ieuw voorstel universitaire
tudie schept ongelijke kanse
„Alsjij nou even
het gras maait,
zet ik vast een
pilsje koud?
Jieuwe raad gaat kostenstijging sociale zekerheid beheersen
Veel te nat,
veel te koud
heel somber
Wraakacties schrikken hypotheekbanken af
JNENLAND
[NISTER PAIS MOET OP STEVIGE KRITIEK REKENEN
^terkere positie
olksgezondhei
bestrijding
g atervervuiling
Veel doorlopers
bij Vierdaagse
van Nijmegen
Heerlijk,helderHeineken.
Bouw: achterstand
van vorige
winter ingelopen
FNV: demonstratie
verontruste leden
gore beledigingr
uueer
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 16 JULI 1980 PAGINA 9
onze parlementaire redactie)
HAAG Het kabinet treft voorbereidin-
om binnen een jaar een onafhankelijke
rolerende instelling in het leven te roepen
Ue sterk stijgende kosten voor de sociale
Irheid beter in de hand moet houden,
tssecretaris De Graaf (Sociale Zaken)
t de Sociaal-Economische Raad gevraagd
om een advies over de betreffende voorstellen.
De nieuwe instelling gaat sociale zekerheidsraad
heten en komt tussen de overheid en de uitvoe
ringsorganen, zoals arbeidsbureau's, in te staan.
Dat gebeurt in het kader van een in voorbereiding
zijnde samenvoeging van een aantal sociale zeker
heidswetten, zoals WAO, AAW en Ziektewet De
raad moet de minister rapporteren over een on
juiste toepassing van de wetten die onze sociale
voorzieningen regelen. Zij zal een aantal regionale
uitvoeringsorganen onder zich krijgen waar men
terecht kan voor alle sociale verzekeringen en an
dere zekerheidsregelingen. Het regeringsvoorstel
gaat er van uit dat in principe op regionaal niveau
de uitvoering van de aow, aww kinderbijslag, wao
en aaw en de werkloosheidsregelingen ter hand
genomen zal worden. Concrete voorstellen wach
ten echter op een beslissing over de samenvoeging
van de sociale zekerheidswetten.
Zowel werkgevers als werknemers zijn er fel te
gen als zij geen rol meer zouden spelen in het
nieuwe controleorgaan, dat vooruitlopend daarop
al vast wordt ingesteld. In het bestaande beheer-
singsorgaan hebben zij allebei een derde van de
zetels, de rest bestaat uit kroonleden. In het kabi
netsvoorstel zal de nieuwe raad bestaan uit uit vijf
onafhankelijke deskundigen. Zij zullen echter (ge
vraagd of ongevraagd) adviezen krijgen van een
college waarin evenveel vertegenwoordigers van
werkgevers als van werknemers zitting hebben.
Minister Pais
)lac 1 HAAG Wie volgend jaar
arts, tandarts of dierenarts
I jaan studeren zal op het v.w.o.
t moeten aanpakken. Want de
rant-student medicijnen tand-
kunde of diergeneeskunde
t, wanneer het door
iter Pais van Onderwijs open
gemaakte toelatingssysteem
It aanvaard, alleen met zeer
ie cijfers de zekerheid dat hij
an deze studies, die gebonden
aan een studentenstop, zal
len volgen. De v.w.o-ers die
met een middelmatige cijfer-
voor een van deze studies aan-
len moeten heel wat geluk
sn om nog ooit arts, tandarts
ierenarts te kunnen worden,
leesten kunnen het dan eigen-
wel vergeten.
jnige kleine mogelijkheid die zo
nd dan nog rest is daadwerkelijk
de praktijk te bewijzen dat hij
v niets anders wil dan bijvoor-
I voor huisarts studeren. Door
aantal jaren een verplegend of
orgend beroep uit te oefenen,
hij alsnog de kans vferwerven om
te loten voor anderhalf procent
het aantal beschikbare studie-
sen in die richting. Wel blijft
zo'n gegadigde, die eigenlijk
arts wilde worden, nog de moge-
eid open om dan maar voor
arts of dierenarts te gaan stude-
of een geheel andere studie te
volgen.
