99Heroes of Rock 9n Roll
vroeger is altijd leuker
PLATEN
Concertagenda
KLASSIEK
Twee symfonieën van Otto Ketting
-cNL
Stones
Stones fans opgelet! Vol
gende week vrijdag ver
schijnt de nieuwste Stones
elpee „Emotional rescue"
in de platenzaken en mis
schien komen zij midden
oktober naar Nederland.
Veronica onderhandelt
daar momenteel nog over.
Yes
De Engelse symfo-rock-
formatie Yesis uit el
kaar. Rick Wakeman en
Jon Anderson, de man
nen van het eerste uur
van Yes, zien meer brood
in een solo-carrière. De
resterende helft gaat nu
verder met Trevor Horn
en Geoff Downes. Dit
tweetal maakte het afge
lopen jaar een aantal hits
onder de naam „The Bug
gies".
Summer
Een special rond de Ame
rikaanse Donna Summer,
de Marilyn Monroe van
de soulsisters, is aanstaan
de woensdag in Count
down te verwachten.
Emerson
De soundtrack „Inferno"
waarvoor Keith Emerson,
ex-lid van Emerson, Lake
and Palmer, de muziek
componeerde is in Italië
tot de beste sound-track
van het jaar uitgeroepen.
Emerson schreef deze
muziek voor de horror
film van §alvatore Ar-
gentos, die in de loop van
de zomer in roulatie gaat.
De :Vijs
Rob de Nijs is aardig in
zijn knollentuin. Zijn
nieuwste LP-experiment
„Met je ogen dicht" blijkt
namelijk een geweldig
succes te zijn. In Neder
land zijn daarvan al zes
tigduizend exemplaren
over de toonbank gegaan
en in België twintigdui
zend. Een niet gering aan
tal, wanneer je bedenkt
dat het momenteel niet zo
te best gaat met de platen-
markt.
McCartney
Paul McCartney, die goed
is voor een omzet van
zo'n honderd miljoen gul
den per jaar, heeft in het
Londense Grosvenor
House Hotel een onder
scheiding in ontvangst
mogen nemen voor, zoals
dat genoemd wordt, „de
buitengewone diensten
voor Britse muziek". Bob
Geldof, leider van de
Boomtown Rats, kreeg
een onderscheiding voor
zijn compositie „I don't
like mondays". Mike Batt
kreeg twee prijzen. Eén
voor zijn album „Cara
van" en één voor zijn
compositie „Bright Eyes",
die door Art Gartfunkel
gezongen is. Cliff Richard
werd bekroond voor de
internationale hit van het
jaar „We don't talk any
more".
Bootsman
De samenwerking met
The New Adventures-gi-
tarist Peter Bootsman be
viel Herman Brood zo
goed, dat die momenteel
alles op alles zet om Peter
voor The Wild Romance
te strikken. Of dit hem
lukt, is nog de vraag. Pe
ter heeft het best naar
zijn zin bij The New Ad
ventures.
Muzikale berinneringen
blijken vaak de meest hel
dere die een mens weet te
bewaren. Hij zal ze vaak
kunnen verweven met die
minder tastbare momenten
van klein geluk. De eerste
dans, de eerste liefde. Bij
weer anderen staan ze op
zichzelf en nog jarenlang
in de platen bak. Muziek
van toen is immers altijd
leuker. Dat maakt de mu
ziek zo eigen, zo dierbaar
een herinnering die blijft.
Muziek is tijdloos en tege
lijk tijdgebonden. De jeugd
heeft zijn eigen muziek, de
muziek heeft zijn eigen
jeugd. Voor iedereen komt
het moment van afhaken,
terugvallen op het verle
den. Een deel van de herin
neringen aan dat verleden
liggen in zwarte groeven
bewaard. En op film.
