„Gezusters Langrishe"biedt toneel
schrijver Pinter's kijk op mens en liefde
TERUGBLIK
Westduitsers kijken oostduitse televisie
TELEVISIE VANAVON
TELEVISIE ZATERDAG
RADIO VANAVOND
RADIO VRIJDAG
(Van onze correspondent Ami van Vree)
BONN - Dankzij ae grote broer in Moskou
geniet de oostduitse televisie eindelijk eens,
en dan nog wel veertien dagen lang het
aanzien - letterlijk en figuurlijk - dat zij an
ders meestal aan de concurrent in bet Wes
ten moet overlaten. In die gebieden langs
heft IJzeren Gordijn en rond Berlijn name
lijk waar men zowel de west- als de oost
duitse programma's kan ontvangen, kijken
in deze dagen miljoenen westduitse burgers
naar wat de duitse oosterbuur te bieden
beeft; het omgekeerde van de gebruikelijke
situatie.
Oorzaak van deze politiek pikante gedragsve
randering is de aandacht die de verschillende
Terwijl in de DDR vanaf 's morgens acht uur
vrijwel de gehele dag over de Spelen wordt be
richt, o. a. met uitvoerige rechtstreekse uitzen
dingen, moet de Westduitser genoegen nemen
met een avondlijk samenvattinkje van een
kwartier, hooguit een half uur. Hoewel in de
Bondsrepubliek een algemene verontwaardi
ging hierover is uitgebleven, lopen de discus
sies over deze schaarse bediening er toch wel
hoog op.
Toen er nog geen sprake was van een boycot
hadden ARD en ZDF zich voorgenomen om
maar liefst 170 uur over de internationale
sportwedstrijden uit te zenden wat neerkomt
op 10 tot 12 uur per dag. Dit zou hebben bete
kend dat de Westduitsers vrijwel alle andere
Europese zenders de loef hadden afgestoken.
Maar de uitersten sloegen in elkaar over sinds
het Duitse Olympische Comité besloot zich
verre van Moskou te houden, omdat regering
en parlement in Bonn daartoe het advies had
den gegeven. Deze gedragsgetrouwheid (in an
dere landen waaronder Nederland legde het
NOC dit advies naast zich neer) werd door de
tv-stations gevolgd, waarbij de programmadi
recteuren tot een wel zeer drastische besnoei
ing besloten. In plaats van 170 slechts 6 uur,
opgedeeld in aan de nieuwsbulletins geplakte
kwartiertjes met enkele dorre beelden en een
veelheid van onpersoonlijke uitslagen.
Behalve bij veel ontevreden kijkers die zich nu
- als ze daartoe in staat zijn - tot de uitzendin
gen van de DDR, Oostenrijk, Zwitserland, De
nemarken en de Benelux-landen wenden,
kwam er binnenskamers ook veel kritiek los.
Sportjournalisten en andere redacteuren von
den het maar onzin dat van een weliswaar
geamputeerde, maar toch altijd nog zeer be
langrijke internationale sportgebeurtenis als de
Olympische Spelen met talloze nieuwe wereld
en andere records zo uiferst summier verslag
werd gedaan (van de drie uur durende officië
le opening bijvoorbeeld werden welgeteld zes
minuten uitgezonden). Het argument dat er
geen Duitse sportieve interesses in het geding
zijn, wijzen de critici van de hand met een ver
wijzing naar evenementen als Wimbledon of
de Tour de France, waar wel onevenredig
meer aandacht aan werd besteed.
Toch wel enigszins geschrokken van hun stoe
re houding en van de kritiek die deze opriep,
lieten de verantwoordelijke tv-chefs stiekem
de teugels wat vieren en daarmee de uitzen
dingen geleidelijk steeds verder uitlopen tot
ergernis van weer andere kijkers die iedere
dag langer op de andere aangekondigde uit
zendingen moesten wachten. Naarmate de tak
ken van sport voor een groter publiek meer
aantrekkelijke kijkstof boden en er meer be
slissende duels werden uitgevochten, groeide
de tv- souplesse navenant. Het principe van de
beknopte verslaggeving werd echter niet opge
geven en daarmee bleef de buitenwacht met
de vieze smaak in de mond zitten dat de west
duitse tv in haar eerste en belangrijkste opga
ve, de plicht tot het geven van informatie, te
kort is geschoten terwille van een politieke
zelfcensuur.
