Sterrekunde is
en soort koorts..
Zonnig Leids festijn vraagt om herhaling
Wanda Koppenol
werd Leids
Bloemenmeisje
-c
p/cGIO
LEIDSE COURANT
MAANDAG 28 JUU 1980 PAGINA 3
yIEK DE KORT, VOORZITTER WERKGROEP METEOREN IN LEIDEN:
rDEN „Wie zich in de
>rrekunde gaat verdiepen,
een soort koorts. Je
steeds meer weten,
>pt boeken en een teles-
en zit 's nachts uren
de hemel te turen. Men-
verklaren je voor gek,
5 Hobtjaar dat helpt niks. Je gaat
't daarentegen steeds leu-
19 3ir vinden. Er zijn zoveel
j. en \agen die je je kan stellen.
vveerbé het geeft veel voldoening
Rotstad en toe een antwoord te
00 0,ljnden. In meteorieten (me-
tren, van miljoenen jaren
.d, uit een donkere uithoek
I.30 Spin fjei heelal, die niet hele-
verbranden in de
'desfmpkring en op de aarde te-
Daarnlcht zijn gekomen - red) zijn
'voorbeeld aminozuren ge-
den en aminozuren zijn
/isie-uiieer de elimentaire bouwste-
Mosk$n van leven. Zijn deze eli-
jentaire levensvormen in
0jT/i stuk steen aanwezig dan
ijn je aannemen dat er er-
*ns op andere planeten le-
)n moet zijn. Voor mij staat
•t tenminste wel vast Kijk,
iets is een fascinerend ge-
'en natuurlijk. Er zijn dan
>k veel mensen in de sterre-
ride geïnteresseerd en ie
idt sterrekundigen in alle
>n van de bevolking. De
'ger ïéeste sterrekundigen zijn
15 bateurs. Er zijn maar wei
professionals. Het aantal
nkind^Ien in deze beroepssector
I beperkt. Het bestuderen
an het zonnestelsel is name-
erg arbeidsintensief, je
•t er 's nachts voor buiten
Gevaten en het levert eigenlijk
fotief weinig resultaten
Leidenaar Niek de Kort,
■t moge duidelijk zijn, is
Jn van die mensen die zich
^^intensief met sterrekunde be-
ipiscnS^oudt. Hij is dan ook voor-
- i|tter van de Leidse Werk-
ep Meteoren.
werkgroep, die weer een
iderdeel is van de Neder-
ndse Vereniging voor
10 Mei
Weer- en Sterrenkunde, deed
er onlangs kond van dat we
de komende weken kunnen
rekenen op heel wat 'vallen
de sterren' aan het firma
ment. De aarde trekt op het
ogenblik door een vrij dichte
zwerm van hemelgruis. Op
11 en 12 augustus stuit onze
planeet op het dichtste deel
van die zwerm en worden we
gebombadeerd door duizen
den brokken steen van ko
meten afkomstig. In de
dampkring verbranden deze
stukken steen, meteoren ge
noemd, door de grote wrij
ving met onze luchtlaag. Het
gebeurt maar zelden dat de
stenen ook de grond raken.
'Vallende sterrenzijn meteo
ren die in helderheid vaak te
vergelijken zijn sterren die
we aan de hemel zien. Het
licht dat we waarnemen is
het verbrandingsproces van
het stuk hemelgruis. Meestal
is dit binnen 1 2 seconden
afgelopen. Bijna dagelijks ko
men dergelijk brokstukken
in onze dampkring en op zich
is het ook niets bijzonders.
Deze 'vallende sterren' kun
nen echter vaak moeilijk ge
zien worden omdat de maan
te veel 'tegenlicht' geeft. Het
komt ook wel eens voor dat
er spectaculair heldere mete
oren zijn, die evenveel licht
geven als de volle maan.
Deze meteoren worden ook
wel vuurbollen genoemd.
30 Pref
Spoor
plscf
Het komt daarbij soms voor
dat zo'n brok steen (vuistgro
te) een nalichtend spoor ver
oorzaakt dat minutenlang
zichtbaar blijft. Ook zijn er
wel complete explosies die
sterk doen denken aan vuur
werk. Zulke spectaculaire
verschijningen gaan meestal
vergezeld van allerlei sissen
de, knappende geluiden of
doffe dreunen. Reden genoeg
dus om de komende weken
eens wat nachtelijke uurtjes
te besteden aan het hemeltu-
rvn. Op 11 en 12 augustus is
het helemaal goed te zien
omdat het dan tevens 'nieu
we maan' is en er weinig te
genlicht te verwachten valt.
