Mgr. Gijsen distancieertzich
van nota voor Romeinse
bisschoppensynode over het gezin
Een leerzaam
dagje in
prachtige
natuur
Gereformeerd
lidmaatschap
van Gos aan
zijden draad
KORTE METTEN
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 1 AUGUSTUS 1980 PAGINA
BINNENLAND
OPENLUCHTMUSEUM IN
ARNHEM
De bisschop van Roermond, mgr. Gijsen,
heeft zich gedistancieerd van de reactie van
de Nederlandse bisschoppenconferentie op
de „lineamenta" (werkdocument) voor de
vijfde algemene bisschoppensynode over de
taken van het christelijk gezin in de wereld
van vandaag".
De perschef van het bisdom Roermond heeft
dit medegedeeld. Hij zei ook, dat mgr. Gijsen
het Vaticaan heeft doen weten, dat hij positief
staat tegenover genoemde „lineamepta", die
vorig jaar aan de bischoppenconferenties van
de verschillende landen zijn gestuurd met het
verzoek om commentaar. Op grond van dit
commentaar kan dan het definitief werkdocu
ment voor de synode worden vastgesteld.
De Nederlandse reactie is vervat in een nota,
die wij in ons blad van dinsdag uitvoerig heb
ben weergegeven. Dit antwoord vanuit Neder
land is geformuleerd door dr. A. Vermeulen,
studiesecretaris van het Secretariaat van de R.
K. Kerkprovincie, in samenwerking met een
groep specialisten op het gebied van huwelijk
en gezin.
Naar aanleiding hiervan zegt de persdienst
van de kerkprovincie desgevraagd, dat de nota
niet moet worden gezien als een officieel docu
ment van de bisschoppenconferentie, maar als
een bijdrage nuttig voor de synode. De nota
moet in november van het vorig jaar al in de
bisschoppenvergadering besproken zijn. Zij
heeft daar kennelijk geen problemen opgele
verd en is gewoon doorgestuurd naar Rome.
Het gaat dan ook om commentaar op een voor
lopig stuk van de synode.
Als voornaamste punt van kritiek geeft de
nota, dat het ontwerp-werkdocument te weinig
is geschreven vanuit een pastoraal blikveld.
IJet zou zodanig herschreven moeten worden,
dat gelovigen hun eigen situatie erin terugher-
kennen. Het moet niet zozeer worden geschre
ven vanuit het gezichtspunt en de zorg Van de
kerkelijke leiding, maar meer vanuit de bele
ving van de mensen zelf. Ook zou er aandacht
moeten zijn voor het feit, dat er binnen theolo
gie en pastoraat vaak andere opvattingen en
praktijken bestaan dan de officiële kerkelijke
leer aangeeft. Het is ook niet goed, aldus de
nota onder meer, dat mensen met officiële uit
spraken van het kerkelijk leergezag moeten
omgaan, alsof ze allemaal onfeilbaar zijn, zelfs
wanneer algemeen wordt aangenomen, dat ze
dat niet zijn.
Namens de Nederlandse bisschoppenconferen
tie zal mgr. Ernst, de bisschop van Breda, aan
de bisschoppensynode deelnemen, die op 27
september begint. Kardinaal Willebrands zal
ook aanwezig zijn en wel als voorzitter van het
secretariaat voor de eenheid van de christe-
Paus Johannes Paulus II,
die direct na zijn terugkeer
uit Brazilië naar Castelgan-
dolfo is vertrokken, maakt
daar niet alleen druk ge
bruik van zijn privé zwem
bad, maar bereidt, ook een
nieuwe encycliek voor, zo
meldt onze correspondent
in Rome. Deze encycliek zal
gewijd zijn aan het toene
mende geweld in de wereld
en ook uitvoerig aandacht
schenken aan de bevrij
dingstheologie. Verder be
reidt de paus een aantal
wijzigingen in de curie
voor, alsmede een hervor
ming van de financiële in
stellingen van de Heilige
Stoel.
