Gérard Philipe:
Tv-spel
„Diane
rebel met een doel
moeizame
vrijmaking
dochter van vader
l
TERUGBLIK
JJ
Documentaire over
lijkverbanding op Bali
TELEVISIE VANAVONE
TELEVISIE DONDERDAt
5/
RADIO VANAVOND
RADIO DONDERDAG
h
ÜP»
RADIO/TELEVISIE
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 9 JULI 1980 PAGII
BT
Gèrard Philipe (1922-1959), vandaag in onze serie „Idolen
sterven jong", was enorm populair. Maar in plaats van zich in
die populariteit te koesteren, gebruikte hij haar. Philipe buitte
zijn bekendheid uit bij demonstraties voor de vrede, tegen de
atoombom, tegen de Franse acties in Indo-China, kortom, om
de wereld te verbeteren. Een nogal omvangrijke taak waar
voor hij zich had gesteld, maar hij wanhoopte vrijwel nooit.
Met een eeuwig optimisme bleef hij proberen een steentje bij
te dragen aan een betere wereld.
Zowel in het echte le
ven als in zijn rollen
was Gérard Philipe
een rebel met een
doel. Als dit doel nut
teloos was, zocht hij
een ander uit dat be
ter was om te verde
digen. Hij was erg op
timistisch. Niet om
dat hij de schaduwzij
de van het leven niet
zag, maar omdat hij
voelde dat die over
wonnen moest wor
den; omdat het on
juist was daar aan
toe te geven. Tijdelij
ke wanhoop oké,
maar het moest niet
ontaarden in neuro
sen en verslagenheid.
Zowel in zijn rollen als
in zijn leven verkon
digde Gérard Philipe
het idee dat alles nog
mogelijk is in een we
reld die zelf op het ver
keerde pad is. Dit ba-
sisgeloof in de mense
lijke natuur dat door
drong in de uiterlijke
wanhoop van zijn ka
rakters, was een weer
gave van Philipe's ei
gen fundamentele opti-
Gérard Philipe werd
op 4 december 1922 in
Cannes geboren. Zijn
familie was welgesteld
en politiek rechts. Zo
rechts, dat toen Frank
rijk in 1944 werd
bevrijd zijn vader bij
verstek ter dood werd
veroordeeld wegens
collaboratie met de
Duitsers. De jongen
Gérard werd in een re
ligieuze privé-school
opgevoed en was in
zijn jeugd zeer vroom.
Dat weerhield hem er
echter niet van te ge
nieten van het leven
aan de Rivièra.
Hij had duidelijk artis
tieke aanleg, maar zijn
vader wilde dat hij
rechten ging studeren.
Dat gaf Gérard al gauw
op en hij ging toneel
lessen nemen; eerst in
Nice, daarna in Cannes
zelf. In 1943 reisde hij
naar Parijs en daar be
gon zijn carrière.
Na een paar kleine
filmrollen kreeg hij
zijn eerste grote kans
in een toneelstuk van
Giraudoux. Philipe
speelde daarin een en
gel. Het stuk ging over
de verwoesting van So
dom en Gomorra en de
engel gaf een verkla
ring van hoe de wereld
er uit zag. Dat kwam
behoorlijk met de wer
kelijkheid overeen,
want de jonge Fransen
leefden nog onder het
i'uk van de Duitse over-
ïeersing.
Internationale
held
Philipe, als engel, ver
geleek de aarde met
een lichaam waarvan
alle dingen die kunnen
vluchten, gevlucht zijn.
Maar juist de lelijkheid
en afschuw van de din
gen die hij gezien had,
maakten de engel zelf
onbedorven. In deze
rol was Philipe iemand
die de mensen verte
genwoordigde, die hen
een reden gaf de hoop
niet te verliezen. Ze
identificeerden zich
met deze nieuweling
die onbesmet, puur en
vurig was als een
zwaard. De Engel ver
telde hen dat liefde al
tijd mogelijk is, dat er
meer hoop in één gras
sprietje schuilt dan in
alle decadentie van een
volwassen maatschap
pij.
In één nacht werd Phi
lipe de uitverkoren
broer, de man die je
niet bedroog, degene
die alles begreep en die
ieders waarheid uit
drukte. Zijn ster schoot
als een meteoor om
hoog. De film maakte
van Philipe een inter
nationale held van de
jeugd. Toch trok hij
niet alleen de jeugd
aan. In tegenstelling tot
vele andere jonge hel
den was zijn image niet
gegrond op een totale
afwijzing van de geves
tigde waarden. Hij be
kritiseerde de maat
schappij die door de
ouderen was gemaakt,
maar bleef aan de kant
staan van degenen die
het goed bedoelden en
die van de wereld een
betere plek wilden ma
ken, ongeacht hun
leeftijd.
