Kardinaal: Zeer goede resultaten
geboekt bij besprekingen rooms-
katholieke en orthodoxe kerk
Instemming in meeste gemeenten met
kernwapenrapport van hervormde kerk
rnim
Marjanne Kweksilber met oud en
modern „en soms non- vibrato
KORTE METTEN
STAD/GEWEST
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 7 JUNI 1980 PAGIlJTA C
De conferentie van geestelijken en
theologen van de rooms-katholieke
kerk en van de orthodoxe kerk, die
de afgelopen dagen op het Griekse
eiland Rhodos is gehouden, is van
historische betekenis. Aldus kardi
naal Willebrands, voorzitter van
het Vaticaanse secretariaat voor de
eenheid van de christenen, na zijn
terugkeer van de conferentie.
Doel van de bijeenkomst was een eer
ste grote aanzet te geven tot een volle
dig herstel van de gemeenschap tus
sen, wat de kardinaal noemde, de
twee grote tradities, die al eeuwen
lang gescheiden zijn. Op de conferen
tie, waar zestig afgevaardigden, van
elke kerk dertig, bijeen waren, zijn
volgens kardinaal Willebrands zeer
goede resultaten geboekt.
„Ik ben, zeker achteraf gezien, ver
wonderd over wat er is bereikt, ge
zien niet alleen de verschillen tussen
de rooms-katholieke kerk en de ort
hodoxe kerken, maar ook gezien de
verschillen die er in beide kerken on
derling bestaan", aldus de kardinaal.
De deelnemers hebben naar zijn zeg
gen duidelijk gekeken naar de punten
van overeenkomst om van daaruit de
dialoog op gang te brengen. Een be
langrijk deel van het wantrouwen en
de rivaliteit die er tussen de kerken
van oost en west gedurende zeer lange
tijd heeft bestaan, is overwonnen vol
gens kardinaal Willebrands.
De conferentie heeft overeenstem
ming bereikt over de voor het ko
mend jaar op te stellen thematiek, de
procedures en de organisatie van de
dialoog. Er is een commissie in het le
ven geroepen ter uitvoering van een
aantal studies die volgend jaar in Ve
netië besproken gaan worden. Aan de
conferentie van Rhodos is anderhalf
gar van voorbereiding vooraf gegaan,
e eerste pogingen om beide kerken
weer bij elkaar te brengen werden al
in 1964 ondernomen door paus Paulus
VI en patriarch Athenagoras. Vóór de
discussie op Rhodos kwamen de deel
nemers in gebed bijeen op het eiland
Patmos.
De meeste hervormde ge
meenten in Nederland
stemmen in met de vorig
jaar september verschenen
„Handreiking" van de Ne
derlandse hervormde kerk,
waarin wordt gepleit voor
een radicaal neen tegen het
gebruik van, het dreigen
met en het bezit van kern
wapens.
en Samenleving van de her
vormde kerk op grond van
de reacties die uit de her
vormde gemeenten op het
rapport zijn binnengekomen.
De reacties waarover de
hervormde synode volgende
week discussieert tonen
alle een diepe bezorgdheid
over de bewapeningswed
loop. In vele wordt gepleit
voor „sociale verdediging"
als alternatief voor gewapen
de defensie en in vele wordt
gevraagd om een bezinning
op de gevolgen van een
„neen" tegen de kernwapens.
Verscheidene gemeenten
vinden, dat in de „Handrei
king" veel te positief wordt
gepraat over het communis
me, terwijl andere een te
sterk levend „vijanddenken"
bij zichzelf signaleren en
meer contact willen zien tus
sen kerken in oost en west.