De werkgroep Meteoren, die
de hemelgruisregen van de
komende tijd bekend maakte,
heeft ongeveer 100 aktieve
leden. De meeste leden zijn
amateur. Chriet Titulaer is
erelid van de werkgroep. De
huidige voorzitter Niek de
Kort is één van de weinigen
die van zijn hobby zijn werk
heeft kunnen maken. In de
vierde klas van de lagere
school begonnen de sterren
hem al te intrigeren. Hij
leende wat boeken van de bi
bliotheek en al snel werd hu
tje bij mutje gelegd om een
telescoop te kopen. Door het
ding kijkend herkende hij de
hemelichamen uit de boeken
en er kwamen steeds meer
vragen bij hem op.
Knobbel
Sp de middelbare school
eek hij een knobbel voor
natuurkunde en wiskunde te
hebben en een universitaire
studie over de sterren lag
voor de hand. Niek zit voor
zijn doctoraalexamen, maar
de NOS neemt hem geheel in
beslag. In zijn kamer in het
Huygenslaboratoriuin houdt
hij zich nu al twee jaar bezig
met het samenstellen van het
cursusboek en het cursuspro
gramma van Teleac. De cus-
rus die op 30 november be
gint gaat in op veel vragen
van het geïntersseerde ster-
rekijkende volkje, maar ook
van degene die er nog niet
zoveel van afweet Het wordt
geen oppervlakkige cursus.
Er wordt ingegaan op vragen
alswat zijn zwarte gaten,
hoe zien sterrestelsels eruit,
wat zijn quasars, hoe de le
vensloop van de sterren Is
(want sterren worden in nes
ten geboren en overlijden
ook weer), de Invloed van de
zon enz. Ook was Niek bij de
opnamen aanwezig voor de
teleac-cursus.
„In de sterrekunde bestaan
er eigenlijk nauwelijks gren
zen. De grenzen zijn die van
het bevattingsvermogen. Als
fe iets niet kan verklaren, ga
ie net zo lang op zoek tot er
wel een verklaring te geven
is. De sterrekundigen willen
ook steeds meer zien. Teles
copen moeten beter en ver
der in het heelal kijken. Het
is net als Columbus, die wilde
ook aan de overkant van dat
grote water kijken. Dat heb
ben de sterrekundigen ook.
Er valt namelijk veel te leren
van het kijken naar de ster
ren. Op aarde zitten we bij
voorbeeld met een energie
probleem, vanwege de
schraarste, maar in het heelal
heerst ook een energiepro
bleem. Daar is echter teveel
energie. Als we nu kunnen
nagaan hoe zij aan hun ener
gie komen en wij kunnen het
namaken zouden veel proble
men zijn opgelost. De zon,
bijvoorbeeld, maSkt energie
door het gas dat zich op de
zon bevindt, waterstof, om te
zetten in helium. Bij dit pro
ces komt heel veel energie
vrij.
Reuzester
Aangenomen wordt ook dat
de zon steeds groter zal wor
den. Hij zwelt dan op van
een gele dwergster, dat hij nu
is, tot een rode reuzester, dat
hij over enige miljarden ia-
ren zal zijn. De zon zal dan
zoveel kracht hebben dat de
aarde verschroeid. Die veel
heid aan energie in het heel
al wordt reeds enige tijd be-
Niek de Kort 'projecteert' de zon. De voorzitter van
de Leidse wekgroep meteoren heeft van zijn hobby
zijn vak kunnen maken.
studeerd. In theorie Is het al
mogelijk om uit water, via
kernfusie, energie te halen.
De beperkingen die bestaan
om het toe te passen zijn
slechts van praktische aard.
Er wordt al druk mee geex-
perimenteerd. Ik verwacht
dat het over een jaar of veer
tig ook praktisch mogelijk zal
zijn om uit water energie te
halen en dat is natuurlijk een
schitterend idee. Geen ge
vaarlijke afvalstoffen en ge
noeg goedkope grondstof",
aldus Niek de Kort.
