Menten ondergroef fundament
van de beschaving: 20 jaar cel
Lr
Games-—
casosio
remeenteraden meer
etrekken bij
olitie-organisatie
Unenland
OFFICIER WIL GUNSTBETOON BIJ VOORBAAT UITSLUITEN
Affaire
Donker
rername
Morlopig
n de baan
Jo urnalistenschool
Tilburg van start
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 13 JUNI 1980 PAGINA 13
itere
trusting
|or de politie
rolg van de voorpagina)
toelichting schrijven de
•rs dat het niet hun be-
a is dat voortaan bij rel-
taar zo veel mogelijk
jn worden opgepakt. Dat
dig met ons strafrecht en
e gevangenissen zouden
liet kunnen verwerken,
moet er een meer plan-
e aanpak komen bij de
ïkorpsen zodat aanstich-
aanvoerders en hoofdda-
van de meelopers geïso-
kunnen worden en kun-
worden geïdentificeerd,
•houden en berecht, als-
e beide bewindslieden,
el en De Ruiter schrijven
erigens van overtuigd te
dat de kraakgroepen in
erdam wel degelijk
d aan de rellen hebben
Dat maken zij onder
op uit het feit dat via een
[e zender in het kraak-
De Grote Keyser her-
elijk tot geweld is opge-
n. Ook werd door de
•rs bewust de politieradio
ird. Hoewel dit wel over
werd is niet besloten
n inval in dit kraakpand,
et geweld niet nog meer
aleren.
De Ruiter komen
conclusie dat dankzij de
ne inzet en zelfbeheer-
-an politie en marechaus-
et hoofddoel op 30 april,
ngestoord laten verlopen
le plechtigheden, in elk
is bereikt. Zij prijzen
oor andermaal de ruim
man politie en 69 pelo-
Mobile Eenheid die de
erdamse politie op 30
assisteerden. Dat het
d zo'n grote vorm heeft
inomen en zo lang heeft
ird wijten de ministers
meer aan het feit dat de
geen gelegenheid kreeg
terug te trekken, waar-
er sprake was een een
durende confrontatie en
ROTTERDAM Door zijn leidende
rol bij de massa-executie in Podho-
roce, op 7 juli 1941, is Pieter Menten
in botsing gekomen met het funda
ment van de beschaving. Zijn wan
daad, een oorlogsmisdrijf en een
misdrijf tegen de menselijkheid,
moet worden vergolden. Vergelding
daarover mag geen misverstand
bestaan is niet een uiting van
wraak of haat. Zij is de maatstaf
voor een onpartijdige rechterlijke
uitspraak die de orde bevestigt die
tussen vrije mensen moet heersen.
Aldus de toelichting van officier van justitie
mr. L. Meijers op de functie van de straf die
hij gisteren in Rotterdam eiste tegen de 81-ja-
rige Blaricummer („een bejaarde man, dat be
sef ik"): twintig jaar cel en een geldboete van
100.000. De eis werd op de publieke tribune
begroet met een voorzichtig applaus, dat
evenwel door president mr. P. Schipper on
middellijk werd afgehamerd. Pieter Menten
zelf bleef er, net als zijn vrouw Meta, onver
stoorbaar onder. Na afloop van de zitting be
zegelden zij hun solidariteit met een openlijke
omhelzing. Mr. Meijers week met zijn vorde
ring af van zijn Amsterdamse collega mr. Ha-
bermehl, die in 1977 om een levenslange ge
vangenisstraf vroeg. „Levenslang", zo ver
klaarde mr. Meijers in zijn requisitoir, „wordt
in onze strafpraktijk als regel omgezet in een
tijdelijke straf. Dat gebeurt door middel van
gratie. Ik wil ten aanzien van deze verdachte
geen straf vorderen die bij voorbaat toepas
sing van enig gunstbetoon insluit".
