rente krijgt pension
ijiet „natuurvoeding"
„De dienaar van Dracula"
Franse vrijwillige
brandweer bezorgt
zichzelf jaarlijks
handenvol werk
itsbergen Expeditie
or de derde keer
aar het koude Noorden
it ra
arda
rdbe
ermee,
garint
1 tot
eel oil
onen, I
2 dl. i
epels i
irselie
ippeieÊRSMILDE Dren-
en, 0,3\ ef een nieuwe re-
45 gr. ,ve en culturele
^roorti«ter bij. Op een
met üorp afstand van het
de ^afedorp Diever wordt
dagen een natuur-
nfsgspension annex
Jaar ilenlrum fleopend.
i Doé'ande,''ke Pr'meur
ok pi! eigenaar Jan Lan-
af m"P uit sPaarndam»
en irJ0?
ten met zijn echt-
dit bedrijf gaat lei-
t- Gat
met oj
len g;
pension „Zonne-
kunnen aanhan-
in natuurlijke voe-
min.-IWOOnJen (d® ma"
m'"fliek b.v.) ook tij-
Hn vakantie natuur-
tdsel voorgescho-
t roetfi»8"-
dj
de „Zonnewende'
nk h^eer gebeuren. In zijn
in het pitoreske
dding, Spaarndam bij
pen qn vertelt provinciaal
en. Triaar Langenkamp
pr©at pension moet je
slagrqi middel zien om in
2n!). )e blijven. Mijn vrouw
i tw^n ik willen de men
d»oral in contact bren-
lievqet de achtergronden
r citjn zo natuurlijk moge-
eel vilevensstijl. Daarom
dl. hqi wij het studiecen-
P in «jrbij waar wij cursus-
sMHen gaan geven over
Ie aambeeld de macro-bio-
i de si zonne-energie".
sng a Netty Langenkamp
vrucen enkele jaren gele-
i contact met de ma-
s, alsotiek. Macrobiotièk,
len. Ijk kunst om lang te
ling Belangrijk onderdeel
eien voedingsleer, waarin
igd wordt alle onder-
J van het voedsel met
in evenwicht te bren-
'in en Yang). Kenmer
ken: veel granen en eiwit
ten, geen vlees en in het al
gemeen erg sober. Hij
werkte toen (en nu nog een
paar dagen) als ambtenaar
bij de Provinciale Water
staat van Noord-Holland en
zij als lerares. „Beiden
voelden wij ons niet hele
maal happy", legt Jan Lan
genkamp uit. „Je weet dat
twee-derde van de wereld
honger lijdt, je ziet de ellen
de van de bio-industrie,
leest hoeveel gif er in voed
sel gestopt wordt, enfin
noem maar op. Voor ons
kwam het keerpunt toen wij
ons realiseerden hoeveel
graan een dier opeet alvo
rens hij geschikt is voor de
slacht. Van die hoeveelheid
kunnen heel wat mensen in
leven blijven. Voor ons was
er maar één mogelijkheid:
stoppen met het eten van
vlees".
Levensstijl
Jan is zich daarna met
echtgenote Netty verder
gaan verdiepen in de alter
natieve voedingswereld.
Onder het motto „verbeter
de wereld, begin bij jezelf"
probeerden zij zich zo na
tuurlijk mogelijk te voeden,
gingen lezen over soberder
leven en kwamen op een
gegeven moment in contact
met de macro-biotiek.
„Die visie op het leven en
de daar aan gekoppelde le
vensstijl paste ons erg
goed en steeds meer kwam
bij ons het idee naar boven
ons nog meer in te zetten
op dit gebied. Zo kwam het
moment waarop wij ons
realiseerden dat mensen
die leven zoals wij in de va
kantie vaak in de proble
men komen. Het bereiden
van natuurlijk voedsel is
vaak niet eenvoudig en als
je in een vreemde omge
ving verblijft weet je ook
niet waar de juiste produk-
ten te koop zijn. Eerst heb
ben we nog overwogen een
camping te beginnen voor
mensen die alternatief wil
len eten maar dat is uitge
mond in de idee het in een
pension te zoeken", aldus
Jan Langenkamp.