Alleen al vanuit dat oogpunt
is het Veronica-programma
„Heroes of Rock 'n Roll" bij
voorbaat een succes. Van
zoiets als creativiteit bij de
programmamakers is nauwe
lijks sprake. De vijfdelige se
rie, die de maand juli wordt
uitgezonden, is op geen enke
le wijze aangekleed en geeft
evenmin een verantwoord
overzicht van de ontwikke
ling van de populaire mu
ziek. En dat is niet eens een
verwijt. De kracht van de se
rie schuilt in de veelheid van
het materiaal en in de fraaie
beelden. De samenstellers
verdienen dan toch waarde
ring voor hun succesvol
speurwerk in de archieven,
voor de rest wordt het pro
gramma gemaakt door de
rock 'n roll-helden zelf. En
hoe. Het is wervelende show
geworden waarin de sterren
nog eens schitteren. Chuck
Berry waggelt weer met zijn
„eendeloopje" over het podi
um en in Liverpool begint de
Beatles-victorie opnieuw.
Ook de hedendaagse rockers
ontbreken niet: Fleetwood
Mac, Kiss, The Police.
Revolutie
Tussen Chuck Berry en The
Police ligt zo'n vijfentwintig
jaar muziekgeschiedenis. Het
fenomeen rock 'n roll wordt
nog altijd niet of nauwelijks
vermeld in de geschiedenis
boeken. De ongetwijfeld grij
ze heren geschiedkundigen
gaan voorbij aan het feit dat
de rock 'n roll een uiting was
van de grote maatschappelij
ke onvrede bij de jeugd, een
spreekbuis voor het brede
verzet tegen gezag en moraal.
De Rock 'n roll-cultuur zou
leiden naar nieuwe waarden,
een nieuwe levenshouding.
Over de invloed van de zesti
ger jaren op onze huidige sa
menleving is iedereen het
wel eens. Vergeten wordt
vaak dat die roemruchte ja
ren een voortzetting waren
van een ontwikkeling die
met de rock 'n roll in de vijf
tiger jaren al was ingezet. Bo
vendien werd de beweging
van zestig gestuurd, geleid en
geïnspireerd door de muziek.
Want het waren helden, die
„heroes of rock 'n roll". Ido
len zijn ook leiders, gewild of
ongewild. Zonder een echte
protestbeweging te zijn werk
te rock 'n roll ook buiten de
muziek vernieuwend en
doorbrak zij taboes. De be
staande waarden en normen
voorzagen immërs niet in dat
„wilde gedoe". Een televisie-
registratie van Buddy Holly's
•'Peggy Sue" schokte het pu
riteinse Amerika. Voortaan
mocht alleen het bovenlijf
van Holly op de buis ver
schijnen, omdat het „geheup-
wieg" strijdig was met de ze
delijke normen. Maar rock 'n
roll was niet meer te stuiten.
De in Amerika veroorzaakte
vloedgolf overspoelde Euro
pa, de wereld. In de Verenig
de Staten waren rock 'n roll
en Amerikaanse cultuur sy
noniem geworden. De schrij
ver Joseph Conrad noemde
de oorlog in Vietnam een
„rock and roll war". Geen
wonder, de Amerikaanse sol
daten namen de rock 'n roll
niet mee, zij waren het.
Basis
Wie nu de eerste echte rock
'n roll speelde, blijft het eeu
wige twistpunt. Bedenk daar
bij dat rockmuziek een men
geling was van diverse be
staande muzieksoorten. De
basis is vooral de rhythm
Vanaf 2 juli
aanstaande zendt
Veronica de tv-serie
„Heroes of rock'n
roll" uit, een van
oorsprong
Amerikaans
programma
waaraan
Nederlands en
Engels materiaal is
toegevoegd. Deze
serie bestaat uit vijf
afleveringen van
ieder vijfentwintig
minuten en geeft
chronologisch een
indruk van de
ontwikkeling van
de rock and roll.
blues geweest Fats Domino),
maar ook de blues en gospel
muziek (Muddy Waters, Ray
Charles), de soul (James
Brownen zelf de country
(Hank Williams) waren van
invloed. Feit is dat Bill Haley
als eerste het fenomeen van
de rockster introduceerde.