bewindsman heeft maandag jl.,
is bericht een „voorontwerp
wet, houdende machtiging in
ging studenten wetenschappe-
snderwijs" ingediend Een nieu-
i machtigingswet dus, die in de
moet komen van de huidige
tg/die de inschrijving voor numerus
isus-studies regelt via het systeem
|Sj de „gewogen loting".
t denkt zich in zijn plannen ge-
iét
HAAG Minister Ginjaar (volksgezondheid en mi-
zal in de toekomst mede bepalen wat industrieën en
nnen moeten betalen voor de vervuiling van het opper-
itewater. Tot nu toe viel dat helemaal onder de verant-
rdelijkheid van de minister van Verkeer en waterstaat,
zal minister Ginjaar kunnen gaan vaststellen tot hoever de
irvervuiling mag gaan. Voorts wordt hij betrokken bij het
illen van het programma ter bestrijding van watervervui-
dat het rijk elke vijf jaar vaststelt.
)lijkt uit een tweede wijzigingsvoorstel dat minister Tuijn-
(Verkeer en Waterstaat), nu mede met zijn collega Ginjaar,
e Kamer heeft ingediend van de Wet Verontreiniging Op-
laktewateren. De wetswijziging was noodzakelijk rrn het ka-
heeft besloten de positie van Ginjaar op dit terrein bedui-
te versterken.
steund door de beide regeringspar
tijen CDA en VVD. Zij willen vol
gens Pais eveneens van het huidige
lotingssysteem af omdat daarin te
weinig recht gedaan wórdt aan die
v.w.o.-leerlingen die goede resultaten
hebben behaald. In het huidige sy
steem krijgen de beteren alleen een
iets grotere kans om te worden inge
loot en inderdaad is er een groep die
desondanks door het lot telkens weer
uit de boot valt. Een oplossing zou
zijn om jaarlijks een flink deel van de
studieplaatsen te reserveren voor de
genen die al meermalen zijn" uitge
loot. Dit jaar heeft Pais drie procent
gereserveerd voor deze groep. In zijn
ontwerp is daarvan niets meer terug
te vinden.
Het plan van minister Pais dreigt
naar een heel andere kant uit te
slaan: de aspirant-student die wat
minder studie-kwaliteiten bezit en
zijn inspanningen niet in al te hoge
cijfers tot uitdrukking gebracht ziet,
zal aanmerkelijk minder kansen krij
gen om de studie van zijn wens te
volgen. De plannen van de bewinds
man zijn voor een groot deel geba
seerd op een reeds twee jaar geleden
uitgebracht advies van de commissie-
Wiegersma. Dit advies heeft destijds
al veel kritiek ontmoet, zowel van de
PvdA als het CDA. In sommige ge
vallen gaat het plan vari minister
Pais zelf nog verder dan het toen uit
gebrachte advies. Zo mag men van
hem maar éénmaal inschrijven voor
één bepaalde „stopstudie". De com-
missie-Wiegersma heeft in haar rap
port voorgesteld de inschrijving te
beperken tot tweemaal. Pais wil de
mogelijkheid openen om de instroom
van nieuwe studenten tot de medi
sche studies aan te passen aan de
vraag of de behoefte in de gezond
heidszorg. Dit, omdat er een groeiend
overschot aan huisartsen dreigt te
ontstaan. Hij zou dus op basis van
deze wet kunnen besluiten om het
huidige aantal van 2000 studieplaat
sen voor medicijnen drastisch te ver
lagen.
Pais vindt dat, wie hoge cijfers haalt
ook een goede student zal zijn: een
hoge prestatie betekent een hoge mo
tivatie. In de memorie van toelich
ting staat met zoveel woorden te le
zen dat mensen die echt gemotiveerd
zijn ook goede cijfers zullen behalen.
En op die formule is het nieuwe toe
latingssysteem ontworpen.
Uit gegevens hierover van het Cen
traal Bureau voor de Statistiek (CBS)
is evenwel gebleken dat hoge eind-
examencijfers lang niet alles zeggen
over het succes in de studie en dat
ook studenten met lagere eindcijfers
goede studieresultaten behalen.