Tien jaar lang was Phi
lipe één van de be
kendste Fransen.- Hij
werd op zijn reizen
door mensen bestormd.
Of het nu in een Mos-
kouse bus was, wande
lend op Broadway of
liftend naar een klein
dorpje in Japan. Maar
hij vermeed alle val
strikken van het ster
rendom. Hij bleef een
voudig en bescheiden.
Hij stond altijd klaar
om met mensen te pra
ten die buiten bij de
theaters op hem ston
den te wachten. Phili
pe gaf zijn toneelcar-
nooit op, zelfs
Gelukkig
Zijn privé-leven be
schermde hij zoveel
mogelijk. Hij trouwde
in 1951. Zijn vrouw
had de tocht van Marco
Polo van China naar
India te voet overge
daan en was daarna be
kend geworden als
schrijfster onder de
naam Anne Philipe.
kon zijn
achter
r het plat-
Het was karakteristiek
voor Philipe dat hij
trouwde met een
vrouw buiten zijn be
roep en met een vrouw
die zelf al zoveel had
bereikt. De Philipe's
waren buitengewoon
gelukkig en hadden
twee kinderen die ze
zorgvuldig buiten de
publiciteit hielden.
Philipe hield van het
buitenleven i
dra hij maai
acteursleven
zich door naa
teland te vluchten. Op
zijn tractor in zijn tuin
voelde hij zich geluk-
kig.
Philipe maakte gebruik
van zijn bekendheid.
Hij nam regelmatig
deel aan vredesmarsen
tegen de atoombom. Hij
wilde beslist de wereld
verbeteren. Hoewel hij
zeer vaderlandslievend
was liet hij in het open
baar toch merken dat
hij het niet eens was
met de oorlog die de
Fransen in Indo-China
voerden. Hij tekende
altijd petities en hield
redevoeringen om zijn
idealen uit te dragen.
Uiteindelijk werd hij
leider van de Acteurs
Vakbond.
Zijn linkse ideeën
brachten hem ertoe in
1955 de Sovjet-Unie te
bezoeken, in 1957 Chi
na en in 1959 Cuba.
Philipe's kijk op de we
reld was echter eerder
humaan dan marxis
tisch en hij was een na
tuurlijk voorvechter
voor welke zaak van
de vrijheid dan ook.
Warmte en begrip
Op allerlei manieren
vond je bij hem de
warmte en het begrip
terug van zijn film- en
toneelrollen: het en
thousiasme en idealis
me van de verdediger
van zwakken en mis-
deelden, de hersteller
van onrechtvaardighe
den, de criticus van
elke vervolging. Zowel
in het echte leven als
in zijn rollen kende
Philipe momenten van
ontmoediging en wan
hoop als hij dacht aan
de omvang van zijn
taak, maar het was
geen uitzinnige wan
hoop die voortkwam
uit hopeloosheid of een
gevoel van nutteloos
heid. Dat soort wan
hoop legt de drang om
iets te doen lam. Phili
pe wilde juist nog meer
doen op zulke momen
ten.
Gérard Philipe's ge
zondheid had altijd te
wensen overgelaten,
toch kwam zijn einde
nogal onverwacht. Hij
was bijzonder moe ge
weest tijdens de opna
men van zijn laatste
film in Mexico. Bij een
medisch onderzoek in
Frankrijk ontdekte
men dat hij een zeld
zaam soort kanker had,
maar hem werd niets
verteld. Een paar we
ken later stierf hij in
zijn slaap, zevenender
tig jaar oud.
In een boek dat ze over
hun laatste dagen sa
men schreef zei zijn
vrouw: „Ik wist dat je
nooit geaarzeld zou
hebben te kiezen voor
een mooi kort leven in
plaats van een lang en
middelmatig bestaan.
Maar waarom moest
deze keuze worden ge
maakt? Zijn er twee
soorten mannen en be
hoorde jij tot het soort
dat pijlsnel door het le
ven schiet?"
Net als zijn privé-leven
was Philipe's begrafe
nis een besloten zaak.