„Rock around de clock" werd
een wereldhit. Het nieuwe
evangelie bereikte eind vijfti
ger jaren Europa. Even viel
er een windstilte na het over
lijden van Buddy Holly.
Maar rock 'n roll ging door.
Eigen bodem
Al werd Nederland dan wat
later wakker, de vloedgolf
spaarde ook onze dijken niet.
Grateful Dead Go To Heaven
klinkt als een goedmoedige verwen
sing. Het is echter de titel van de laat
ste elpee van Grateful Dead. Op de
hoes blikken zes in witte kledij gesto
ken dertigers in de lens, alsof zij het
hemelrijk op aarde hebben beërfd. Er
is een hoop veranderd sinds Grateful
Dead in de jaren '60, gestimuleerd door
LSD, acid-rock maakte. In de jaren '70
brak de realiteit door dat er eindelijk
eens brood op de plank moest komen.
De bandleden kwamen toen op het
idee country-rock te brengen, zoals en
kelen van hen met The New Riders Of
The Purple Sage in het voorprogram
ma van hun concerten hadden gedaan.
Jammer alleen dat elke opeenvolgende
plaat een herhaling werd van de vori
ge. De weinige personeelswisselingen
deden daar niets aan af... of toe. Zorg
den Keith en Donna Godchaux nog
voor enige afwisseling op de laatste el
pees (zoals op de door Lowell George
in 1978 geproduceerde Shakedown
Street), op Go To Heaven (Arista) zijn
zij vervangen door Brent Mydland, die
ook tekent voor composities als „Faom
Me" en „Easy O To Love You". Zijn
zwakke en emotieloze stem leidt de
andere bandleden in deze nummers in
een niet geslaagde imitatie van The
Eagles. De rest is al niet veel beter.
TvR
Peter Gabriel Met zijn nieuwe solo
album, evenals de vorige t\vee eenvou
dig genaamd „Peter Gabriel", maakt
Peter Gabriel zich definitief los van
zijn Genesis-periode. Waren zijn eer
der verschenen elpees nogal chaotisch
door hun experimentele karakter, „Pe
ter Gabriel III" is duidelijk een geheel
en geeft hem een nieuw en eigen ge
zicht. Dat is een positief punt natuur
lijk, alleen kun je je wel afvragen of de
breuk met Genesis niet wat al te dras
tisch is doorgevoerd, gezien de schrij
nende verschillen. De composities zijn
niet meer als bij Genesis vanuit een
melodie gegroeid, maar heel duidelijk
vanuit het ritme. Dat maakt de num
mers zeker helder, maar ook minder
fantasierijk. Een eigen geluid is er ze
ker, maar binnen de composities is
weinig ruimte voor verrassingen.
Slechts „Family Snapshot" en „Lead a
normal life" voldoen aan de muzikale
eisen die je aan iemand als Gabriel
mag stellen. Iemand die zo nadrukke
lijk zijn stempel heeft gedrukt op een
groep met zulke verrassende, monu
mentale en bij voorbaat klassieke mu
ziek, komt op „Peter Gabriel III" toch
wat mager uit de verf.
J.V., Phonogram 9124054.
The Beat I Just Can't Stop It van de
Engelse Beat (niet te verwarren met
Paul Collins' Beat) lijkt op een snelle
auto, waarvan de remmen het begeven
hebben. Zonder te stoppen gaat het in
hoog tempo maar door. Veertien songs
lang klinkt feest- en dansmuziek uit
de speakers. De zesmansformatie uit
de industriestad Birmingham weet
nauwelijks van ophouden, waarbij de
metalig klinkende stemmen van de 23-
jarige blanke David Wakeling en de
19-jarige zwarte Rankin Roger voor
het unieke en opgewekte Beat-geluid
zorgen, aangevuld met de swingende
sound van de ruim twee en een half
maal zo oude saxofonist Saxa.