Pais heeft het toelatingsstelsel opge
deeld in drie parten, volgens hem
noodzakelijk om een billijke verde
ling van de studieplaatsen te krijgen.
Éénderde deel van de studieplaatsen
is voor de „bollebozen" met de hoog
ste eindcijfers, éénderde voor de wat
minder briljante leerlingen die via
een toets in de kernvakken alsnog
kunnen laten zien wat ze in hun
mars hebben en tenslotte het reste
rende deel voor de mindere kandida
ten, die nog een kansje kunnen wa
gen via de loting. Bij inschrijving
doorloopt de student dit stelsel traps
gewijs. Hij begint bovenaan bij de
hoogste eindcijfers. Valt hij af, dan
mag hij aan de toets meedoen. En
eindigt hij daar ook niet in de „top
tien", dan rest hem alleen nog de lo
ting.
Men heeft dus drie kansen en wordt
geen van die kansen benut, zo stelt
de bewindsman, dan weet men in ie
der geval waar men aan toe is. De
vraag is wat de aspirant-student lie
ver heeft: de onzekerheid van een
gewogen loting en de zekerheid dat
hij iedere jaar weer een kans maakt
om ingeloot te worden; óf de zeker
heid dat hij na drie „onbenutte" kan
sen in één jaar die studie verder kan
vergeten.
De stelling dat die drie kansen niet
voor iedereen werkelijk drie kansen
betekent, valt zeer goed te verdedi
gen. De hoogste trap in deze drie
trapsraket van kansen is namelijk
onbereikbaar voor al degenen die iets
minder studiekwaliteiten bezitten en
daardoor geen al te hoge cijfers kun
nen behalen. Daarbij wordt geen re
kening gehouden met de moeite die
de leerling voor het behalen van die
cijfers gedaan heeft. In de tweede
trap zou hij zo op het oog meer kans
kunnen maken, ware het niet dat
daar ook de groep „hoge cijfers" te
recht komt die bovenaan net niet in
de in de prijzen vielen. Deze groep
wordt al meteen bevoordeeld omdat
ook in de tweede trap de cijfers voor
het eindexamen meetellen, maar dan
samen met de resultaten van het
schoolonderzoek (volgens Pais moe
ten juist deze cijfers informatie over
de motivatie van de leerling geven
en het is dan ook onduidelijk waarom
het schoolonderzoek niet ook in de
eerste trap meetelt). De „harde wer
kers" moeten hier dus een beter re
sultaat behalen voor de beslissende
toetsen (natuurkunde en scheikunde)
dan de afvallers uit de eerste trap.
(kandidaten die sterk gemotiveerd
zijn kunnen dit in deze toetsen aanto
nen, zegt Pais).
Gebeurt dat niet dan blijft hen alleen
nog de open loting, waar de v.w.o.-
cijfers ineens geen rol meer spelen.
Vorig jaar waren driemaal zoveel
aanmeldingen als de 2500 beschikba
re plaatsen bij de stopstudies. Globaal
gerekend over de drie stopstudies be
tekent dat een - zeer kleine - kans
van één op de negen dat men wordt
ingeloot. Die kans zal per studie ver
schillen en is afhankelijk van het
percentage over-inschrijvingen.
Het aantal lotingsplaatsen wil de on
derwijs minister gelijkelijk verdeeld
zien over mannen en vrouwen. Om
dat het aantal „mannelijke" aanmel
dingen gewoonlijk veel groter is, zal
de kans dat voor de mannelijke in
schrijver dat hij wordt ingeloot nog
aanzienlijk worden verkleind. De mi-'
nister stelt overigens wel terecht dat
het aandeel van de vrouwen op de
universiteiten veel te klein is. Conse
quenter zou dan wel zijn geweest,
wanneer deze 12,5 procent van het
aantal plaatsen over alle drie de toe
latingsmogelijkheden was verdeeld,
zodat de mannelijke lotelingen niet
eenzijdig worden „benadeeld". Het
aandeel voor lotelingen die recht
streeks van de v.w.o. komen wordt
nog verkleind, omdat degenen die de
militaire dienst hebben vervuld on
derling mogen loten om twee van de
drie lotingsplaatsen.
