aar
uwehand
ilelderse VVV maakt zich sterk
bor betere dienstverlening
ederland
|ijzondere aandacht voor „gewone Braziliaan" tijdens
0.000 km lange reis van Johannes Paulus II
ANWB neemt
fietsimperial
uit de handel
Spelen en speel
goed in een
Afrikaans dorp
kerk
wereld
Religieuzen: Individualisering in
eiigieuze leven goede ontwikkeling
SIEKE UITSTAPJES
Overijssel boos op ANWB
Nieuw
kampeer
terrein in
IJsselmeer-
polder
Korte metten
ENLAND
Zwerven
op de
fiets over
Zuidwest
Veluwe
inci
'gin
zui
inds Dierenpark heeft
n toegevoegde waar
rond aan de vesti-
lats „op de Grebbe-
luizenden sehoolkin-
it de lage landen za-
halzend uit naar de
ning van deze heuvel
rijn de Rijn. Waar elders
uI. en een dierentuin met
p e nde uitzichthoogten
Koningstafel, Koer-
r(j en Westerbouwing?
0f log heeft een rouw-
jiehecht aan de flank
Grebbeberg. Sinds-
ordt een pelgrimage
Is nationale erebe-
jn'c «ta vaak gecombi-
net het bezoek aan de
iticht door de legen-
9 heer C. W. Ouwe-
in. Zijn levenswerk is
i de geschiedenis van
derlandso dierentuin-
i van de oudere col-
n Artis en Blijdorp was
de tweede dier-
buiten de grote ste-
1932, zeven jaar nadat
nabij Arnhem (waar
n_.jns op safari kan) de
5" voltooid had, deed
„van zich spreken. Een
lt< imende sigarenfabrl-
|de de grondslag voor
Ouwehands Dierenpark In
Rhenen vraagt een entree
prijs van 8,-. Het kaartje
geeft ook recht op gebruik
van of bezoek aan aquarium,
dolfinarium, speeltuin, mon-
keyrail, volière, enz., alle at
taches dus.
Ouwehands Dierenpark, dat
sindsdien een begrip is geble
ven.
De slagzin „Heel Nederland
naar Ouwehand" werd op alle
stations omwolkt door de
rook van locomotieven. Recla
me-auto's reden toeterend
door het land en reeds vier
jaar na de opening werd een
sensationele krokodillenshow
(met duizend exemplaren!) het
gesprek van de dag. Ook al
dank zij de soms heroische
strijd om het voortbestaan, is
Rhenen's dierentuin een uit
zonderlijke en klassieke loca
tie gebleven.
Twee keer voltrok zich er een
schokkende tragedie. De ver
woesting van 1940 was nau
welijks gevolgd door de we
deropbouw of in 1944 werd de
dierentuin opnieuw door de
oorlogshandelingen wegge
vaagd. De heer Ouwehand gaf
Ouwehand. modern en klassiek. Een monorail boven het schip der woestijn.
zelf tal van gewonde dieren
het genadeschot. In een her
tenpark te Doorn trotseerde
een klein restant van zijn le
vende have de hongerwinter.
Maar in 1946 volgde de vierde
(her)opening. De man die siga
ren had geëxporteerd en be
broede eieren uit zijn pluim
veefokkerij. een meelfabriek
had laten draaien en tenslotte
diergaarde-exploitant werd
omdat hij uit liefhebberij pau
wen, parelhoenders en ander
gevogelte was gaan verzame
len, beheerste met ijzeren
wilskracht de Grebbeberg, tot
zijn dood in 1951.
Zijn standbeeld siert het park
en een nazaat van C. W. Ou
wehand Azn. voert nog mede
de directie. Hoe handhaaft
men de klassieke reputatie, nu
zoveel pretparken hun elek
tronisch geweld over Neder
land uitstorten, fotosafari's
populair zijn geworden en dol-
finaria hun shows presente
ren Aanpassing met behoud
van eigen stijl, is het antwoord
van de directie.
