The sky is our ocean
op weg naar
buschauffeur
de hattrick van
Bart Rijnhout
„Wij zijn geen handlanger van regeringspolitiek"
•tudenten
'aaltjenspad
aar
egstgeest
Arbeids
inspectie maant
universiteit
tot spoed
or
NIVERSITEIT HOUDT CONTACTEN MET RUSLAND
Taxibedrijf doet speelgoed cadeau
PA(AD/ REGIO
LEIDSE COURANT
DINSDAG 24 JUNI 1980 PAGINA
i de co0
ering va
it gebied
odigd o
inrichtin
m op te
ning gel
i met di
Jecten v|
k gebii
ibouwli
gemeej
een h
r dit i
LEVENSECHT BOEK OVER TSJECHISCHE VLIEGENDE BALLINGEN
»<f f
P
GS d
lenigiiij
van d<
gemeen
ch toch
i door
ïgbouw
oven
het
eld
bljjkei
Toen de Tsjechische
Bemanningen van al die
Liberators en Wellingtons
In het begin van de tweede
wereldoorlog hun eerste
Engels onder de knie
hadden, zeiden ze van het
luchtruim dat hun
werkterrein was geworden:
„The sky is our ocean". Nu
kenden deze paar honderd
Tsjechen, die hun
vaderland waren ontvlucht
Dm aan de Duitse greep te
ontkomen en verder te
kunnen gaan met de strijd
tegen nazi-Duitsland, alleen
f! Tornaar de sky, de lucht Zee
r*j B kenden ze helemaal niet,
*laat staan de oceaan. Toch
zou die oceaan de meest
ingrijpende paar jaar van
hun toen nog jonge leven
gaan bepalen. De nog vrije
lucht werd hun oceaan.
Omdat de Engelse slagzin zo
essentieel voor ze werd,
.kreeg het Nederlandse boek
vormde over djg Tsjechische
k ^bemanningen van het 311-
i nanöSqUadron van de RAF, de
nnen. grjtse luchtmacht, werd
nnen geschreven geen andere
BZe f®1 titel mee dan: „The sky is
ont our ocean". Ook al omdat
n* binnen Coastal Command
fi(een onderdeel van de RAF
'n dat boven zee de meeste
.°t de activiteiten ontplooide) de
1*?°® lucht soms nauwelijks van
Kind het water te onderscheiden
.v«*was.
t door
inhaal De geschiedenis werd
geschreven door „de
schrijvende buschauffeur"
Bart M. Rijnhout uit
Leidschendam en diens
mede-auteur, de Engelsman
j John R. Rennison, zoon van
inj van (we>nige) Britse
h' bemanningsleden van het
u 311-squadron. Gistermiddag
werJ bet eerste exemplaar
w van „The sky is our ocean"
IJJOJ op HTM-grond, in de
ï'n tu onmiddellijke nabijheid van
zijn ^et centrale schakelstation
-ers
van bussen en trams in Den
ït int Haag ten doop gehouden.
Zaterdag jongstleden werd
in deze krant al aardig wat
inneï "aiclua6Juiigsucucn werd
1 -
r 00jj uitvoerig uit de doeken
te gedaan over deze co-
1 produktie van B.M.R. en
J.P.R. een Nederlander en
rden een Engelsman die samen
over Tsjechen schreven. De
itenJi reconstructie van 311-
je j squadron ligt nu gaaf vóór
ons. (Het vervolg van 311-
squadron na de oorlog
opgeheven vindt men op
Overhandiging van het eerste exemplaar aan Wing-Commander Mudge.
Geheel rechts de vader van auteur John Rennison, flight-sergeant Jack Renni
son (1942).
Volkel, waar een onderdeel
van de Nederlandse
tactische luchtmacht
hetzelfde nummer draagt).
Het is een boeiend relaas
van de strijd van een flinke
handvol ballingen, die na
de oorlog óf gesneuveld of
vermist waren, óf in het
vrije Engeland bleven, óf
terugkeerden naar hun
land, dat een paar jaar later
de vrijheid alweer kwijt
was. „Eerherstel aan deze
Tsjechen dat stond Bart
Rijnhout ook voor toen hij
besloot dit brok lucht-epos
vast te gaan leggen. Daarna
volgde een periode van
vasthoudendheid en
gedrevenheid, aan de dag
gelegd door Bart en John.