Van 4 tot 7 augustus brengt
het hoofd van de Ahmadiyya-
beweging in de islam, Hazrat
Mirza Nair Ahmad, een be
zoek aan Nederland. Hij is de
derde opvolger van de stich
ter van de beweging, Hazrat
Mirza Ghulam Ahmad en
brengt een bezoek aan ver
scheidene landen. In Den
Haag is aan de Oostduinlaan
een moSkee gevestigd van de
beweging, die in verscheidene
delen van de wereld vijftig
centra heeft. Zij heeft honder
den moskeeën gebouwd als
ook een groot aantal zieken
huizen en educatieve instel
lingen.
Naar aanleiding van een
verzoek van de regering
van Zimbabwe aan de bis
schoppen van dat land om
behulpzaam te zijn bij de
wederopbouw, stelt de kat
holieke stichting „Mensen
in Nood" in Den Bosch
750.000 gulden beschikbaar.
Dit geldt wordt gebruikt
voor de opvang en integra
tie van ongeveer een half
miljoen mensen, die ge
vlucht of ontheemd waren
tijdens de strijd om de onaf
hankelijkheid. Dit werk
wordt onder meer uitge
voerd door het sociaal bu
reau van de bisschoppen.
Voor de hulp aan de slacht
offers van de droogte en de
hongersnood in Noord west-
Kenia geeft „Mensen in
Nood" 250.000 gulden. Voor
de hulpverlening in de Mid-
denamerikaanse staten El
Salvador, Guatemala en Ni
caragua stelt de organisatie
meer dan een half miljoen
gulden beschikbaar.
De capucijn John Aloysius
Ward (51) is benoemd tot toe
gevoegd bisschop met het
recht van opvolging van bis
schop Langton Fox van Me-
nevia (Wales), die een jaar ge
leden door een hartaanval is
getroffen. Ward is al tien jaar
een van de acht adviseurs van
de algemeen overste van de
orde der capucijnen in Rome.
Hij wordt de tweede francis
caan in de bisschoppenconfe
rentie van Engeland en Wa
les. De ander is John Jukes,
hulpbisschop in Southwark.
Naar aanleiding van het
feit, dat het drie eeuwen is
geleden, dat hun congrega
tie door de heilige Jean
Baptiste de la Salie werd
gesticht beleggen de „Frères
des Ecoles Chrétiennes" of
tewel de broeders van de
christelijke scholen in Pa
rijs een wereldcongres. On
der voorzitterschap van hun
algemeen overste José Pa-
blo Basterrechea houden de
1800 afgevaardigden uit vie
renveertig landen zich bezig
met de voornaamste denk
beelden van hun stichter,
alsmede met de vraag hoe
deze ideeën in onze tijd
kunnen worden verwezen
lijkt. Jean Baptiste de la
Salie ontfermde zich vooral
over die jongeren, die dóór
de maatschappij van hun
tijd niet werden geaccep
teerd.
De directeur van de katholie
ke radio-omroep in Santiago
de Chile, Guillermo Hormaza-
bal, en de directeur van de
katholieke radiozender van
Punta Arenas, Mario Romero-
Estrada, zijn in het centrum
van de stad door onbekenden
ontvoerd. Zes mannen dwon
gen beiden in eèn auto te
stappen. Tot nu toe ontbreekt
van hen elk spoor. Het Chi
leense ministerie van Binnen
landse Zaken heeft verklaard,
dat „geen enkele van de vei
ligheidsdiensten van de rege
ring de mannen heeft aange-,
houden".
Het lidmaatschap van de Nederlandse Gereformeerde k
ken van de GOS, de Gereformeerde Oecumenische Syna
hangt aan een zijden draad, volgens de voorzitter van
synode van de Gereformeerde Kerken in Nederland, ds.