De geldboete van 100.000 is het maximum
dat het Besluit Buitengewoon Strafrecht
kent. De boete is volgens de officier op zijn
plaats omdat hierdoor „deze verdachte, voor
wie geld en goed kennelijk zaken van hoog
ste prioriteit waren, ook zij het gezien het
maximum slechts symbolisch in zijn ver
mogen wordt geraakt". Voor verbeurdverkla
ring van Mentens in beslag genomen goede
ren, zag de officier geen reden. Volgens hem
is niet aan het licht getreden dat deze spullen
(ondermeer schilderijen met een waarde van
vele miljoenen guldens) „met misbruik van
de bijzondere omstandigheden" zijn verkre
gen. Wel eiste de officier dat Menten, als de
rechtbank hem veroordeelt, onmiddellijk de
cel ingaat. Zijn gezondheidstoestand is im
mers niet van dien aard dat voortzetting van
het huisarrest dan nog gerechtvaardigd zou
zijn, meent mr. Meijers.
Dat Menten in een leidende rol heeft deelge
nomen aan de massa-executie, die twintig a
dertig mensen het leven heeft gekost, is vol
gens de officier naar de normen van het
recht gemeten, komen vast te staan. Hij bena
drukte daarbij dat het in de rechtspraak niet
om een „streng wetenschappelijke zekerheid"
gaat, „die de mogelijkeheid van dwaling vol
strekt uitsluit". Volgens rechtsnormen is ze
ker, aldus mr. Meijers, die wat dit betreft zijn
Amsterdamse collega geheel volgde, dat Men
ten de massa-executie regisseerde. Door
handgebaren, voorbereiding en uitvoering
van het drama. En wel zó dat veel getuigen
zich herinneren dat zowel het ophalen als het
neerschieten van de slachtoffers in opdracht
van Menten gebeurde. De officier wees in dit
verband ondermeer op de talrijke getuigen
die zich herinneren dat op de bewuste dag
mevrouw Nowicki, een wapperend doekje om
het hoofd, aan de yoeten van Menten heeft
gesmeekt haar man te sparen. Tevergeefs;
beide echtelieden werden vermoord, de man
waarschijnlijk op directe instigatie van Men
ten. Ook de verklaringen -volgens welke de
verdachte twee potentiële slachtoffers (ge
naamd Schiff en Altman) voor de executie
behoedde door hen weg te zenden, wijst op de
leidende rol van Menten, zo stelde de officier.
De naspeuringen die prof. W. Véder momen
teel doet naar Russische archieven kan vol
gens de officier noch aan deze noch aan de
overige bewijsmiddelen „één jota of stip af
doen". Zoals bekend onderzoekt cje Nijmeegse
hoogleraar in de slavische talen of Mentens
naam genoemd wordt in de getuigenverkla
ringen die de Russen direct na de oorlog heb
ben genoteerd over naar nazi-misdaden. Zelfs
als getuigen destijds zouden hebben ver
klaard dat er op juli 1941 helemaal geen
executie in Podhoroce is geweest, dan nog
houdt de officier staande dat het nu gevon
den bewijs niet wordt ontkracht.
De door Pieter Menten geopperde mogelijk
heid dat de getuigen hem verwarren met zijn
broer Dirk, wees mr. Mëijers van de hand.
Hij somde de vele tegenspraken in de verkla
ringen van de verdachte zelf op en beklem
toonde het onomstotelijk bewijs dat Dirk op
14 juli 1941 in Haarlem een rekening heeft
geopend bij de Nederlandsche Handelmaat
schappij. Het is onaannemelijk dat Dirk on
der de toenmalige oorlogsomstandigheden in
een week tijd zo'n lange reis zou hebben ge
maakt.
Voor de theorie dat de verdachte het slacht
offer zou zijn geworden van een „internatio
naal complot van totalitaire staten", achtte de
officier geen enkele reële aanwijzing aanwe
zig. Naar de beweegredenen van Menten om
bij de executie in Podhoroce een op de voor
grond tredende rol te spelen, kan men vol
gens de officier slechts gissen. Hij greep terug
op het beeld dat de bijzondere strafkamer
van Amsterdam in haar vonnis van 1977 op
riep van de verdachte: een man voor wie geld
en goed in zijn leven een allesoverheersende
rol hebben gespeeld en voor wie daarom het
herkrijgen van zijn bezittingen nabij Podho
roce, van zeer groot belang moet zijn geweest.