Vandaar die nog altijd plechti
ge entree van „Ouwehand",
met de papegaaien op hun
stokje, theeconcerten soms,
rondritjes op de ezel. Ander
zijds suist hoog boven het ge
dierte een met kinderen bela
den monorail door de tuin.
„Ouwehand Cultureel" organi
seert exposities en lezingen,
aansluitend op de actualiteit.
Getuigde de opening van een
modern zwembad in 1955
reeds van deze aanpassings
politiek, er dartelen nu ook
Japanse tuimelaars in hun
dolfijnenbassin. Lampjes regi
streren het voltage van zes
reusachtige sidderalen in het
vorig jaar geopende aquari-
um-nieuwe-stijl. In 38 bakken
is de schoonheid van vormen
en kleuren in tropische wate
ren te bewonderen. Een Zuid
amerikaans oeveraquarium
behoort tot de pronkstukken.
Het jaar 1932. Bruine foto's in
de hal, van mensen die zich
verdringen bij een poort, kne
vels, bontkragen. Nu hangen
er parkeerautomaten aan de
muur. Vogels krijsen in één
van de grootste volières van
ons land, zeshonderd bejaar
den nuttigen hun lunch in een
modern restaurant.
Ouwehands Dierenpark op de
Grebbeberg blijft, zelfs nu al
lerlei andere uitbreidingsplan
nen nog niet verwezenlijkt zijn,
een oord, waar zowel het
jeugdsentiment als de behoef
te aan moderne attracties be
vredigd worden. Intussen is de
eerste gezinsuitbreiding van
1980 al wereldkundig ge
maakt. Een lama aanschouw
de het levenslicht.
LEO J. LEEUWIS
ïn
M yj
ker
kort start in Gelder-
n onderzoek om knel-
in de toeristische en
eve sector boven wa-
rijgen. Met de resulta-
deze studies wil de
gereorganiseerde
tale VVV in Arnhem
bereiken dat de werk-
iheid in deze branche
L^iT'wgroot. Toerisme en
zijn in Gelderland
recente gegevens
'cx voor 30.000 arbeids-
j n. Landelijk ligt dat
Ie3in de buurt van de
dai
De werkgelegenheid in de toe
ristische industrie in Gelder
land is de afgelopen jaren op
ongeveer hetzelfde peil geble
ven. In de hotellerie zijn niet
temin zware klappen gevallen.
Een groot aantal hotelbedrij-
ven in de provincie is al ge
stopt. Een noodgebied is bij
voorbeeld de Achterhoek,
waar een bezettingspercenta
ge van nauwelijks 30 procent
in de hotels wordt gemeten.
Een bezetting van 60 procent
is nodig voor een rendabele
exploitatie. Ook op de Veluwe
is in het verleden in een aantal
plaatsen het hotelbestand
aanzienlijk gekrompen. De
Gelderse VVV-organisatie
overkoepelt zes streek-VVV's
en 70 plaatselijke. In het be
stuur van de provinciale VVV
wordt plaatsgemaakt voor een
consumentenvertegenwoordi
ger, die wordt aangewezen
door de ANWB. Het is de eer
ste keer in Nederland dat de
consument min of meer direkt
kan meebeslissen over het be
leid van een VVV. Datzelfde
geldt voor de wijze waarop de
medewerkers straks invloed
uit kunnen oefenen in het be
stuur.
De Gelderse WV nieuwe stijl
maakt zich volgens directeur
J. van Dalsen sterk voor een
agressieve bevordering van
het binnenlands toerisme,
nieuwe wervingsakties in het
buitenland en verbetering van
het toeristisch produkt. Spe
ciaal wordt aandacht besteed
aan het optrekken van de
dienstverlening in het toeris
tisch bedrijfsleven. Daarbij ko
men straks de resultaten van
de aangekondigde studies
goed van pas. Die worden uit
gevoerd door het Economisch
Technologisch Instituut en de
Landbouwhogeschool in Wa-
geningen. Over anderhalf jaar
wordt de eindrapportage van
de onderzoeken verwacht.
