Zonnige
zomerpakjes...
URN HUB li
De Nederlandse koe is een ijverig beest
Tegen stof en rook
Helpende hand
bij druivenpluk
in Frankrijk
DF TUIN C5FLFID
BINNENLAND
LEIDSE COURANT
MAANDAG 16 JUNI 1980 PAGINA Jfl
Zolang de zon schijnt in ons al te vaak bewolkte landje zijn er in
de grote warenhuizen en kleine boetiekjes veel kleine „sloppy"-
kleren te koop. Welk mooi figuurtje is niet gebaat met de mat
glanzende bodystocking, het manusje van alles voor sport en
spel, desnoods met een lange broek erover of een losse blouse?
Voor werk in de tuin, maar ook om lekker onderuit te gaan in
een ligstoel zijn er badstof hansopjes. Voor ochtend en avond
volop jeans... De foto's spreken een duidelijke taal.
Bi-elastische jersey bodystocking voor in het veld Zit Topje hangend aan een paar koordjes op super shorts Mouwloze jumpsuit, lange après-sport jassen van jog- «Van katoen en polyester een heerlijk stoeipakje vi
„geschilderd". (Triumph). Voor „Scilla" (links) 80 pro- Materiaal: katoen-velours in streepdessin (Triumph) gingachtig frotté, witte tennis jumpsuits met donkerblau- langs het zwembad, verkrijgbaar in twee kleuren. Die
cent polyamld en 20 procent elastine Voor Stella" we biezen die de schouderpartij markeren. De zon kan schuine zakken en een rits van voren. Een tunnelcel
(rechts) 85 procent katoen en 15 procent elastine kleur hebben. (Triumph). tuurtje voor de ingerlmpelde taille. Speciaal voor
jeugdige, ranke consument.
Een melkman in de
Randstad verkoopt per
week gemiddeld zo'n
1400 liter melk, waarvan
1100 liter volle melk en
300 magere melk. Zijn
wijk, die hij van 's mor-
fens 7 uur tot 's middags
uur bedient, omvat on
geveer 150 klanten. Aan
grote gezinnen verkoopt
hij soms wel zes liter per
dag; bij kleinere zet hij
twee liter af. Dikke volle
yoghurt gaat in de zomer
erg goed, evenals de ver
frissing brengende kar
nemelk.
Voor de zondag mag hij
rekenen op veel vla-fans,
terwijl vele mensen die
doordeweeks trouw ver
knocht zijn aan magere
melk, meestal voor het
weekend een flinke hoe
veelheid room inslaan
voor het zondagse kopje
koffie en slagroom voor
over de aardbeien. Waar
mee de doordeweekse
zuinigheid weer mooi
teniet is gedaan...
n<
Ons land telt momenteel
zo'n 2,3 mihoen koeien, die
per jaar ruim 11 miljard li
ter melk van een gemiddeld
zeer hoge kwaliteit leveren.
Het is een quantum, dat de
Nederlandse koe meteen tot
een van de produktiefste
melkleveranciers ter we
reld promoveert. Veruit het
grootste deel van de melk
wordt door de boeren recht
streeks aan de fabriek gele
verd. Slechts een klein deel
blijft voor eigen gebruik bij
de boerin achter, die er
soms kaas van maakt, en
ook zij het in zeer gerin
ge mate boter, de zoge
naamde boerenboter. De
koemelk wordt in ongeveer
160 Nederlandse zuivelfa
brieken tot een lange reeks
produkten verwerkt, die
min of meer in elk gezin
worden geconsumeerd:
kaas, boter, gecondenseerde
melk, melkpoeder en na
tuurlijk ook consumptie-
melk en consumptiemelk-
produkten als slag- en kof
fieroom, yoghurt, drinkyog-
hurt, pap en vla.