In veel reacties wordt ge
vraagd om meer steun uit de
hervormde kerk aan de cam
pagne van het Interkerkelijk
Vredesberaad (IKV), dat
sinds 1977 onder het motto
„Help de kernwapens de we
reld uit, om te beginnen uit
Nederland" strijdt tegen
kernbewapening. De Raad
voor de Zaken vn Overheid
en Samenleving meent, dat
het netwerk van 350 plaatse
lijke IK V-kernen in veel ge
vallen stimulerend heeft ge
werkt bij de bespreking van
de „Handreiking" in de ge
meenten. Heel wat tegen
standers van de strekking
van het rapport betogen, dat
de argumentatie in de
„Handreiking" in theologisch
opzicht te mager is. De
„Handreiking" is een vervolg
op het kernwapenrapport
van de Nederlandse her
vormde kerk uit 1962, waarin
het gebruik van kernwapens
is afgewezen.
Het Amerikaanse ministe
rie van defensie heeft be
paald, dat de welzijnszorg
van de Amerikaanse strijd
krachten in West-Duits
land geen reizen meer mag
organiseren naar de pas
siespelen in het Beierse
Oberammergau. Dit, nadat
de joodse organisatie B'nai
B'rith in een brief aan het
departement had gezegd,
dat „dit zeer sectarische en
omstreden spel historisch
een belangrijke oorzaak is
geweest van het voortbe
staan van het antisemitis
me". Sinds half mei wordt
het spel, dat eens in de tien
jaar wordt gerealiseerd,
weer opgevoerd. Men ver
wacht een half miljoen toe
risten bij de honderd op
voeringen.
In Kampen is gisteren gepro
moveerd tot doctor in de god
geleerdheid, de heer G. W.
Neven op twee studies over
het werk van de Nederlandse
hervormde theoloog dr. Oep-
ke Noordmans (1871-1956).
De studies zijn getiteld „Tijd
genoot en getuige" en „In de
speelruimte van de geest".
Sedert het begin van de jaren,
zeventig is het werk van
Noordmans opnieuw in de
belangstelling. Zo zal het ver
zamelde werk van Noord
mans worden uitgegeven. Dr.
Neven, wetenschappelijk me
dewerker aan de theologi
sche hogeschool te Kampen,
maakt deel uit van de redac-
Naar aanleiding van het
motto van de Duitse Kat
holiekendag „De liefde van
Christus is sterker" heeft
het blad „Rheinischen Mer-
kur" een enquête doen hou
den. Hieruit is onder meer
gebleken, dat bijna veertig
procent van de ondervraag
den van mening is, dat
christelijke liefde en liefde
tussen man en vrouw niets
met elkaar te maken heb
ben. Vijftig procent van de
jongeren tussen 16 en 29
jaar kan het begrip christe
lijke liefde niet met hun er
varingen in verband bren
gen. Bovendien zegt 27 pro
cent van de bevolking, dat
zij bij het woord liefde al
leen maar aan de liefde
tussen man en vrouw den
ken. Slechts een procent
van de ondervraagden
denkt volgens eigen zeggen
ook aan de liefde tot God.
De hulpactie „Kerk in Nood-
/Oostpriesterhulp" heeft het
vorig jaar met een bedrag
van 42.122.160 dollar ruim
84 miljoen gulden) hulp kun
nen bieden aan vervolgde
christenen in 108 landen van
Europa, Latijns-Amerika,
Azië en Afrika. Dit betekent
dat het totaal aan giften ten
opzichte van 1978 met 28,7
procent is gestegen. Dit blijkt
uit het jaarverslag over 1979,
dat tevens een uitvoerige bij
drage bevat over de situatie
van de katholieke kerk in
Hongarije onder de titel „Als
de graankorrel niet sterft..."
Het nadelig saldo
Nederlandse hervori
kerk in 1979 bedil
151.332 gulden, zo blijktS
het jaarverslag van de
nerale Financiële
dat de hervormde
eind volgende week zal|
handelen. De begrotini
van het landelijk kei
werk vertegenwoordig
een bedrag van 38 milji
gulden. Dientengevd
moeten de bijdragen uitl
kerk in 1980 met ongevf
vier procent stijgen in i
gelijking met vorig
Uit het jaarverslag van
raad blijkt ook, dat de li
vormde kerk nu 900.0001
maten heeft.