Het echtpaar ging vervol
gens op zoek naar een der
gelijk bedrijf, waarbij de af
spraak was dat het er een
in Drente of Brabant moest
zijn. „En wij vonden het in
Hoogersmilde", vertelt
Netty. „Een pracht van een
voormalige boerderij aan
de Rijksweg, waar wij een
capaciteit hebben van 26
bedden. Het woonhuis
gaan wij als eigen woning
gebruiken en de voormalige
deel wordt ingericht als
pension".
Telefoon
"Ik ben er van overtuigd
dat er een schreeuwende
behoefte is aan een natuur-
voedingspension. Netty
heeft onlangs meegewerkt
aan een radiouitzending en
daarna heeft de telefoon
niet meer stil gestaan. Wij
hebben al verschillende
boekingen en hopen - hoe
wel het erg kort dag is - de
zaak nog vol te boeken
voor deze zomer. Veel be
langstelling is er vooral van
kankerpatiënten die het zo
genaamde Moerman-dieet
volgen", aldus Jan.
Het unieke van pension
„Zonnewende" zit hem
overigens niet alleen in het
aparte eten maar ook in de
prijzen. Er wordt met drie
tarieven gewerkt, afhanke
lijk van het inkomen van de
pensiongasten. Jan Lan
genkamp licht toe: „Wij
vinden dat het eten van vol
waardig en zo min mogelijk
bewerkt voedsel nooit fi
nancieel onmogelijk mag
zijn. Veel mensen die zich
natuurlijk voeden zijn juist
jonge mensen met een klei
ne portemonnee. Daarom
hebben wij voor hen een
goedkoop tarief. Wij noe
men dat het A-tarief en dat
is voor mensen met een
bruto-inkomen onder de
1400 gulden per maand.
Die betalen voor logies en
ontbijt 22,50 gulden per
nacht. Half pension kost
27,50 gulden voor die cate
gorie en vol pension 35 gul
den".
„Gasten die een inkomen
hëbben tussen de 1400 en
2000 gulden betalen een
rijksdaalder meer en zij die
meer dan 2000 gulden ver
dienen vijf gulden meer per
overnachting. Dit alles op
vrijwillige basis", aldus de
aanstaande pensionbaas.
Voor dat geld krijgen de
gasten o.m. twee warme
maaltijden, die afhankelijk
van de richting waartoe de
gast in de alternatieve we
reld behoort, verschillend
worden klaargemaakt.
Maar vlees, suiker en dier
lijke vetten zijn in ieder ge
val taboe in „Zonnewen
de". Veel maaltijden zullen
voornamelijk bestaan uit
granen, groenten, peul
vruchten, fruit en noten. Dit
alles bereid door het echt
paar Langenkamp dat zich
voorlopig verzekerd heeft
van de hulp van twee erva
ren krachten.
SJOERD POST
DE STOOMLOC DOOR BRABANT
ens gezellig ouderwets door
rabantse landschap wil reizen,
toch eens een rit met de
Itrein maken. Deze vertrekt van
eenitation Tilburg-West en gaat
aods(andgoed Schaluinen.
ana jigte van het traject is ongeveer
vanl. De reis gaat met een snelheid
uden
van 30 km/u. en leidt langs de dorpen
Riel en Alphen, via Baarle-Nassau
naar het landgoed Schaluinen. Onder
weg kan men kennismaken met de
Brabantse natuur, oude agrarische
dorpjes, en met Baarle-Nassau, de
Nederlandse gemeente die het Belgi
sche dorp Baarle-Hertog omsluit. Een
retourtje kost tien gulden, kinderen
van 4 tot en met 9 jaar en 65-plussers
betalen de helft. Kaartverkoop op het
station Tilburg-West, vanaf een uur
voor vertrek en in de trein. Inlichtingen
over rijtijden en reserveringen: Stoom
treinmaatschappij Tilburg-Turnhout,
tel.: 013-673811.
