Kardinaal Paolo Evaristo Arns:
strijder voor „een nieuw Brazilië"
3H0E KRAAIT DE BOER ZIJN HAANTJE
J
Bere-beste
kinderdagen
Scheveningen
Ubachsberg
klaar voor
schuttersfestijn
»a
ir eer
Hoe kraai! de boer zijn haan-
ftelijlifje? Velen zijn bereid om
entwoord te geven op deze
i'insa. vraag uit een oud-Hollanda
deuntje. Tal van boeren wer
ken mee aan een educatief
programma van de overheid,
^OT^ door hun hoeven voor be
zichtiging open te stellen.
Maar er zijn andere mogelijk
heden, om te ontdekken, hoe
de boer zijn schouders er on
derzet. Deze activiteiten zijn
gebundeld op expositieter-
__jreinen. In eigen land draagt
Flevohof met veel energie
I' het juk van de boer, door 40
hectare te reserveren voor
agrarische bedrijven, die
normaal in functie zijn.
Hier kan de bezoeker zeldza
me hoenderrassen aan de bak
zien komen, jonge biggetjes
en rundvee, gezwegen van al
les wat verder nog kakelt,
loeit, blaat en knort. Een ring
van expositiepaviljoens omvat
vrijwel alles, wat ons land op
agrarisch terrein te bieden
heeft, inclusief veel tuinbouw
kassen, een champignonkwe
kerij enz.
De bouw van een nationaal
landbouwmuseum als „slecht-
weeraccommodatie" is onder
deel van een investeringspro
gramma, waar miljoenen mee
gemoeid zijn. In deze sector
laat Flevohof het niet bij de
actualiteit, getuige het musea
le aspect van een oude kaas
makerij en andere expositie
ruimten. De kinderboerderijen
behoren tot de aantrekkelijk-
wee
[V deel
grar
Lfe
Dcmetnlc sllscle-damme
slochmanshoeve
op zonddg 6 juli 1980
ste van ons land.
Alles wat met dit landleven te
maken heeft is slechts een on
derdeel van de snel in popula
riteit toenenemde Flevohof
(vorig jaar 700.000 bezoekers)
dat ook nog allerlei evene
menten organiseert, zoals op
27 september de trekker-trek-
wedstrijden voor jonge boe
ren. Heeft het dan nog zin, om
de oude en wijze raad „Zoek
toch in den vreemde niet, wat
het eigen land u biedt" in de
wind slaan
Dierenspu! in de
Stockmanshoeve
Vanuit Zeeuws-Vlaanderen is
het maar een wipje naar de
Stockmanshoeve te Sijsele
(België, ons eigen buitenland
je). Een hoeve die méér biedt
dan de envoudige naam doet
vermoeden. Wie zou er niet
een omwegje voor over heb
ben, om de kleinste koe en
het kleinste paardje ter wereld
te zien grazen?
Geweldig voor de zon verhe
ven zorgt de stier Othello voor
een zwaargewichtrecord met
zijn 1270 kilogrammen. Het
domein van de Stockmans
hoeve (50 hectare) bestaat in
feite uit een boerderij met als
annex een landbouwmuseum,
twintig visvijvers, vijftig voliè
res, speel- en picknickweiden,
vijvers met roei- en zwemfaci-
liteiten enz. Maar er lopen ook
zebra's, lama's, zeeboes en
antilopen op hun kleine prai
ries en de kangeroe maakt er
zijn luchtsprongen.
Deze mixture is ontsproten
aan het brein van Louis
Claeys, fabrikant van land
bouwmachines. Zijn museum
„Van dorsvlegel tot maaidor
ser" eert het kleine met sik
kels, botervaten, gierlepels,
een kneedtrog, muilbanden,
smoutkruiken en bietenschof
fels, maar reikt vervolgens
naar de sterren met gewelde
naren onder de oogstmachi-
nes, zoals Claeys' beroemde
zelfrijdende maaidorser.
