weekpuzzel door dr. Pluizer
SCHAKEN
postzegels
WETENSCHAPPEN
DENKSPORTEN/HOBBY
oplossing vorige puzzel
NR. 28
KRUISWOORDRAADSEL
m m m 1
m s n
M O
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 12 JUU ijpj
De prijswinnaars van de puzzel van vorige week zijn:
Vijftien gulden:
B.J. Hoogenboom, Binnenweg 6, 2375 XR Rijpwetering.
M. Janson, Mozartstraat 109. 2324 XS Leiden.
Oe prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
Horizontaal: 1 van harte, 7 soort
schoen. 13 stand in de middeleeu
wen, 15 wankelbaar, 16 argument,
18 hoofddeksel, 20 ondoordring
baar woud in Z.-Amerika, 22 de
gezamenlijke edelen, 23 vuurwa
pen, 25 vrouwelijk dier,26 metaal,
27 vis, 28 wolvlokje, 30 bijbelse
naam, 31 etage (afk.); 32 teken van
de dierenriem, 33 klein paard, 35
kleefstof, 37 muzieknoot, 38 insekt,
40 vierwfelig rijtuig, 42 gids te wa
ter, 44 boom, 45 aardrijkskundige
afkorting, 46 per procuratie (afk.),
48 lofdicht, 49 vergunnirig, 50 he
keldicht. 51 vaatwerk-, 52 0.001
meter (afk.); 54 bijbeldeel (afk.): 55
uiting van genegenheid, 57 klets
kous, 59 rechtsgeding, 62 vis, 64
paardeslee, 65 deel van de hals, 67
bontgekleurde papegaai, 68 be
drog, 69 voorzetsel, 70 schaak
term, 72 gewricht, 74 vis, 75 R.-K.
godsdienstoefening, 76 dierenver
blijf, 78 soort pruim, 81 metaal, 82
zangstem, 84 familielid, 85 onder
grondse spoorweg, 86 onvoorziene
omstandigheid, 88 afzet van waren,
90 Europeaan, 91 blauwe kleurstof.
Verticaal: 1 onophoudelijk gepraat,
2 volk in de Oudheid, 3 wars van
laagheid, 4 telwoord, 5 namelijk
(afk.), 6 bespreking v.h. voor en te
gen; 7 glanszijde, 6 aan boord
(afk.), 9 muurinham, 10 mengsel
om te bakken, 11 niets uitgezon
derd, 12 heelkundig instrument, 14
hansworst, 15 middel om melk te
stremmen, 17 uitgave, druk; 19
lange, puntige degen; 21 rangtel
woord, 23 gewrichtsholte, 24 zand
heuvel, 27 danspartij, 29 werptuig,
32 schoolvak, 33 uitroep, 34 sport
evenement (afk.), 36 soort gebakje,
39 legerplaats onder de blote he
mel, 40 houten schoen, 41 kapge-
bint, 43 reukwater, 45 boom, 47
Ned. staatsbedrijf (afk.), 51 tak van
sport, 53 overleg, 56 de oudere
(Latijn), 57 vrouwelijk beroep, 58
deel v.h. por, 60 muzieknoot, 61
dieregeluid, 62 vinnig, 63 plaatijze
ren doos om een las in een elektri
sche geleider, 66 horizon, 68 tel
woord, 71 familielid, 73 lage rust
bank, 74 vogel, 75 kernspreuk, 77
zonder energie, 79 moerasvogel,
80 slaapplaats, 81 grondsoort, 83
sierlijk dier, 85 stutpaal, 87 van
een (afk.), 89 uitroep.
Oplossingen onder vermelding van Puzzel 28 dienen uiterlijk
woensdagmiddag in bezit te zijn van:
Leidse Courant,
Postbus 11, 2300 AA Leiden.
Eigen postcodenummer s.v.p. leesbaar vermelden.
Verrassing
Het jaarlijkse Harold Vander-
bilt teamtoernooi is dit jaar op
verrassende manier gewonnen
door Bud Reinhold (captain).
