Houding kabinet
!egenover Kamer
.een riskante
Ontwikkeling
Teleurstellend advies over derde satelliet
j. 'ais: Ingreep in sociale zekerheid noodzakelijk
Optreden zes
CDA-kamerleden
verhindert
CDA-fusie niet
LN DER DOEF (PVDA) VOORSPELT INBREUK OP CAO'S
A-FRACTIEVOORZITTER LUBBERS:
VOLGENS VOORZITTER
P. STEENKAMP
le
Onderwijzers voelen zich in gezagspositie bedreigd
Ook ambtenaren hebben cao nodig
VU-hoogleraar neemt
teleurgesteld ontslag
uueer
""NA SUCCESSEN VAN ANS EN IRAS:
~MNENLAND
LEIDSE COURANT 1
MAANDAG 30 JUNI 1980 PAGINA 5
HAAG De kans is groot dat het
net g*at ingrijpen in de collectieve
dsovereenkomsten (cao') om uit de
ïtingsproblemen te komen. Vooral
linister Pais (onderwijs) heeft aan-
ndigd niet verder meer te zoeken
600 miljoen gulden die hij binnen
begroting nog moet bezuinigen en de
,er zich in meerderheid heeft uitge
sproken voor het behoud van de koppe
ling tussen wettelijk minimumloon en
sociale uitkeringen in 1981.
Dit heeft de socialist Van der Doef (PvdA)
zaterdag voor de radio gezegd. De Kamer
nam de afgelopen week een motie van zijn
hand aan waarin handhaving van de koppe
ling werd geëist. Tegen stemden aljeen
VVD. SGP. GPV en BP. Van der Doef
noemde de motie een duidelijke steun voor
minister Albeda (sociale zaken). „Hij zal in
het kabinet de grens moeten leggen nu an
deren niet meer willen inleveren en willen
korten op de sociale uitgaven", aldus de so
cialist in een verwijzing naar de opstelling
van Pais.
Deze minister van onderwijs verklaarde het
afgelopen weekeinde zelf dat er snel ingrij
pende maatregelen zullen moeten komen,
wil het kabinet de begroting voor 1981 rond
krijgen. Hij noemde ombuigingen in de
overheidsuitgaven alleen nuttig als zij meer
werkgelegenheid opleveren. Volgens hem is
dat met de nu door het kabinet voorziene
ombuiging van 10 miljard niet het geval
omdat men ondanks die korting steeds meer
geld uitgeeft aan de sociale zekerheid. Pais
liet daarbij doorschemeren voor een korting
op de hoogte van de sociale uitkeringen te
zijn. De bewindsman, die zijn denkbeelden
de afgelopen week in een brief aan zijn col
lega-ministers neerlegde, toonde zich verder
een voorstander van het vergroten van de
werkgelegenheid ten koste van verdere
loonstijgingen.
Minister Pais
nen
rad
el hf *11 1*
Jan Nico Scholten: „Het optreden van premier Van Agt begint j
meer een splijtzwam te worden voor het CDA".
I onze parlementaire redactie)
m HAAG „Het optreden
f premier Van Agt begint
meer een splijtzwam te
voor het CDA. Terwijl
lopstelling enerzijds veel kie-
B aantrekt jaagt hij anderzijds
Pelsen weg die op evangelische
e met de politieke bezig wil-
zijn. Daarbij speelt ook het
erhaling negeren van belang-
Kameruitspraken door het
net een rol. Dit beleid leidt
lolarisatie binnen het CDA
lêrgroot de stroom mensen die
rekken". Dit zei gisteren het
4-Kamerlid Jan Nico Schol-
de IKON-radio. Ook
CDA-fractievoorzitter Lubbers
noemde de opstelling van het ka
binet, waarbij het steeds minder
rekening houdt met de opvattin
gen van de meerderheid in de Ka
mer, „een riskante ontwikke
ling".
Scholten noemde ook een derde'
ontwikkeling van belang voor een
definitieve botsing tussen het ka
binet en een meerderheid van de
CDA-fractie, namelijk het bruus
keren van Lubbers door Van Agt.
Volgens Scholten hield Van Agt
wèl rekening met de vorige CDA-
fractievoorzitter Aantjes die hij
aanvaardde als zijn gelijke en in
de politiek soms als zijn meerdere,
maar doet hij dat bij Lubbers niet.