De collectie biedt in de sector
van oude werktuigen menig
voorbeeld van wat tegenwoor
dig industriële archeologie
wordt genoemd. De catalogus
vermeldt 200 nummers. Rond
om hoeve en museum hebben
de Belgen een merkwaardig
plan getrokken en ten uitvoer
gebracht. Een passende bij
drage leveren de konijnen in
hun eindeloze variatie van
Vlaamse reus tot Russische
brandneus, schapen en geiten
uit alle gewesten, sierduiven,
water en parkvogels, hoen
ders (de Izegemse koekoek
bijv.) varkens en andere die
ren van de boerderij.
Een Nederlander werpt hier
met enige bevreemding zijn
hengel uit, in één van de twin
tig visvijvers. De forellenvijver
(volstrekt verboden te spijzen)
is een soort kermisattractie.
Men betaalt 300 franc om een
ganse dag te mogen vissen en
heeft dan recht op een ,,in-
worp van zes forellen. Meer
vissen worden op aanvraag
uitgezet, mits bijbetaling!
Aldus garandeert de Stock
manshoeve een rijke vangst.
In de palingvijver heeft men
recht op de uitzet van één
kilo, alvorens aan de slag te
gaan. Er. gelden allerlei onver
biddelijke bepalingen voor
deze vrij kostbare grap, met
boetes van b.v. 500 franc en
wegzending door de viswach-
ters.
De Stockmanshoeve is in het
buurland zeer populair. Op 6
juli worden er de internationa
le kampioenschappen Bra
bants Trekpaard gehouden
voor België, Frankrijk en Ne
derland. Op 24 augustus kan
men de oude landbouwmachi
nes aan het werk zien op een
hoeve- en oogstfeest. België's
boerenpsalm is daarmee nog
niet ten einde. Middelkerke
houdt b.v. op 27 juli een hoe-
vefeest op een modelboerderij
(De Rode Poort) Westende-
laan 195 met plattelandskost,
volksdansen en ander vertier.
Om op de Stockmanshoeve
terug te komen, de toegangs
prijs bedraagt 100 fr en 50 fr
voor kinderen. Geopend tot 1
november, 10-19 uur. Ligging:
nabij Damme en Brugge, der
halve is een combinatie met
het bezoek aan deze histori
sche steden te overwegen.
Vanuit Sluis in Zeeuws-Vlaan-
deren richting Eeklo-Gent vol
gen, vóór Maldegem rechts
afslaan, richting Brugge.
Ook te bereiken via Autoweg
Breda-Antwerpen-Gent-Brug-
ge. afslag Aalter.
LEO J. LEEUWIS
Jikkeminenmart in Bruinisse
In het Zeeuwse Bruinisse wordt zaterdag 5 juli om 19.00 uur de
traditionele Jikkeminenmart gehouden. De Jikkeminenmart is
een volksspel waarbij wordt nagebootst hoe de meisjes (jikke-
minen) vroeger met de jongens in contact kwamen.
Het spel gaat als volgt: Alle deelnemers krijgen een fotokaart. De
',ongen zoekt nu het meisje met dezelfde fotokaart. Heeft hij zijn
„jikkemien" gevonden, dan rennen ze naar de jury, waarna ze
enkele opdrachten krijgen uit te voeren. Het winnende paar
wordt door de „burgemeester" in de echt verbonden. De deelna
me is gratis en het spel staat open voor iedereen tussen 14 en 65
jaar. Informatie bij het VVV-kantoor: 01113-1412.
In Bruinisse worden voorts van donderdag 17 juli tot en met za
terdag 19 juli visserijdagen gehouden. Op zaterdag de 19e kan
~ien om 13.00 uur inschepen voor een grote vlootshow met de
ruse vissersvloot. Voor zover er plaats is kan men gratis mee-
aren op de gepavoiseerde schepen. Misschien zijn deze gebeur-
:enissen te combineren met een fiets- en wandeltocht in qp om
Bruinisse dat is gelegen aan het Grevelingenmeer, een prachtig
natuurgebied. De VVV heeft tegen een kleine vergoeding route
kaartjes.