VRIJDAG 1 AUGUSTUS 1980 PAGII
Saoedl Arable
NOS
23.10 JoumaaJ
NEDERLAND 1
NOS
18.00 Moskou 80
AVRO
19.00 Worzel Qummidge
19.25 Mork en Mindy
19.50 Een vrouw blijft
een vrouw,
speelfilm
20.55 Brainwave, tv-serie
21.50 Cliff Richard III
NOS
22.12 Journaal
22.30 Moskou 60
23.35 Journaal
NEDERLAND2
NOS
18.00 Nieuws voor doven en
slechthorenden
18.49 Musfi
18.55 Journaal
NCRV
18.59 Zo vader, zo zoon
spelprogramma
19.25 De vondeling,
vervolgverhaal
voor jong en oud
NCRV
20.27 David Copperfield, serie
21.25 Hier en nu
21.55 Kerkepad '80
22.25 Rijk en vroom,
documentaire over
DUITSLAND 1
(Reg. progr.: NDR: 18.00
18.30 Actaul. 18.45 Kleuter*
18.55 Zimmer frel - UNO-Nah
tv-eerle. 19.25 Reg. mag. 19.59
Engelse tv-serie. 19.15 Actual.).2(
Journ. en sportrep. 20.30 The pal
ce, Amer. speelfilm. 22.00 Info
progr. 22.45 Actual, en par. ov
23.15 Das Vellchen. blijspel. <X|f
Journ.
progr. 22.00 Actual. 22.20 Cutui
rrnnr 99 «1 Srwirl 9T 9f1 Tha Lu <*-■
DUITSLAND WDR 3
18.00 Kleuterprogr. 18.30 Natui
serie. 19.15 Filmrep. 19.45 Joui
20.00 Journ. 20.15 Gesprekapréo
21.00 Filmrep. 22.00 Talkshow, jg
BELGIE NED. 1
19.00 Kinderserie. 19.05 Korte
19.15 Kleuterprogr. 19.30 Meded
borgen. 19.45 Journ. 20.10 Weer
20.15 Le Mans, speelfilm. 2 ve
Agenda 22.15 Cutureel progr. 2 ar
Journ. er
NEDERLAND 1
NOS
13.00 Nieuws voor doven en
slechthorenden
15.30 Journaal
KRO
15.32 Maja-debij
15.55 Astronaut tegen wil en
dank, speelfilm
voor de jeugd
NEDERLAND2
NOS
13.00 Nieuws voor doven en
slechthorenden
DUITSLAND 1
•10.00 Journ., actual, en sportrep.
10.40 Popmuziek. 11.25 Vater der
Klamotte, slapstickserie. 11.40 Rep.
12.25 Umschau. 12.55 Persoverz.
13.00 Journ. 13.40 Progr.-overz.
14.10 Journ. 14.15 Kleuterprogr.
14.45 Sein bester Freund, Duitse
speelfilm. 10.15 Inform, progr. 1
Reg. progr. (Reg. progr.: NDR: 1
Progr.-overz. 17.31 Die unterM
Methodes des Franz Jozef Wan
ger, tv-serie. WDR: 17.30 Ac
17.55 Intermezzo.).
DUD'S LAND 2
12.00 Progr.-overz. voor de komt
week. 12.30 Inform, en amus. 1
'Journ. 14.47 Die drel Klumbei
tv-serie. 15.10 Spelprogr. 18.25
kenfilmserie. 17.04 Bekendm. vai
winnaars van de week. 17.05 Ja
17.10 Inform, progr.
BELGIE NEDERLANDS
17.00 Olympische Spelen.
BELQIE FRANS
16.00 Samenvatting van de 0(
pische Spelen te Moskou. 16.25j||
rovisie-uitzending: Moskou '80. 2(
Samenvatting van de Olympl
Spelen te Moskou. 21.00-22.00 0
te Eurovisie-uitzending. Vervolg
portage van de Olympische Spel
Moskou.
RADIO/TELEVISIE LEIDSE COURANT
Een-sterke film zoals gisteren
bij de KRO kan een hele
ayond televisie inhoud geven.
Dan hoef je voor de rest niet
zoveel meer te kijken. En daar
hou je dan trouwens ook niet
veel indrukken meer van
over. Weggespeeld door die
sterke film, in dit geval „The
conversation" van Francis
Ford Coppola, een hallucinant
geheimzinnig verhaal over een
geluidstechnicus, die in de ban
raakt van het afluisteren van
wat anderen doen en van plan
zijn. Hij raakt er helemaal
door in de war, is zichzelf niet
meer en wordt op zijn beurt
achtervolgd door de afgeluis
terde. Typische film voor de
televisie. Is televisie ook niet
een voortdurend openstaand
afkijk- en af luisterapparaat. Je
maakt er een soort compag
nonschap mee. Ook typisch
voor een sterke film is dat hij,
al heb je hem al eens gezien,
blijkt opnieuw nieuw te kun
nen zijn.