Russ Arnold, Robert Levin, Jeff
Meckstroth en Eric Rodwell,
door in de finale te winnen van
het team van Precisie-ontwer-
per C. C. Wei.
Uit deze finale het nevenstaan
de spel (zie diagram) waarin
het bieden van de west-speler
een belangrijke rol speelde:
Rodwell opende het zuidspel
met 1 schoppen, Kokish volg
de als west met 2 ruiten,
Meckstroth (noord) 2 schop
pen en zuid inviteerde tot de
manche met 2 SA, maar noord
dacht dat hij genoeg gedaan
had en zwaaide af met 3
schoppen. Zuid had het kwets
bare volgbod op 2-niveau van
west gehoord, zodat hij weinig
waarde toekende aan zijn rui
tenheer en ook klaverheer sec
bood weinig perspectief, zodat
hij paste. Zuids rode tienen
bleken echter waardevol. West
kwam met schoppen 10 uit,
zuid nam en speelde schoppen
naar de heer, gevolgd door
een ruiten naar de heer, voor
het aas van west. Hartenaas en
harten volgde, voor de 10 van
zuid. harten naar de heer en
klaveren terug bracht west aan
slag, die klaveren naspeelde..
Oost moest nu beslissen. Zuid
had 2 SA geboden en kon dus
best twee klaveren hebben. HIJ
„incasseerde" klavervrouw,
maar zuid troefde en west
kwam bij het afspelen van de
schoppens in onoverkomelijke
moeilijkheden in de lage kleu
ren. Als hij klaverboer weg
doet is noods 10 hoog en als
hij ruiten afgooit verdwijnt de
klaveren en zijn de laatste
twee slagen voor de ruitens.
Aan de andere tafel volgde
west na 1 schoppen met 2 SA
(2-kleurenspel in de lage kleu
ren), noord bood 3 schoppen
en zuid maakte er 4 schoppen
van. Wellicht een beetje gehol-
H953
C?H85
O V76
1053
iu M 64
<?A4 w n CB9763
ft A B532 w7°A94
AB872 L V964
AVB872
O V 102
0 H 108
pen door het bieden vond de
zuidspeler een aardige manier
om zijn contract te maken.
Ook hier kwam west met troef
uit en zuid incasseerde schop
penvrouw en -boer. gevolgd
door klaverheer. West nam en
speelde hartenaas en een klei
ne harten na. Zuid nam de
slag, ging met hartenheer naar
de dummy en troefde een kla
veren af.
Een schoppen naar de 9 vorm
de de entree om de laatste
klaveren te troeven, waarna er.
naast de troeven, alleen nog
maar ruitens in de noord-zuid
spellen aanwezig waren.
In de tiende slag kwam ruiten
heer op tafel en west had geen
goede verdediging meer.
Als hij duikt volgt een kleine
ruiten naar de vrouw en ver
liest zuid slechts een ruitens
lag. In de praktijk nam west
met het aas en speelde een
kleine.ruiten na, in de hoop dat
zijn partner de 10 zou hebben
(klaveren, in de dubbele renon
ce, helpt natuurlijk ook niet
want noord troeft en zuid gooit
een ruitentje af) maar zuid liet
de slag doorlopen naar zijn 10
en kon vervolgens +620 note
ren. Waaruit dan weer eens
moge blijken dat conventies
hun nut kunnen hebben als ze
ten eigen bate kunnen worden
toegepast, maar dat ze alerte
tegenstanders ook op het goe
de spoor kunnen zetten.
Eindstand oploswedstrijd
De derde oploswedstrijd is ge
wonnen door W. Los uit Smil-
de. Hij behaalde 84 punten,
twee meer dan K. Postema uit
Beilen. André Schokker, trotse
koploper na vijf ronden en
mede-koploper na tien ronden,
zakte naar de Bolleboom en
Huisman gedeelde derde tot
en met vijfde plaats. Met dit
vijftal zijn dan meteen de prijs
winnaars bekend van de derde
oploswedstrijd, die in totaal
zestig oplossers zeven maan
den heeft beziggehouden.