Het Duitse comité van 1
Vrouwen wereldgebedsdag!
heeft vijftigduizend mark F
schikbaar gesteld om de 1
ties van de „Moeders van 1
Plaza del Mayo" een orf
nisatie van familieleden
politieke gevangenen en v_
dwenenen in Argentinië!
te steunen.
De helft van L
bedrag is bestemd voor 1
oprichting van een bun
voor rechtsbijstand en de i.
voor de maandelijkse ondi
steuning van honderd Argd
tijnse gezinnen. De Duiï
vrouwen stellen bovendii
300.000 mark beschikb
voor vluchtelingenhulp
Thailand.
LEIDEN:
H. Lodewijk za. 10.00 u. en 19.00 u.. zo. 8.30 u..
10.00 u. hoogmis. 11.30 u.. 18.00 u.. 19.00 u. Lof-
H. Middelares za. 19.00 u.. zo. 9.30 u. hoogmis,'
11.30 u.; O.L. Vr. Onbevl. Ontv. za. 19.00 u., zo.
9.30 u.. 10.45 u. hoogmis. 12.15 u.; St. Antonius
van Padua za. 19.00 u. euch. met muzikale omlijs
ting. zo. 9.30 u.. 11.00 u. euch. met koor; H. Leo
nardos za. 19.00 u.. zo. 9.00 u.. 10.45 u. hoogmis.
12.00 u.; H. Petrus za. 19.00 u.. zo. 9.00 u.. 10.30 u
hoogmis. 12.00 u. en 18.00 u.; O.L. Vr. Hemelvaart
zat. 19.00 u., zo. 8.30 u.. 9.30 u.. 11.00 u. euch..
mmv. Dames en Herenkoor; Oud Kath. Kerk zo.
10.00 u. hoogmis.
AARLANDERVEEN:
za. 19.00 u.. zo. 7.30 u.. 10.30 u. hoogmis; dep. Ter
Aar zo. 9.00 u. hoogmis, 12.00 u.
ALPHEN A/D RIJN:
De H. Geest za. 19.00 u.. zo. 9.00 u.; 11.30 u. hoog
mis. mmv. Bronzangertjes; H. Bonifatius za. 19.00
LEIDEN. Hervormde Gemeente:
Hooglandse Kerk: ds. Hoekstra; 11.45 uur Oecum.
Studentendienst; Marekerk: 10.00 en 17.00 uur dr.
Meyers; Maranathakerk: 10 uur ds. Verdoorn; Me-
renwijk: 9.30 uur prof. v.d. Linde en ds. Veenstra,
11.15 uur prof. v.d. Linde; Bethlehemkerk: 10.00
uur ds. Den Haan, Oegstgeest; Bevrijdingskerk:
9.00 uur ds. Hemmes; Vredeskerk: 10.00 uur ds.
mw. De Mey-Meulendijk; Eglise Wallone: pastor
Ribs; Acad. Ziekenhuis: 10.15 uur ds. Bakker en ds.
Bovenberg. H. Av.; Diaconessenhuis: 10.30 uur ds.
Van "t Hoff; Jeugdkapel Vredeskerk: 10.30 uur; De
Goede Herder 10.30 uur.
Gereformeerde en andere kerken:
Zuiderkerk: 10.00 uur ds. Koolstra; Petrakerk: 10.00
uur ds. v.d. Werf; Oude Vestkerk: 10.00 uur ds.