Het valt zeer te betwijfelen of reeds
volgend jaar een nieuw toelatingsstel
sel zal worden toegepast. Allereerst
moet de bewindsman de* adviezen
van de Onderwijsraad en de Acade
mische Raad afwachten. Daarna
moet het definitieve wetsontwerp
nog worden behandeld door de
Tweede Kamer. Zowel uit de onder
wijswereld als uit de Tweede Kamer
kan forse kritiek worden verwacht
op deze voorstellen. De oppositiepar
tijen en hoogstwaarschijnlijk ge
zien de kritiek op het rapport-Wie-
gersma ook het CDA zullen het
toelatingsstelsel althans in deze vorm
niet aanvaarden. Er zal op het depar
tement van Onderwijs heel wat moe
ten worden gesleuteld, wil een meer
derheid van de Kamer met dit wets
ontwerp akkoord gaan
FRANS WEERTS
Minister Ginjaar
NIJMEGEN De wandelaars hebben
de eerste marsdag van de 64-ste Vier
daagse voortreffelijk doorstaan. Gis
teravond bleek dat slechts zo'n drie
honderd man het had laten afweten.
Dat zijn niet alleen de uitvallers, maar
ook de mensen die niet eens aan de start
verschenen. De publieke belangstelling
langs de route was niet bijster groot, maar
dat kwam waarschijnlijk doordat velen
het mooie weer van gisteren niet ver
wacht hadden.
Vandaag zullen 17.836 wandelaars de rou
te door het land van Maas en Waal probe
ren te volbrengen.
Het was gisteren tijdens de Vierdaagse was eei
En wie weigert er dan een koele dronk, zeker
aangeboden?
i stuk droger en warmer dan voordien,
wanneer die door 'n jongedame wordt
STERDAM Het wordt
p» ilijker hypotheken te
■^krijgen op woningen of
u-tementen in de binnen-
en. Deze terughoudend-
I is de hypotheekbanken
geven door de toenemen-
ans op kraakacties in de
I' aensteden. Anders ligt
wanneer de hypotheek-
vrager zelfs het pand be
trekt, waarvoor hij de hypo
theek nodig heeft. Maar dan
nog moet hij er rekening
mee houden, dat deze hypo
theek verlaagd kan worden,
wanneer omliggende panden
worden gekraakt.
Intussen hebben de procu
reurs-generaal laten weten,
dat zij hun richtlijnen bij
kraakacties zullen handhaven,
zolang de Leegstandwet
(waarop gisteren een aanvul
ling is gekomen) is aangeno
men. Volgens deze wet kun
nen krakers van woningen
strafrechtelijk worden ver
volgd. Zij kunnen nog een jaar
na afkondiging van de wet in
hun kraakwoning blijven,
wanneer zij althans kunnen
aantonen, dat zij het huis al
bewoonden op 12 januari 1979.
De strafrechtelijke vervolging
geldt alleen voor het kraken
van woningen en niet voor an
dere panden.
De procureurs-generaal hand
haven hun richtlijnen tot de
nieuwe wet er is. Volgens hen
zou het ontruimen van kraak
panden alleen moeten gebeu
ren wanneer dat maatschappe
lijk aanvaardbaar is. Dit bete
kent, dat de gemeenten moe
ten beslissen over ontruiming
van kraakpanden na overleg
tussen de burgemeester, de of
ficier van Justitie en de poli
tie. De procureurs-generaal
willen daarmee voorkomen,
dat de politie moet optreden
op verzoek van huiseigenaren
en/of krakers.
DEN HAAG De bouw is er in geslaagd de in de winter
*79-'79 opgelopen achterstand bijna geheel in te lopen. Maar
de ongunstige ontwikkeling van nu, werd al zichtbaar in de
laatste drie maanden van vorig jaar. Het aantal werkloze
bouwvakkers lag in het eerste kwartaal van 1980 bijna 16
procent procent hoger dan in dezelfde periode van 1979.
Eind maart waren er bijna 25.000 werkloze bouwvakkers,
terwijl de geregistreerde openstaande vraag was teruggelo
pen tot 9.500.