De top-25 van het eindklasse
ment ziet er als volgt uit: 1. W.
Los Smilde 84 punten, 2. K.
Postema Beilen 82, 3/5. R.
Bolleboom Zoetermeer, E.
Huisman Hooghalen en André
Schokker Oldemarkt 76, 6/7.
J. Lammerts Vries en J. Zijp
Zuidscharwoude 72, 8/11. J.
van de Brink Heerde, K. Knol
Twello, A. W. Lelieveld Leid-
schendam en A. Pruijs Emmel-
oord 70, 12. B. H. W. van de
Beek Wijhe 69, 13. J. Buisman
Oldebroek 68, 14. J. H. ten
«ji o ir
y s is
H. VAN MEGGELEN
Kate Zwolle 67, 15/16. B. Eg-
gens Borger en F. A. van der
Ploeg Zwolle 65, 17. Walter
van den Herik 64, 18. P. G.
Prins Wateringen 63, 19. N. J.
Cloosterman Schipluiden 61,
20/22. Kees Besseling Zwaag,
Egb. van Hattem 't Harde en
R. J. H. L. Smits Zoetermeer
59, 23. W. A. Deters Deventer
57, 24. Jac. Wittenberg Stede-
broec 50 en 25. Tj. Vriend Har-
denberg met 45 punten. Daar
na volgen nog 35 deelnemers
met 41 punten of minder.
De prijswinnaars krijgen hun
beloning, een boekje van
Wiersma over de match Sij-
brand-Andreiko toegezonden.
De prijzen zijn beschikbaar
door W. Los (I), die de eerste
prijs, een fraai dambord, met
plezier afstaat. In overleg
wordt een bestemming ge
zocht, wellicht al weer een be
gin voor de vierde oploswed
strijd, die in het jaar van start
gaat. Zij het wellicht in iets ge
wijzigde vorm.
Voor vele deelnemers bleek
het grote opgave om elke twee
weken weer de oplossingen in
te sturen. De trouwe kern had
er geen problemen mee: van
de top-10 ontbrak slechts drie
keer één inzending. Volgende
week volgt het restant nieuws
over de oploswedstrijd, wat
correspondentie plus een serie
bijoplossingen van de elfde
ronde.
Nu nog aandacht voor een
vraagstuk van de Groninger
Herman van Meggelen. De dia
gramstand sierde het pro
grammaboekje van de finale
van het kampioenschap van
Nederland, dat in april in Be-
dum werd gehouden.
Van Meggeleh gaf aan dat 42-
37 24x35 47-41 36x47 37-32
47x40 32x5 40-44 5x6 44x31
hem maar matig bekoorde en
vroeg zich af hoe dan te win
nen.
Welnu, er meldde zich maar
één speler die het vraagstuk
doorgrondde en wel Ton Sij-
brands. De oud-wereldkam
pioen zei dat hij pas met het
elimineren van de normale
combinatieve mogelijkheden
de oplossing had gevonden:
47-4111 36x47 gedwongen (op
24x35 45-401 35x33 38x29
36x38 43x5!) 46-41 47x22 42-
37 24x35 38-32II en wat zwart
ook speelt, hij moet het onder
spit delven. Een curieus slotl
door
C. J de Feijter
Prins
Eén van de markante schaakfi
guren in ons land was Lode-
wijk Prins. Ik heb hem nooit
ontmoet, en ken hem alleen
maar door wat over hem ge
schreven werd en door wat hij
zelf schreef. Daaruit leer je
hem dan kennen als een
„draufganger", iemand die op
een bijzondere en vaak scher
pe wijze voor zijn mening uit
kwam. Direkt na de oorlog
heeft hij een boekje het licht
doen zien: „het weerzien der
schaakmeesters" en wat hij
daarin schreef en de wijze
waarop hij dat deed was uit
stekend. Daarvoor ging hij op
de toernooi-toer. In Hastings
1946, London 1946 en Maa
stricht 1946 was hij van de
partij. In Maastricht werd dr.