Zijn lichaam werd be
graven in Ramatuelle,
in Zuid-Frankrijk. Zijn
dood veroorzaakte ech-
Micheline
au Corps
Pre9le, Frankrijks grootste vrouwelijke ster van dat moment, koos voor de film Le Diablo
Gérard Philipe als haar tegenspeler.
artikelen, lofzangen en
huldeblijken over de
hele wereld. In al die
artikelen werd meer de
nadruk gelegd op het
feit dat Philipe een
groot acteur was ge
weest, dan dat hij zo'n
groot politiek bewust
zijn had gehad. Alleen
de Franse communis-
tisten maakten duide
lijke, dat hij een sym
pathisant van hen was
geweest. Maar Philipe
was boven alles acteur
en idealist in plaats
van partijlid. En om
die artiest werd in de
wereld gerouwd.
Serieus en creatief
Gérard Philipe was zo
wel méér als minder
dan andere wereldster
ren. Meer, omdat hij
een serieus en creatief
acteur en regisseur
was. Minder, omdat hij
op het grote publiek
nooit zori grote aan
trekkingskracht heeft
uitgeoefend. Zijn imago
was te subtiel. Hij was
niet erg commercieel
en daardoor niet de lie
veling van het grote
publiek.
Gérard Philipe verte
genwoordigde het
ideaal van de romanti
sche held, maar zonder
de cliché's en het senti
ment die veelal samen
gaan met dat romanti
sche beeld. Hij symbo
liseerde de eeuwige
jeugd en stierf voordat
ouderdom
beeld ei
maakte.
(Gegevens ontleend
aan het boek Idolen
sterven jong, door
Marianne Sinclair,
een uitgave van Ro
strum te Haarlem).
leugen
Het televisiespel „Diane"
dat Alan Clarke in 1975 voor
de BBC regisseerde, ver
haalt over de bijzondere re
latie tussen het jonge meisje
Diane en haar vader en over
de manier waarop de maat
schappij op zo'n verhouding
reageert. De moeder is ge
storven en Diana, enig kind,
blij ft'thuis om voor haar va
der te zorgen. Door sociale
omstandigheden zijn zij ge
heel op elkaar aangewezen,
wat de buren stof geeft tot
roddels: tussen hen zou er
meer zijn dan een gewone
vader/dochter-relatie. Voor
al Diane's vriendje is niet
opgewassen tegen de specia
le band die zij met haar va
der heeft.
Als de relatie tenslotte niet
zonder gevolgen blijft, wordt
de vader gearresteerd. Diane
begint nu langzaam te besef
fen, wat er werkelijk aan de
hand is. De gesprekken die zij
met begeleiders en een pries
ter heeft, overtuigen haar niet
direct. Pas als zij een tijd in
een tehuis heeft doorgebracht,
besluit zij zich ook geestelijk
los te maken van haar vader.
Zij gaat bij een jong gezin wo
nen en hecht zich erg aan deze
mensen. Als dit gezin uit el
kaar valt, moet Diane opnieuw
beginnen. Na een tijd van zelf
standig leven ontmoet zij haar
vader en heeft een lang ge
sprek met hem. Zij blijkt dan
een zelfstandige vrouw te zijn.
Ned. I, 19.50 uur.
Van gewest
tot gewest
De romantische parken van
Arnhem, de stoomhoutzagerij
in Groenlo, de grindgaten van
Limburg en de plateelbakkerij
in Bleiswijk zijn de onderwer
pen van deze aflevering.
Ned. 1,18.59 uur.
Panoramiek
Op 1 januari 1981 zal Grieken
land als nummer tien deel
gaan uitmaken van de EG.
Over de gevolgen daarvan
voor Griekenland zelf, voor
Europa en ook voor Nederland
heeft Panoramiek-Europa een
special gemaakt.
Ned. I, 21.55 uur.
Het paard van Troje
Naar aanleiding van het be
zoek van paus Johannes Pau-
lus II aan Brazilië wordt dit
keer gepraat over de betekenis
van de kerk in Midden- en
Zuid-Amerika.
Ned. II. 18.59 uur.
Countdown
De tweede aflevering van
„Heroes of Rock Rollheeft
als ondertiteling: Van Elvis tot
de Beatles. Naast buitenlandse
artiesten als Pat Boone,
Chubby Checker, Cliff Ri
chard komen aan bod: Trea
Dobbs, Johnny Lion, Anneke
Grönloh en Ria Valk.
Ned. II, 20.32 uur.
scherm
in het
oog
Taxi
De taxichauffeurs proberen
dominee Jim tot een van hen
te maken. Het lukt hun om
hem door de theorietest te
krijgen. Maar dan moet Jim de
rijtest nog afleggen.