In het rapport van de directie bouwnijverheid van Volkshuis
vesting, waaraan bovenstaande cijfers zijn ontleend, staat ook te
lezen dat de cijfers regionaal nogal sterk afwijken. In Zuid-Hol
land bijvoorbeeld bleef de spanning op de arbeidsmarkt voor
wat betreft de burgerlijke en utiliteitsbouw groot. Elders waren
er juist veel werklozen.
Het CBS heeft inmiddels bekendgemaakt dat er van januari tot
mei van dit jaar 40.888 woningen zijn voltooid; veertig procent
daarvan zijn huurhuizen.
Nederlandse in
Ierland gearresteerd
BELFAST De politie van
het Noordierse Belfast heeft
de zich freelance-journaliste
noemende Els van Hout iiit
Amsterdam aangehouden op
grond van de wet op het ter
rorisme. Volgens woordvoer
der De Haan van de Stich
ting Hulp Noord-Ierland zit
zij nog steeds gevangen.
Zij werd gearresteerd terwijl
zij in het gezelschap was van
een groep „Vrouwen tegen im
perialisme" die contacten zou
onderhouden met anti-Britse
organisaties in de republiek
Ierland. Volgens De Haan
houdt de arrestatie verband
met haar onderzoek naar de
omstandigheden waarin vrou
wen-in Noordierse gevangenis
sen zich bevinden.
De afgelopen jaren zijn al va
ker buitenlandse journalisten
gearrsesteerd op basis van de
noodwet, die de politie in staat
s^elt iemand vijf dagen vast te
houden zonder beschuldiging.
AMSTERDAM „De demonstratie van de tien verontruste
FNV-ers tegeh de nota Beleggingsbeleid van de FNV is een
gore belediging van iedereen die zich op democratische ma
nier met deze nota heeft beziggehouden", zegt Aé Industrie
bond FNV in een commentaar in het blad Zin. De bond
noemt de tien demonstranten „een handjevol ongeregeld".
De verontruste FNV-ers ketenden zich vorige week met een
staalkkabel vast aan de hoofdingang van het FNV-gebouw in
Amsterdam, om zo te protesteren tegen het beleggingsbeleid en
de wijze waarop het tot stand gekomen is. Het beleid gaat in hun
ogen nog lang niet ver genoeg en de vakbondsleden zijn niet ge
noeg bij het uitstippelen daarvan betrokken geweest. Een
woordvoerster van de tien heeft inmiddels laten weten dat er na
de vakantie nieuwe acties zullen worden gehouden.
OVER HET WEER
GESPROKEN.
DE BILT Behalve verregende vakanties en bleke gezichten,
tonen ook de „dorre" en sombere cijfers van de Bilt hoe bedroe
vend slecht het zomerweer tot nu toe geweest is. Bij normale
weersomstandigheden tappen de meteorologen in De Bilt maar
80 millimeter af in het tijdvak van 16 juni tot en met 15 juli,
maar in de afgelopen 30 dagen haalden ze maar liefst 200 mili-
meter regen binnen. Dat mag dus wel uitzonderlijk veel heten
voor een aaneengesloten periode van 30 dagen.
Het weinig benijdenswaardige record voor De Bilt staat voor de
regenval met 22 U milimeter op augustus 1912. Een ruime over
winning. Maar augustus '69, met 200 millimeter doet er nau
welijks voor onder, om maar niet te spreken van de zomer van
'66, toen het zwerk eveneens openscheurde en juni 139 en juli
163 milimeter liet vallen. Samen 322 milimeter, dat liegt er niet
om.
Maar ook de temperatuur was ditmaal beneden alle peil. Is het
langjarig gemiddelde voor dit tijdvak 16,5 graden, Nederland
maakte, dit jaar een gemiddelde mee van 13,5 graden Celcius. En
dan te bedenken, dat juli in de afgelopen twee en een halve
eeuw, sinds het begin van de waarnemingen in 1735 in Utrecht-
/de Bilt, nooit kouder geweest is dan 13,9 graden Celciuss Hier
zijn de kille koplopers 1907 en 1919.