De WV in Gelderland Is ui
terst optimistisch gestemd
voor het komende vakantie
seizoen. „Gelderland zal kun
nen delen In de gestegen be
langstelling in eigen land", al
dus Van Dalsen. Van een „vol-
situatie" is in Gelderland geen
sprake. Met name in de hotels
is ook voor het hoogseizoen
nog voldoende plaats".
De ANWB heeft de imperials
waarmee fietsen op een auto
kunnen worden vervoerd, tij
delijk uit de handel geno
men.
Bij de laatste zending, die na
1 januari dit jaar is afgeleverd,
zitten exemplaren die aan de
zijkanten van de dakgootsteu-
nen scheurtjes ter hoogte van
de zwarte knop vertonen. Die
scheurtjes kunnen tot een
breuk leiden, aldus de ANWB.
ANWB-leden die na 1 januari
zo'n imperial hebben gekocht
kunnen hem bij een bijkantoor
van deze organisatie omruilen
voor een goed exemplaar.
Vanaf 1 juli zal de ANWB al
leen goede imperials verko
pen. Overigens is er van onge
lukken met fietsimperials nog
geen sprake.
TENTOONSTELLING MIOHEZO:
Wat bi] ons in het westen
achteloos in de vuilnisbak
verdwijnt, vormt in Afrika de
basis van veel kindervreugd.
Het is verbazingwekkend om
te zien hoe een Afrikaans
jongetje of meisje zich weet
te vermaken met de allereen
voudigste middelen.
Van een lige vim-bus, twee
stokjes en een rubberzooi ma
ken ze een racewagen; van
stukken ijzerdraad en bamboe
wordt een vrachtwagen ge
knutseld. Maar ook voor het
spelen van allerlei spelletjes
hebben de kinderen niet meer
nodig dan zand, stokjes en
steentjes.
Het Afrika Museum in Berg en
Dal (bij Nijmegen) toont tot 1
oktober een verzameling spel
letjes en speelgoed uit een
dorpje in Oost-Afrika. De ten
toonstelling, genaamd Miche-
zo, is samengesteld door
Truus Nijhuis. Zij heeft gedu
rende een driejarig verblijf in
Kenya een uitgebreide studie
gemaakt van de spelletjes die
er zijn en de wijze waarop de
kinderen spelen. De inhoud
van de tentoonstelling is vast
gelegd in een instructief en
rijk geïllustreerd boekje en is
voor zes gulden verkrijgbaar.
Het Afrika Museum is dage
lijks geopend van 9.00 tot
17.00 uur; op zon- en feestda
gen van 11.00 tot 17.00 uur.
(Afrika Museum, Postweg 6,
Berg en Dal, tel. 08895-2044).
De VW-Overijssel is boos op
de ANWB vanwege wat zij
noemt „de tendentieuze be
richtgeving als zou er in Ne
derland geen hotel-accomo-
datie meer vrij zijn".
Het tegendeel is waar, aldus
de VVV-Overijssel. De bezet
ting van de hotelbedden is
kleiner dan vorig jaar. Er is
nog plaats genoeg. Ook op de
campings is nog ruimte in
overvloed, zelfs in de periode
van de bouwvakvakantie.
Voor nadere informatie kan
men terecht bij de Provinciale
WV, Postbus 500, 7600 AM
Almelo, tel. 05490-18765.
De Stichting Op Wielen orga
niseert dit jaar zes fiets-
zwerftochten over de Zuid
west Veluwe. Morgenochtend
om tien uur gaat de eerst
zwerftocht van start. De
tochten staan onder leiding
van een gids die toelichting
kan geven op de beziens
waardigheden die men te
genkomt.