Van Agt staat kennelijk op het
standpunt: Ik, Van Agt ben niet
alleen leider van de regering
maar ook van het CDA, aldus
Scholten. Lubbers gaf in hetzelfde
radiogesprek toe dat zijn leider
schap „met onzekerheid is omge
ven". Omdat, aldus Lubbers, hij
binnen de fractie wel zijn opvat
tingen en adviezen geeft maar
niets forceert. Bij het begin van
de stemmingen donderdagnacht
stond het voor hem dan ook nog
niet vast hoe het debat voor het
kabinet zou aflopen. Lubbers
noemde daarbij een kunstmatig
geforceerde eenheid „niets
waard". Lubbers doelde daarbij op
het optreden van twee woord
voerders van het CDA, „Ik geloof
ook dat het zuiver is wanneer dui
delijk tot uitdrukking komt dat de
meningen verdeeld zijn", aldus
Lubbers.
PvdA-fractievoorzitter Den Uyl
noemde het zaterdagavond in een
tv-uitzending gewenst dat er snel
een kabinetscrisis komt. Dit om
dat er dringend een oplossing
moet komen voor
Op de bijeenkomst van de advies
raad van D'66, zaterdag in
Utrecht, heeft het kamerlid
Bronkhorst gezegd dat de toene-
mende confrontatie tussen rege
ring en parlement „is uitgelokt
door premier van Agt". De VVD
speelt in het kabinet steeds min
der een rol, aldus Brinkhorst. De
partij is nu officieel de rechter
vleugel van het CDA geworden.
Als Van Agt en Wiegel lijsttrek
ker voor hun partijen worden en
als het kabinet de rit uitzit, zullen
zij het kabinetsbeleid tot inzet van
de verkiezingen moeten maken.
„Dat kan tot een ernstige polarisa
tie leiden, die D'66 niet wenst,
maar die wèl onvermijdelijke ge
volgen zal moeten hebben voor de
opstelling van de partij", aldus
Brinkhorst.
NOORDWIJKERHOUT
Het optreden van zes CDA-
Tweede Kamerleden vorige
week donderdagnacht tegen
het beleid van het kabinet-
Van Agt in de kwestie van de
olieboycot heeft volgens CDA-
voorzitter Steenkamp geen in
vloed op de totstandkoming
van het CDA. „De fusie gaat
door", zei hij zaterdag in
Noordwijkerhout, hoewel hij
het gebeuren in de Tweede
Kamer „niet goed" vond en de
gang van zaken bijzonder be
treurde.
Professor Steenkamp stelde wel dat
de stroeve verhoudingen tussen de
regering en de CDA-fractie, zoals
fractieleider Lubbers dit formuleer
de, op korte termijn moeten worden
verbeterd. Hij zei dit tijdens de bij
eenkomst van delegaties uit AR,
CHU en KVP, die overeenstemming
bereikten over een CDA-program
van uitgangspunten. In deze bijeen
komst werden tevens de CDA-statu-
ten vastgesteld, die in de algemene
vergadering van 11 oktober tijdens
de definitieve besprekingen goedge
keurd moeten worden.
In het CDA-ontwerpprogram is voor
wat de Navo betreft vastgesteld, dat
„de Navo hoofdinstrument van beleid
is, gericht op het voorkomen van oor
log en het behouden van vrede en
veiligheid". Daaraan werd toege
voegd: „Nederland neemt initiatieven
tot en geeft actieve steun aan de tot
standkoming van ontwapeningsove
reenkomsten, die voorzien in deugde
lijk toezicht bij voorkeuer in interna
tionaal verband".
Jskoord over
f .-afische
lustrie
STERDAM
l'kgevers en werkne-
5 in de grafische in-
rie hebben overeen-
ning bereikt over
collectieve arbeids-
reenkomst. Deze zal
en tot eind januari
aldus een woord
je rder van de werkge-
ig worden aangepast,
de laagste cao-lonen
minste gelijk zullen
aan het wettelijk mi-
'""Jiumloon. De basisva-
tie wordt verlengd met
dag tot 23 dagen. Deze
kan na 1 januari '81
rden opgenomen.
gei f
eid
ireenkomstig de loon-
itregel zal met ingang
1 juli '80 de toeslag
26 gulden per maand
den uitbetaald. Aan
einde van het contract
het gebruikelijke half-
lijkse prijscompensa-
ysteem weer worden
:past met een basis
255 gulden per pro
prijsstijging.