Voortgekomen uit het zogenaamde 2-
Tone-label van The Specials heeft The
Beat zijn debuutelpee uitgebracht op
Ariola. De plaat bevat alle hits, van
„Tears of a clown" en „Ranking full
stop", de tweede topper „Hands off...
she's mine" en de B-side „Twist and
crawl" tot de meest recente „Mirror in
the bathroom". I Just Can't Stop It is
het voorbeeld van een debuutalbum,
dat nooit meer verbeterd kan worden.
Deze plaat kan gerust verkocht wor
den met de „niet goed, geld terug"-ga-
rantie. TvR
Alive And Kicking moet kennelijk be
wijzen dat groepen als Herman Broods
Wild Romance, The Bintangs en Sweet
d'Buster nog lang niet dood zijn. Be
richten over opheffing en uit elkaar
gaan van The Wild Romance en Sweet
d'Buster hebben inmiddels wel bewe
zen dat de patiënten zo al niet dood,
dan toch wel zwaar ziek zijn. Of het
ongeneeslijk zal ziin, moet de tijd uit
wijzen. Wat Ariola voor heeft gehad
met het uitbrengen van live-opnamen
van met name Brood en Sweet d'Bus-
ter is niet helemaal duidelijk. De „le
vende" opnamen op respectievelijk
„Cha Cha"en „Gigs"klinken heel wat
beter dan op Alive and Kicking. Wat
The Bintangs betreft werd het inder
daad eens tijd dat de dampende
rhythm and blues van deze groep live
werd vastgelegd. Is Alive... met al deze
bedenkingen nu echt zo slecht? Het
antwoord is nee. Het beste bewijs hier
voor levert Bert us Borgers op kant B,
die op zijn onmiskenbare wijze laat hó
ren dat de saxofoon nog steeds de beste
uitvinding is die ooit in Belgiëf. is ge
daan. TvR
Bill Haley, de eerste „echte" rockster.
Het is aan de Veronica-re-
dacteuren Bart van Leeuwen
en Cees Baars te danken dat
we niet verstoken blijven
van een stuk vaderlandse
pophistorie. Omdat „Heroes
of rock'n roll" sterk op Ame
rika was gericht, dook men
hier in de archieven van de
verschillende omroepen waar
een aantal tamelijk unieke
opnamen uit het stof werden
gehaald. Trea Dobbs, Rob de
Nijs, Shocking Blue en Gol
den Earring, om maar een
paar te noemen, waren hier
de pioniers en hebben zeker
hun invloed gehad. Ook heb
ben de Amerikaanse samen
stellers de ontwikkelingen in
en vanuit Engeland op z'n
zachtst gezegd nogal ver
waarloosd. Ook die leemte
werd door' Veronica opge
vuld door gebruik te maken
van opnamen uit het befaam
de Engelse programma
„Echoes of the sixties".
Kwaliteit
Een stroming binnen de mu
ziek ontstaat nooit vanzelf,
maar is altijd een voortzet
ting van een ontwikkeling.
Putten de eerste rockers hun
inspiratie uit de rhythm
blues, deze kwam op haar
beurt weer voort uit de gos
pel en bluesliederën, waar
van de wortels in Afrika lig
gen. Vanaf het moment dat
de eerste mens met zijn knots
op een boomstam sloeg, was
de basis voor de verdere ont
wikkeling van de muziek ge
legd. De rock 'n roll ivas dus
muziek-technisch gezien
echt iets nieuws. In de ji
zeventig werd die muzij
„logika" in de rockmu
min of meer verstoord, I
onder' andere de Beatles
composities niet langer
uit het "ritme maar van ui* p
mehodie begonnen op te
wen. En dan zwijgen wed
over de mogelijkheden ïrlail
de electronica die later de ri
den en zullen worden be ook
de synthesizer, de co/nP(-*pnet
de chip.