Werk van oude
zilversmeden in Gouda
In de Gasthuiskapel, de nieu
we expositieruimte, van de
stedelijke musea in Gouda, is
van 5 juli tot en met 30 au
gustus de tentoonstelling
„Werk van Goudse zilvers
meden" te zien.
in edelmetaal is gemaakt van
het eind van de vijftiende
eeuw tot 1813. Hoogtepunten
zijn een zilververgulde schut-
tersketen uit de tweede helft
van de vijftiende eeuw, een re-
naissanceschaal uit ongeveer
1600 en een collectie kerkelijk
zilver uit de tweede helft van
de zeventiende eeuw.
Alhoewel de vervuiling ervan
spreekwoordelijk is, is de Rijn nog
altijd een rivier die veel toeristen
trekt. Het traditionele boottochtje
op wat wel eens „het open riool
van Europa" wordt genoemd, is
voor velen nog altijd een beleve
nis, waarbij de herinnering aan de
vervuiling maar gelaten wordt
voor wat ze is.
De Rijn ontspringt in het Zwitserse
kanton Graubünden en eindigt na
1162 km in de Noordzee. Daar tus
senin bevinden zich tal van beziens
waardigheden (waterval bij Schaff-
hausen, romantisch rotsdal tussen
Bingen en Koblenz, de Lorelei enz.),
die veel vakantiegangers trekken. In
het Duits-Nederlandse grensgebied
zijn dat (aan de Duitse kant): Em
merich met zijn Rijnpromenade en
zijn duizendjarige Domkerk, Elten
met de Drususbron, Kleef/Kleve
met de Zwanenburcht en het mu
seum Haus Koekkoek, Kalkar met
de St. Nicolaaskerk met daarin de
gebeeldhouwde altaren van de Kal-
karer Schule en zijn 15de eeuws
(gothisch) raadhuis en Kevelaer als
bedevaartsoord.
In de middeleeuwen waren de oe
vers van de Rijn bezaaid met tolhui
zen en -kamers, waarbij hier en
daar hindernissen in de rivier waren
gebouwd opdat de schippers hun
tolverplichtingen zouden nakomen.
In het jaar 1868 werd de Rijnvaar-
tacte ondertekend. Daarbij werd
aan een ieder voorgoed vrije door
vaart verleend.
De Rijn: Toeristentrekker
ondanks de vervuiling
Het Rijnwater mag dan vuil
zijn, op de oevers is erg veel
moois te zien.
Onder het motto „Scheve
ningen Bere-best" worden
op vrijdag, zaterdag en zon
dag de Kinderdagen Scheve
ningen gehouden. Het zal er
die dagen dan ook wemelen
van de beren, bekende en
minder bekende.
De Brunabeer zal aanwezig
zijn in een kinderboekenstand
en ook de Pandaberen van
het Wereld Natuurfonds geven
acte de présence. Uiteraard
zal de heer onder de beren,
Olie B. Bommel, niet ontbre
ken. In een open calech rijdt
hij voor bij het Kurhaus (zijde
boulevard) vrijdagavond om
streeks zeven uur en krijgt
dan de sleutel van Schevenin
gen overhandigd. Daarna
komt er vanuit zee een bere-
bemanning aanvaren.
Kinderen kunnen, alleen of
met de hele klas, op zaterdag
meedoen aan de Teddyberen-
parade. Vanaf 14.00 uur die
dag kunnen de kinderen zich
met hun aangeklede of ver
sierde beer aanmelden bij de
Bruna-stand voor het Kur
haus. Het kost niets en een
deskundige jury onder voorzit
terschap van Ollie B. Bommel
zal beoordelen wie de leukste,
mooiste, gekste of liefste
teddybeer heeft meegebracht.
De parade zelf begint zater
dag om.half vier.