Bij de TROS kon je ook kijken
naar iets wat al eens was ver
toond, namelijk de klucht
„Kom van het dak af" uit het
jaar 1978, toen bij het Theater
van de Lach het lachen nog
niet was vergaan. Grapjasserij
en spanning speelden zich op
hetzelfde moment af; voor een
keer werd de kijker dus voor
een duidelijke keus gesteld. Je
mag aannemen dat het kijk-
volk gisteren, voor zover niet
aan de wandel, wat nog beter
was, in twee blokken was ver
deeld. De liefhebbers van dik
erop gelegde lol en zij die nog
met intelligente psychologie
zijn te verwennen. Ik zal er
maar geen slag naar slaan
welk blok naar alle waar
schijnlijkheid het sterkst was
vertegenwoordigd.
Tros Aktua, weer eens een fij
ne neus hebbend voor op
laaiende schandalen, verdiepte
vid niet naar school, maar zet
hem aan het werk als flessen-
spoeler in zijn Londense dran
kwinkel. Hij zorgt er verder
voor dat David wordt opgeno
men in het gezin van de Mi-
cawbers. Daar beleeft hij voor
het -eerst weer een beetje ple
zier. Wanneer de familie Mi-
cawbers besluit naar het plat
teland te verhuizen, vlucht
David naar zijn tante in Do
ver.
Ned- II, 20.27 uur.
Rijken
vroom
Westduitse documentaire van
Albrecht Heise over Saoedi
Arabië. Saoedi Arabië is een
land dat door zijn overvloedige
olierijkdom van een betrekke
lijk arme woestijnstaat tot een
van de rijkste landen ter we
reld is uitgegroeid. Hierbij
werd het streng islamitisch ka
rakter van de samenleving
nauwelijks aangetast.
Morgenmiddag
Op Ned. I om 15.32 uur de te
kenfilmserie „Maia de bij" en
om 15.55 uur de jeugdfilm
„Astronaut tegen wU en
dank".
zich met de ijlings naai
Klokkenberg teruggeké
dr. Greep in de achtergro^j
van de nieuwe spanningef
daar. Ook Billy Carter is c
groeid tot Topic numm^g
Van je broer moet je het t
hebben. En verder k{
Idenburg enig verslag ui tb
gen over de Olympische |i
len tot dusver. n
HAN JONli
Nieuw plan voor
NOS-journaals
(Van onze radio- en tv-i
tie)
HILVERSUM - NO!
naalhoofdredacteur Ed
Westerloo heeft zijn
mondeling aangel
plan tot verplaatsing vi
NOS-journaals thans o]
pier gezet Een maand
den al kwam dit ter s]
in de NOS-vergad(
maar maakte toen
schijn van kans, omdal
teveel complicaties o]
f tien, omdat dit niet
zou bieden dan een her)
van het nieuws van acht|
In plaats daarvan wil hij
half elf en dan vijf min™
langer. Hij zou dan meer
hebben voor het maker
een journaal met een
inhoud. Hij wil hiervooi
meer redacteuren
Men acht de uitvoering vi
plan niet haalbaar vooi
nieuwe seizoen.
In Ai dan Higgins roman „Het afglijden
van de gezusters Langrishe" vond de op
zienbarende Britse toneelschrijver Pinter
de stof voor een tv-spel onder dezelfde titel.
Zaterdagavond zet de VARA dit op het
scherm op Ned. II om 20.52 uur. Nog los van
de inhoud ook hierom al interessant, omdat
men Pinter in een kleine rol ook zelf in de
weer kan zien, nl. als dronkeman tijdens
een drinkgelag. Een voor dit tv-spel symbo
lische rol, omdat hij als Shannon halverwe
ge het spel een man neerzet wiens gedrag
parallellen vertoont met de hoofdfiguur,
een louter voor zichzelf levend mens voor
wie de liefde als randverschijnsel fungeer!
Het boek en daarmee dit tv-spel handelen over
de half wezenlijke relatie tussen de duitse stu
dent Otto Beck (Jeremy Irons) en ene Imogen
Langrishe, een rol van Judi Dench. Imogen
bewoont met haar twee zusters Helen en Lilly
(Annette Crosbie en Susan Williamson) een
landhuis in Ierland, waar dit verhaal speelt. Zij
bewegen zich, of beter staan stil in een eigen
gesloten wereldje waartoe anderen geen toe
gang hebben. Lilly blijft een schimmige figuur.
