ewapenings-bedragen stijgen; ntwikkelingsgeld vermindert Russen geven moeilijkheden in Afghanistan toe Surinaamse Dremier: egering regeert Oud-minister Clark in slag met Carter XARMEREND RAPPORT VAN SIPRI Nieuwe aanslagen op Libiërs in Italië Protest Egypte tegen plan nieuwe Joodse nederzettingen Frankfort loost giftig afval in de Rijn EG: aardgastarief voor glastuinbouw tegen regels Reagen belooft af te treden bij seniliteit Nieuw aanhoudingsbevel tegen Donat-Cattin jr. i Vakanties in Tsjech oslo wakij fors duurder NA ..VERBODEN" BEZOEK AAN IRAN BUITENLAND LEIDSE COURANT DONDERDAG 12 JUNI 1980 PAGINA 11 jlEN HAAG De wereld heeft in 1979 bij- ft 950 miljard gulden aan wapens uitgege- i en de begrotingscijfers duiden op een melde stijging in de naaste toekomst. De ilitiek van de Verenigde Naties om van de ren zeventig een decennium van ontwape- l te maken en de vrijgekomen gelden te den aan ontwikkelingshulp, is totaal slukt. Ie stijging van de militaire uitgaven heeft zich presaersneld voortgezet en de besnoeiingen op de kab ntwikkelingshulp zijn zonder meer onheilspel- de gi end. De wapenhandel met de Derde Wereld is afgelopen tien jaar explosief toegenomen. iik< J ïdevoi lil alles stelt het Internationaal Instituut voor rech fredesonderzoek in Stockholm (SIPRI) in zijn larboek over de militaire uitgaven in de we- militaire uitgaven van de twee grootste ;htsblokken, NAVO en Warschaupact, zul- in de toekomst een forse stijging ondergaan. Europese NAVO-landen zullen op hun be- rotingen voor 1980 drie pet meer voor hun de- •nsie uittrekken. Oorsprpnkelijk zouden zij wee un defensiebegrotingen met twee pet verho- kafaj efini Wed van ^ARAMARIBO De regering regeert en beleidsdaden lden- wan uitsluitend van de regering uit. Regeren geschiedt ech- rs Jtrwel in nauwe samenwerking met de Nationale Militaire 1 in piad (NMR). Daarover zijn de Surinaamse regering en de en het volledig met elkaar eens. \et Vaijjnjjggft premier Chin A Sen gisteren in een rede tot het Suri- Huimse volk gezegd. lEijdeed dit volgens hem naar aanleiding van de voortdurende discussie over de verhouding tussen de regering en de NMR en de plaats die de NMR binnen het Surinaamse staatsbestel moet 'wemen. loven de regering bestaat geen enkele andere macht dan de >ndwet", aldus de premier. In gesprekken tussen de regering de NMR is overeengekomen dat één van de hoofdtaken van raad zal zijn het regeringsbeleid te ondersteunen en te be- ichtigen. e NMR heeft in de hoedanigheid van hoedster van de Suri- j «amse revolutie een controlerende taak, die ip overleg met mij g.Jal worden uitgevoerd", aldus de Surinaamse premier, die be- 'joot met te zeggen dat de NMR volledig achter het regeringsbe- staat, zoals dat is uitgelegd in de regeringsverklaring. gen. In de VS is deze stijging hoger: van twee naar vier pet en in de Sovjet-Unie wordt dit, tenzij dit land zich houdt aan de nog niet gera tificeerde afspraken van van SALT-2, 4,5 pet. SIPRI meent veel steun te kunnen vinden voor de stelling, dat militaire uitgaven ten koste gaan van de investeringen. Daarom gaan ver snelde militaire uitgaven gepaard aan een lage re economische groei op langere termijn. Het beslag op de schaarse middelen is te groot en het is niet eenvoudig om te bezuinigen op on derwijs, gezondheidszorg en de particuliere in komens. De investeringen in de overige secto ren worden zodoende aangetast. De wapenhandel in de wereld heeft zich in de jaren zeventig enorm uitgebreid. In geld uitge drukt is de wapenhandel een van de snelst groeiende sectoren van