BEROEPEN IN HET MASSATOERISME
Wijnand Konings, oppercere-
moniemeester van Europa's
grootste spookslot.
KAATSHEUVEL De onbe
sproken huisvader Wijnand Ko
nings uit Sprang Capelle heeft
zijn ziel aan de duivel verkocht.
Deze transactie voltrok zich in
1978. Hij werd toen oppercere-
moniemeester van het grootste
spookslot in Europa. Terwijl
honderden mensen zich ver
dringen voor de spiegelruiten
van een gigantische vitrine, re
guleert deze Brabander de ha-
des van „De Efteling". In dit
ontspanningspark te Kaatsheu
vel is bijna vier miljoen gulden
ten koste gelegd aan het soort
burcht, waarin Dracula meestal
ten tonele wordt gevoerd.
De lijkkleurige bouwval met
een 20 meter hoge toren vol
scheuren en barsten, bezit een
ruimte, waarin alle denkbare gru
welen zijn geconcentreerd. Een
dal der verschrikkingen. Vanaf
een ruime balustrade zien de
toeschouwers hoe geraamten
zich uit hun tombe verheffen,
heksen jammerlijk in de vlam
men omkomen en doorzichtige
spookverschijnselen voorbij zwe
ven.
Deze griezelshow gehoorzaamt
aan de wetten van de electroni-
ca. Computers zorgen tijdig voor
de ijselijke jammerklachten en
zovoort via twaalf versterkers en
116 luidsprekers. Angstaanja
gende lichteffecten, het slingeren
van een gehangene aan de galg,
er wordt niets aan het toeval
overgelaten.
Wijnand Konings, de dienaar van
Dracula, behoeft alleen maar
toezicht te houden en eventuele
storingen op te heffen, met zijn
staf van een man of vier superk
nutselaars. Technici van De Efte
ling hebben met deze ingenieuze
combinatie van electronica,
pneumatische leidingen, pomp
jes, kabeltjes, veertjes, zuigertjes
en kleine motoren, zichzelf over
troffen.
Het effect is dermate overrompe
lend, dat het spookslot inder-
.,,De Efteling" te Kaatsheuvel (ook bestemming van
een NS Dagtocht) is geopend van 6 april tot 6 okto
ber, dagelijks van 10.00-18.00 our. De toegangsprijs
bedraagt f 8,50, voor het hele scala van attracties
(dus ook het spookslot) met uitzondering van het
zwembad. Kinderen tot en met 3 jaar gratis. Parkeren
kost twee gulden.
Het lugubere uiterlijk van de spookruïne.
daad al Europese vermaardheid
heeft gekregen. Vooral in Duits
land spreekt men er de gewenste
schande van en hebben de ad
vertentiecampagnes succes. Als
een nachtuil blijft de toezichthou
der een onzichtbare rol spelen.
Hij ziet inderdaad zelden het da
glicht. Tientallen voorstellingen
per dag vereisen zijn aanwezig
heid in de helse machinekamer
met een batterij van computers
en in allerlei gewelven, waar de
mechanieken hun geesten klaar
hebben hangen aan een mono
rail, spiegels staan opgesteld en
rukwinden in reserve worden ge
houden.
Wijnand Konings voelt zich ge
rustgesteld, als de keltische graf
zerken prompt op tijd beginnen
te schudden. Hij denkt soms aan
de balconscène uit de Muppet-
show, als de spots gericht wor
den op drie macabere geesten,
die vanuit hun loge neerzien op
de gruwelen daar beneden. Een
duivelsmis bijvoorbeeld, opge
dragen door een stoet wankelen
de kloostergeesten met hun pa
rodie op gregoriaanse zangen.