Maar vrijdagavond is er ook al
iets heel leuks: de kinderfak
keloptocht. Misschien mag je
voor een keertje wel zo lang
opblijven. De optocht begint
om 21.00 uur op de boulevard
voor het Kurhaus, en daar kan
voor een gulden een fakkel
worden gekocht. Om kwart
voor acht die avond is er in de
muziektent een Pipo-de-
Clownshow. Om elf uur 's a-
vonds is er een groot Bere-
vuurwerk, vuurwerk trouwens
dat vanaf dan elke vrijdaga
vond zal zijn te bewonderen.
De beren zijn er ook op zater
dag (vanaf 13.45 uur) en zon
dag (vanaf 13.00 uur) om een
oogje in het zeil te houden bij
alle festiviteiten zoals poppen
kast, trapautoraces, zand-
bouwwedstrijden, clowns en
zovoort.
Het hele gebeuren speelt zich
af op het strand of op de bou
levard-promenade. En nou
maar duimen voor een beetje
mooi weer.
Het kerkdorp Ubachsberg vlakbij Voerendaal beleeft aan
staande zondag een ware schuttersinvasie voor het Oud-Lim
burgs Schuttersfeest. Een recordaantal van 152 schutterijen
uit Nederlands en Belgisch Limburg, goed voor zesduizend
schutters, zullen zondag aantreden.
Bij gunstig weer wordt er bovendien zo'n zestigduizend man pu
bliek verwacht. Want er valt heel wat te zien in Ubachsberg. Kei
zers, koningen en andere hoogwaardigheidsbekleders uit de
schutterijwereld paraderen met groot gevolg door het dorp en
zijn erop uit om bij de diverse wedstrijden - houding in de op
tocht, defileren, exerceren, hoornblazen, commanderen, vaandel-
dragen en niet te vergeten het schieten - de hoogste eer te be
halen.
Voor de deelnemers aan de schietwedstrijden staan meer dan
honderd masten opgesteld op §en uitgestrekt terrein. Naar de
strijd rond de schietbomen gaat de grootste belangstelling uit,
want de schutterij die dit onderdeel wint, mag volgend jaar het
schuttersfeest organiseren.
Hoogtepunt van het kijkspel vormt de optocht om 14.00 uur.
Daaraan gaat om 13.00 uur de officiële opening vooraf. Zo'n
Limburgs feest wordt ook altijd „ingeschoten". Dit keer door de
commissaris van de koningin in Limburg, de gouverneur van
Hasselt, plus de bisschoppen van Roermond (mgr. Gijssen) en
van Hasselt (mgr.'Heuschen).
SAO PAULO Waar
schijnlijk zal alleen voor
ingewijden de ontmoeting
tussen paus Johannes Pau-
lus II en kardinaal Paolo
Evaristo Arns morgen een
van de hoogtepunten zijn
van het twaalfdaags be
zoek, dat de paus in deze
dagen aan Brazilië brengt.
In het openbaar zal het
protocol wel de omgang re
gelen, alsmede de voorzich
tigheid, die beiden in de ge
geven situatie tot richt
snoer moet zijn. Maar in de
privé-sfeer moet de ont
moeting boeiend zijn tus
sen beide sterke persoon
lijkheden, want ook kardi
naal Arns is dat, gangma
ker van de Braziliaanse
kerk en leider van een
groot aantal bisschoppen
uit de derde wereld.
Men mag aannemen, dat mil
joenen Brazilianen Johannes
Paulus II idolaat zullen vere
ren. Don Paolo, zoals kort
weg de kardinaal van Sao
Paulo wordt genoemd, heeft
echter een afkeer van een
massa die slaafs een leider
volgt. Hij wil juist, dat het
volk zich massaal organiseert
en zijn toekomst in eigen
hand neemt.