Bart de doorbijter, de
terriër die niet loslaat;
John, in wie z'n RAF-vader
voortleeft Knapen van
even in de dertig. Ze
hebben het zelf niet
meegemaakt maar door
hun passie en toewijding is
ook voor hen de lucht hun
oceaan geworden. Bart
Rijnhout, met wat trage
dunne snor en op de blauwe
blazer de badge van
Vrienden van de RAF, is na
z'n eerste boek over het
Tsjechische „Mysterie van
de L 7788", dat begin vorig
jaar verscheen en de
internationale pers haalde,
nu na z'n tweede de
Tsjechen toegewijde
geesteskind zo'n beetje zelf
een Tsjech van een
vroegere generatie
geworden. En daar blijft het
niet bij. Over een paar
maanden verricht hij de
hattrick, met de uitgave
van een derde boek dat
handelt over de hulp aan
geallieerde piloten door
Nederlanders, tijdens de
oorlogsjaren. En daarna is
hij nog lang niet
uitverzameld, uitgespeurd,
uitgeblust en uitgeschreven.
Maar daar zullen we het
nog wel eens over hebben,
tezijnertijd.
Gistermiddag dan de
overhandiging van het
eerste exemplaar van „The
sky is our ocean" aan de
Britse luchtmachtattaché in
Den Haag, Wing
Commander R. Mudge (die
al zoveel Nederlands
beheerst, dat hij de tekst
zou kunnen volgen en
anders wacht hij maar een
maand of wat, want het
boek is in het Engels
vertaald en wordt in
september aan de overkant
van de Noordzee met veel
omhaal want daar wonen
nog steeds heel wat ter zake
betrokken Tsjechen
gepresenteerd), en aan het
hoofd Voorlichting
Koninklijke Luchtmacht,
kolonel A.P. de Jong uit
Leiderdorp, door Rijnhout
eens „m'n tweede vader"
genoemd, maar die gisteren
mij terzijde toevertrouwde
ook Rijnhouts „eerste
handrem" te zijn geweest
„want Bart hoef je niet te
stimuleren, alleen maar af
te remmen, voordat hij
zichzelf voorbij rent..." En
dat was alleen maar lovend
bedoeld, want een tweede
Bart Rijnhout, die ten
persoonlijke titel en voor
een habbekras
luchtvaartgeschiedenis
schrijft en tot in deskundige
hoeken een vraagbaak is
geworden, is nauwelijks te
vinden.
Chauffeur op, doorgaans.
lijn 23. Als de belegeringen
hem te gortig worden
verwijst Rijnhout door
„naar m'n broer op lijn 13".
Die bestaat natuurlijk niet,
maar hij is er weer even
van af. Nadat een boek is
voltooid (het wordt zowaar
schering en inslag), trekt
Bart zich terug in z'n
dagelijkse werk achter het
grote, nauwelijks handzame
stuur en sorteert tijdig voor
en stopt voor rood. Ook
geestelijk tweede vader De
Jóng meent, dat het goed
voor Bart is als hij zich
steevast in retraite kan
begeven en „gewoon"
buschauffeur kan zijn. Maar
„The sky is our ocean" is
wel wat, zo alles bij elkaar.
Kolonel De Jong trok
gisteren, in het HTM-
domein met het
hypermoderne Tegeltableau
van de
vervoersmaatschappij op de
achtergrond (uitzonderlijk
voor Europa, hoorde ik
tussen neus en lippen),
enkele parallellen: de
Tsjechische
ballingenbemanningen
streden vanuit
„dadendrang, durf en
doodsverachting"; Bart en
John werkten met twee „d"
's: dadendrang en durf. Wat
dan toch weer, zou ik zo
zeggen, op geloof, hoop en
liefde neerkomt.