C. Hofland.
Hij zei dit naar aanleiding van het rumoer, dat binnen
gereformeerde kerken is ontstaan rond de opstelling van
Nederlandse delegatie tijdens een discussie in de GOS ov
de homofilie en de kerk, in de vergadering van de G(
kortgeleden in Nimes. L*
Ds. Hofland zei, dat men niet abrupt uit de GOS weg kon
pen. „Maar als dit zo doorgaat zullen we niet lang meer
kunnen blijven". Hij had weinig goede woorden over v<
het peil van de discussie over homofilie tijdens de vergal
ring in Nimes. „Ik had de indruk, dat ze niet wisten waai
ver ze spraken. Ze hebben alleen een zwart beeld van so<
mie, zoals ze dat noemden en dat was het enige waarover jeu
wilden praten". Veel afgevaardigden verklaarden geen fc e
mofielen te kennep of in hun kerk te hebben. M
eefi
Ds. Hofland zei nadrukkelijk, dat de Nederlandse afgeval
digden tijdens de synode in Nimes geen woord hebben I et i
ruggenomen van een besluit, dat in de Nederlandse syno e, e
in november is genomen. „Toen werd besloten, dat we b ha,
als volwaardige mensen en leden van de gemeenschap t e
heiligen aanvaarden en dat hebben we op geen enkele,wj ik 1
en met geen enkel woord teruggenomen'aldus ds. Hoflaii ide
De was doen, dat was me
wat vroeger. Het opwarmen
van het water, het wassen in
etampkuipen, het bleken,
blauwen en mangelen kost
ten een ïyasserij dagen werk.
En dat is wel wat anders dan
met de volautomatische was
machines die zo'n karwei te
genwoordig in een paar uur
klaren. Nee, vroeger moest
er wel wat harder worden
aangepakt. En niet alleen bij
het wassen, zo blijkt bij een
bezoek aan het Openlucht
museum in Arnhem.
In dat rijksmuseum voor
volkskunde kun je een heel
leerzaam dagje doorbrengen.
Oude boerderijen, huizen en
bedrijfsgebouwen staan daar
te pronk tussen talloze hoge
bomen, weilanden en akkers.
Er zijn er meer dan honderd
van die huizen en boerderijen
naar het Openluchtmuseum
overgebracht dus er valt meer
te zien dan we hier kunnen
opnoemen. Maar een bezoek
aan de bakker mag u evenmin
missen als een bezoek aan de
papiermolen, waar men kan
zien hoe papier wordt ge
schept.
In het dorpsschooltje uit het
Drentse Lhee (1750) krijg je
echt te doen met die bloedjes
van kinderen die daar onder
meer met de plak te maken
kregen. Maar anderzijds wa
ren de duiventillen van vroe
ger heel wat fraaier dan de
hokjes die tegenwoordig de
daken „sieren". En over fraai
gesproken, de pronkkamer uit
Hindeloopen is ook niet mis
en dat geldt al evenzeer voor
de Zaanse huisjes met hun
ophaalbrug en talloze molens.
Een deel van al dat moois
staat er reeds een hele tijd. In
1912 stichtte ene Frederic
Adolphe Hoefer de Vereeni-
ging „Het Nederlandsch
Openluchtmuseum". Hij wilde
in Nederland ook een open
luchtmuseum zoals Stockholm
er een had. Hoefer kreeg in
.1914 dertig hectare grond in
erfpacht van de gemeente
maanden juni, juli en augustus
tot 17.30 uur. Gratis toegang
op woensdag - een regeling
die geldt voor rijksmusea -
geldt niet voor het Openlucht
museum.
De toegangsprijzen zijn als
volgt: drie gulden voor vol
wassenen; kinderen jonger
dan 18 jaar, invaliden en 65-
plussers betalen een gulden
per persoon. Er is een gezins-
kaart voor een gezin met kin
deren jonger dan 18 en die
kost, ongeacht de grootte van
het gezin, zeven gulden. Voor
gezelschappen gelden geredu
ceerde tarieven. In oktober
hebben kinderen tot 18 jaar
gratis toegang en betalen vol
wassenen een gulden.
Voor de tentoonslelling van
streekdrachten moet apart
worden betaald: een kwartje
voor volwassenen en een dub
beltje voor kinderen tot 12
jaar.