Helen vermeit zich in muziek en lectuur en
toont grote heimelijke interesse in de liefdes
brieven die Imogen schrijft, maar nooit ver
stuurt Hiermee is de leefwijze van de zusters
getekend met Imogen als enige die een ope
ning naar buiten zoekt, maar nochtans niet ra
dicaal breekt met het steriele gedoe in het
landhuis. Zij laat zich leiden door de omstan
digheden, schept zichzelf geen mogelijkheden,
maar wacht tot deze zich voordoen. Dat ge
beurt als Otto Beek binnen gezichtskring en
handbereik verschijnt, die tijdelijk zijn intrek
neemt in de portierswoning. Hij maakt studie
van de Ierse taal en folklore en wil daarop
Ïromoveren in Freiburg. Zijn verblijf in het
erse wenst hii dan ook beperkt te houden,
hoezeer hij zich daar ook helemaal in stort,
waarvoor model staat zijn benadering van
Imogen, veel bruusker dan zij zich had voorge
steld. Haar afwerende gebaren passen psycho
logisch niet alleen in deze beginnende relatie,
maar duiden ook op haar isolement waaruit zij
Judi Dench als Imogen en Jeremy Irons al
ven verzeild raken.
zich niet voetstoots wil laten verwijderen. Zn
loopt meer dan zij zich bewust is in het gareel
van haar eigen leefwijze en die van haar zus
ters. Daar is het in dit spel om begonnen. De
student Otto Beek wordt afgeschilderd als een
egocentrisch heerschap, dat de zaken des le
vens naar zijn hand zet zonder zich om de ge
voelens van anderen te bekommeren, maar in
wezen gaat het om twee mensen die moeilijk
uit zichzelf treden.
En daarmee is dit boek omgebogen naar een
Pinteriaans drama. Eerst en vooral door de
de student Otto, die tijdelijk in eikaars le-
dialogen, die in een verhevigde vorm het langs
elkaar heen praten behelzen. Zowel Otto als
Imogen hebben het voortdurend over zichzelf,
twee levensgebieden die weinig raakvlakken
gemeen hebben, ook al hebben er amoureuze
grensoverschrijdingen plaats, die meer sugge
stief dan plastisch in Deeld zijn gebracht en
waarin vervloeiende overgangen iets duidelijk
maken van de onoverbrugbare afstanden tus
sen die twee. Zo bijv. hoort men Otto en Imo
gen nog in gesprek met elkaar, terwijl de ca
mera alweer in de kamer van Helen vertoeft
en daarmee de verscheurdheid van die twee
werelden in een onthullend licht plaatst.
Pinter is wel eens dubbelzinnigheid verweten.
Als zodanig leert men hem in dit tv-spel ken
nen. Hij verweert zich tegen deze kwalificatie
met het argument, dat het leven zelf dubbel
zinnig is, dat elk mens gedoemd is zich jegens
de ander dubbelhartig op te stellen, omdat pa
rallelle levens niet bestaan. In hoeverre kan
men blijvend tot elkaar komen? Pinter zegt
ook, dat hij geen gesprekken tussen mensen
verzint. Hij brengt wel twee mensen bij elkaar
vanuit een verschillende situatie en noteert
dan hoe die twee tegen elkaar praten. Hij
noemt dat een proces, dat helemaal buiten
hem, de schrijver, om zich afspeelt. Als je van
uit een bepaalde opstelling als schrijver een
stuk ontwerpt, dan hou je je met abstracties be
zig, vindt hij. Daarvoor noemt hij het leven
een veel te concrete aangelegenheid. Hij zegt,
dat men hem er niet op zal kunnen betrappen,
dat hii hogere motieven voorop stelt. De na
tuurlijke strevingen bieden hem schrijfstof ge
noeg. Dit leidt tot een grote vrijblijvendheid in
zijn teksten en in de benadering van zijn on
derwerpen, speciaal in wat hij nu onder han
den heeft. Daar staat tegenover dat hij zijn
personages kies behandelt, meer mikt op de
ontleding van hun karakters dan op de onthul
ling van hun lijfelijke activiteiten. Men krijgt
als gevolg van Pinters opstelling echter geen
mensen te zien die gegrepen zijn door diepere
beweegredenen. In dit geval hadden die Otto
en Imogen bij elkaar kunnen houden. En daar
mee ontwikkelt hun samengaan zich tot een
verhouding zonder veel diepgang, die evenwel
de nodige emotie oproept als de relatie ten ein
de loopt. Zoals ze in eikaars leven verzeild zijn
geraakt, zo zeilen ze er ook weer uit.