Euwe nr. 1, hij verloor slechts
één partij maar dan wel te
gen Prinsl In datzelfde jaar
won hij In Leeuwarden de Bur-
maniabokaal. Hoogovens 1948
eerste, Baarn tweede in groep
B, en in datzelfde jaar werd hij
11e in Karlsbad (met 10 pt.. de
eerste had 13 pt). Verder heb
ik niet gezocht, maar zijn suc
cessen in Spanje staan nog
helder in de herinnering. In la
tere jaren werd hij nog eens
landskampioen en dat is toen
door Donner een blamage ge
noemd voor het Nederlandse
schaak. Had hij maar niet naar
Cuba moeten gaan schaken en
in eigen land deelnemen. De
schaakrubriek die prins in een
der grote landelijke bladen
zo'n 35 jaren heeft gevuld met
zijn gekruide schrijfwijze viel
bij de lezers steeds in de
Diagram 1.
smaak. Onlangs heeft Prins af
scheid genomen van zijn lezers
en het was maar een povere
wijze waarop hij door de lei
ding werd uitgeluid met twee
volzinnen. Een dergelijke per
soonlijkheid had meer ver
diend. Wensen wij hem van
deze plaats nog vele goede ja
ren en schaakplezier toe. Ik
heb hier nog een echte Prin
spartij voor u uit het toernooi
in Veneti'e 1949 (1. Szabi 2.
Rossolimo 3. Prins. Tartakower
werd 10e, en het zal Prins
deugt hebben gedaan, dat hij
eindelijk eens een keer van
Tartakower wonl
Wit: Canal.
Vierpaardenspel.
Zwart: Prins.
I. e4, e5 2. Pf3, Pc6 3. Pc3,
Pf6 4. Lb5, a6 5. Lc6:, dc6: 6.
Pe5:, Pe4: 7. Ped4:, Dd4 8. 0-
0. De5: 9. Te1, Le6 10. d4. Df5
II. Lg5, h6 12. Lh4, Ld6 13.
c3, g5 14. d5. cd5: 15. Pd6+:,
cd6: 16. Da4+, b5 17. Dd4, 0-0
18. Lg3, Tfc8 19. Ld6:, Tc4 20.
Diagram 2.
Dd2, d4 Zwart heefj, ondanks
de ongelijke lopers, in deze af
gekloven variant de beste kan
sen verkregen. 21. Te5, dc3:
22. bc3:, Df6 23. De3, Tac8 24.
Lb4, Td8 25. Te1. Dg6 26.
h3,. Dit lijkt me niet goed,
zwart krijgt naderhand een
aanvalspunt op de witte ko
ningsvleugel. 26. Kh7 27.
Db6. Td7 28. Da6:,. Wit ne
geert volkomen de mogelijke
aanval op zijn koningsvleugel,
ten onrechte zoals spoedig
blijkt.
(zie diagram nr. 1).
28. g4! 29. Db5:, gh3: 30.
g3. Df6 31. f4, Dg6 32. Kf2,
Tf4:+! 33. gf4:, Dg2+ 34. Ke3,
Dg3+ en wit gaf op.
Telkens als men een boek van
Kasparjan in handen krijgt
wordt het oog getroffen door
een natuurlijke stelling van op
vallende fijnheid, terwijl de op
lossing er van zodanig be
koort, dat men er steeds weer
door wordt getroffen, het zou
al een kei van schadkspi
moeten zijn als hij zo
voor het bord de juiste
sing zou weten aan te toi
Nu is Kasparjan zeker nietje
eerste de beste zo niet de|P
lergrootstel Van zijn hand
reeksen boeken verschem
toernooien heeft hij wellichtj£
meeste prijzen in de wacht vjjt
sleept van allemaal. Hier is]*"
bedoelde opgave:
p"
H. M. Kasparjan. g0
1e prijs Sjachmaty v S.S.Sfae
1939. |mi
(zie diagram nr. 2) en
tis
Wit: Kc1, Td5, Ld2; pion fft
Zwart: Ka2, Tg6; pionnen: L
b4. jn
Wit begint en wint. p(
Wit moet beginnen met
Ld2-g5!,. want 1. Tf5. r
wordt afgestraft door 1.