Het vervult hem met trots, dat al
lerlei geluiden een natuurlijke
herkomst hebben, zoals het ge
brul van krododillen in de spook-
vestibule, waar de mensen op
hun beurt wachten. Daar klinkt
ook echt kattegejammer. Een
reusachtige kroonluchter begint
plotseling heen en weer te
zwaaien en wrikt zich los uit het
plafond, maar blijft op het nip
pertje hangen, aan de hand van
een geraamte.
Er is aan alles gedacht. Onweer
en bliksem, klepperende deuren,
ruïnes met gotische bogen en
balustrades, spinnewebben, dra
ken, schedels en skeletten, twij
gen en giftige bloemen. In deze
entourage, met tien kilometer
elektrische leidingen, verkwisten
de spookgestalten heel wat ener
gie.
Als Wijnand Konings de aarde
laat beven, worden de graven
geopend en bewenen alle gees
ten hun rampzaligheid. Geen do
minee kan na volbrachte dag
taak meer tevreden zijn, dan
deze handlanger van het kwade
met soms 12.000 „slachtoffers"
per dag. In een speelse bui kan
hij het soms niet laten, om een
luikje te openen en een ijzing
wekkende kreet te slaken, die de
wachtende schare het bloed in
de aderen doet stollen.
LEO J. LEEUWIS
üfeVl
lenjiERDAM Zes weken regen,
ï^ien kou; tenten die dreigen te gaan
:n; kleren die niet meer droog wil-
vorden. Dat staat de twaalf man
P5 e Spitsbergen Expeditie te wach-
wanneer zij voor de derde keer
:un het hoge noorden trekken om
meer aan de weet te komen over
:venswijze van de Nederlandse
isvaarders uit de zeventiende
Maandag aanstaande vertrekken
MHtmaal met een eigen boot, de
e ju cius, die voorheen onder de naam
ix de loodsdienst van IJmuiden
lienste stond. Het schip, dat op de
m natie stond om afgevoerd te wor-
wis speciaal voor de expeditie om-
do. iwd.
1! als de voorgaande keren staat de ex-
*9 ie onder leiding van drs. L. Hacque-
1 Verder doen er aan dit project van
Arctisch Centrum, dat is verbonden
j0de universiteit van Groningen, we-
dappers mee van de universiteiten
m Amsterdam, Leiden en Utrecht en
jjjde landbouwhogeschool in Wagenin-
De Leidse universiteit wordt verte
genwoordigd door de archeoloog M.L.P.
Hoogland en de antropobioloog dr. G.J.R.
Maat. Fotograaf B. Bekooy, die ondermeer
met infrarood zal proberen te ontdekken
wat voor het blote oog verborgen blijft,
komt eveneens uit Leiden. Verder wordt
aan de expeditie deelgenomen door een
aantal Noren. Het is bovendien voor de
eerste keer dat er vrouwen aan het project
deelnemen. Twee wel te verstaan en bei
den houden zich bezig met het onderzoe
ken van skeletresten.
Hacqebord en de zijnen willen met Fun
onderzoek ontdekken hoe de zeventiende-
eeuwse Hollanders op Smeerenburg, een
van de Nederlandse nederzettingen, heb
ben geleefd. Zij willen het beeld recon
strueren van de ontwikkeling van de wal
visvaart. Zij willen weten waar die Hol
landers precies vandaan kwamen, wat
voor achtergronden zij hadden en of die
achtergronden invloed hebben uitgeoe-"
fend op hun verblijf op Amsterdam-ei
land, waarop de nederzetting Smeeren
burg was gevestigd.
Ook willen de onderzoekers antwoord op
de vraag waarom men juist in een ongun-
De twaalf le
den sterke
Spitsbergen
Expeditie on
der leiding van
■drs. L. Hac-
quebord voor
hun schip de
„Plancius".
stige klimaatsverandering naar het noor
den is getrokken in een periode die wel
de kleine ijstijd wordt genoemd. (Toen
moet het op Spitsbergen moordend koud
zijn geweest). Hebben de mensen uit de
17e eeuw iets van die ontberingen geleerd,
hebben zij hun kleding weten aan te pas
sen en zo ja hoe; welke speciale voorzie
ningen hebben zij getroffen om de kou de
baas te blijven; wat waren de medische
consequenties van het klimaat? Allemaal
vragen waarop de onderzoekers nu en tij
dens een volgende expeditie volgend jaar
een antwoord willen vinden.