de wereldeconomie. De spreiding van conventionele wapenen was in de afgelopen tien jaar vier maal zo groot als die in de jaren zestig. De Verenigde Staten, Europa en de Sovjet-Unie zijn de zwaarst bewapende gebieden in de wereld. Tweederde van de han del in zware wapens gaat van deze gebieden naar landen van de Derde Wereld. Deze landen blijken, volgens SIPRI vooral behoefte te heb ben aan wapensystemen, die gemakkelijk ge bruikt kunnen worden tegen opstandelingen. SIPRI zegt, dat de ontwikkeling van de arme landen sterk wordt vertraagd door de grote be dragen die aan wapens worden uitgegeven. Om een verandering in de huidige internationale economische orde tot stand te brengen een grote wens van de ontwikkelingslanden is ook ontwapening nodig. De Verenigde Staten zijn met een aandeel van 43 pet de grootste exporteur van zware wapens, naar de Derde Wereld. De Sovjet-Unie neemt 27 pet voor haar rekening. Frankrijks aandeel is flink toegenomen, als gevolg van een zeer ag- gressief verkoopbeleid en neemt de derde plaats in met tien pet. Italië steeg met een ge lijksoortige aanpak naar de vierde plaats. Nederland neemt op de lijst van exporteurs van zware wapenen naar de Derde Wereld de ne gende plaats in. Deze hoge plaats is te wijten aan de export van de Fokker F-27 en de Fok ker F-28. De Nederlandse overheid vindt, dat. dit niet de uitvoer van dodelijke wapens be treft, maar SIPRI is van mening dat deze ex port toch bijdraagt tot de wereldomvattende militarisering. Overigens wordt opgemerkt, dat Nederland en Groot-Brittannië de twee enige landen zijn waar kritische geluiden worden ge hoord over de wapenexport, maar geconsta teerd wordt ook, dat economische redenen het beleid bepalen. Het Nederlandse ministerie van defensie heeft nu ook een klein verkoopbureau. De grootste wapenexporteurs van de landen van de Derde Wereld zijn Israël en Brazilië, ge volgd door Zuid-Afrika, Iran en Jordanië. Volgens Sipri ligt de oplossing hoe de versprei ding van kernwapens tegen te gaan, niet op technisch maar op politiek vlak. Een aantal landen heeft het non-proliferatieverdrag niet getekend. Voorts is het niet mogelijk om te ver hinderen dat bepaalde landen aan brandstof komen voor de aanmaak van kernwapens. Het Nederlandse Instituut voor Vredesvraag stukken heeft van het SIPRI-jaarboek een ver korte Nederlandse versie gemaakt met als titel „Wapenfeiten 1980". Hetl hei eei IOOSENDAAL De op brengst van het vorig jaar in Roosendaal gehouden Uni- tef-kindergala is verdwenen. Afspraak was dat de recette 'in het gala, waarin de 3 roc e jnerikaanse komiek lanny Kaye de hoofdgast vis, in zijn geheel naar Uni- ef zou gaan, maar deze VN- nisatie heeft niets ont- pbrengst \]nicef-gala verdwenen Ie betrokkenen zeggen niet te 'eten waar het geld het aat om 37.500 gulden is ebleven. De meesten nemen dat de inmiddels failliet 9H egane organisator van het Mi tenement de centen heeft la- n verdwijnen. Deze organi- itor, die inmiddels in België 'oont, ontkent dit echter. Uit en inmiddels op gang gezet nderzoek blijkt dat de organi- 'tie van het Unicef-gala ad eren linistratief zeer slecht gere- ver- old was. Zo is er bijvoorbeeld der- !en contract te vinden tussen niet 'nicef en de organisator, hter Tindemans ;een kandidaat RUSSEL Leo Tindemans. s 'oorzitter van de Belgische >liik ontkend dat hij andidaat zou zijn voor het rzitterschap van de EG- imissie. Zijn partij heeft iem gevraagd haar leider te •lijven. Illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll lllll lllllllllllIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIII Britse troepen naar Hebriden LONDEN De Britse regering heeft gistermiddag in het Lagerhuis be kendgemaakt dat een compagnie ma riniers naar de hoofdstad Vila van de Nieuwe Hebri den, een eilanden groep in de Stille Oceaan, zal worden gezonden. Frankrijk, dat samen met Engeland de ver antwoordelijkheid draagt voor dit enige condominium (een gebied waarover een gemeenschappelijke soevereiniteit wórdt uitgeoefend) ter we reld, heeft al een con tingent politie van Noumea in Nieuw Caledonië naar Vila gestuurd. Op de de eilanden dreigt een burgeroor log llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllflllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllli MOSKOU, WASHINGTON „De Sovjetlei ders beginnen nu tegenover hun eigen land toe te geven dat de Russische interventie op veel verzet stuit". Dit zei de Amerikaanse woordvoerder Hodding Carter gisteren. Hij verwees naar een uitzending van de Russi sche televisie, eerder deze week, waarin mel ding werd gemaakt van stakingsoproepen tegen het bewind van president Babrak Kar- mal. Weliswaar wijten de Russische berich ten de moeilijkheden aan provocateurs, maar tegelijkertijd maken ze duidelijk dat er moeilijkheden zijn, aldus de woordvoer der. Afghaanse steden Herat en Kandahar. Troepenver- plaatsingen van het Rode leger zijn kennelijk noodza kelijk geworden om het verzet de kop in te drukken. Hodding Carter achtte het mogelijk dat de Sovjet-Unie troepenversterkingen naar Afghanistan heeft gestuurd, maar de Amerikaanse schatting van dè sterkte van het Rode Leger in Afghanistan blijft onveranderd op 85.000 man. Officiële kringen in Washington vermoeden dat het Kremlin een krachtdadiger optreden tegen de Af ghaanse guerrillastrijders misschien uitstelt tot na de Olympische Spelen. Berichten van westerse diplomaten in Afghanistan ma ken melding van een stroom grote transportvliegtuigen, die dagelijks meer dan tien landingen op het vliegveld van Kaboel uitvoeren. Het materieel wordt onder meer gebruikt om de hoofdstad Kaboel te verdedigen tegen de aanvallen van de Afghaanse verzetsstrijders. Ook melden de diplomaten dat de bevolking in Kaboel fel blijft protesteren tegen de Russen in de stad. Er worden in de stad zitdemonstraties gehouden. Ook verzet men zich tegen de ronselcampagnes. Jongeren onder de 21 die weigeren dienst te nemen worden voor de krijgs daad gedaagd. Afgezien van de stijgende impopulariteit van de Russi sche troepen en de steeds effectievere taktieken van de opstandelingen heeft het regiem van Babrak Karmal tevens te maken met een groeiende en bloedige twees palt binnen zijn eigen Khalq (volks-) partij. Twee par tijleden van de zogenaamde Khalqi-vleugel binnen de partij werden dezer dagen om het.leven gebracht omdat zij zich tegen Karmal hadden verzet. Waarnemers merkten op dat belangrijke leiders van de Khalqi-vleu gel buiten Kaboel verbleven toen begin deze week de executies van aanhangers en verwanten van Amin be kend werden gemaakt. ROME Enkele uren na het verlopen van het ultimatum van de Libische leider Gadaffi tot terugkeer van in het buitenland verblijvende Libiërs naar hun vaderland, zijn in Italië twee aanslagen op Libiërs gepleegd. Hierbij raakte in Rome een man ge wond en kwam in Milaan een Libiër om het leven. In een interview met het Italiaanse blad „Pano rama", had Gadaffi onlangs gedreigd alle Li biërs die niet naar hun land terug willen keren te zullen laten elimineren. Zogenaamde „Revolutionaire comités" hadden al eerder de jacht geopend op in het