Er worden rondleidingen ge
geven maar het aantal gidsen
is beperkt. Vandaar dat men
dit niet van tevoren kan reser
veren. Wie een rondleiding wil
moet zich bij aankomst even
wenden tot de „sector over
dracht" in het Ingangsge
bouw. Wèl te reserveren zijn
rolstoelen, waarvan er een be
perkt aantal beschikbaar is.
Even bellen (085-452065) en
er staat er een klaar. Het ter
rein kent nauwelijks drempels
en er zijn aangepaste toilet
ten.
Heilig Land Stichting
Wie na uren rondlopen nog
niet moe is, kan misschien een
kleine twintig kilometer door
rijden naar de Heilig Land
Stichting en het nabijgelegen
Afrika-museum. Het ligt even
buiten Berg en Dal, van Nij
megen uit gezien richting
Groesbeek. In een prachtige
omgeving heeft men getracht
de beelden waarover de Bijbel
spreekt aanschouwelijk te ma
ken. Er zijn tenten van geiten
haar te zien, zoals de noma
den die van oudsher gebrui
ken. Er is een oosterse her
berg, de overnachtings
van de karavanen;
oosters dorpje met de i
bron, huisjes ingericht ir
terse stijl, een
voorwerpen, huisraad en
bouwwerktuigen.
Behalve met de eigen ai
zijn redelijk wat gratis
keerplaatsen) is de
Land Stichting ook met
penbaar vervoer te be
vanaf het station in Nijrr
Men neme daar de bus
richting Groesbeek (elke
tig minuten vertrekt er e
stapt uit bij de halte
Land Stichting. Aan de
is voor een gulden een t
verkrijgbaar met uitleg
de bezienswaardighede
met uitgestippelde r(
Wat de toegankelijkheid-
gehandicapten betreft: Jnc
minimaal. Er zijn welifat
geen drempels, maar de
Berg en Dal zegt het al: I
stijgen en dalen door een A
achtig terrein. Vandaar**,
men een actie begonni.
voor een aangepast vo«|r«
voor invaliden. Daartoe
er een grote collectebus I
vorm van een autobus fcf|l
kassa. *-*]
De Heilig Land Stichting
bezoeken van Pasen tot WA
vember. De toegangspitor
zijn als volgt: 4,50 vooiwet
wassenen; 3,50 voor 65-den
sers; een rijksdaalder slei
kinderen tot 13 jaar en kan
groepen zijn er aparte gek
ven. Voor verdere inforfiaa
kan men bellen: 080-228trel
Voorts ligt op ongeveer^^
meter van de Heilig
Stichting het Afrika Mui
waar op het ogenblik de
toonstelling Michezo
gehouden. Hier kan men|
met wat voor onvoorste»
eenvoudige middelen kind
in Afrika hun speelgoed;:
ken. Middelen die bij oni
woonlijk in de asemmet
rechtkomen, worden in d
rikaanse landen uit pur<;
moede maar desalniet
met succes aangewend
kinderspeelgoed. j f
LONNEKE VAN K i
Zeer bezienswaardig in het Openluchtmuseum in Arnhem is een Zaanse wijk.
Vroeger wisten ze nog eens hoe een duiventil er uit moest zien.
Arnhem (later werden dat 44
hectare). Zes gebouwen wer
den er naar overgebracht en
het Openluchtmuseum was
een feit in 1918. Vanuit vrijwel
alle delen van Nederland von
den nieuwe aanwinsten hun
weg naar Arnhem: authentieke
boerderijen uit de Achterhoek,
Twente en Zuid-Limburg;
windmolens uit Zuid-Holland
en Friesland; de al genoemde
papiermolen is afkomstig van
de Veluwe. Ook „echt" (en
dat maakt het museum zo „le
vend") zijn de blekerij, de
bierbrouwerij, olieslagerij en
klompenmakerij. Verder kwa
men er een vissershuisje, kle
derdrachten, oude voertuigen
en gereedschappen. Boven
dien kreeg het Openluchtmu
seum een prachtige kruiden
tuin.