Daaraan werkt Don Paolo
sinds hij negen jaar geleden
tot bisschop van de grootste
Latijnsamerikaanse indu
striestad, Sao Paulo, werd be
noemd. Hij pleit voor een
„nieuwe samenleving", voor
..een nieuw Brazilië" zonder
rijken en armen en heeft
geen goed woord over voor
de activiteiten van de multi
nationals.
In tegenstelling tot vele La
tijnsamerikaanse geestelijken
is Don Paolo geen „laat
bloeier". Bisschoppen als
mgr. Bravo in Nicaragua en
wijlen mgr. Romeo in El Sal
vador waren lange tijd min
of meer bevriend met de
heersende dictators, voordat
zij in een kort tijdsbestek om
zwaaiden en gevaarlijke
vijanden werden van de
machthebbers. Nog opvallen
der was de „bekering" van
de huidige minister van Bui
tenlandse Zaken van Nicara
gua pater Miguel d'Escoto,
die in 1973 de staatsgreep van
Pinochet nog publiekelijk
verdedigde in verband met
het gevaar voor „het commu
nistische atheïsme".
Don Paolo kent dergelijke
spectaculaire wendingen niet.
Zelfs wordt hem wel eens
aangewreven, dat hij in het
verleden radicaler was. In
het begin van de jaren '70
botste hij geregeld zeer heftig
tegen het militaire bewind.
Hij hekelde de vervolgingen
en de martelingen, bezocht
kazerne- en gevangenispoor
ten om vermiste gevangenen
op te eisen en veroordeelde
scherp het economische be
leid. „Lang geleden veran
derde ik van tactiek", gaf hij
onlangs toe. „In elke periode
hangt de actie af van de om
standigheden. Hoe meer ta
ken het volk op zich neemt,
hoe beter het is."
Daarom stopt hij nu bijna al
zijn energie in de organisatie
en uitbreiding van de basis
gemeenschappen. En in het
opbouwen van allerlei comi-
te's, waarin steeds meer le
ken zich bezighouden met
het gebeuren in de samenle
ving. Zo hielp hij onder meer
van de grond komen de com
missie „Justitia et Pax" (Ge
rechtigheid en Vrede), stimu
leerde de organisatie van de
krottenbewoners, de verdedi
ging voor de rechten van de
mens, de gemeenschapscen
tra in de volkswijken en de
oprichting van een comité
voor de politieke
in het zuidelijk deel
Deze 59-jarige Franciscaan
van Duitse komaf beweegt
zich de laatste jaren vooral
achter de schermen. Hij
droeg de instrumenten aan
en bewoog het volk om het
heft in eigen hand te nemen.
Toch laat Don Paolo als het
nodig is zijn gezicht nog
steeds zien, zoals hij in april
deed toen hij met woord en
daad de 150.000 stakende ar
beiders in de metaalindustrie
steunde: de kerken werden
afgestaan als stakingscentra
en de basisgemeenschappen
werden gestimuleerd om fi
nanciële steunacties te orga
niseren voor de gezinnen van
de stakers.
Zonder aan de weg te timme
ren vormt Don Paolo leiders,
beinvloedt hen, zoals hij dat
ook doet met vele behouden
de collega's. Het werk van de
basisgemeenschappen bestaat
volgens Don Paolo in feite
uit de strijd voor „een nieu
we samenleving". Om dat te
bereiken doet hij als handig
diplomaat vele concessies om
aldus zoveel mogelijk bis
schoppen te betrekken bij
..de stap vooruit". Een leer
ling van hem is Leonardo
Boff. een van de belangrijk
ste theologen van Latijns
Amerika, wiens naam enige
tijd geleden werd genoemd in
verband met maatregelen
van het Vaticaan. Don Paolo
verdedigde Boff en diens La
tijnsamerikaanse bevrijdings
theologie bij het Vaticaan,
maar liet daarbij wel duide
lijk blijken dat welke beslis
singen het Vaticaan neemt,
dit voor hem op generlei wij
ze een breekpunt inhoudt.