WERKGROEP ACOP
UTRECHT De werkgroep „Georgani
seerd overleg" van de Algemene Centrale
van Overheidspersoneel (ACÖP) heeft een
rapport uitgebracht waarin ze ervoor pleit,
het georganiseerd overleg te vervangen
door „echte" onderhandelingen die moeten
resulteren in collectieve arbeidsovereen
komsten bij overheid en onderwijs.
Het rapport moet nog worden besproken
door de bonden die bij de Acop zijn aange
sloten. Dat zijn de ABVA (ambtenaren), de
ABOP (onderwijs), de NPB (politie) en de
vervoersbond. Een groot voordeel van een
cao-structuur noemt de wergroep dat de
zaken niet eenzijdig tot stand komen en
dat de bonden hun actievrijheid behouden.
Een cao-structuur heeft meer positieve
kanten naarmate bij het parlement sterker
het besef leeft dat ook ambtenaren als
werknemers hun recht op vrije onderhan
delingen met de werkgever moeten kun
nen waarmaken. „Wanneer een parlement
zich wil blijven bemoeien met juist een be
paalde groep werknemers en via deze on
eigenlijke weg „voorbeeldstellend" te
werk wil gaan, is hier ook in een cao-sy
steem geen kruid tegen gewassen", aldus
de werkgroep.
Homo-demonstratie
Een groep van enkele honderden mannen en vrouwen heeft zaterdag
in Amsterdam gedemonstreerd in het kader van de homosolidari-
teits- en bevrijdingsdag. Zij betoogden tegen discriminatie van ho-
mosexuelen in Nederland en het buitenland.
AMSTERDAM Prof. Dr. M. Rudwick heeft per 1 januari
volgend jaar ontslag genomen als hoogleraar in de geschie
denis en maatschappelijke aspecten der natuurwetenschap-
Een aan de Vrije Universiteit van Amsterdam, om terug te
eren naar zijn geboorteland Engeland „na een van de onge
lukkigste en meest frustrerende periodes in mijn leven".
Naast verschillende redenen die de hoogleraar opsomt voor zijn
vertrek, was de druppel die de emmer deed overlopen de „on
waardige wijze" waarop zijn medewerker dr. Brookman werd
overgeleverd aan „een heksenjacht omwille van zijn politieke
ideeën". Dr. Brookman was aldus Ad Valvas, mede-oprichter
van de extreem-rechtse Nationale Centrum Partij, die enige tijd
geleden werd opgeheven en opgevolgd door de soortgelijke cen
trum partij, met Brookman als medewerker aan het partijblad
„Middenweg".
Volgens de hoogleraar heeft democratisering op de universiteit
niet geleid tot de gewenste inspraak, maar tot de tirannie van
een „kleine, niet representatieve en ondemocratische minder
heid van studenten", die er naar zijn mening op uit is de weten
schappelijke instellingen te vernietigen.
gna 1MEGEN Veel leerkrachten bij
basisonderwijs voelen zich in
i gezagspositie steeds meer be-
1 iigd door het gedrag van de leer
den in hun klas en door de ouders
de kinderen. Ee goede training
sociale vaardigheden voor studen-
aan de paedagogische akademies
dit gevoel van „bedreigd" te wor-
Tot deze conclusie komt de Nijmeegse
sociaal-psycholoog dr. R. Lamberigts in
zijn proefschrift over dit onderwerp,
waarop hij thans is gepromoveerd-
Merkwaardig in dit verband is, dat de
bedreigd voelen, dan de vrouwelijke
leerkrachten. De onderwijzer, die zich
door karakterstruktuur staande houdt
en vanzelfsprekend respect afdwingt
en aan wie door de ouders bijna van
zelfsprekend vertrouwen wordt ge
schonken lijkt volgens de nieuwe doc
tor een uitstervend ras te worden.
Strafmaatregelen hebben in de regel
weinig effect. Veel leerkrachten blij
ken tegen de spanning niet te zijn op
gewassen en stappen er voortijdig uit.
Anderen vluchten in eigen hobby s om
zo hun gezag op basis van deskundig
heid te handhaven. „Een gevaarlijke
ontwikkeling", aldus dr. R. Lambe-
richts.