De reis zal acht weken uit en thuis gaan
duren, waarvan er zes op Spitsbergen
worden doorgebracht. Op Amsterdam-ei
land zal een basiskamp worden ingericht
van waaruit de onderzoekingen zullen
worden gedaan. Eerdere verkenningen
hebben geleerd dat er resten van woon
verblijven zijn, van loodsen, een stenen
vesting, een kerk en een kerkhof. Daar
naar zal men tijdens deze expeditie dieper
gaan graven. De opgravingen worden
overdekt met een broeikas, om onder alle
weersomstandigheden aan het werk te
kunnen blijven.
Op het schip, dat in de buurt zal blijven,
zijn twee laboratoria ingericht waar vond
sten meteen kunnen worden geconser
veerd. Ook is er een donkere kamer voor
de fotograaf, zodat deze onmiddellijk kan
bekijken of zijn infrarood-foto's iets aan
het licht hebben gebracht.
En als de expeditie dan, koud, nat en ver
kleumd weer is teruggekeerd in Neder
land, dan zullen alle vondsten en ontdek
kingen worden vergeleken met wat ons
schriftelijk uit de tijden van toen is nage
laten.
(Van onze correspondent
Jan Drummen)
PARIJS Met het op
gang komen van de jaarlij-
ke toeristenstroom naar en
in Frankrijk groeit in het
zuiden van het land de
jaarlijkse angst voor bos
branden, die met ontmoedi
gende regelmaat uitge
strekte gebieden teisteren.
De autoriteiten hebben wel
hun maatregelen genomen;
het afgelopen jaar is een
aantal DC 6-toestellen
verbouwd nadat een expe
riment verleden jaar had
uitgewezen dat deze vlieg
tuigen als blustoestellen,
onder meer door hun grote
blus-capaciteit, zeer doel
treffendheid zijn. Het wa
ter-tanken moet weliswaar
op luchthavens gebeuren
de tot nu toe gebruikte Ca-
nadair-toestellen scheerden
over zee en „schepten" dan
het water op maar dit
nadeel weegt ruimschoots
tegen de voordelen van de
DC 6-vliegtuigen op. Een
tweede maatregel om het
vuur de komende zomer ef
fectief te kunnen bestrij
den was de verhoging met
80 procent van de vergoe
dingen die aan bosbrand-
bestrijders worden betaald.
De zomer van 1979 was in
het zuiden van Frankrijk de
droogste sedert mensenheu
genis. In die zonnige, droge
en warme maanden gingen
meer dan 50.000 hectaren bos
in vlammen zien op. Men wil
er alles aan doen om een her
haling van dit drama te voor
komen. Twee uitvoerige on
derzoeken moeten hier hun
bijdrage aan leveren. Een
van die rapporten heeft be
trekking op een parlementair
onderzoek, waarin nogal
scherpe kritiek wordt uitoe
fend op de organisatie van de
bluswerkzaamheden. Het
tweede rapport is opgesteld
in opdracht van de „intermi
nisteriële missie voor de be
scherming en planologie van
het Middellandse Zeegebied",
maar is niet openbaar ge
maakt. En gezien de „verbij
sterende" punten die inmid
dels zijn uitgelekt is dat niet
zo vreemd.
Pyromanen
Zo was het bijvoorbeeld alge
Blussen van bosbranden wordt per uur betaald
meen bekend dat een groot
aantal bosbranden wordt
aangestoken. Ieder jaar wor
den pyromanen aangehou
den. Uit de onderzoeken is
nu echter gebleken dat de
grootte van de beroeps-
brandweerkorpsen niet vol
doende is om in de topmaan-
den de vuren doeltreffend te
kunnen bestrijden. Als ge
volg hiervan moet vaak een
beroep worden gedaan op
vrijwilligers. De moeilijkheid
hierbij is dan weer dat het
vaak moeilijk is om voldoen
de vrijwilligers te vinden,
juist omdat de streken waar
de bosbranden hoofdzakelijk
woeden grotendeels ontvolkt
en verlaten zijn.