Ned. II, 21.00 uur.
Vakantie in
Nederland
Amusementsprogramma,
waarin dit keer aandacht
wordt besteed aan de vakan
tie-activiteiten in de omgeving
van Heusden en waarin on
dermeer optreden: Albert
West, Bonnie St. Claire,
Champagne en Babe.
Ned. fl, 21.25 uur.
Remmers ontmoet
Rudy Koopmans
In verband met het Europese
kampioenschap boksen in
Brussel op 11 juli aanstaande
heeft Remmers een ontmoe
ting met titelverdediger Koop-
mans.
Ned. II, 22.25 uur.
De Nederlandse zangeres Trea Dobbs, bekend uit de ja
ren zestig, is te zien in „Heroes of Rock Roll".
HILVERSUM De NOS-televisie zendt vanavond (om
22.45 uur via Ned. I) de documentaire „Bali verbrandt een
vorst" uit, waarin een beeld wordt gegeven van de lijkver
branding op dit eiland. Het NOS-team maakte daarvoor op
31 januari 1979 de opnamen, de dag waarop voor de laatste
keer een grote ceremoniële lijkverbranding op Bali zou
plaatsvinden.
Een lijkverbranding betekent voor de Hindoe-Balinees de ver
lossing van de ziel van alle aardse bindingen en is daarom geen
droevige, maar een vreugdevolle gebeurtenis. Door de verbran
ding van het lichaam van de overledene en de daarbij behoren
de ceremoniën, wordt voor de ziel de weg vrijgemaakt om onder
de meest gunstige omstandigheden naar de hemel op te stijgen.
Daarna kan de gestorvene eventueel weer naar de aarde terug
keren voor een nieuw en beter leven.
Een goede uitvaart van de ziel via een rijke lijkverbrandingsce
remonie is daarom de levensambitie van elke Balinees. Hij kijkt
ernaar uit en treft er voorzieningen voor, vooral door te sparen.
Ook draagt een kostbare crematie in hoge mate bij tot het presti
ge van de familie. Dergelijke crematies zijn echter zo kostbaar,
dat een familie met beperkte middelen soms jaren moeten wach
ten en sparen, voordat zij haar doden kan verbranden.
De dokumentaire van vanvond laat de verbrandingsceremonie
zien van Tjokorde Gédé Agung Sukawati, die op 20 juli 1978 aan
een leverkwaal stierf. Omdat hij van vorstelijke afkomst is,
wordt zijn lichaam volgens de bepalingen van zijn geloof niet
eerst begraven, maar opgebaard voor zijn slaapvertrek in zijn
paleis in het schildersdorp Ubud. De familie raadpleegt de hoge
priester en deze bepaalt als meest gunstige dag voor de verbran
dingsceremoniën de 31ste januari 1979, meer dan een half jaar
NEDERLAND 1
18.40
18.50
18.55
18.59
19.50
21.37
21.55
22.45
23.40
Nieuws voor doven en
slechthorenden
Toeristische tips
Emilie
Journaal
Van Gewest tot Gewest
Diana, tv-spel
Journaal
Panoramiek
Ball verbrandt een vorst,
documentaire
Journaal
progr. 22.30 Aktual. (Reg p
NDR: 18.00 Inform, progr. 18.3
tual. 18.45 Kleuterserie. 18.51
Magermllchbande, tv-serie.
Reg. mag. 19.59 Progr.over
18.00 Amus.progr. 18.10
zauber. 19.15 Aktual.
DUITSLAND 2
3.10 Son
19.45 4t^^
NEDERLAND2
NOS
18.00 Nieuws voor doven en
slechthorenden
18.30 Tour de France
18.55 Journaal
SOCUTERA
20.27 Stichting Nederlandse
Vrijwilligers
VOO
20.32 Countdown Special -
Heroes
of Rock en Roll
21.00 Taxi
21.25 Vakantie in Nederland,
amusementsprogramma
22.25 Remmers ontmoet Rudy
Koopmans
22.55 Veronica's Agenda
18.20 Licht muzlekprogr. 19.00 J
19.30 gegen den Wind, tv-serle.
Aktueel mag. 21.00 Aktual.
Dame, Konig, As, Spion, tv-
22.05 Consumententlps. 22.1f
sprek. 22.55 Renaldo und
speelfilm. 1.05 Journ.