Meer over al dit soort onder
werpen is te horen en te zien
vanaf 30 november bij de te-
leac-cursus van de NOS. Om
er vast een beetje 'in' te ra
ken zijn de komende weken
uitermate geschikt om de he
mel eens te bestuderen nu
die vol 'vallende sterren' Is.
Wanneer er opvallende me
teoren aan de hemel verschij
nen, stelt de werkgroep het
op prijs als men dit even
meldt. Er moet dan plaats en
tijd genoteerd worden, waar
de meteoor verscheen. Hoe
meer inlichtingen er gegeven
kunnen worden hoe waarde
voller de waarneming is.
Voor reakties en informatie
kan geschreven worden naar
Werkgroep Meteoren,
NVWS, Postbus 3227, 2301
DE in Leiden of naar de
Sterrewacht Leiden ter at
tentie van Niek de Kort,
Postbus 9513, 2300 RA, Lei-
de.o.
SYLVIA VAN LEEUWEN
Manifestatie
De Werkgroep Indianen Projekt houdt in samenwerking
met de Werkgroep Indianen Leiden van 29 juli tot en met
2 augustus in de Mozes- en Aaron kerk in Amsterdam een
manifestatie. De manifestatie is bedoeld om meer bekend
heid te geven aan de problematiek wan de indianen in
noord-, midden- en zuid Amerika. In de kerk zijn verschil
lende stands ingericht en men kan er naar verschillende
fotoreportages, etsen en schilderijen kijken.
Manifestatie (2)
Er zullen verschillende films gedraaid worden en Indiaan
se muziek zal te beluisteren zijn. Op vrijdag 1 augustus
treedt de Chileense Mapuche-Indiaan Rafaël Railaf op met
zang en dans. De acteur Peter van der Linde zal zaterdag 2
augustus Indiaanse sprookjes vertellen. Gedurende de hele
week Zijn er verschillende werkgroepen aanwezig die wat
'meer over het Tribunaal, dat van 24 tot 39 november in
Rotterdam wordt gehouden, kunnen vertellen.
poibranden
jStompwijk
Zoeterwoude
hooibroei is zaterdaga-
een hooiberg in brand
'logen aan de Stompwijk-
itg. De eigenaar was af-
dg op het moment dat de
tactpd uitbrak. Het nablus-
van de brand heeft de
ile nacht geduurd. De
bedraagt 50.000 gul*
*n ontdekten de brand en
orte rsc^uw^e de politie. De
,j jen hebben ook het vee uit
y- «allen gehaald en in de wei
iten. Een jaar geleden is de
iberg gebouwd in de on-
delijke nabijheid van het
inhuis. Dankzij de gunstige
d en het snel verschijnen
de brandweer kon erger
rkomen worden,
imorgen rond zeven uur
stond vermoedelijk door
tsluiting brand op de hooi-
Ier van boer T. van Leeu-
Bste1 aan Zoeterwoudse
s" irweg. De heer van Leeu-
;n 1 ging omstreeks tien over
kecen' na ^et me^en- even
dimlen naar ziJn hnnizolder om
a taak te fcontroleren op hooi-
ei. Tijdens deze inspectie
'li P'de Van Leeuwen het
licht aan. Even later bemerkte
hij dat zijn hooizolder in brand
stond. Evenals de brandweer,
kwamen buurtbewoners snel
in actie om de gedupeerde
boer te helpen. De koeien die
zich in het bedrijf bevonden
zijn in veiligheid gebracht
r 2 delijke
■ar langstelling
etl [ua Hortus '80
ÜDEN Ondanks bet
e tale weer dat over het al*
8 Been geen publiek naar
n 0 ttsities lokt, is de Aquari*
ail' tentoonstelling Aqua
1 rtus *80 het afgelopen
1UU tkeinde bezocht door 2100
angstellenden,
tentoonstelling die vrijdag
'Jfr televisiemedewerker
Kg m Bosboom is geopend,
nog opengesteld tot en
t 10 augustus. De expositie
it r18ericht in de Hortus Bota-
nAi us aan het Leidse Rapen-
p* rg 73.