buitenland verblijvende landgenoten. In Rome, Bonn, Lon den, Athene 'en Beiroet zijn de afgelopen we ken negen Libiërs om het leven gekomen. In de meeste gevallen ging het om zakenlieden. In Libië zelf worden negen Belgen en tvyee Fransen vastgehouden, nadat* de bedrijven waarvoor zijn werkten failliet waren gegaan. De bedrijven waren betrokken bij wegenaanleg en zouden nog een belastingschuld hebben. Vanuit Brussel is inmiddels geld naar Tripoli overgemaakt, zodat men spoedig de vrijlating van het elftal verwacht. Ringoen Barbara Voormalige Beattle Ringo Starr (rechts) en actrice Barbara Bach hebben, naar verluidt, trouwplannen. Ringo is 39 en Barbara 33 jaar. Zij konden geen van beiden voor commentaar bereikt wor den. CAIRO Egypte heeft de Israëlische premier Be gin gisteren veroordeeld voor diens verklaring, dat er in de bezette gebieden neg een tiental nederzet tingen zal worden gebouwd. Deze kwestie zou vol gens een verklaring in Cairo moeten worden toege voegd aan de agenda voor de onderhandelingen over Palestijns zelfbestuur, die binnenkort in Was hington zullen worden hervat De Egyptische regering beschuldigde premier Begin ervan ob stakels te plaatsen op de weg naar een rechtvaardige en allesom vattende vrede voor het Midden-Oosten. Ook in dè Verenigde Staten is tegen de plannen van de Israëlische regering geprotes teerd. FRANKFORT Volgens het Westduitse blad Frankfurter Rundschau wordt door de stad Frankfort al jaren dagelijks meer dan 7000 kubieke meter giftig chemisch riollafval in de rivier de Main gestort. Deze rivier mondt uit in de Rijn. De lozingen, die door het gemeentebestuur als „ongevaarlijk" worden omschre ven zijn het gevolg van het feit dat de zuiveringsinstallaties van de stad verouderd zijn. Volgens het blad zal pas in de loop van volgend jaar een installatie gebouwd worden die het giftige af val uit de rivier zal houden. Het gemeentebestuur heeft in af wachting daarvan tussen maatregelen voorgesteld die door mi lieudeskundigen als volstrekt onvoldoende worden gekarakteri seerd. BRUSSEL De met het oog op de verhoogde olieprijzen speciale tarieven die in Nederland worden berekend voor de levering van aardgas aan de glastuinbouw geeft de kwekers in dat land voordelen die in strijd zijn met de regels van de gemeenschappelijke markt in Europa. Dit is de conclusie van een gisteren in Brussel vrijgegeven rap port van de EG-commissie, het dagelijks bestuur van de EG. De commissie heeft het rapport samengesteld op verzoek van de EG-ministerraad. Het behandelt de concurrentie-ongelijkheid die wordt veroorzaakt door verschillen in de prijs van energie voor de glastuinbouw in de negen lidstaten. NEW YORK Ronald Reagan heeft meegedeeld dat hij als hij tot president van de V.S. gekozen wordt, hij zich re gelmatig medisch zal laten onderzoeken en zal aftreden als er ernstige aanwijzingen voor seniliteit aanwezig blijken te zijn. Dit heeft de New York Times gisteren gemeld. „Als ik president zou zijn en enigerlei het gevoel zou hebben dat mijn vermogens vóór het aanbreken van een tweede termijn verminderd zijn, zou ik heengaan", aldus de 69-jarige Reagan, die zeker kan zijn van de Republikeinse kandidatuur voor de presidentsverkiezingen. Hij zei nog net zo alert te zijn als twintig jaar geleden. Hij is niet vergeetachtig, hij heeft geen last van „depressieve" periodes en heeft zich „nog nooit zo goed gevoeld ROME In Turijn is een nieuw aanhoudingsbevel uitge vaardigd tegen Marco Donat-Cattin, de zoon van Carlo Do nat-Cattin die inmiddels ontslag heeft genomen