Abortusontwerp
mogelijk voor
Prinsjesdag in
Kamer
HILVERSUM Minister
De Ruiter van justitie ver
wacht dat het abortusont
werp Ginjaar-De Ruiter nog
voor komende Prinsjesdag
in de Tweede Kamer kan
worden behandeld, omdat de
eindverslagen over het ont
werp van CDA en VVD snel
afgehandeld kunnen wor
den.
Volgens de bewindsman zijn
de verschillen tussen CDA en
VVD over het ontwerp besist
niet onoverbrugbaar. De Rui
ter en Ginjaar (volksgezond
heid), zullen eind augustus met
een nota komen met hun reac
tie op het eindverslag.
Pensioenen
tandtechniek
omhoog
UTRECHT Het bestuur
van het pensioenfonds voor
de tandtechniek (2200 deel-
neemers, ruim 200 gepensio
neerden), heeft heloten de
pensioenrechten per 1 juli
'80 met zes procent te verho
gen.
Deze verhoging is mogelijk
door een voordelig saldo van
3,3 miljoen gulden over '79.
Door deze en in de voorgaande
jaren verleende verhogingen
zijn de in de beginjaren van
het fonds ('67, '68, 69) opge
bouwde pensioenaanspraken
verdrievoudigd.
graden.
Finland:
WEEROVERZICHT - NOG
GEEN ZOMER
DE BILT - Het weerbeeld in
ons land doet eerder aan de
herfst dan aan de zomer den
ken. Het temperatuur-niveau
ligt ruim vijf graden beneden
de normale waarden voor eind
juni.
Ook is het te nat. De oorzaak
van dit weinig zomerse
weertype moet gezocht wor
den in de hardnekkigheid van
de noordwestelijke luchtstro
mingen boven West-Europa.
Daarmee worden aanhoudend
koele luchtmassa's van de
poolstreken naar het zuiden
getransporteerd.
In deze lucht kunnen zich bo
vendien gemakkelijk regen
en onweersbuien ontwikkelen.
Het is overigens niet alleen in
ons land zo slecht. In geheel
West- en Midden-Europa is
het weer van slag. Gunstige
uitzonderingen vormen de
Scandinavische Landen en de
landen van de Middellandse
Zee.
Vooruitzichten voor woensdag:
Wisselend bewolkt met enkele
buien. Aanhoudend koel.
Weersvooruitzichten in cijfers
voor woensdag:
Aantal uren zon: 2 tot 10.
Min. temp.: omstreeks 9 gra
den.
Max. temp.: omstreeks 16 gra
den.
Kans op een droge periode
van minstens 12 uur: 70 pro
cent.
Kans op een geheel droog et
maal: 40 procent.
Weersvooruitzichten voor de
vakantielanden:
Noorwegen, Zweden:
Half tot zwaar bewolkt, nu er.
dan regen of buien, 10 tot 15
Eerst opklaringen, 15 tot 20
graden, later zwaar bewolkt,
met regen, 13 tot 18 graden.
Britse eilanden, Ierland, De
nemarken, Benelux, Cen-
traal-Europa, Noord-Frank
rijk:
Wisselvallig met nu en dan
buien, ook regenperiodes van
enkele uren, 13 tot 18 graden.
Alphengebied, Oostenrijk:
Veel bewolking, af en toe re
gen, O-graden-Celsius-niveau
ongeveer 2800 meter.
Zuid-Frankrijk, Noord-Ita-
lië:
Zonnige perioden, 20 tot 25
graden.
Landen rond de Middelland
se Zee:
Overwegend zonnig, 22 tot 28
graden, hier en daar in het
binnenland meer dan 30 gra
den.
Weersgesteldheid van gisteren
Amsterdam
Do Bilt
Doelen
Aberdeen
Barcelona
Frankfort
Luxemburg zwbew.
aartal
(Van onze redacteur ruimtevaart)
DEN HAAG De Raad van Advies
e voor het Wetenschapsbeleid heeft de
regering laten weten weinig of geen
fiducie te hebben in de ontwikkeling
van een nieuwe (derde) astronomi-
i sche kunstmaan als nationaal Neder-
e landse ruimtevaartprogramma,
neef Daardoor lijkt de toekomst van het gea-
vanceerde TIXTE-project (een kunst-
eg) maan voor rontgen-astronomie, te bou
wen in nauwe samenwerking met
NASA, het Amerikaanse bureau voor
lucht- en ruimtevaart) er niet rooskleuri
ger op te worden, ook al gaat het hier
slechts om een advies dat de regering
ilief uiteraard ook naast zich neer kan leg
gen. Een niet-doorgaan van het TIXTE-
programma zou vooral een fikse streep
zijn door de rekening van groepen astro
nomen en hun medewerkers in Utrecht
en Leiden, die zich al geruime tijd met
de opzet van het programma hebben be
ziggehouden en er veel van verwachten.