Wellicht heeft hij daarom in de gunst van de
Duitsers willen komen, aldus mr. Meijers.
Mogelijk heeft hij wraak willen nemen op
sommige bewoners van het dorp. „En mis
schien was ook voor Menten de belustheid op
geld de eerste vorm van belustheid op macht
baas willen zijn, kunnen beschikken over
leven en dood".
Volgende week donderdag houden Mentens
verdediger mr. E. de Liagre Böhl en Menten
zelf elk afzonderlijk een pleidooi.
ROTTERDAM De toe
zegging van minister Don
ker (justitie) in 1952 om
Pieter Menten niet meer te
vervolgen, kan hem onder
de huidige omstandigheden
per se niet vrijwaren van
verdere strafvervolging.
Dit stelde de officier van
justitie mr. Meijers in dat
deel van zijn requisitor dat
hij wijdde aan de gronden
waarop de aanklacht tegen
Menten eventueel „niet
ontvankelijk" zou kunnen
worden verklaard. Zoals
bekend heeft de Haagse
rechtbank destijds op basis
van de ministeriële toezeg
ging geconcludeerd dat
Menten nu niet meer ver
volgd kon worden. De
Hoge Raad vernietigde dit
vonnis omdat het „uitdruk
kelijke en onvoorwaarde
lijke" karakter van deze
toezegging niet aan het
licht is getreden.
Mr. Meijers wees er giste
ren op dat minister Donker
destijds van vervolging
van de verdachte moet heb
ben afgezien wegens ge
brek aan bewijs. Van een
andere zogenaamde sepot-
grond is niets gebleken. De
jurist Donker zowel als
Mentens toenmalige advo
caat Kortenhorst, aldus de
officier gisteren, moeten
zich hebben gerealiseerd
dat niet-vervolging op
grond van gebrek aan be
wijs per definitie geen on
voorwaardelijk karakter
kan hebben. De toezegging
aan Menten was, anders ge
zegd, gebonden aan de
voorwaarde dat er geen
nieuwe gegevens boven wa
ter zouden komen en die
zijn er nu toch gekomen.
tENIGING VAN NEDERLANDSE GEMEENTEN:
/DOORN De Vereniging van Neder-
e Gemeenten (VNG) is van oordeel dat
imeenteraden zich meer dan in het ver-
het geval was, moeten bezighouden
le inrichting van de politie-organisatie.
G vindt ook, dat niet alleen de burge
ter (dus het hoofd van politie in de ge-
te) daarmee daarmee moet worden be-
jpvatting werd gisteren bekend op de re-
e bijeenkomst van de VNG in Apeldoorn
een forumdiscussie over het ontwerp
en nieuwe politiewet. Directeur van het
mr. H. Hennekens, die de voorkeur geeft
emeentelijke politiekorpsen, schetste het
van een systeem waarbij verschillende
nten die elk minder dan 25.000 inwoners
n, maar gezamenlijk boven dat aantal ko
ever een gemeentelijk politiekorps zouden
:n beschikken. Zo'n organisatie lijkt op de-
zogenaamde kerngemeente met een inwone
raantal van bijvoorbeeld 80.000, waarvan het
politiekorps de normale dagelijkse politietaken
uitvoert, wat ook met de gemeenschappelijke
politiekorpsen het geval is. Bij het politiekorps
van de kerngemeenten worden evenals dat nu
reeds het geval is specialistische diensten gesta
tioneerd, zoals technische recherche, kinder- en
zedenpolitie. Deze di,ensten ondersteunen ook
de politiekorpsen en de gemeenschappelijke po-
litiekorpsen in de omgeving. Het beheer van
het gemeenschappelijke korps berust bij het be
heersorgaan, dat bestaat uit de burgemeesters
van de samenwerkende gemeenten. Een van de
burgemeesters treedt op als voorzitter van dat
orgaan overeenkomstig een rouleersysteem. Hij
is belast met de dagelijkse leiding van het ge-
menschappelijke korps en is voor de korps-chef
de eerste aanspreekbare burgemeester. Elke
deelnemende burgemeester is tegenover zijn
gemeenteraad verantwoordelijk voor zijn in-
breng in het beheersorgaan.