Tg1+ 2. Kc2, b3* 3. Ko3,
f7, Tct+ 5. Kd4,. en daaSf
houdt de toren op c8 de RCi(
tegen.
I. b4-b3 2. Td5-d2+, KU
a1 3. f6-f7,. Na Le3 5tl
zwart zich met pat. 3.
Tg6xg5 4. f7-f8D Tg5-g1*
Td2-d1, Tg1-g2 6. Df8-a! bt
Tg2-a2 7. Td1-d2!f, Ta2xai
Td2-b2!,. en ondanks
twee pionnen meer (of b^
gezegd, juist door die t
pionnen meer!) zit zwart in
dwangstelling en is gedwoni
tot: 8. Ta3-a2 en nu v(
mat door: 9. Tb2-b1! GenielC
maar van het is de moi
waard. En er zft nog wat [j
kluiven aan ook voor kritisT
Pruisisch museum en Robert Stolz
Op 3 augustus 1830 werd tij
dens het bewind van koning
Friedrich Wilhelm de Derde in
het door Karl Friedrich Schin
kel opgerichte „Oude Mu
seum" het eerste openbare
museum in Pruisen geopend.
Daar het dit jaar 150 jaar gele
den is, dat deze gebeurtenis
heeft plaats gevonden, zal de
Aardwormen wurmen door afval
Het is nog droevig gesteld met
de de status van de worm. De
aardworm wel te verstaan. De
enige waardering die hij bij het
grote publiek ondervindt is die
van lekkernij aan een vishaak
je. Maar boeren en tuinders
wéten dat de aardworm veel
nuttig werk verricht door, on-,
opvallend, de kwaliteit van de
bodem te verbeteren. En thans
is een nieuwe toepassing In
opkomst, die de aardworm
zeer in aanzien kan doen stij
gen: het verwerken van huis-
en ander afval, aldus Bio-bulle-
tin.
Een moeilijk woord voor het op
deze manier verwerken van af
val Is: vermicomposteren (ver-
mls=worm). Het Is een tot dus
verre nogal duur procédé, dat
In Nederland nbg maar nauwe
lijks bekend is en ook niet,
vanwege de financiële kant.
ook niet snel Ingeburgerd zal
zijn.
Wat doet een worm nu eigen
lijk? Hij eet aarde, haalt daar
voor zichzelf de nodige be
standdelen uit en scheidt het
grootste gedeelte weer af. Zo
ontstaan de zogenaamde wor
menhoopjes. Op die manier
ploegt de aardworm de hele
bodemlaag door.
In die wormenhoopjes is de
aarde fijner vermalen dan in de
omliggende grond, zodat de
bodem beter van zuurstof kan
.worden voorzien. Zeer ten fa
veure van allerlei bacteriën, die
op zuurstof leven en zo beter
de kans krijgen om allerlei
schadelijke stoffen In de bo
dem af te breken. Bovendien
zijn de wormenhoopjes minder
zurig dan de omringende
grond. Kortom, men schat dat
de Invloed van deze bodem
verbetering door aardwormen
In het verleden de opbrengst
van landbouwproducten heeft
verveelvoudigd. Maar de mo
derne landbouw heeft meer op
met kunstmest, landbouwma
chines en bestrijdingsmidde
len.
Overigens Is de aardworm In
sommige landen zelf een land
bouwproduct, namelijk als
voer voor pluimvee en huisdie
ren; gedroogde aardwormen
bestaan voor 70 pet uit eiwit
ten en andere nuttige stoffen.