Praat met het tweetal (John
blijft tot morgen in
Nederland, waar hij heel
weinig nachtrust heeft
genoten en dat ligt dan
geheel niet aan z'n vrouw
die hij op de boek-toer heeft
meegenomen, maar Bart
schonk onverdroten tot aan
het morgenkrieken van die
hoogstbetamelijke Scotch bij
het doornemen van de
feiten), praat even met
John en Bart, en vergeelde
foto's gaan weer leven, oude
crews staan weer op het
punt van een take-off,
doden worden weer levend.
Bart zou er de lippen bij af
kunnen likken. John heeft
inmiddels de smaak te
pakken: hij is bezig met het
schrijven van de
geschiedenis van Engelands
kleinste county: Rutland,
dat jaren geleden, na een
reorganisatie van de Britse
collega van onze Hans
Het 311-squadron terug In Tsjecho-Slowaklje,
1945. Opname gemaakt od het vliegveld Ruzyne:
nog een kortstondige vrijheid voor de boeg...
tegenwicht tegenover het
Nederlands elftal, eerder in
de week. Dat was een heel
aparte uitwerking van de
opvatting „the sky is our
ocean". Ik kan me best
voorstellen, dat de
Trojacek's en Cerny's weten
wat het is, een vijand te
bevechten, maar dan
moeten ze geen
Nederlanders op het
voetbalveld ontmoeten.
Dit terzijde. Trouwens, er
waren gistermiddag geen
Tsjechen op de bijeenkomst
aanwezig. En de spaarzame
Engelsen dienden ook hun
wonden te likken. Dit over
voetbal. Het boek van Bart
en John heeft een
uitstekende ontvangst
gehad, gelardeerd door de
goede zorgen van Wyt
Uitgevers, Rotterdam: aan
wie hulde, aldus Rijnhout
een leemte voozien.
Niemand heeft er ooit om
gevraagd. Zeker niet in
onze contreien. Maar door
het werk, dat beiden
vooral Rijnhout hebben
geleverd, is een situatie
ontstaan waardoor het niet
schrijven en samenstellen
van dit historische foto
tekstboek inderdaad een
leemte zou hebben
opgeleverd. Dat is een
omgekeerde zienswijze die
gerechtvaardigd mag heten.
Ik zal niets weergeven uit
deze stevige paperback-
uitgave, behoudens enkele
foto's; men zal er zelf uit
moeten putten na aankoop.
Het is een Odyssee, rond '40
'45, met gerangschikte
feiten, vrolijke gezichten
van jonge mensen die voor
een groot deel onze
welvaartsmaatschappij niet
meer hebben gekend en
voortijdig onder zijn
gegaan: een nuchter
eldendicht in alledaagse
taal, de vervulling van een
innerlijke opdracht zoals
niemand van ons die
herhaald zou willen hebben.
Soms ook de handel en
wandel van een jeugd in
een ontwricht tijdsbeeld,
waarvan de uitslag dodelijk
onzeker was. Een
confrontatie, die menigeen
zal pakken, en een stel
levensechte pagina's in het
geschiedenisboek van
komende
mensengeslachten.
Wiegel, werd ondergebracht
in Leicestershire. Dat was
ook in de tijd, dat
bijvoorbeeld Somerset
ondergeschikt werd
gemaakt aan Avon.
„Rutland heeft drie
vliegvelden", vertelde John
me, en dat verklaarde veel.
Kolonel De Jong had
gistermiddag niet het
hoogste woord bij de
presentatie van het boek
dat Tsjechische
vliegershistorie schrijft,
maar hij maakte wel een
denkfout. Hij zei, in alle
argeloosheid, dat
„Nederland in het
weekeinde wat extra
sympathie voor Tsjecho-
Slowakije had", bij het
Europees
voetbalkampioenschap, als
underdog. En hij sprak over
het harde spel van de
Italianen en zo, en hij zei,
dat de meeste Nederlanders
bij dit duel aan de
Tsjechische kant stonden.