Hortensius, 17.00 uur ds. Koolstra; Maranathakerk:
10.00 uur ds. Verdoom; Bevrijdingskerk: 9.00 uur
ds. Wolthaus; Groenhoven: 10.00 uur ds. Vegter;
Jeugdhavendiensten: De Mirt 10.00 uur; Het Mie
rennest 10.00 uur; Merenwijk aula Valkenpad: 9.30
en 11.00 uur Eucharistie/avondmaal; Geref. Ge
meente: 10.00 en 16.30 uur ds. Boogaard; Chr. Ge
ref. Kerk: 10.00 en 16.30 uur ds. Wubs, Hoogeveen;
Geref. Kerk; vr. 10.00 en 17.00 uur ds. Gootjes; Ge
ref. Gem. Nederland: 11.30 en 17.30 uur Leesdlen-
sten; Doopsgezinde en Rem. Kerk: 10.00 uur ds.
Kuipers-Postma; Baptistengemeente: 10.00 uur
Dienst; Evang. Luth. Kerk: 10.15 uur ds. Happee;
Nieuw Apostolische Kerk: 9.30 en 16.00 uur Dien
sten; Evang. Chr. Gemeenschap: 10.00 uur dhr.
Dikkes; Leger des Heils; 10.00 en 19.30 uur Samen
komsten; Zevende Dags-Adventisten: 11.00 uur ds.
Bouwer; Evang. Centrum Zijlsingel 2a: 10.00 uur
dhr. Zijlstra; Zendingswerk Middem. groep Jeruel
18.00 uur Samenkomst.
u., zo. 9.45 u. hoogmis, 11.30 u.; H. Plus za. 19.00
u.. zo. 9.00 u.. 10.30 u. hoogmis
BOSKOOP:
za. 17.30 u. In De Stek, 19.00 u. in parochiekerk, zo.
9.30 u. en 11.00 u. par. kerk.
HAZERSWOUDE-DORP:
H.H. Engelbewaarders za. 19.00 u. met orgel, zo.
8.00 u.. 10.00 u. hoogmis. 11.30 u.
HAZERSWOÜOE-RUNDIJK:
zo. 10.00 u. euch. H. Bernardus; Het Anker za.
19.00 u. euch., zo. 8.45 u. en 11.15 u. euch.
HOOGMADE:
za. 19.00 u., zo. 10.00 u.
KAAG-ABBENES:
za. 19.00 u.. zo. 8.00 u. hoogmis.
KATWUK A/D RIJN:
za. 19.00 u.. zo. 9.30 u. hoogmis. 11.15 u.; Kerkge
meenschap Rijnsburg za. 19.00 u.. zo. 10.30 u.
LANGERAAR:
za. 19.00 u.. zo. 8.30 u., 10.00 u. hoogmis, 11.30 u.
LEIDERDORP:
H. Menswording za. 19.00 u.. zo. 9.00 u.. 10.30 u.
hoogmis. 12.00 u.
LEIMUIDEN:
za. 19.00 u.. zo. 7.30 u.. 9.30 u. hoogmis. 11.15 u.
LISSE:
Agathakerk. za 19.00 u.. zo. 10.00 u., 11.30 u.; dep.
Poelpolder za. 19.00 u., zo. 9.00 u. en 11.30 u.; Ma-
riakerk, za. 19.00 u. (eerste zaterdag v.d. maand
jongerenviering), zo. 8.30 u.. 10.00 u. hoogmis,
11.45 u.; H.H. Engelbewaarders za. 19.00 u., eerste
zondag v.d. maand: 8.00 u.. 9.30 u., 11.00 u. hoog
mis, 17.45 u.; overige zondagen: 8.00 u., 9.30 u.
hoogmis, 11.00 u. en 17.45 u.
NIEUWKOOP:
za. 19.30 u., zo. 9.00 u. hoogmis. 10.45 u.
NIEUWVEEN:
za. 19.00 u.. zo. 9.00 u. en 11.00 u.
NIEUW VENNEP:
za 19.00 u., zo. 9.30 u. hoogmis. 11.00 u. euch.
Aartand erveen.
Herv. Gem.: 10.00 uur ds. Westera-Franken, 19.00
uur ds. Van Hoegee. Alphen; Geref. Kerk: 10.00 uur
drs. Vree. 18.30 uur ds. Modderaar; Chr. Geref.