IR ELSEVIER-NDU
1.
ib
SCHT De overname
het Utrechts Nieuwsblad
Elsevier-NDU is voorlo-
an de baan. Dat is giste-
lesloten tijdens een verga-
ig van de raad van com-
irissen, directie en hoofd-
:tie. Gezocht zal worden
een andere manier om
de wens van de certifi-
ouders, om hun aande-
ikketten te verkopen, te-
let te komen. Dat onder
kan een paar maanden
duren.
o-akkoord
i Shell
TERDAM De leden
de Industriebond FNV
ihell in Pernis en Moer-
hebben gisteren met
grote meerderheid inge-
id met de laatste cao
stellen van de directie.
TILBURG Medio september start aan de katholieke leer
gangen te Tilburg de nieuwe school voor de journalistiek
met 105 studenten een 3-jarige journalistieke opleiding. Er
hadden zich 575 geïnteresseerden opgegeven. De bedoeling
is dat deze opleiding 4-jarig zal worden. Overleg hierover
met het ministerie van onderwijs is nog gaande. Tilburg is
als tweede school voor de journalistiek naast die van
Utrecht in het leven geroepen als een katholieke hogere be
roepsopleiding, gebaseerd op onderwijs op de christelijke
beginselen.
Studenten behoeven niet katholiek of christelijk te zijn. Zij moe
ten de christelijke basis van dit onderwijs echter wel willen aan
vaarden. De overgrote meerderheid van de thans ingeschreven
nieuwe studenten is wel katholiek of christelijk.
De opleiding heeft als basisvakken de journalistieke technieken,
de taalbeheersing en de massa-communicatie. Een groot aantal
zogenaamde ondersteunende vakken die voor de journalistiek
onmisbaar zijn zoals algemene culturele vorming, economie, po
litieke wetenschappen, sociologie, psychologie, staatsinrichting,
moderne geschiedenis, moderne talen, geestelijke en maatschap
pelijke stromingen zijn aan de hoofdvakken toegevoegd. De stu
die wordt afgerond met een zogenaamde dossier-diploma.
Op Papendal, waar 21 juni de Paralympics van
start gaan, hebben honderveertig parachutisten
gisteren proefgesprongen voor de openingsceremonie.
GEEN SUBSIDIE ALS
ZUID-AFRIKA
MEEDOET
Raad van State
steunt besluit
regering over
Paralympics
DEN HAAG De Raad van
State steunt het regeringsbe
sluit geen subsidie te geven
aan de Paralympics (Olym
pische Spelen voor gehandi
capten) als Zuid-Afrika
daaraan deelneemt.
Dit hoogste adviescollege van
de regering verwierp gisteren
het beroepschrift van de „Sui-
dafrikaanse sportvereniging
vir paraplee en ander liggaam-
lik gestremdes" tegen de Staat
der Nederlanden.
De voorbereiding van de Pa-
'ralympics verloopt ook in
Arnhem, waar de spelen wor
den gehouden, niet geheel
vlekkeloos. Dê burgemeester
van Arnhem heeft laten weten
uit protest niet aanwezig te
zullen zijn bij de opening van
de nieuwe weg naar het sport
centrum Papendal. Dit omdat
de gemeente overhoop ligt met
de eigenaar van een restaurant
over wiens terrein een stuk
van de weg loopt. Deze eige
naar, het Van der Valk-con
cern, heeft gedreigd de weg
gesloten te houden als het
geen toestemming krijgt voor
zijn uitbreidingsplannen.