De muziek werd volwa!c"
en spontaniteit maakte p/.Cn V
voor kwaliteit. Song te Zei dal
werden soms tot ware pot toet
groepen speelden klassiek §CJ1(
schoolde popmuziek en,
rockopera deed zijn int A ve
De nieuwe helden confC&CI
teerden met complete sy/tabil
nieorkesten. Reusachtige m<
dia rezen op. Lichte ffec\\ 20
play-back, diaprojecties. 1.
good old rock 'n roll? De r Jv
'n roll was stervende. De
neratie van zestig drafc WC
Weemoedig de „gouwe ouS Str
en keerde zich tegen de ven
komende, ingeblikte muz,
stfjlen. De nieuwe Senerp,n n
groeide echter op met c
vernieuwde vormen. pfl&KG
kWam op en bleef. Don ÏOen
Lean zong het het al een
„The music died". Maai
dat wel zo? De disco-fans
len ooit hun kinderen iel, v:
meer begrijpen en hun bij di
tellen van de tijdên warzitte:
er nog échte muziek w woo
gemaakt. Zij zijn de oajst h
zakken van morgen. jimte
JOS VISSCHin d€
21 juni Led Zeppelin, Ahoy' in Rotterdam.
23 juni Bob Marley and the Wailers, Ahoy' in liotterorr
27 juni Gruppo Sportivo, Exit in Rotterdam. :nepj
28 juni Rod Stewart, Ahoy' in Rotterdam. 4 ft
28 juni Devo, Theater Carre in Amsterdam. n k
1 juli Marvin Gaye, De Doelen in Rotterdam.
2 juli San tana, IJsselhal in Zwolle. [F.0?
19 juli De Continental Singers, Ahoy' in Rotterdam.
25 augustus Julio Iglesias, Hou trusthallen in Den Hat
?r gei
Wie belang stelt in de ontwikke
ling van onze componeerkunst,
werd sinds het einde van de jaren
vijftig geregeld geconfronteerd met
muziek van Otto Ketting. Na zijn
studie aan het Koninklijk Conser
vatorium in Den Haag speelde hij
- een jaar of vijf trompet in het Resi
dentie-Orkest. Daarna was hij in
tensief bezig als vrij componist die
bovendien soms les gaf, soms prik
kelend over muziek schreef en
vooral de laatste tijd nogal eens op
trad als dirigent van ongebruike
lijk repertoire, hetzij van actuele
muziek, hetzij van verwaarloosde
werken uit. een nabij verleden.
Met dat al is componeren voor Otto
Ketting hoofdzaak gebleven. Met een
voor buitenstaanders natuurlijk ge
mak bleek hij als componist verschil
lende kanten op te kunnen. Voor bla
zers schreef hij muziek die is te ka
rakteriseren als ontspannende speel-
muziek-op-ni veau.
Deze muziek vond niet alleen in ons
land maar ook in de Verenigde Staten
nogal aftrek. Voor ballet en film
maakte hij veel muziek die de visuele
beweging leek te stimuleren of te illu
streren en er in elk geval op de een of
andere manier een sluitend comple
ment mee vormde. Tenslotte compo
neerde hij flink wat concertzaalmu-
ziek die voor hemzelf het zwaarst tel
de en waarvoor hii nu en dan opmer
kelijk veel weerklank kreeg.
Toch manifesteerde zich in zijn com
posities bepaald geen man die zo maar
even vlotweg muziek uit zijn mouw
schudde. On- of slechts halfbewust er
vaart de luisteraar bij elke compositie
van Otto Ketting dat er een musicus
aan het woord is die de lijnen van zijn
muzikaal betoog weloverwogen uitzet
zodat een muzikale idee, welke die
ook zijn mag, gestalte kan krijgen.
Met uitzondering van de zeldzame ge
vallen waarin de muzikale structuur
een eigen zeggingskracht opeist, los
sen idee en opzet in de muziek als
vanzelf op doordat de muzikant Ket
ting uiteindelijk altijd triomfeert over
de constructeur. Kennelijk heeft hij
hooit de behoefte zijn luisteraars op te
zadelen met echte luisterproblemen
en gaat het hem er altijd om die luis
teraar zonder poespas zo direct moge
lijk te benaderen.