Kerk: 9.30 uur Dienst des Woords, 15.00 uur ds. v.
Amstel, Ede.
Ter Aar.
Herv. Gem.: 9.30 uur ds. Klein-Kranenburg; Geref.
Kerk: 9.30 en 18.30 uur ds. Bezemer.
Abbenes.
Herv. Gem.: 9.30 uur ds. Den Harder.
Alphen a.d. Rijn.
Herv. Gem.: Opstandingskerk: 9.30 uur da mw. Van
Everdingen, 18.30 uur ds. Bogers; Adventskerk:
9.30 uur ds. Bogers, 18.30 uur ds. Arkeraats, Kat
wijk; Kruiskerk: 9.30 uur ds. Van Loon. Zeist; Geref.
Kerk: Salvatorkerk: 9.30 uur ds. Fernhout. 18.30
uur drs. Vree; Maranathakerk: 9.30 uur ds. Modde
raar. 19.45 uur ds. Rootmensen; Baptistengemeen
te: 10.30 en 18.30 uur ds. Koekoek; Marthastich-
ting: 20.00 uur Interkerkelijke dienst; Leger des
Heils: 10.00 en 19.30 uur Samenkomsten. Volle Ev.
Gemeente: 10.00 uur Samenkomsten.
Alphen-Noord (Oudshoorn-Ridder-
veld).
Herv./Geref. diensten: Goede Herder: 9.00 uur ds.
v.d. Ree HA. 10.30 uur ds. Oosthoek HA, 18.30 uur
ds. v.d. Ree. HA; De Bron: 9.00 uur ds. Oosthoek,
HA. 10.30 uur dr. Vlijm, Leiden. HA. 10.30 uur da
v.d. Ree, HA; 18.30 uur ds. Oosthoek. HA; Ashram-
Coll.: 9.30 uur ds. Damsma, Rijnsburg, HA; Drie-
hoorne: 19.00 uur ds. Moll; Sionskerk: 9.30 en
18.30 uur ds. Ouwendijk; Oudshoomseweg 10.00"
uur ds. Oort.
18.30 uur ds. De Vreugd; Salvatorkerk: 9.30 uur
ds. Van Embden, Dieren, 18.00 uur ds. Droogers;
Bethlehemkerk: 10.00 uur dhr. Hey. 18.30 uur ds.
Richters; Geref. Kerk: Diensten 10.00 en 18.30 uur.
Boskoop.
Herv. Gem.: Dorpskerk: 9.30 uur ds. Haltsma. 18.30
uur ds. Haltsma; De Stek: 9.30 uur ds. Stelwagen;
Geref. Kerk: 9.30 en 17.00 uur ds. Mooy. Gouda;
Chr. Geref. Kerk: 9.30 en 17.00 uur ds. Van Lange-
velde.
Hazerswoude.
Herv. Gem.: 9.30 uur: ds. Moll, 18.30 uur ds. Boer.
Katwijk; Geref. Kerk: 9.30 en 17.00 uur ds. Koe
koek. Rotterdam.
Hoogmade.
Herv. Gem.: 10.00 uur dhr. Bakker. Katwijk.
De Kaag.
Herv. Gem.: 9.30 uur ds. Van Veen, Wassenaar.
Katwijk a.d. Rijn.
Herv. Gem. Dorpskerk: 10.00 uur ds. Teygeler,
18.00 uur Jeugddienst; Ontmoetingskerk: 10.00 uur
ds. Aarents, 18.30 uur ds. Groenenberg, Utrecht;
Geref. Kerk: 9.30 uur Dienst, 18.30 uur ds. Vrolijk.
Katwijk aan Zee.
Herv. Gem.: Nieuwe Kerk: 10.00 uur ds. Visser. HD.
18.00 uur ds. Schuurman; Oude Kerk: 10.00 uur ds.