En toen kwam de Tweede We
reldoorlog. Op 23 april 1941 is
het uit met het „particuliere
initiatief" en neemt het rijk (of
misschien moet je zeggen das
Reich) de zaak over. De offi
ciële naam wordt Het Rijks
museum voor Volkskunde
„Het Nederlands Openlucht
museum". Ongeschonden
kwam het niet uit de oorlog.
Er werd, zoals overal elders,
een enorme ravage aangericht
en een heleboel ging verloren,
zoals bijvoorbeeld de unieke
kostuumcollectie. Maar na de
wereldbrand toog Nederland
vol energie aan het werk om
te herstellen wat te herstellen
was. Zo ook de mensen van
het museum en al in 1946 kon
het wordpn heropend. Vanaf
dat moment wordt de collectie
steeds groter: boerderijen uit
Overijssel, Noord- en Zuid-
Holland, Drente, Gelderland
en Noord-Brabant, Friesland
en Groningen. Er komt een
poldermolen, een handboog
schietbaan, een wegkapelletje
met een tolhuisje, een smede
rij en een herberg. De kos
tuumcollectie wordt opnieuw
opgebouwd. En dat het mu
seum een levend stukje Ne
derland is. blijkt uit het feit
dat het ook aan rampen niet
ontkomt: in 1970 gaat een
deel van de Zaanse buurt ver
loren door brand. Je ziet er nu
niets meer van, maar twee
unieke huisjes (een schoen
makershuisje en een tabaks
winkel) bleken niet meer te
vervangen. Tot zover een
stukje geschiedenis.
De bedoeling van het museum
is een goed beeld te geven
van het dagelijkse leven van
de Nederlanders; van hun le
ven, wonen en werken in een
niet al te ver verleden.
Wie het museum met een be
zoek vereert kan aan de kassa
het best een gidsje kopen,
waarin wandelingen zijn aan
gegeven van één, twee en vier
uur en waarin allerlei bijzon
derheden zijn vermeld over de
bezienswaardigheden.
Spierkracht
Wie dit seizoen nog gaat kan
bovendien nog de tentoon
stelling „Van spierkracht tot
krachtwerking" zien. Uit die
expositie wordt nog eens erg
duidelijk hoeveel minder dan
onze voorouders wij onze
spieren hoeven te gebruiken.
Eeuwenlang moesten mannen,
vrouwen en kinderen met hun
spierkracht gereedschap en
werktuigen bedienen; met
Om een indruk te wekken van het oude Palestina zijn in de Heilig
Landstichting oosterse straatjes en dorpjes nagebouwd.
draaien, rukken, trekken, du
wen, stampen en trappen
moest het werk worden ge
daan. De enige hulp die men
ter beschikking had bestond
uit paarden, draaiende wieken
en wentelende waterraderen.
En moet je ons nu zien; in be
trekkelijk korte tijd konden
-een hereboel zware, en vaak
vervelende karweitjes worden
overgenomen door apparaten
en machines. Welke verande
ringen deze omwenteling op
de mens had, kan op de ten
toonstelling worden gezien die
tot 1 november in het Open
luchtmuseum wordt gehou
den.
Het Nederlands Openluchtmu
seum ligt aan de noordrand
van Arnhem, vlakbij de E36
(autosnelweg van Utrecht naar
Oberhausen, eerste afslag
naar Arnhem, borden Arnhem
volgen én dan ziet u op een
gegeven moment vanzelf de
speciale wegwijzers met de
blauw-witte molen). Vanaf het
station Arnhem is het museum
bereikbaar met trolleybus nr.
3, richting Alteveer. De busrit
duurt ongeveer een kwartier.
Bij de ingang is een ruim par
keerterrein aanwezig (parke
ren kost 1,50).
Het museum is geopend van 1
april tot 1 november, dagelijks
van 9 tot 17 uur, 's zondags
van 10 tot 17 uur en in de