De zojuist verschenen Donemus-plaat
waarop twee symfonieën van Ketting
zijn vastgelegd, kan die vroegere er
varingen alleen maar bevestigen. Vol
gens een formule die al eerder voor
Peter Schat overtuigend werkte, com
bineert de plaat Composers' Voice
8001 een heel vroeg en een heel re
cent werk van Ketting. Net als bij
Schat is er een sterke emotionele
band tussen het oude en het nieuwe
stuk. De symfonie in laa t-yoman tische
bezetting (maar met afwijkende struc
tuur) die Ketting in 1959 als 24-jarige
voltooide, herinnert aan Alban Berg
zonder dat er van epigonisme sprake
kan zijn. Dat is evenmin het geval bij
de symfonie voor saxofoons en orkest
uit 1978, die een veel moderner bezet
ting en structuur heeft maar die her
innert aan Bela Bartók. De namen
van de grote voorgangers zijn slechts
genoemd om enigszins het muzikale
klimaat aan te duiden en om de conti
nuïteit van de componeerkunst aan te
geven want Ketting is natuurlijk Berg
noch Bartók.
De vroege symfonie is eigenlijk één
groot, lyrisch bewogen adagio dat
tweemaal wordt onderbroken door
snellere episoden die eikaars tegen
beeld zijn. Het stuk is onlangs nog in
Rotterdam gespeeld maar werd vast
gelegd in een uitvoering door het
Concertgebouworkest onder Hans
Rosbaud die de expressiviteit wel zo
goed tot uitdrukking bracht, al moet
men de opname uit 1961 in de koop
toenemen.
De symfonie voor saxofoons en orkest
is intussen al twee keer onderschei
den: met de tweede prijs van het in
ternationale Rostrum of Composers
(Unesco) in Parijs en, ook vorig jaar,
met de Amsterdamse Matthijs Ver-
meulen-prijs. Die laatste prijs is wel
heel terecht want zowel bij de jonge
als bij de oudere Ketting lijkt er een
mentale relatie te bestaan met de ver-
ontachtzaamde Nederlander die pas
op het eind van zijn leven enigszins in
het concertbedrijf aan bod kwam en
voor wie ook Ketting als dirigent zich
met voorbeeldig resultaat heeft inge
zet.
Het stuk voor saxofoonkwartet en or
kest heet symfonie omdat het hele
maal geen concertant karakter heeft.
Het saxkwartet exposeert het .mate
riaal en houdt als het ware toezicht op
de verwerking ervan waarbij twee
andere, vaak apart gebruikte instru-
mehtengroepen 'zijn betrokken: ko
perblazers (6 hoorns, 5 trompetten, 4
trombones, tuba) en strijkers (zo veel
mogelijk, met toegevoegd piano, ma
rimba en vibrafoon). Bij de strijkers
ontbreken de contrabassen omdat
deze groep een spiegelbeeld wil vor
men van het vierstemmige saxkwar
tet.
In zijn toelichting op het werk zegt de
componist dat een maatschappelijk
gegeven is ingecomponeerd: hoe func
tioneert een individu of een kleine
groep tegenover grotere of zeer grote
groepen, en is dan juist het contrast
niet interessanter dan de versmelting?
Ik geloof niet dat dit ooit zó op welke
luisteraar dan ook zal overkomen en
het is geruststellend dat Ketting zelf
zegt dat hij dit gegeven pas na voltooi
ing opmerkte.
De saxofoonsymfonie in een weergave
door het Concertgebouworkest onder
Bernard Haitink is, nét als de vroege
symfonie, geen muziek die ongemerkt
aan je voorbij gaat. Je zult deze twee
symfonieën niet gauw vergeten en
dus vaker willen horen. En daarom
was het allemaal toch begonnen.
JQHN KASANDER
Otto Ketting.