Vink, HD, 18.00 uur ds. Visser; Ichtuskerk: 10.00
uur ds. v. Roon. HD. 17.00 uur Kand. Nijland, Maar
tensdijk; Pnielkerk: 9.30 uur ds. Arkeraats. 18.00
uur dr. Romein. Rijnsburg; School: 10.00 uur ds.
Boer; Geref. Kerk: Triomfatorkerk: 9.00 en 10.30
uur ds. Kersten, 17.00 uur Opendeur dienst; Volle
Ev. Gem. Rijnland: 9.45 uur ds. Bulthuis; Soefiebe-
weging: 16.00 uur Eredienst.
NOORDEN:
za. 19.30 u.. zo. 9.00 u., 10.30 u. hoogmis.
NOORDWUK AAN ZEE:
(Maria ter Zee) za. 19.00 u. euch. met samenzang,
zo. 9.30 u. hoogmis lat. zang, 11.00 u. euch. met sa
menzang.
NOORDWIJK-BINNEN:
za. 19.00 u.. zo. 8.00 u., 10.00 u. hoogmis. 11.30 u.
NOORDWIJKERHOUT:
St. Jozef za. 19.00 u. euch. met zang. zo. 8.30 u.
euch met zang, 10.00 u. euch. met koor; St. Victor
za. 19.00 u. euch met afwisselend dames- of heren
koor. zo. 9.30 u. hoogmis met dameskoor. 11.00 u.
euch. met samenzang
OEGSTGEEST:
St. Willibrord za. 19.00 u.. zo. 9.00 u.. 11.00 u.
hoogmis.
Bonaventura Marlënpolstr. za. 18.30 u. euch. ned.,
zo. 9.00 u. euch. ned. 11.00 u. euch. lattjn.
Koudekerk ad. Rijn.
Herv. Gem.: Diensten 10.00 en 19.00 uur. Geref.
Kerk: 9.30 uur Dienst. 19.00 uur Dienst.
Leiderdorp.
Herv. Geref. Kerken: Dorpskerk: 10.00 uur ds.
Knorth, HA, 18.30 uur ds. Doesburg; Hoofdstraat-
kerk: 10.00 uur ds. Doesburg, HA; Scheppingskerk:
9.00 en 10.30 uur ds. Geursen.
OUD AOE:
za. 19.00 u., zo. 8.30 u. hoogmis, 10.30 u. gemeen
schapsmis.
OUDE WETERING:
za. 19.00 u„ zo. 9.30 u. hoogmis, 11.30 u.
ROELOFARENDSVEEN:
Maria Presentatie: za 19.00 u., zo. 8.00 u.. 9.30 u.
hoogmis, 11.00 u.; H. Petrusbanden za 19.00 u..
zo. 9.30 u. hoogmis. 11.30 u.
RIJPWETERING:
za. 19.00 u., zo. 7.30 u.. 9.00 u. hoogmis met heren
koor. 10.30 u.
SASSENHEIM:
za 19.00 u.. zo. 9.30 u. hoogmis. 11.00 u.
STOMPW1JK:
za. 19.30 u., zo. 8.00 u.. 9.30 u. hoogmis, 11.00 u..
18.00 u.
VOORHOUT:
za 19.00 u.. zo. 9.00 u. hoogmis. 10.30 u.. 11.45 u.
VOORSCHOTEN:
St. Laurentius: za. 19.00 u., ZO. 10.00 u. euch.
volkszang). 11.30 u. (euch. met zang); ai
faart
komf<
steek
n la
'iene:
'.(jee!
iu Fi
Hofland: za geen dienst, zo. 11.00 u. (euch. I0'n c
land
i jvrient
huis i
een la
gemid
melt f
waar
:en
Herv. Gem.: 9.30 uur ds. Zoutendijk. Noorden; Ge
ref. Kerk: 9.30 uur ds. Bezemer. 19.00 uur ds. Los.
Herv. Gem. Dorp:' 10.00 uur ds. Hooft. Paulus 10.00
uur ds. De Gelder, 19.00 uur ds. Baas, Jeugddienst.