Ook dat zou men Pinteriaans kunnen noemen,
het onvermogen van mensen om elkaar te be
reiken. En dan vooral daarvoor de sfeer te
scheppen waarin de woorden doelloos langs el
kaar heen glijden, twee talen uit twee verschil
lende werelden. De student Otto komt duide
lijk als niet sympathiek in dit spel naar voren,
maar Imogen zit gevangen in een leven, waar
naar de titel van dit spel verwijst.
TON OLIEMULLER a
Waarschijnlijk geïnspireerd
door het succes van Ingmar
Bergmans „Scènes uit een
huwelijk", waarin de
Zweedse actrice Liv Ulmann
de hoofdrol vertolkte, werd
er in Duitsland onder de ti
tel „Szenen einer Familie"
(Een vrouw blijft een
vrouw) een serie gemaakt
met Lili Palmer. Hierin
ging het echter niet om hu
welijksproblemen maar om
moeilijkheden binnen het
gezin.
De in 1914 in Oostenrijk ge
boren Lili Palmer heeft van
kindsbeen af op' het toneel
gestaan en vanaf haar jeugd
jaren in films optreden. Zij
heeft zoveel gevoel voor hu
mor, vakmanschap en char
me dat zij de meeste uiteen
lopende vrouwenkarakters
kan neerzetten. In „Een
vrouw blijft een vrouw"
toont Lili Palmer die veel
zijdigheid als de echtgenote
van de geleerde dr. Schwarz
en als moeder van vier kin
deren. Met liefde en begrip
weet zij de problemen in
haar gezin op te lossen en
daardoor werd zij Duits-
lands populairste tv-moeder.
Ned. 1.19.50 uur.
Worzel Gummidge
Worzel verlangt naar tante
Sally. Maar het vervelende is,
dat hij niet weet waar zij uit
hangt. Ook mr. Shepherd
heeft daar geen idee van en
probeert tante Sally samen
met de politie op te sporen.
John en Sue zijn de enigen die
precies weten, waar zij zich
bevindt en verklappen hun
geheim aan Worzel.
Ned. 1,19.00 uur.
Mork en
Mindy
Als Mindy met haar ouders
een weekeinde bij een familie
lid op bezoek gaat, weet Mork
met zijn tijd geen raad. Wan
hopig gaat hij naar buurman
Bickley, die hem voorstelt
naar een bar te gaan. Daar lo
pen zij de charmante Lisa en
Penny tegen het lijf, die er wel
voor voelen om de avond op
een aangename wijze in het
huis van Bickley door te bren-
lied. 1,19.25 uur.
Cliff Richard.
Brainwave
De popzanger Jimmy Goldano
wordt door zijn manager met
vakantie naar de Ivoorkust ge
stuurd. Daar maakt hij kennis
met Pierre en Helene Ver
meer. Jimmy's plotselinge
zelfmoord, waar de publici-
teitsmachinerie meteen op in
haakt, wordt door Pierre niet
zo maar geaccepteerd.
Ned. I, 20.55 uur.
Cliff Richard
Herhaling van een optreden,
dat de Engelse zanger Cliff Ri
chard verzorgde tijdens de
shów ter gelegenheid van het
vijftigjarig bestaan van de Ne
derlandse Jeugd Herberg Cen
trale.
Ned. I. 21.50 uur.
De vondelinge
Margaret houdt het niet meer
uit in het afschuwelijke Lu-
kasweeshuis. Op een avond
lukt het haar om samen met
Peter en Horatio te.ontsnap
pen. Op Jems boot vinden zij
onderdak en werk, echter niet
voor lang.
Ned. II. 19.25 uur.
David Copperfield
Meneer Murdstone stuurt Da-
leder hoe) uur nlauws. KRO: ie.il Echo.
18.21 En zo hoort het ookt 16.58 Markl-
ber. Ism. KNBTB. 19.02 Punt UK. 19.55
Overweging. 20.03 Van Oud Zeer lot Zeer
Oud. 21.02 Nine O'clock Jazz. 22.02 Zilver-
dael, muzlok-sprookie. NOS: 22.45 Olym
pisch Journ. 23.03 Met het oog op morgen.
VPRO: 00.02 Vreemd gaan In de nacht.
HILVERSUM 2
VOO: 18.00 staandeblj. OVERH.VOORL:
Lili Palmer geeft blijk van haar veelzijdige acteertalent in
„Een vrouw blijft een vrouw".