De Nederlandse melkveehou
derij is een uiterst modern ge
beuren, waarin handenarbeid
grotendeels heeft plaats ge
maakt voor automatisering en
mechanisatie. Melken met de
handen boer of boerin zit
tend op een krukje zie ie
bijna alleen nog op sfeervolle
oude schilderijen. De koeien
worden tegenwoordig voor
het merendeel machinaal ge
molken en de melk wordt op
geslagen in koeltanks bij een
temperatuur van 40 graden.
Als het melken oudergewoon
te in de wei plaatsvindt
maar wel machinaal wordt
de melk veelal in een hulp
tankje opgevangen en daarna
naar de grote tank op de boer
derij gebracht.
De boer is bijna fabrieksdirec
teur geworden... Ook het
transport gaat „in het groot".
De melkfabriek stuurt tan
kauto's, waarvan de geïsoleer
de tanks een gemiddelde in
houd hebben van 15.000 liter.
Via een pijpleiding wordt de
melk in deze tanks overgehe
veld. Het gaat er dus zeer hy
giënisch aan toe. De melk
komt in het geheel niet meer
met de buitenlucht in aanra
king.
„Zo van de koe..."
De Nederlandse melk is be
trouwbaar. In alle zuivelfa
brieken wordt ze voor het in
omloop brengen in een zoge
naamde „pasteur" gepasteuri
seerd (verhitten tot minimaal
72 gr. en dan direct afkoelen).
Het drinken van „melk zo van de koe" is niet aan te ra- Hierdoor worden alle ziekte
den. Bacteriën kunnen gemakkelijk zijn meegekomen verwekkende kiemen en na-
via de spenen van de koe ®f de handen van de boer, on- genoeg alle andere bacteriën
jr. die zich in de melk zouden
danks alle voorzorgen.
gere yoghurt, drinkyoghurt
en magere vlasoorten.
Opromen
Nog dit jaar zullen de melkbussen uit het landschap ver
dwijnen, want het gebruik van de bussen is een aflopen
de zaak. Op het ogenblik wordt al bijna 90 procent van
de melk in koeltanks opgeslagen. De rest gaat nog op
de ouderwetse manier per bus naar de fabriek.
kunnen bevinden, gedood.
Mits koel bewaard hoeft ge
pasteuriseerde melk dus niet
meer gekookt te worden. Bo
vendien is ze langer houdbaar
dan rauwe koemelk.
Over het algemeen is het ver
standig het drinken van
„melk zo van de koe" te ver
mijden. Het blijft weliswaar
tijdens een boerderijvakantie
ook in het buitenland
een attractie de melk, die via
de melkende handen van de
boer nog ouderwets in de em
mer kletst, op te vangen ir
een beker en ongekookt te
drinken, maar de mogelijk
heid dat bacteriën mee zijn
gekomen is niet denkbeeldig.
(Niet geheel schone uiers van
de koe of ondanks alle zorgen
toch nog wat vuil van de han
den van de boer). Bovendien
kan niet ieder kind de niet af
geroomde melk van de koe in
flinke hoeveelheden verdra
gen; ze is tamelijk zwaar.
Standaardiseren
Alle normale melk, direct van
de koe, heeft een vetgehalte
van 4 procent. Door het stan
daardiseren (na het pasteuri
seren) wordt ,de aangevoerde
melk gebracht op het stan
daard-vetgehalte: volle melk
3,5 procent, halfvolle melk 1,5
procent. Het Nederlands Zui-
velbureau weet te melden, dat
de verkoop van volle en ma
gere melk in ons land onge
veer fifty-fifty ligt, met uit
zonderingen per gemeente en
wijk. De verkoop van halfvol
le melk schijnt echter te stij
gen.
Het standaardiseren scheidt
de volle melk in room en
halfvolle melk, waarbij de
room, gebruikt als slagroom,
een vetgehalte heeft van mi
nimaal 35 tot 40 procent en de
koffieroom van 20 procent.
De afgeroomde melk vormt
de basis voor karnemelk, ma-
Met het voortschrijden der
mechanisatie kwamen wat
problemen opzetten binnen
het kader van de verpakking.