Vertrekpunt is het VW-kan-
toor in Otterlo aan de Arn-
hemseweg. Het inschrijfgeld
bedraagt een rijksdaalder per
persoon. Dat is alles wat er
bekend is. De te volgen route
weet niemand van tevoren. De
deelnemers weten alleen dat
ze 's middags om vier uur
weer terug zullen zijn op het
punt van vertrek. Meegeno
men proviand zal in de open
lucht worden genuttigd. Lunc
hpakket en drinken dus niet
vergeten. Om teleurstelling te
voorkomen kan men zich het
beste van tevoren opgeven
want de groepen zullen niet
groter zijn dan veertig perso
nen: WV Otterlo. tel.: 08383-
254.
De vijf volgende fietstochten
worden gehouden op de
woensdagen 2, 9, 16 en 23 juli
en de laatste op 20 augustus.
De Rijksdienst voor de IJs-
selmeerpolders zal morgen
het natuurkampeerterrein
„De Dasselaar" in Holster-
wold (Zuidelijk Flevoland)
openstellen voor het publiek.
Het kampeerterrein heeft een
oppervlakte van ongeveer vijf
hectare en een capaciteit van
maximaal vijftig standplaat
sen, waardoor volgens de
rijksdienst de rust op het ter
rein wordt gewaarborgd. Het
kampeerterrein is bedoeld
voor kampeerders die genoe
gen nemen met eenvoudige
voorzieningen. Alleen bezitters
van het kampeerbewijs van de
ANWB hebben toegang tot
het terrein. De maximale ver
blijfsduur is drie weken aan
eengesloten. De sanitaire
voorzieningen op „De Dasse
laar" zijn gedeeltelijk geschikt
voor minder-validen.
moetingen met de gewone Braziliaan, de
eiders, de krotbewoners, de kinderen en de
feren vormen het bijzondere accent van de
i. die paus Johannes Paulus II volgende
tk gaat maken naar het op vier na grootste
i van de wereld, Brazilië. Langs een route
ongeveer dertigduizend- kilometer de
m sste reis tot nu toe zal de paus van 30
hu i tot 11 juli in twaalf dagen dertien grote
be tiliaanse steden bezoeken.
zie vliegtuig van de paus, waarin ook nu weer
ste tig journalisten, tv-mensen en fotografen
reizen, zal maandag 30 juni in alle vroegte
uur) uit Rome vertrekken en om twaalf uur
's middags in de Braziliaanse hoofdstad Brasilia
aankomen. Daar draagt de paus 's middags in de
openlucht een heilige mis op. Des avonds brengt
hij een bezoek aan de president van Brazilië en
daarna ontvangt hij in de apostolische nuntiatuur
het corps diplomatique.
Na een bezoek aan de gevangenis van Papuda
vliegt de paus op dinsdag 1 juli verder naar Belo-
Horizonte, waar hij rondom het middaguur de eu
charistie met jongeren viert. Daarna vliegt hij
naar Rio de Janeiro, waar hij tegen vijf uur plaat
selijke tijd zal arriveren en dan in de openlucht
weer een mis zal opdragen.
Woensdag 2 juli is de paus de hele dag in Rio. Des
ochtends bezoekt hij de favela „Vidigal", een van
de krottenwijken rondom de voormalige Brazi
liaanse hoofdstad. Ook heeft hij dan een ontmoe
ting met de raad van Latijnsamerikaanse bis
schoppen (CELAM). Des middags gaat hij de Cor-
covado, een van de bergen bij Rio, op en later
wijdt hij, tijdens een heilige mis in het stadion van
Rio, een groep jonge mannen tot priester.
Op donderdagochtend 3 juli vliegt Johannes Pau
lus II verder naar Sao Paulo, waar hij eerst de eu
charistie viert. De middag is geheel gevuld met
ontmoetingen: kinderen, vrouwelijke religieuzen,
arbeiders, priesters, orthodoxe christenen en de
joodse gemeente.