Junimaanden die wel kouder zijn dan die 13,5 graden zijn er
echter legio. Afwachten dus maar of of de komende twee weken
er nog iets goeds gaan maken.
Ir .ussen zijn we er nog niet, want behalve lage temperaturen en
veel regen, ontvingen we slechts 90 uur zonneschijn in dit tijd
vak, terwijl 205 uur normaal is. Minder dan de helft dus. Over
inleveren gesproken.
De vraag is, of de atmosfeer de ankerplaatsen van de hogedruk-
gebieden en de vaarroutes van de depressies even snel kan ver
leggen, zoals dat gebeurde na de droogte van april en mei en de
eerste twee weken van juni. Zulke plotselinge en grote atmos
feerveranderingen zijn dus niet onmogelijk. Hopen dus maar dat
dit weer gebeurt, zij het in omgekeerde richting, opdat de va
kantieganger, en niet hem alleen, een herstellende adempauze
gegund wordt.
Berekeningen voor de eerstkomende dagen wijzen wel op kort
stondige, maar niet op blijvende gebeurtenissen. Daarbij wijzen
de van de Amerikaanse dienst afkomstige berekeningen (die
gelden tot 15 augustus), op aanhoudend koud en nat weer. Maar
gelukkig scoren weersverwachtingen op een termijn van een
maand, meestal niet erg hoog. Slechts hoop rest ons.-
KANS OP MEER ZON
DE BILT - Er is nog altijd
geen beter weer op komst. Wel
neemt morgen de kans op
buien iets af en komt er meer
zonneschijn. De middagtempe-
ratuur blijft echter met 18 gra
den onder normaal.
Een depressie voor de Deense
kust heeft vandaag boven de
Noordzee een harde tot storm
achtige windt veroorzaakt. In
ons land en vooral in het Wad
dengebied stond er nu en dan
een krachtige tot harde wind.
De depressie verplaatst zich
slechts langzaam naar Zuid-
-Zweden, zodat zich morgen
boven onze omgeving een koe
le noordwestelijke stroming
handhaaft.
Op de oceaan ten westen van
Ierland ligt een hogedrukge-
bied. Het breidt zijn invloed
uit op het weer in Engeland en
Schotland, en kan ook bij ons
morgen voor meer opklarin
gen zorgen.
Vooruitzichten voor vrijdag:
Eerst zonnig, later weer regen.
Middagtemperatuur ongeveer
20 graden.
Weersvooruitzichten in cijfers
voor vrijdag:
Aantal uren zon: 0 tot 8
Min. temp.: omstreeks 11 gra
den
Max. temp.: omstreeks 19 gra
den
Kans op een droge periode
van minstens 12 uur: 80 pro
cent
Kans op een geheel droog et
maal 40 procent
Weersvooruitzichten voor de
vakantielanden geldig voor de
eerstvolgende 48 uur:
Skandinavië:
Wisselvallig, 16 tot 23 grden,
vooral in Finland zonnige pe
rioden 20 tot 25 graden.
Britse Eilanden:
perioden met zon,- nog hier en
daar een bui, 16 tot 22 graden,
later vanuit het westen weer
regen.
Benelux, Noord-Frankrijk en
West-Duitsland:
Wisselend bewolkt, enkele
buien. 16 tot 21 graden. Fron
tale zone met veel bewolking,
regen en/of onweersbuien
trekt nu via de Balearen, Cor
sica, Noord-Italië, Noord-Joe-
goslavië. Polen, zuid-oost-
waarts, 20 tot 25 graden.
Spanje Portugal:
Zonnige perioden 23 tot 28
graden.
Zuid-Oost-Europa:
Zonnig en warm 25 tot 30 gra
den. Plaatselijk meer dan 35
graden.
Canarische Eilanden:
Vrij zonnig, 23 tot 27 graden.
Zeewatertemperatuur:
Oostzee: 15 tot 18 graden.
Noordzee: 14 tot 16 graden.
Golf van Biscaye: 17 tot 19
graden.
Middellandse Zee: 18 graden
in het westen tot 26 graden in
het oosten.
Zwarte Zee: 23 graden.
