan Toergenjevs Le
ven op het land. Op het Ierse
land in de kringen van aan la
ger wal geraakte burgerij deed
zich soortgelijke lusteloosheid
voor. Ook hier veel traagheid,
veel psychische inteelt, daar er
niets van de buitenwereld
doordrong. Alleen toen die
Duitse student uit de lucht
kwam vallen leek het leven
nog iets meer in petto te heb
ben. Het was overigens een
Duitser anno 1932 en die wer
den toen al op een bepaalde
manier bekeken. Overigens
was ook deze vertolking Brits
genoeg om er niet door ge
stoord te worden. De hand van
bewerker Pinter, die zelf naar
het voorbeeld van Hitchcock
even meespeelde, was wel
overal herkenbaar. In de eer
ste plaats natuurlijk in door
diepe pauzes geladen dialogen.
De hand van regisseur Jones
was vermoedelijk terug te vin
den in de snelle verspringin
gen van binnen- naar buiten
taferelen. Maar ik maak me
sterk dat ook Pinter daarin
iets te zeggen heeft gehad.
Vervolgens achter het nieuws.
Zoals het Watergate schandaal
lijkt ook Billygate door een
jounalist aan het rollen te zijn
gebracht. Hij heet Anderson
en hij kwam de verwarde toe
dracht op een rijtje zetten.
Waarom pas nu werd hem ge
vraagd. Het verhaal was al be
kend, zei hij, maar kon nu met
nieuwe feiten worden afge
rond. Jimmy schijnt het ont
stellend dom te hebben aange
pakt. Via zijn vrouw Rosalynn
kreeg hij van Billy de tip, dat
bij Khadaffi van Libië mis
schien iets te bereiken zou
bij Khomeiny inzake van 6
gijzelaars. Hij vond daar j
iets inzitten. Erg onnozel,
dus Anderson, want Khad j
en Khomeiny zijn water t
vuur. Vooral sinds de ee
een Islamitische priester
Iran had ontvoerd. Khad
wilde alleen maar de vurig
geerde vliegtuigen en daai
c:ende Billy als boodschap)
Een stompzinnig stuk di{
matie van het Witte Huis,
dus Anderson. Hij sprak
ernstige beoordelingsfou
Kan het nog gevolgen hebl
voor Jimmy. Ook Waterg
begon tam, werd pas een
tionaal schandaal, toen
doofpot werd geopend en
walm begon op te stijf
Mocht het zover ook dit k
komen, dan zou Jimmy Cat
voor november wel eens i
noodtoestand kunnen g
creëren om de aandacht af
leiden, aldus Anderson.
Voor het volgend numi
moest de kijker stalen ze
wen hebben. Getoond W
hoe men in China met beh
van micro-chirurgie voor
weer aanzetten van afgeha
ledematen de hand niet
draait. Zondag na het ei
der Spelen met voorlopig
terughoudend comment)
ging IJf Blokker weer de v
natuur in. Kregen we metf
lin weer een heel ander W
land te zien, en waren bij
KRO ook nog een poosjéj
vechtlustig Japan. Alles bij]
kaar meer dan genoeg vf
een nog altijd zorpers wef
end. 1
HAN JONK$