Nou heb ik zelf het idee, dat
dit helemaal niet het geval
was. Immers, de
Nederlanders herinnerden
zich ook het Tsjechische
OEN De universiteitsraad heeft er gis-
nvond op aangedrongen dat het niet de taak
Van de minister van Onderwijs om te bepa-
I welke contacten de universiteiten onder
den met instellingen in het buitenland. Bo
llen is noch het wetenschappelijk onder
soek, noch het. wetenschappelijk onderwijs ge
baat bij een vérbreking van de contacten met
de Sovjet-Unie.
was het bericht dat minister Pais heeft meegedeeld
dat studenten die willen deelnemen aan een zo
mercursus Russisch in Moskou hiervoor geen beurs
krijgen. Verder mogen docenten van Nederlandse
Aanleiding tot het aannemen van een motie met universiteiten geen gastcolleges geven in de Sov-
die strekking van de Leidse Studentenbond (LSb) jet-Unie.
De raad overwoog hierbij onder meer dat de Twee
de Kamer en de regering nimmer een besluit heb
ben genomen om de culturele en wetenschappelij
ke contacten met de Sovjet-Unie op te zeggen. Mr.
K.J. Cath, voorzitter van het College van Bestuur
merkte hierbij nog op dat in kwesties als deze de
verantwoordelijkheid van de instellingen voorop
"De regeringspolitiek is één zaak, de acade
mische contacten met het buitenland zijn een com
pleet andere. We zijn op geen enkele wijze hand
langer van de regeringspolitiek."
DEN De Stichting Studentenhuisvesting zal binnen
ienbare tijd tweehonderd tijdelijke wooneenheden kun-
bouwen op het terrein ten zuiden van het Duifhuislaan-
in Oegstgeest. Deze woningen zullen voor het grootste
bestemd zijn voor de bewoners van het Piet Paaltjen-
l die de barakken aldaar reeds hebben moeten verlaten
nog moeten verlaten in verband met de nieuwbouw van
w *t Academisch Ziekenhuis.
ve universiteitsraad kon gisteravond instemmen met het voor-
om het eerder genoemde stuk terrein ter beschikking te
«Hen van de Stichting Studentenhuisvesting. Formeel is het zo
at de grond voor een periode van 15 jaar aan de stichting in
•ruikleen zal worden gegeven. De bouwaanvraag is inmiddels
J de gemeente Oegstgeest ingediend. Overleg over de financie-
ng is nog gaande met de ministeries van Volkshuisvesting en
Ruimtelijke Ordening en van Onderwijs en Wetenschappen.
"Voor een deel zal de stichting ook eigen kapitaal, dat in het
je rieden met transacties is verdiend, investeren", aldus mr.
W-G. Koppelaars, portefeuillehouder van het College van Be
stuur.
Oe leerlingen van de lagere klassen van waren cadeau gedaan door het taxlbe- Het echtpaar Schutte kon bij overhandl-
de Dr. Van Voorthuyzenschool In Leiden drijf Schutte ter gelegenheid van de o- ging niet zelf aanwezig zijn. Loco-burge-
werden gisterochtend verblijd met een pening van de nieuwe vestiging aan de meester C. Waal nam de honneurs waar
hoeveelheid buitenspeelgoed. De drie Flevoweg. Het taxibedrijf vervoert reeds en overhandigde de speelattrlbuten tot
steppen, loopklossen en de duwwagen jaren de kinderen van huls naar school, groot enthousiasme van de leerlingen.
LABORATORIA IN
BINNENSTAD HARD
AAN VERNIEUWING TOE
LEIDEN In een brief aan
het College van Bestuur van
de Leidse universiteit heeft
de Arbeidsinspectie laten
weten dat een spoedige be
slissing ten aanzien van di
verse laboratoria in de bin
nenstad geboden is.
De Arbeidsinspectie doet dit
onder meer naar aanleiding
van de recente ontwikkelin
gen ten aanzien van het Leeu
wenhoekterrein. Een aantal
laboratoria in de binnenstad is
volgens de Arbeidsinspectie
dringend aan vernieuwing of
de toename van de onderzoek
sactiviteiten, deels vanwege de
niet meer aan de huidige eisen
aangepaste behuizing, gelet op
het toenemend gebruik van
onder meer gevaarlijke stof
fen." Een spoedige beslissing
voor de Leeuwenhoek moet
gezien worden tegen de hier
boven geschetste achtergrond,
aldus de brief. De inspectie
kan de bestaande toestand in
een aantal laboratoria slechts
toelaten in het licht van een
verbouwing of verhuizing bin
nen een bepaalde termijn.