Don Paolo vermijdt categori
sche uitspraken. Wel veroor
deelt hij het kapitalisme en
zegt tegén het marxisme te
zijn, zoals het in de praktijk
wordt toegepast: „Wij houden
voor ogen als ideaal de situa
tie, zoals die in het begin van
het christendom bestond: so
lidariteit en rechtvaardig
heid. Zoeken wij een andere
samenleving, dan moet zij
ongetwijfeld rechtvaardiger,
saamhoriger en socialer zijn.
Als men dat socialisme wil
noemen, akkoord, veel hangt
af van de definitie die men
daaraan geeft".
Herhaaldelijk pleit Don Pao
lo voor een „nieuw Brazilië",
voor een „radicale verande
ring", voor steun aan de ar
men. de vervolgden, de on
derdrukten, voor „een demo
cratie, vooral ook op econo
misch en sociaal terrein". Hij
vertrouwt daarbij op de ba
sisgemeenschappen, op de or
ganisatie van het volk van
onderaf.
Don Paolo pleit als gezegd
niet alleen, hij handelt er ook
naar. Soms rechtstreeks,
vaak via het bewandelen van
omwegen: via praten met
president Carter en met com
munistische leiders, via het
ontvangen van regeringslei
ders en mensen van de oppo
sitie om hen op hun fouten te
wijzen. Hij is een persoonlij-
de eerète minister van" Zim
babwe, Robert Mugabe,
wiens filosofie volgens zijn
vrienden sterk overeenkomt
met die van Don Paolo.
De kardinaal van Sao Paulo
is meermalen met de dood
bedreigd. Hij haalt daarover
zijn schouders op en zegt al
tevreden te zijn met de jaren
die hij heeft geleefd. Onmis
baar is volgens hem nie
mand, al is iedereen nodig.
„Het werk gaat zonder mij
ook door. die ontwikkeling is
door niemand meer terug te
draaien. De basisgemeen
schappen in Sao Paolo be
staan nu al uit ruim 200.000
leden. De groei vraagt steeds
meer leiders en kaderleden.
Daar ligt de taak van de kerk
en niet in het ontwerpen van
sociale modellen. Die gaan de
christenen zelf ontdekken."
Volgens Don Paolo moeten
de veranderingen wel snel
komen om „een gewelddadi
ge explosie" te vermijden.
Anderzijds evenwel meent
hij, dat de weg naar „een
nieuwe samenleving" niet
sneller kan worden bewan
deld „dan de rijping van de
basisgemeenschappen toe
staat".
Korte
metten
Paus Johannes Paulus II
heeft de Belgische pater Jan
Schotte cicm benoemd tot
nieuwe secretaris van de
pauselijke commissie voor
Gerechtigheid en Vrede
(Justitia et Pax). Pater
Schotte werkte tot nu toe bij
het pauselijk staatssecreta
riaat en was ook secretaris
van de „Stichting Pius XII"
voor het lekenapostolaat
Hij volgt de jezuiet Hoger
Heckel op, die onlangs werd-
benoemd tot coadjutor van
Straatsburg.
Ter gelegenheid van het be
zoek van de paus aan Brazilië
heeft de Braziliaanse president
een amnestie afgekondigd. Ge
vangenen die veroordeeld zijn
tot een straf van minder dan
vier jaar wordt de gehele straf
kwijtgescholden. Bij andere
gevangenen wordt de straf
verminderd. De amnestie geldt
echter niet voor politieke ge
vangenen.
De aartsbischop van Eszter-
gom en primaat van Honga
rije, kardinaal Laszlo Lekai,
brengt momenteel een be
zoek aan Engeland. Hij is
daar de gast van de angli-
canse aartsbisschop van
Canterbury, Robert Runcie,
die hem vorig jaar toen hij
in Hongarije was, heeft uit
genodigd. Kardinaal Lekai
zal ook de katholieke aarts
bisschop van Westminster,
kardinaal Basil Hume, be
zoeken.