Het vet in de melk heeft de
vorm van kleine bolletjes, die
lichter zijn dan de vloeistof
waarin ze zweven. Daarom
stijgen ze volgens de wetten
van de zwaartekracht na ver
loop van tijd naar boven.
Toen de verpakking in karton
of plastic zak kwam opdui
ken, had de melk een extra
bewerking nodig om de vet
laag weg te krijgen die aan de
plastic zak respectievelijk het
karton ging kleven. Om dit
zogenaamde opromen te voor
komen kan consumptiemelk
worden gehomogeniseerd, een
proces waarbij de melk met
een druk van 200 atmosfeer
door een soort zeef wordt ge
perst. De vetbolletjes worden
hierdoor fijner van structuur
en kunnen als het ware door
de melk worden gewerkt. Bo
vendien wordt door dot pro
ces de eiwitstructuur enigs
zins gewijzigd.
Onbeperkt houd
baar
Reeds jaren bekend is de ge
steriliseerde melk die een spe
ciale smaak heeft, waarover
niet valt te twisten. De melk
wordt korte tijd tot 140 gr.
verhit en in nauwmondse
flessen gebotteld, die met een
kroonkurk worden afgeslo
ten. Alle ziektekiemen zijn
dan gedood. De melk is steriel
geworden en is in ongeopende
toestand ook buiten de koe
ling vrijwel onbeperkt houd
baar.
Een woordvoerdster van het
Nederlands Zuivelbureau
weet te vertellen, dat vrij veel
mensen in afgelegen oorden,
bijvoorbeeld in het uitgestrek
te Brabant, traditiegetrouw
gesteriliseerde melk inslaan
en er voorraadjes van aanleg
gen.
De UHT (Ultra High Tempe
rature) of H-melk is in ongeo
pende verpakking 'ook aan
zienlijk langer houdbaar dan
de gepasteuriseerde en mist
de gelige kleur, die het effect
is van steriliseren. Bij het ste
riliseren van melk namelijk
caramelliseert een deel van de
suiker bij de verhitting, het
geen ook de smaak beïn
vloedt. In het noorden en zui
den van ons land wordt vaak
UHT-melk, zowel halfvolle
als volle, verkocht, die ten
minste drie maanden vers
blijft. Op de pakken staat de
verkoopdatum vermeld. De
melk is snel en kort verhit tot
ongeveer 140 gr. Celsius door
er stoom door te voeren en
werd vervolgens na koeling
direct verpakt.
Karnemelk is weer een pro-
dukt op zich, een reincultuur
van melkzuur-bacteriën (en
geen enkele andere bacterie)
gedurende 14 dagen bij een
temperatuur van 30 gr. Celsi
us. Het vetgehalte van dit
aangezuurde produkt is 4 pro
cent. In sommige fabrieken
wordt deze magere melk ver
mengd met de karnemelk, die
bij de boterproduktie vrij
komt. Deze laatste is minder
stabiel en homogeen en bo
vendien veel bederfelijker
dan karnemelk, bereid met
aangezuurde magere melk.
Dit en het feit dat de vraag
zozeer gestegen is, dat het bij-
produkt van de boterproduk
tie hierin onmogelijk zou
kunnen voorzien, is er de oor
zaak van dat vrijwel alle in
a
Nederland verkochte karn*
melk aangezuurde mager
melk is. In enkele delen va
het land echter is nog stee* 0t
de karnemelk uit grootmo*
ders tijd te krijgen.
Omdat melk zo „gezond'
kan men zich rustig wagej^iy
aan een vermageringdie* ans
van zeven dagen melk, waai v
voor alleen het Zuivelburea ijCi
de verantwoordelijkhei erj
opeist (op aanvraag verkrijg j\!
baar). Drinkt een volwassem
een liter van dit basisvoedse vai
per dag dan heeft hij onde a
meer in 75 procent van de be
hoefte aan calcium voldai
in 50 procent aan vitamine
2 en in 45 procent aan dier!
ke eiwitten. De calcium-ft
forverhouding (belangrij
voor het vermogen van het 1
chaam om calcium op te ra
men) is gunstig, terwijl h
gaat om een energie-arm pi
dukt met weinig calorisch -di
waarde.