DE BILT - In het huidige
weerbeeld verandert maar
weinig, een depressie ten wes
ten van Portugal verandert
maar weinig van plaats en
voert vanuit zuidelijker stre
ken vrij warme en vochtige
lucht naar ons land. Uit de be
wolking, die zich in deze lucht
vormt, kan af en toe een bui
vallen. Daarnaast zijn er ook
perioden met zon en kunnen
de middagtemperaturen in het
binnenland oplopen tot onge
veer 25 graden. Nog warmer
wordt het in Italië waar de zon
overvloedig schijnt. De mid-
dagtemeratuur loopt daar op
tot 30 graden.
Weersgesteldheid van gisteren
Minister bij
koningin
De Oostenrijkse mi
nister van buiten
landse zaken dr.
Willibald Pahr is
gisteren door konin
gin Beatrix op Dra-
kensteyn ontvan
gen. De minister
brengt een officieel
bezoek aan ons
land.
Innsbrück
Klagerifurt
Kopenhagen
Zomers weer met
kans op onweer
GORREDIJK Juni pre
senteert een nieuwe warmte-
golf. Althans volgens weer
man Hans de Jong uit Gor-
redijk. Dit weekeinde werkt
de vzon eerst nog mee, maar
in het weekeinde volgt er
meer bewolking en stijgt de
kans op onweer. Later voe
ren zuid-westelijke winden
wat koelere lucht aan, waar
bij het kwik niet hoger
komt dan 18 tot 21 graden.
Hans de Jong vindt dit een
overigens nog best bruikba
re temperatuur voor de va
kantie.
Het probleem van de droogte
plaatselijke buien brengen
over het algemeen geen uit
komst houdt nog aan. Voor
al Zeeland, Zuid-Holland en
Noord-Brabant ondervinden
veel schade van het droge
weer. Boeren en tuinders be
groten de schade nu al op 50
tot 75 miljoen gulden. Op de
Zeeuwse en Zuidhollandse ei
landen komt daar nog het ge
brek aan voldoende zoet water
voor de beregening bij. De ene
tuinder kan wel, de andere
niet berégenen wegens brak
water. Er tekent zich nog geen
ingrijpende wijziging af. Al
leen een stroom oceaandepres
sies zal pas soelaas kunnen
bieden, maar vanwege de ho-
gedrukblokkade gaan deze nog
steeds een straatje om.
Een zomerochtend-idylle
Het café lag zo ver de polder in, dat de ober voor de klein
tjes koffie de uiers dichter bij de hand had dan het buffet.
Hij was een krap bemeten vijftiger van boerse makelij, door
vader tijd uitgerust met knikkende kniën en een vreemd
wiebelend hoofd, dat op de meest onverwachte momenten
als een stuiter in het putje van zijn nek rolde. Hij morste
ook bij het inschenken der bestelde consumpties en bracht
met koppige volharding de chocomel naar een tafeltje,
waar deze niet besteld" was. Op die momenten keek hij
peinzend over het weiland, waar een koe hem van verre
toeriep: „Ze belazeren je hoor Joop, ze hebben die choco
mel wél besteld".
Maar de ober was zichtbaar niet uitgerust voor een verhel
derende dialoog op de zondagmorgen en rangeerde de fris
dranken net zolang over het terras, totdat hij beet had. Dan
goot hij opgelucht de helft buiten de glazen en riep hij, dat
er subiet afgerekend moest worden. Want op zijn manier
was hij nog een man van botertje bij de vis ook.
Toen hij bij de derde omloop waarachtig mijn kleintje pils
bij zich bleek te hebben, kwam er een sombere man over
het grint aanknerpen, die even peilend rondkeek en vervol
gens over zijn schouder riep: „Hiero Luus. Hiero is nog
plek" Uit de heg maakte zich nu een vrouw los, die onge
twijfeld een platvis zou zijn geweest, als ze in zee had ge
leefd. Ze dreef twee kinderen voor zich uit en ging regel
recht op de enige stoel af, die nog een beetje zonlicht ving.