Porno-piraten
in de lucht
LEIDEN - De Leidse PTV-
etherpiraten hebben de Leid
se regio zaterdagavond ver
rast met de tweede illegale
uitzending sinds ze het be
sluit aankondigden om defi
nitief te stoppen met de uit
zendingen op het Leidse ka
beltelevisienet
Het programma bestond zater
dagavond traditiegetrouw uit
een pornofilm. Verder bleken
de piraten het te hebben ge
munt op een Tweede Kamer
lid dat kortgeleden in het par
lement vragen heeft gesteld
over de Leidse pomopiraten.
Ook volgende week staat er
een uitzending van de PTV op
het programma. De PTT is za
terdag rond middernacht met
een peilwagen erop uitgetrok
ken om de piratenstudio te lo-
caliseren. De Leidse politie
werd op verzoek van de PTT
bij deze speurtocht betrokken.
Resultaat: nihil, zoals ook bij
de andere zes uitzendingen
van de PTV.
LEIDEN Precies een
week na het bezoek van de
Haagse rozenkoningin, de
Leidse Michelle I bereikte
de Sleutelstad afgelopen za
terdag een nieuw floraal
hoogtepunt: op het Leidse
Stadhuisplein werd de blon
de en zeer blauwogige Wan
da Koppenol verheven tot
Leids Bloemenmeisje 1080.
Deze gebeurtenis vond
plaats in het meest stralen
de zomerweer en stond in
schril contrast met het ver-
Bloemenmeisje betekende de
opening van „Leiden Bloe-
•menstad", de eerste activiteit
van de commissie Leiden Pro
motion die door middel van
dit soort themaweken de Sleu
telstad in de toeristische
belangstelling wil brengen.
Leiden zal tot en met 2 augus
tus in de bloemetjes worden
gezet met als hoogtepunt het
Rijnsburgse bloemencórso op
zaterdag 2 augustus.
Wanda Koppenol zal waar-
3CI1TU cuuuui OICI I1«
rttsfsfflss Steyss
vorige week. Zij had blijk
baar de toorn van de weer
goden opgewekt door als
Leidse in Haagse dienst in
haar geboortestad te ver
schijnen.
De verkiezing van het Leidse
Wanda Koppenol (midden): Leids Bloemenmeisje 1980.
Deze keer dan eindelijk het
lang verwachte mooie
weer. dat zo broodnodig is
om een straatfestival als
het Leidse Plein Festijn te
laten slagen. Nu hoefde
niemand een (dreigende)
regenbui te trotseren, maar
was het echt aantrekkelijk
om, na de boodschappen op
de markt, op het voor de
gelegenheid ingerichte ter
ras te gaan zitten kijken en
luisteren. Als je tenminste
een stoel kon vinden, want
de hele dag lang was er
vrij veel publiek. Daardoor
kwamen ook de mensen
aan bod, die graag buiten
zitten om naar de mensen
om hen heen te kijken.
De kinderen waren het eerst
aan de beurt met het optre
den van het marionetten
theater IXIXIX. Hoewel het
niet aldoor zo best te ver
staan was voor de wat verder
weg zittende mensen, wast
dat geen bezwaar voor de
kinderen om helemaal „in"
te raken. Ze hielpen natuur
lijk roepen en hadden de
sleutel voor de ontknoping in
handen omdat zij de naam
van de heks konden verklap
pen aan de beer en de clown,
zodat hun vriendinnetje weer
van een konijn teruggetoverd
en bevrijd kon worden. Voor
de volwassenen was het
boeiend om naar de techniek
van het marionetten spelen
te kijken, de spelers waren
dit keer niet verstopt achter
de bekende zwarte doek of
kast.
Om vier uur ging, als eerste
muziekgroep, L. A. Station
Het Leidse Stadhuisplein: afgelopen zaterdag wel echt vol.
uit Zoeterwoude e.o. er flink
tegenaan met een portie ste
vige, recht voor z'n raap ge
speelde rock. Villa vervolgde
het programma met muziek bij Hauser Orkater te liggen,
van een heel ander karakter Vooral de muzieknummers
en toneel. De inspiratie leek waren het sterkste deel van
zowel bij Neerlands Hoop als hun programma.