DUITSLAND WDR 3
GEZAM. PROGR. NDR-WDR 3
BELGIE NEDERLANDS 1
de France. 20.10 V
Loterij. 20.20 Mork en Mlndy, t
rie. 21.05 Spelprogr. 22.20 J<
met verslag Tour cf
'(State of 'the Union), speelfilm.
BELGIE FRANS
NEDERLAND 1
NOS
13.00 Nieuws voor doven en
slechthorenden
TROS
14.00 Pinokkio, tv-musical
15.18 Het dal der duizend
toppen, natuurfilm
NEDERLAND2
NOS
13.00 Nieuws voor doven en
slechthorenden
16.00 Tour de France
10.00 Journ. 10.05 Aktual.
Filmportret. 11.35 Aktueel mag.
Aktueel mag. 12.50 Persoverz.
Journ. 15.55 Journ. 16.00 ln^ t
progr. 16.45 Kinderprogr.
Sport. 17.50 Journ.
DUITSLAND 2
16.30 Inform, serie. 17.00 Jounho i
17.10 Tekenfilmserie. 17.35 rJp3
mag.
BELGIE NED 1
G ndei
lens
16.00 Tour de France. 17.00 Touie Sl
ticht
icho
Ie St
ijnsr
16.00-18.00 Zie Net 1.
BELGIE FRANS
14.45 Tour de France.
tiek In de Sovjet L
NOS: 23.55 Nwa.
HILVERSUM 3
iei
nieuws. NCRV:
ide Woord. 7.10
Jonderdag. (8.03
Lawaaipapegaal. I6.1i
Mlddagje-AVRO-tema. 16.00
-- 16.10 Jaarlallen 1
.30 De Slag om
17.24 Meded. 17.30 Nws. 17.36 AVF
dlojoum. 17.55 Per Saldo.
uur iSteuws.
jaar
!:-
Brandpunt besteedde gistera
vond zijn hele uitzending aan
de figuur van Dimitri Doedko;
de orthodoxe priester, die in
januari van dit jaar in Rusland
werd gearresteerd wegens zo
geheten staatsvijandige activi
teiten en die in juni daaraan
volgend voor de Russische te
levisie ineens een openbare
schuldbekentenis aflegde die
er niet om loog. Wij zagen en
hoorden gedeelten uit een in
terview,'waarin dat gebeurde,
zijn zelfbeschuldigingen maak
ten zo'n potsierlijke indruk dat
er alleen op grond daarvan al
een tamelijk penetrant luchtje
aan zat: hij had er diep berouw
over en hij zou het nooit meer
doen. Ook verklaarde hij dat
de Sovjet autoriteiten „ons
door God gegeven zijn" en
men moet zich, gezien de apert
atheistische instelling van die
jongens, afvragen of zij met
dat statement wel zo blij zijn
geweest. Hoe dan ook, het was
een pijnlijk absurde taal die de
„bekeerling" uitsloeg. Ten
overvloede projecteerde de ac-
tualitietenrubriek van de KRO
echter ook nog enkele inter
views met mensen, die Doedko
nog in zijn goede, protesteren
de dagen hadden gekend on
der wie ene Piatygorsky
wel te onderscheiden van de
befaamde cellist van die
naam een gewezen buur
man van de priester, die hem
allicht niet meer terugkende.
En verder was er Christopher
Wren, een gewezen correspon
dent van de New York Times
in Moskou, die in die dagen
een interview met Doedko had
gehad en die nu waarachtig
door hem beschuldigd werd
„belastend materiaal van hem
te hebben losgepeuterd",
zin natuurlijk allemaal. En
hele vertoning bij de Russis<
televisie was werkelijk te
om los te lopen. Maar nog i
primerend ook, daar niet v
Voor de rest: De Sullivi
krijgen het steeds moeilij
en het mooie „leven op aari
speelde zich dit keer diep
der de zeespiegel af.
HERMAN HOFHUIZ .q,
d
,EII
iiv f
Karen Carpenter
gaat
trouwen
LONDEN De 30-jarige
geres Karen Carpenter,
met haar broer Richard
men sinds 1969 talloze gra
mofoonplaten heeft gemai
waarvan meer dan 55
exemplaren zijn v
gaat trouwen aldus is
door de agent van de
ters te Londen bekt
kengemai
Haar aanstaande is de 39-,
Amerikaanse industrieel"T
Burris, uit Newport Beach
Californië.
Het wordt Karens eerste
welijk en Burris' tweede,
huwelijk zal worden voltfl
ken tegen het einde vai
zomer, in Beverly Hills.