Overigens is het predikaat
„vrijwillig" voor die brand
weerlieden louter symbo
lisch; zij krijgen er een ver
goeding voor van 9 gulden
tot 14 gulden per uur. Voor
de mensen in de verarmde
gebieden is een dergelijk be
drag echter niet te versma
den. Vooral als men bedenkt
dat de vergoeding voor het
werken op zon- en feestda
gen met 50 en voor nachtar
beid zelfs met 100 procent
wordt verhoogd. In het rap
port wordt erop gewezen dat
de vrijwilligers onder de
„gunstigste omstandigheden"
niettemin in een zomer 6.500
tot 10.000 gulden kunnen
verdienen. Vandaar dat, al
dus het rapport, een dergelijk
betalingssysteem voor be
paalde mensen gewoon een
soort aanmoediging is om tij
dens het werk overdreven ij
ver te vermijden of zelfs
moedwillig brand te stichten.
Deze theorie wordt met fei
ten uit de praktijk gestaafd.
De ervaring heeft uitgewe
zen dat de bosbranden in ze
kere zin voorspelbaar zijn. Zo
staat vast dat de vuren
meestal tussen 12 en 15 uur
ontstaan en vrijwel nooit
's avonds en 's nachts. Maar
in het département Alpes-
-Maritimes heeft een onder
zoek aan het licht gebracht
dat daar juist uitzonderlijk
veel branden in in de tijd
tussen acht uur 's avonds en
zeven uur in de morgen ont
staan, met een opmerkelijke
voorkeur voor de nachten
van vrijdag op zaterdag, juist
de dagen dat de bezoldiging
voor de vrijwilligers het
hooste is.
Daarnaast zijn er nog de
meer „klassieke" vormen
van brandstichting zoals die
van de schaapherders, die
bijna per traditie bosbranden
aansteken om voor hun die
ren betere weidegronden te
verkrijgen en bovendien de
halfjaarlijkse schapentrek te
vereenvoudigen. Met name
op Corsica gebeurt dit nog re
gelmatig. Andere schuldigen
zijn de verwoede Franse ja
gers, die branden stichten om
het schaarse wild uit te drij
ven. Voorts doen zich nog
branden voor die uit wraak
worden gesticht. Tenslotte
zijn er de „moderne brand
stichters", de aannemers en
projectontwikkelaars die
branden (laten) stichten om
dat op „kale" terreinen ge
makkelijker en goedkoper
gebouwd kan worden dan op
bosgrond.
Getolereerd
In het rapport wordt dan ook
gesteld dat het niet verwon
derlijk is wanneer in een „ty
pisch dorp van het achter
land van het Middellandse
Zeegebied vrijwel de gehete
bevolking de bosbranden to
lereert: de herders, de jagers,
de grondeigenaars, de aanne
mers, de vrijwillige blussers
en de bosbrandweerlieden".
Uiteraard zullen er voorstel
len worden gedaan om de
aanwerving en de betaling
van de vrijwillige brandblus
sers te veranderen, bijvoor
beeld door seizoensarbeiders
tegen een vaste beloning aan
te trekken. Toch zitten er
volgens de parlementaire on
derzoekscommissie ook aan
een dergelijke handelswijze
wel negatieve kanten omdat,
zo werd de commissie verze
kerd, bij een te plotselinge
vermindering van hun in
komsten de vrijwillige
brandweerlieden moedwillig
nog meer branden zouden
gaan stichten.
28 JNENLAND/BUITENLANDLEIDSE COURANT ZATERDAG 28 JUNI 1380 PAGINA 11