Zet men een aardworm aan
stadsafval, dan onstaat na eni
ge tijd compost die bijvoor-
bèeld als potgrond gebruikt
kan worden. In de VS voert
men bij enige rioolzulverlngsln-
staJlaties, het slib, dat bij het
zuiveren ontstaat, aan aard
wormen. Datzelfde doet men
ook met het biologisch af
breekbaar gedeelte van het
huisvuil. Rioolslib zou in begin
sel zeer vruchtbare mest kun
nen opleveren, als het niet
vaak zo sterk veronreinigd is
door stinkend materiaal, zware
metalen en ziekteverwekkers.
De wormen bevorderen de af
braak van schadelijke bacte
riën, zoals die van de salmo-
nellagroep (typhus, paratyphus
enz.) en stimuleren verder de
toeneming van bacteriën die
organischs materiaal afbreken.
Verder neutraliseert de darm
van de aardworm zuur mate
riaal. Maar de belangrijkste
taak blijft toch het „doorluch
ten" van de afval. Bacteriën
die zuurstof nodig hebben,
verrichten dan het leeuwendeel
van het echte afbraakwerk. De
stank van het rioolslib is door
gaans afkomstig van bacteriën
die hun werk zonder zuurstof
doen.
De kritieke vraag Is of deze
procedure op een economisch
verantwoorde manier in een
zuiveringsinstallatie kan wor
den ingebouwd. De meeste
deskundigen zien de kosten
voorlopig nog als een breek
punt. Maar in Canada bestaat
de eerste aardwormen-afval
verwerking als sedert 1970.
Daar wordt wekelijks zo'n 75
ton afval via de darm van de
aardworm doorgedraaid. In Ja
pan zijn een paar soortgelijke
bedrijven die per dag ongeveer
tien ton bedrijfsafval verwer
ken.
Uiteraard zijn er ook bezwaren
tegen het vermicomposteren.
Een daarvan is het gevaar dat
er ziektekiemen in de compost
aanwezig blijven. Want de
aardworm vermindert welis
waar het aantal schadelijke
bacteriën, maar garandeert
geen volstrekt steriele com
post. Bovendien is slib zonder
zuurstof schadelijk en zelfs do
delijk voor aardwormen. En
het meeste slib bevat weinig
zuurstof. Dit probeert men te
ondervangen door de wormen
een maaltje van vermengd
zuurstofrijk en zuurstofloos slib
voor te zetten. Ook experimen
teert men met wormensoorten
die In modderpoelen huizen,
waarin ook niet al te veel zuur
stof voorkomt.
Wat Nederland betreft is het
grote probleem de aanwezig
heid van zware metalen.
Zware metalen, zoals lood,
kwik, cadmium, tin en nikkel
vormen een probleem, dat de
wormen niet aan kunnen. Zij
kunnen wel ongewoon grote
hoeveelheden zware metalen in
hun lichaam opnemen en zelfs
als levende snuffelpalen voor
ernstige vervuiling dienen.
Maar de zware metalen zelf
raak je niet kwijt. Zij blijven
aanwezig in de voedselketen,
die eindigt bij de mens. „Wor
men doen ongetwijfeld veel
nuttig werk in de bodem, maar
een toepassing op commercië
le basis zie ik nog niet zitten",
aldusdr. Ir. F.A.M. de Haan van
het Groningse Instituut voor
Bodemvruchtbaarheid.
Toch zijn er wel toepassingen.
Bijvoorbeeld bij de Kleine Aar
de in Boxtel, waar men tuin- en
keukenafval composteert.
Wormen toevoegen aan dit af
val is, volgens een medewerk
ster, niet eens nodig: „Die ko
men er vanzelf wel in", zegt zij.
waarmee het verschil tussen
commerciële toepassing van
aardwormen en gebruik door
kleinschalige ecologen wel zo
ongeveer is gekarakteriseerd.
Postadministratie van West-
Berlijn twee bijzondere zegels
In omloop brengen.