Met TIXTE zouden in de jongste tak van
de sterrenkunde de rontgenastrono-
mie dingen kunnen worden gedaan
die nog niet eerder aan bod zijn geweest.
Kortom, TIXTE is in feite voorbestemd
om geschiedenis te schrijven, zoals dat
straks ook het geval zal zijn bij* IRAS,
Nederlands tweede satelliet, wanneer
deze voor het eerst de infrarood-objecten
aan de sterrenhemel in kaart brengt.
Zeker, zegt de RAWB, we moeten er wel
voor zorgen, dat Nederland op het ge
bied van het astronomisch ruimteonder
zoek zijn „hoge internationale aanzien"
behoudt. Maar tegelijkertijd adviseert de
raad toch om ook het TIXTE-program-
ma maar te vergeten.
En dat is een merkwaardige tegenstrij
digheid, zeker in een land dat naar
wordt beweerd per duizend inwoners
meer sterrenkundigen oplevert dan welk
ander land ter wereld ook (Amerika in
begrepen) en dat een geweldige reputatie
heeft opgebouwd op het gebied van de
astronomie. Als men deze situatie wil
continueren, dan zal er ook voor moeten
worden gezorgd dat die astronomen over
instrumenten beschikken, waardoor dit
mogelijk wordt gemaakt. En die instru
menten zijn in steds sterkere mate ruim
telijke ogen, oren en sensors, ingebouwd
in satellieten, die maanden- of jarenlang
de mysteries van het universum onder
de loep nemen.
De kennis van de mens in dit opzicht
stelt nóg maar heel weinig voor en aan
het kleine beetje kennis dat tot dusver
tóch verzameld is, hebben Nederlandse
astronomen een relatief grote bijdrage
geleverd, hetzij in het buitenland (er is
vaak gezegd dat Nederland behalve
bloembollen en kaas ook astronomen ex
porteert. hetzij in eigen land. Zij
moeten in staat worden gesteld met de
best mogelijke instrumenten te werken.
Eigenlijk vindt de RAWB dat ook wel,
maar die ziet in dit opzicht toch vooral
mogelijkheden in gezamenlijke Europese
projecten. En dat is één van de zwakste
punten in het advies. Die Europese sa
menwerking is namelijk een uiterst
wankele zaak, met name omdat landen
als Frankrijk, West-Duitsland en Italië
hun nationale projecten en belangen
steeds willen laten prevaleren. Of Ne
derland daar veel kansen zou krijgen, is
zeer de vraag. In elk geval zouden de
mogelijkjheden voor Utrecht en Leiden
in het kader van het uiterst vage Euro
pese X-80 project waarvoor veel meer
gegadigden uit andere landen in de rij
staan aanzienlijk beperkter blijven
dan in een gezamenlijk, bilateraal project
met de Amerikanen, waarbij Nederland
niet als klein broertje maar als gelijke
wordt behandeld.
Het is zelfs niet uitgesloten dat twee pro
jecten, die door de RAWB speciaal zijn
genoemd als goede mogelijkheden voor
Nederlandse deelname, de experimente
le telecommunicatiekunstmaan L-Sat en
een Europese aardobservatiesatelliet,
nooit werkelijkheid zullen worden. En
als ze dat wèl worden, zullen ze commer
cieel gezien waarschijnlijk geen voet aan
de grond krijgen, omdat Duitsland.
Frankrijk en Italië buiten ESA om al
projecten van deze aard hebben gereali
seerd. De onlangs afgetreden ESA-direc-
teur Roy Gibson heeft daar kort geleden
nog enkele rake opmerkingen overge
maakt. Hij had het jaren eerder moeten
doen. Niet dat het zoveel verschil zou
hebben gemaakt, maar toch is het wel
goed om de vinger tijdig op de zieke plek
te leggen. En de RAWB zou er beter aan
doen geen wonderen te verwachten van
een instelling met dergelijke zieke plek
ken.