In de bedevaartsplaats Aparecida wijdt de paus op
vrijdag 4 juli de nieuwe basiliek. Vervolgens
vliegt hij naar de havenstad Porto Alegre, waar
's avonds een oecumenische ontmoeting is ge
pland. Zaterdagochtend 5 juli draagt hij voor de
bevolking van de stad een heilige mis op. 's Mid
dags gaat hij dan naar Curitiba, waar hij des a-
vonds een ontmoeting heeft met Poolse immigran
ten. Na een mis op zondagochtend vliegt hij naar
Salvador de Bahia.
Daar bezoekt hij maandagochtend 7 juli een lepro-
serie, zegent kinderen en gaat dan naar de „alaga-
dos", de paalbewoners in de lagune van Salvador.
Na een dienst vliegt hij verder naar Recife, waar
hij weer een mis in de openlucht opdraagt en ver
volgens gast is van aartsbisschop Dom Helder Ca-
mara. Dinsdagochtend 8 juli vliegt hij naar Belem,
de havenstad aan de zuidelijke rand van de Ama
zone-delta, met een tussenlanding in Teresina,
waar hij bewoners van de staat Piaui ontmoet.
Woensdagochtend 9 juli komt de paus aan in For-
taleza, waar het nationale eucharistische congres
wordt gehouden, dat door hem zal worden geo
pend. Donderdagochtend 10 juli is er de officiële
ontmoeting met de bisschoppen van Brazilië. In de
middag gaat de paus naar Manaus in het Amazo
negebied en op vrijdag 11 juli'om 17.00 uur plaat
selijke tijd (23.00 uur Europese zomertijd) vertrekt
de paus weer naar Rome, waar hij zaterdagmiddag
12 juli moet aankomen.
ijflïs meer religieuzen blijken een
QRle voedingsbodem en veel inspira-
je vinden buiten de eigen groep en
«ten de eigen congregatie. Deze ten-
tjs beperkt zich niet tot uiterlijke
"igsvormen als manieren van Ie-
wonen, werken en ontspanning,
strekt zich ook uit tot de bele-
van evangelische waarden en het
en naar religieuze verdieping.
de tt dit als uitgangspunt hebben onge-
l tweehonderd bestuursleden van
ngregaties van mannelijke en vrouwe-
ïif ke religieuzen zich verdiept in de indi-
e< *ualisering die zich steeds duidelijker
^«nen het religieuze leven begint af te
tekenen, met name waar het de „actieve
religieuzen" betreft. Zij komt tot uiting
in de gedragspatronen van alleen of in
kleine groepen wonende religieuzen, in
de vrije keuze voor gevarieerde vormen
van gebeds- en meditatieleven en ook in
de vrije keuze van een werkterrein.
Tijdens de bestuursdagen werd vastge
steld, dat de individualisering, die een
algemeen maatschappelijk verschijnsel
weerspiegelt, over het algemeen als een
goede ontwikkeling wordt ervaren,
vooral, omdat daarmee aan alle religieu
zen de kans op volwaardige ontplooiing
wordt geboden. Dit betekent uiteraard
wel, dat congregaties zich zeer uitdruk
kelijk moeten afvragen wat de conse
quenties van die ontwikkeling zijn en op
welke manieren er op moet worden in
gespeeld, wil worden voorkomen dat in
dividualisering leidt tot het afbrokkelen
van de gemeenschappelijke idealen en
het gemeenschapsleven dat een van de
kenmerken is van het leven als religieu
zen.
Een van de bestuursleden omschreef de
basisvoorwaarden aldus: „Als de bood
schap van Jezus Christus maar doorge
geven blijft worden, als de ontwikkeling
in de individualisering maar tot heil van
de medemensen en de religieuzen zelf
leidt, als de ontwikkeling zich maar
voortzet in de lijn en op de weg van het
evangelie."