Zo langzamerhand had het
programma wat vertraging
opgelopen, maar iedereen
vermaakte zich tijdens het
opbouwen en afbreken prima
met ijsjes, pils, limonade en
de „ingeblikte" muziek. Wil
cox Gay begon ca. twintig
minuten te laat, ze seelden
lossere en swingender mu
ziek met veel geslaagde eigen
komposities. Ter afwisseling
trad nu de dansgroep op, die
twee weken geleden ook
speelde. Opvallend was hun
grote concentratie. Leuk was
het laatste stuk, geïnspireerd
op het rondlopen op de
markt.
Jammer genoeg is de periode
tussen zes en acht uur niet zo
erg geschikt om te spelen.
Veel mensen gaan naar huis
om te eten. op het terras zou
eigenlijk de mogelijkheid
moeten bestaan om broodjes
of i.d. te krijgen. Tegen ach
ten werd het steeds voller.
De mensen kwamen af op de
grote attraktie van de avond,
Tutti Frutti, een nieuwe
Haagse groep met Meike
Touw, vroeger bij Gruppo
Sportivo, als zangeres. Door
dat het publiek nogal ver
weg bleef zitten was het
moeilijk om kontakt te leg
gen met het publiek, maar
Meike slaagde er uitstekend
in deze „kloof' te overbrug
gen.
Deze laatste keer dus een
goed geslaagd Leids Plein
Festijn '80. Hopelijk is het in
'81 ook mogelijk dit weer te
organiseren om zo amateur-
groepen eèn kans te geven
om te spelen en de Leidena-
ren, die niet op vakantie zijn,
een gezellige dag te bezorgen.
WIL WALVIS
meerijden in de corso-optocht
Zij werd zaterdag uit 13 meis
jes gekozen. Aanvankelijk was
net de bedoeling van de orga
nisatoren dat de kandidaten
zich op het Stadhuisplein zou
den opgeven maar toen er uit
eindelijk maar twee dames
kwamen opdagen werden de
lieftallige bloemenmeisjes van
het Rijnsburgs bloemencorso
het publiek ingestuurd om
kandidaten te verzamelen. De
deelneemsters werden nogal
bescheiden van bloemen voor
zien (het aantal bloemen dat
werd meegedragen variëerde
van één tot vier) en dat maak
te de taak voor de jury niet
eenvoudig omdat de drie be
oordelende heren de instructie
hadden gekregen om toch
vooral eerst op de bloemen te
letten en dan pas op het uiter
lijk. Na een korte doch hevige
beraadslaging kwam Wanda
Koppenol er als nummer één
uit. Dat leverde haar behalve
de eer ook een reis voor twee
personen naar Londen of Pa
rijs op. Tweede werd Mirjam
Kallenberg uit Leiden, die een
copieus diner voor twee perso
nen in Holiday Inn kreeg aan
geboden en derde werd Anne-
miek Arnoldus uit Leiden. Zij
kreeg twee toegangsbewijzen
voor het concert van „Kissin
de Groenoordhallen. De prij
zen werden uitgereikt door
sp reeks tal meester J. Verplanc-
ke, voorzitter van het Leidse
marktwezen. Hij reikte ook de
troostprijzen uit, cadeaubon
nen voor de overige deelne
mers die beschikbaar werden
gesteld door de marktkooplie-
en, die speciaal voor deze ge
legenheid hun kramen met
bloemen hadden versierd. De
verdere bloemenopmaak van
het Stadhuisplein was voor re
kening van de bloemschikve
reniging Mater Sprenger.
Diefstal
LEIDEN Uit de vitrine
van een juwelierswinkel in
de Haarlemmerstraat zijn
•zaterdagmiddag 15 dames
horloges met een totale
waarde van 3.500 gulden ge
stolen.
De verkoopster van de winkel
constateerde de diefstal nadat
een 'klant' haar bij de toon
bank enige tijd aan de praat
had gehouden om haar aan
dacht van twee' andere man
nen af te leiden. Op dat mo
ment zagen de dieven kans
een greep in de vitrine te
doen.
ADVERTENTIE
VANAVOND
tussen 7 en 9 uur
speciale
inlichtingenavond bij:
ONOCRWUa-IN«TITUUT
|MEAB
O.I.V. M. VAN OER HORST
Herengracht 4 - Leiden
TsL Q7V130660