Maar de man duwde haar weg en zei: „Daar zat ik". Wat
voor iemand die stond toch wel wat boud gesproken was.
De vrouw keek hem vanuit de ooghoeken aan. Waarschijn
lijk was ze het nog niet helemaal eens met zichzelf, of ze
het nou met rattenkruid zou doen of dat het toch makkelij
ker was hem na het tweede jourpaal uit het raam te duwen.
De man was ondertussen breeduit gaan zitten. Hij was in
deze situatie duidelijk heer en meester en kon de emanci
patie nog steeds als een oprisping onderdrukken.
„Wat mot je gebruiken?" vroeg hij na enige tijd, „mot je
soms ijs?". „IJs", riep ze giechelend, „hoor hem. En ik zit
niet eens in de zon". „Wat bedoel je daar nou precies mee,
Luus?" vroeg hij broeierig. „Oh niks", mompelde ze,
„geef mij maar koffie. Daar kun je nooit een buil aan val
len".
„En net thuis zei je nog, dat je ijs wilde", riep hij getroffen,
„een lekkere sorbet zei je, die blijft er in". Ze keek hem aan
en schreewde: „Wimpie blijf van die kraan af". Deze dienst-
mededeling richtte ze tot haar broed dat aan de rand van
het terras een watersnoodramp stond te evalueren.
De jongen kwam met walging naar haar toe, wat zeer be
grijpelijk was, want binnen handbereik kreeg ie van de man
gelijk een gefrankeerde dreun tegen zijn zitvlak.
„Je moet ze niet slaan", riep ze, hoofdschuddend puttend
ut de damesbladen, „slaan lost niks op".
„Oh nee?", zei de man, „ik sla, als ik daar trek in heb, be
grijp je?".
Nou dat had Wimpie allang begrepen.en daarom was hij
dan ook ijlings achter de heg gevlucht.
„Nou hoe zit het", begon de man weer, „wil je nou wel ijs
of geen ijs?", en zonder haar bescheid af te wachten riep
hij de wankele grijsaard: „Twee ijs. Vanille, aarbeien".
De vrouw wachtte zwijgend op haar coupe, die ze begon uit
te lepelen met lange tanden, die ze toevallig van zichzelf al
had. Aan de andere kant at de man zich door zijn versna
pering als een mol door de aarde. Het rood-witte sap lekte
van zijn kin op zijn pak, waar hij met lome draaiende bewe
gingen de vlekken alsmaar groter maakte.
Terwijl hij daar nog mee bezig was kwam één van de jon
gens terug met een boeketje bloemen, dat hij met een
schutterig buiginkje vóór zijn moeder op tafel legde. De
vrouw schoof het js terzijde en vroeg vleiend: „is dat alle
maal voor mama?". De jongen knikte trots met zijn hoofd
in de nek, als een verborgen verleider, die zijn opzetje ziet
lukken.
De man, die het tafereel met half samengeknepen ogen had
gedegeslagen riep op dat moment: „Hè vader, wacht eens
even. Waar heb jij die bloemen vandaan".
Achteloos wees de jongen in de oneindigheid achter de
heg. „Zo", zei de man „en wie heeft jou gezegd, dat je ze
mocht plukken? Nou, kom op, wie was dat?".
De jongen nam gelijk de sprinthoudi'ng aan en ijlde hijgend
uit de gevarenzone. Daarbij passeerde hi zijn broer, die zich
ook al aan een boeketje had vergrepen. Parmantig door
stappend wilde hij de ruiker net in de handen van de vrouw
drukken, toen achter hem een schelle stem schalde: „Niet
doen Dirk. Hij slaat je".
Het scheelde een haar, maar door de bloemen krachtig van
zich af te werpen kon de jongen nog net de dans ontsprin
gen.
Nee, er komt tegenwoordig heel wat kijken, als je als dreu
mes je ouders een slag vóór wil blijven.