Kijkje in een moderne
melkfabriek in
Denemarken,
automatisering
van begin tot eir
PARIJS - Studenten en ande
re jongeren die in de nazomer
in Frankrijk aan de druiven
pluk willen deelnemen die
nen zich daartoe zo spoedig
mogelijk bij het Franse lande
lijke documentatiecentrum in
Parijs op te geven. Het adres
is: CDR, 92 Rue du Dessous
des Berges, 75013 Parijs. Tele
foon: 09-33-1-5830492.
Men krijgt dan een drietal
formulieren toegezonden die
ingevuld en teruggestuurd
moeten worden voorzien van
drie pasfoto's vèn de aanvra
ger. Bovendien moet een be
drag van 20- francs (iets min
der dan tien gulden) gestort
worden voor administratieve
kosten. Men kan daarbij ook
zijn voorkeur voor zekere ge
bieden kenbaar maken. Het is
zeer gewenst in Frankrijk
over een contactadres te be
schikken om gewaarschuwd
te kunnen worden wanneer
de werkzaamheden beginnen.
Een en ander omdat het niet
mogelijk is tevoren met ze
kerheid een datum voor het
begin van de druivenoogst op
te geven.
In principe begint de oogst dit
jaar eind september begin ok
tober, met grotere waarschijn
lijkheid voor begin oktober.
De wijnbouwers willen om
het suikergehalte van de druif
zo hoog mogelijk te houden de
oogst zo lang mogelijk uitstel
len voor zover de weersom
standigheden daartoe gunstig
zijn, maar er zijn uiteraard
aanzienlijke variaties van-
streek tot streek. In het ge
bied van Cognac zal de oogst
zeer waarschijnlijk veel later
plaatshebben.
De vergoeding varieert lichte
lijk van streek tot streek,
maar schommelt rond 14
francs per uur, terwijl voor
kost en huisvesting dagelijks
een bedrag ingehouden wordt
van ongeveer 33 francs. De
kost geniet een uitstekende
reputatie, de huisvesting is
doorgaans meer romantisch
dan luxueus en het werk, dat
eveneens in veler optiek een
romantisch karakter heeft, is
zonder meer zwaar te noe
men. Daar staan evenwel ze
kere compensaties tegenover:
met name een verblijf in een
doorgaans fraaie streek, tal
van menselijke contacten die
veelal interessant en duur
zaam blijken.
Ln - g I g Lata» motk Igr
Droogboeketten
...waar stol en rook een bedreiging vormen...
Miele komt met een nuttig
apparaat om overmatige
luchtverontreiniging tegen te
gaan in huizen en kantoren,
die in stedencentra liggen. De
kleine L 256 is draagbaar en
verwarmt en zuivert elektro
nisch. Door zijn bescheiden
formaat (15x42x29) en aan
trekkelijke vormgeving stoort
hij niet in het interieur. In
grotere uitvoering (L 275) zui
vert, bevochtigt, verfrist en
verwarmt ('s winters) hij de
lucht in woonvertrekken,
wachtkamers, winkels, wer
kruimten etc., waar stof en
rook een bedreiging vormen.
Tot 95 procent van alle roet
en stofdeeltjes, rook en bacte
riën worden door dit apparaat
uit de ruimte verwijderd en
opgevangen in twee filters,
die makkelijk kunnen wor
den gereinigd. Adviesprijzen
resp. 500,- en 1399,-.
De natuur is flink op gang. Bomen en struiken
staan volop in blad en in de tuinen straalt de
bonte bloemenpracht ons tegemoet. Wie heeft
dan zijn gedachten bij herfst en winter, bij het
binnenhuis waar je in die jaargetijden noodge
dwongen de meeste tijd doorbrengt?