als onder secretaris-generaal van de Italiaanse christen-democrati sche partij. Dit is gisteren in justitiële kringen vernomen. De rechter van instructie zou tot de overtuiging zijn gekomen, dat de 27-jarige Marco heeft deelgenomen aan de moord op de Milanese rechter Emilio Alessandrini, die op 29 januari 1979 werd vermoord toen hij op weg was naar zijn bureau. Het nieu-< we aanhoudingsbevel tegen Marco Donat-Cattin is Uitgevaar digd, terwijl in het parlement handtekeningen worden verza meld tegen de christen-democratische premier Francesco Cossi- ga. Deze wordt ervan verdacht Carlo Donat-Cattin te hebben gewaarschuwd dat zijn zoon werd gezocht. '«•jfENEN De choslowaakse •riteiten heb- gisteren be- J endgemaakt, dat aar ij de Amerikaan- :oos e dollar als om- orst «keningsmunt oor verplichte de [etalingen in har- e, valuta door uitenlanders 'oor de Westduit- 6 mark hebben ^rvangen. oorheen moesten 'fö ^ten die Tsje- ■yj noslowakije be- ochten voor elke iun 'ag dat zij in het [nd wilden ver- f'jven 10 dollar f»19,30 gulden) of ood tol ie hetzelfde bedrag in een andere wester se munteenheid omwisselen. Oos tenrijkse reisorga nisaties zijn er door de Oostenrijkse ambassade in Praag van verwit tigd dat buiten landse toeristen met ingang van 11 juni per dag een bedrag van 25 mark (27,44 gul den) moeten uitge ven. Voor kinde ren tot zes jaar is deze bepaling niet van toepassing, ter wijl kinderen van zeven tot en met 14 jaar „half geld" be talen. PARIJS De vroegere Amerikaanse minister van justitie, Ramsey Clark, heeft president Carter er woensdag van beschuldigd te pogen een soort „Big-Brother" regering te creëren, door zijn voorkeur te geven aan ge rechtelijke vervolging van Amerika nen die zijn verbod op reizen naar Iran negeren. „Carter schijnt met gro te stappen naar 1984 te wUlen", aldus Clark, die daarmee verwees naar het klassieke werk „1984" van George Or well, waarin deze een beschrijving geeft van een systeem, waarin de overheid doordringt in elk facet van het leven. Clark en negen andere Amerikanen, die onder zijn leiding vorige week als delegatie naar Iran gingen, lopen elk de kans veroordeeld te wor den tot een gevangenisstraf van tien jaar en een boete van 50.000 dollar wegens het negeren van het reisverbod dat Carter uitvaardigde vlak voor de mislukte poging tot ontzetting van de Amerikaanse gijzelaars in Iran. Carter gaf deze week te kennen geneigd te zijn Clark te laten vervolgen omdat hij naar Teheran was gereisd. Daar woonde hij een door de Iraanse regering georganiseerde conferentie bij over de steun van Washington aan de verdreven Pahle- vi-dynastie. Na zijn aankomst in Parijs, zondag, verklaarde Clark dat de Verenigde Staten offi cieel hun verontschuldigingen aan Iran zouden moeten aanbieden vanwege de steun die zij in het verleden aan de sjah gaven als middel om de vrijlating van de 53 gijzelaars te bewerkstel ligen. D} ex-minister, die een der eersten was die het nieuwe Iraanse bewind na de val van de sjah steun toezegde, zei dat het reisverbod van Car ter naar zijn oordeel verkeerd is. „Amerikanen verwachten vrijheid", zo zei Clark. „Welke vrije mensen zullen een regering steunen, die ze laat weten dat je niet vrij kunt spreken, an deren niet kunt ontmoeten, je niet kunt rei zen". Clark was minister van justitie van 1967 tot 1969 onder president Johnson. Hij is voorne mens zaterdag naar de Verenigde Staten terug te keren en verbleef gisteren nog voor een par ticulier bezoek aan Parijs.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1980 | | pagina 11