Op een zegel in de waarde van
40 pf. ziet men een afbeelding
van een emaille medaljon. Dit
medaljon toont de „Koningin
des Hemels" en is een stuk
goudsmeedkunst uit de twaalf
de eeuw. Dit kunstwerk werd
vervaardigd voor een altaar in
de Benediktijner Abdij te Sta-
velot in de Belgische Arden
nen. De tweede zegel in deze
serie heeft een waarde van 60
pf. en toont een meer recent
kunstwerk. Het gaat hier om
een sculptuur met als naam
„Lezende Monniken", in eike
hout uitgevoerd door Ernst
Barlach in 1932. Het ontwerp
voor deze zegels werd vervaar
digd door Reinhold Gestetter
te Berlijn en de zegels werden
in meerdere kleuren offset ver
vaardigd door de Bondsdruk-
kerij te Berlijn.
Op 8 mei j.l. verscheen In
West-Berlijn een bijzondere
zegel in de waarde van 50 pf.
Deze zegel werd uitgegeven ter
gelegenheid van het feit dat
van 4 tot 8 juni j.l. in West-Ber
lijn de 86e „Katholikentag"
heeft plaats gvonden. Het
woord „Tag" heeft hier niet de
betekenis van „dag", doch
„bijeenkomst" of „vergade
ring". Men denke hierbij bij
voorbeeld aan de Rijksdag te
Worms of Berlijn. Op de zegel
prijkt de beeltenis van de op
21 december 1950 gestorven
kardinaal graaf Von Preysing.
Daar deze kardinaal op 30
augustus 1880 geboren werd,
wordt met deze zegel tevens
zijn 100e geboortedag in herin
nering gebracht. Elf jaar na zijn
benoeming tot bisschop van
Berlijn werd hij in 1946 tot kar
dinaal verheven. Het ontwerp
werd vervaardigd door Ernst
Finke uit West-Bertijn. waar
ook deze zegel gedrukt werd
door de BondsdrukkeriJ.
Voor 14 augustus a.s. heeft de
Westberlijnse PTT twee bijzon
dere zegels op de agenda
staan. Op de eerste plaats is
daar een zegel in de waarde
van 40 pf. Met deze zegel
wordt aandacht gegeven aan
Friedrich Wilhelm von Steuben
(1730-1794). Von Steuben
werd als zoon van een Prui
sisch officier in Maagdenburg
geboren. Als organisator bij
het Amerikaanse leger maakte
hij naam en leverde hierdoor
een bijdrage aan de zege der
Amerikanen in de Onafhanke
lijkheids-strijd. De zegel die de
250e geboortedag van Von
Steuben als onderwerp heeft,
toont Von Steuben gezeten te
paard aan het hoofd van zijn
troepen. Deze afbeelding is af
komstig uit het archief van het
Pruisische Cultuurbezit,
ontwerp kwam van de hL'
van Reinhold Gerstetter van
Bondsdrukkerij in Berlijn, vu
de zegel ook gedrukt werd
Zowel ontwerper als dru!J
tekenden voor een zegel in
waarde van 60 pf.. gewijd
Robert Stolz, en uitgegeven V
gelegenheid van zijn honde
ste geboortedag. Robert S
werd op 25 augustus 1881 j
Graz (Stelermark) geboi
Stolz kreeg wereldbekendl
door het componeren van a
muziek bij de eerste Europ j\
geluidsfilm „Zwei Herzen
Dreivierteltakt". Deze film w a
in Berlijn vervaardigd,
plaats die sinds 1924 de woTC
plaats van Stolz was gevi
den. Bij het uitbreken van
Tweede Wereldoorlog woexjj
Stolz in Parijs en wist naar
V.S. te ontkomen. Vai
Hollywood veroverde zijn
ziek de Verenigde Staten.^
het beëindigen van de ooi n
keerde Stolz terug naar
geliefde Wenen om daar-j,
zijn dood te blijven werd t
Twee maanden voor zijn
verjaardag overleed Stotz,
27 juni 1975 te Berlijn,
stoffelijk overschot werd bl,
zet In een eregraf op het
trale kerkhof van Wenen^.
de zegel ziet men Robert S
als dirigent, zoals ij hem J
vele malen in ons land hebl J
mogen bewonderen. On !r
deze afbeelding ziet ment:
muziekschrift de aanvang
de mars „Die Mëdchen
Berlin".