Meer dan honderd leden van Duitse
solidariteits- en actiegroepen, die in
Bad Boll de situatie in Zuidelijk Af*
rika na de onafhankelijkheid van
Zimbabwe hebben besproken, hebben
een telegrafische dankbetuiging ge
zonden aan de synode van de Neder*
landse hervormde kerk voor de steun
aan het parlementsvoorstel voor een
olie-embargo in Zuid-Afrika. „Uw
standpunt bemoedigt ons om aan de
raad van de Evangelische Kerk in
Duitsland te vragen om overeenkom
stige initiatieven", aldus het tele
gram.
Paus Johannes Paulus II heeft zondag
vijf mannen en vrouwen zaligverklaard.
Het zijn de „lelie der mohawks", de In
diaanse martelares Katharina Tekakwit-
ha, die leefde van 1656 tot 1680, de
„apostel van Brazilië", José de Anchieta,
ook wel beschouwd als de stichter van
Sao Paulo, de stichter van de Bethlehe-
miterorde in Guatemala, Pedro de Be-
tancour, zuster Maria de Incarnation uit
Canada, alsmede de stichter van de r. k.
kerk in Noord-Amerika, Francois de
Montmorency-Laval. Zij leefden allen in
de zestiende of zeventiende eeuw.
Mgr. P. K. Ojong, uitgever en hoofdre
dacteur van het in Djakarta verschij-
nende katholieke weekblad „Com
pass" is na een kortstondige ziekte
overleden. Door zijn jarenlange in
spanningen is „Compass" een blad ge
worden met een van de grootste opla
gen van Indonesië. Mgr. Ojong was
een van de bekendste katholieke pu
blicisten in Zuidoost-Azië.
De Chinese regering heeft het graf van
de Italiaanse jezuiet en missionaris Mat-
teo Ricci (1552-1610) laten restaureren.
Het graf in Peking werd tijdens de cul
turele revolutie beschadigd. Ricci, die in
het Chinees Li Ma Tow heette, vestigde
zich in 1601 definitief in Peking. Door
zijn grote kennis van de Chinese taal en
de Chinese cultuur en door het aanne
men van .de levenswijze van de geleer-
denstand van het toenmalige China ver
wierf hij zich toegang tot de hoogste
kringen. Hij was zelfs welkom aan het
keizerlijke hof. Hii schreef wetenschap
pelijke werken in het Chinees en in zijn
missiemethode paste hij zich sterk aan
de Chinese gewoonten en gebruiken aan.
De hoofdredacteur van het Hongaarse
katholieke persbureau „Magyar Ku-
rir", Laszlo Markus, is op staande
voet ontslagen door de Hongaarse bis
schoppenconferentie, die daarbij, vol
gens goedingelichte kringen, onder
zware druk van de Hongaarse rege
ring stond. In het Vaticaan wordt de
maatregel gezien als een nieuwe aan
wijzing voor de verdere vrijheidsbe
perking van de kerk in Hongarije.
„Magyar Kurir" is het enige katholie
ke persagentschap, dat nog achter het
ijzeren gordijn bestaat. Laszlo Mar
kus probeerde de beperkte vrijheid
van handelen steeds volledig te benut
ten.
De regering van de staat Singapore heeft
bijbelonderricht tot verplicht vak aan o-
penbare scholen verklaard. Binnenkort
zullen ook de godsdienstleraren door de
staat worden betaald. Het aandeel van
de katholieken in de totale bevolking is
maar 3,5 procent, maar de invloed van
de kerk is veel groter. Tien procent van
alle afgevaardigden bijvoorbeeld is kat
holiek. De regering van Singapore ziet
de morele nood van de jeugd als het
grootste probleem van. deze tijd, waar
voor meer hulp dan alleen materiële is
vereist.
LEIDSE COURANT DINSDAG 24 JUNI 1980 PAGINA 9