Toch is het goed, zittend of werkend in de
tuin, luierend of wandelend in het bos, af en
toe aan die kille seizoenen te denken. Teleer
ste geniet u dan méér van de zon en vrolijk
heid die lente en zomer hebben. En ten tweede
kunt u dan wat planten verzamelen die ge
droogd en gerangschikt 's winters heel decora
tief kunnen staan op een plek in huis waar te
weinig lucht komt voor levende planten.
We willen het even hebben over droogboeket
ten en bepalen ons daarbij niet alleen tot de zo
genaamde droogbloemen.
Want bijna alle bloemen kunnen gedroogd
worden op een manier dat ze te gebruiken zijn
voor het maken van een droogboeket.
Ophangen
De bekendste methode die vooral fraaie resul
taten oplevert bij houtachtige planten als ju
daspenning en de strobloemsoorten, is het in
bosjes op een droge plaats ophangen. Maak
kleine bosies, soort bij soort zodat later bij het
rangschikken van een droogboeket makkelijk
een keus uit verschillende bloemen gemaakt
kan worden. Houd de bosjes met elastiekjes bij
elkaar. Touwtjes „krimpen" niet mee als het
vocht uit de stengels verdwijnt en dat betekent
dat de bloemen naar beneden vallen. Verwij
der zo veel mogelijk blad en probeer een war
me, tochtige plek te vinden om het droogwerk
te bespoedigen. Een zolder waarvan een raam
open gezet kan worden is een ideale plaats
voor dit werk.
Op vaas
Drogen op de vaas kan ook. Waarschijnlijk lor i
hebt u dat al wel eens per ongeluk gedaan ah ëin<
u vergat het water van een boeket hortensia'i
tijdig bij te vullen. Die bloemen, aronskelken
en lievevrouwebedstro kunnen goed op dt ||j||
vaas worden gedroogd. Zet ze op niet meer dan
tien centimeter water en vul dat nooit aan. Dt
methode werkt langzaam maar goed. Horten li i
sia, magnolia en verschillende heesters et )li
boomsoorten kunnen ook heel goed bewaard
blijven met behulp van glycerine. Twee delen
kokend water en een deel glycerine mengen,
in de takken flinke inkepingen maken en na- AS!
dat het mengsel afgekoeld is de takken er in assl
zetten. Het liefst in een hoge pot (weckfles bij- Dmo
voorbeeld). De takken nemen met het watei ige
de glycerine op en daardoor blijven bladeren ehoi
heel lang soepel en houdbaar. lech
Ook tere bloemen die normaal niet voor een k
droogboeket in aanmerking komen kunnen It a
heel goed bewaard blijven. n e
Daarvoor gebruiken we poeder. Geschikt voot neld
dit doel zijn onder meer borax, silicagel, was- e zij
poeder of aluinpoeder. Ook het bij de dierenza- lat
ken verkrijgbare fijne schelpzand is te gebrui-100.0
ken. Het meest geschikt is echter silicagel dal
bij de drogist te koop is. Zorg ervoor dat de |||||i
bloemen zo droog mogelijk ziin en er geen "HUI
dauwdruppels aan de blaadjes hangen.
Strooi een laagje poeder in een doos, leg daal i
de bloem op en strooi de rest van het poedel dI
voorzichtig tussen de blaadjes en over de hele jgy
bloem heen. Die moet echt helemaal door de aar
fijne kristallen zijn bedekt Zet de doos op een anj,
droge warme plaats en controleer regelmatig
De meeste bloemen hebben een dag of vier no- j,
dig voor ze helemaal uitgedroogd zijn. Dan wef
voorzichtig behandelen omdat ze erg bros blij- lem
ven. Als u in deze tijd van het jaar even voor- jez(
uit denkt hebt u als het koud is toch nog een aals
herinnering aan de zon. uim