Geref. Kerk: 10.00 uur ds. Van Santen. 19.00 uur
ds. Baas, Sassenheim, Jeugddienst. Paulusk.; Chr.
Geref. Kerk: 10.00 en 16.30 uur ds. Van Dijken; Ge
ref. Gemeente: 10.00 (HA) en 16.00 uur ds. Hakken
berg. Geref. Kerk Vr. Pr.str.: Geen opgave. Geref.
Kerk Vr. BV Salv.: 10.45 uur ds. Schuurman, 19.00
uur ds. Mul.
Nieuwkoop.
Herv. Gem. 9.30 en 18.30 uur ds. Bronsgeest; Ge
ref. Kerk: 9.30 en 18.30 uur ds. Nooteboom. Chr.
Geref. Kerk: 9.30 uur Dienst. 14.15 uur ds. Ham
stra, Alphen.
Nieuwveen.
Herv. Gem.: 9.30 uur ds. Molenaar. 18.30 uur drs.
Dee, Wolsrijp.
Nieuw Vennep.
Herv. Gem.: 9.30 uur ds. Goverts, 19.00 uur ds. "t
Hooft. Lisse. Jeugddienst. Geref. Kerk: 9.30 en
18.30 uur ds. Wijngaarden. Chr. Geref. Kerk: 9.30
en 15.00 uur da Visser.
Noordwijk.
Herv. Gem. Voorstr.: 10.00 uur da v. Achterberg.
19.00 uur dr. Jansen, Hoofdstr. 10.00 uur dr. Jan
sen. 19.00 uur ds. Elgersma. De Rank 10.00 uur
prof. Graafland. 17.00 uur ds. Vroegindewey. Vier-
boet-Boerenburg 10.00 jeugdkapeldienst; Geref.
Kerk: Diensten Hoofdstr. 10.00 en 19.00 uur Vinke-
laan 9.30 en 19.00 uur.
NoordwijkerhouL
Herv. Gem.: 10.00 uur Gemeensch. Dienst.
OegstgeeaL
Herv. Gem.: Groenekerkje 10.00 uur ds. Ter Linden;
Pauluskerk 10.00 uur ds. Jongeneel; Gem. centrum:
10.30 uur drs. De Jong. 19.00 uur ds. Brokerhof;
Endegeest: 9.30 uur Dienst; Diaconessenhuis: 10.30
uur ds. Van 't Hof; Van Wijckersloot: 16.30 uur ds.
Den Haan; Geref. Kerk: 10.00 uur dr. Wiersinga,
19.00 uur ds. Brokerhof. Geref. Kerk Vr. BV.: 8.45
uur ds. Moggrè, 16.00 uur ds. De Lange; Volle Ev.
Broederschap Gem. Centrum: 16.00 uur Samen
komst.
Oude Wetering.
Herv. Gem.: 9.30 uur ds. Lalleman; Geref. Kerk:
9.30 en 18.30 uur ds. Meyer. HA.
Rijnsaterwoude.
Herv. Gem.: 9.30 uur ds. De Kruif, 19.00 uur da
Haakman; Chr. Geref. Kerk: 9.30 uur Dienst des
Woords. 14.15 uur ds. Bouw.
Rijnsburg.
Herv. Gem. Grote Kerk: 10.00 uur ds. Bats; Bethel-
kerk: 9.00 en 10.00 uur dhr. Goedhardt, 17.00 uür
ds. v. Niel; Geref. Kerk: Petrakerk: 9.30 uur da
Baaljen. 17.00 uur ds. Kersten; Immanuelkerk: 9.00
en 10.30 uur dr. v. Oeveren, 17.00 uur da Baaijen»
Maranathakerk: 9.30 uur ds. Kersten, 17.00 uur dr.
v. Oeveren; Chr., Geref. Kerk: 9.30 en 17.00 uur da
De Joode.
zang)
WARMOND:
za. 19.00 u.. zo. 8.30 u.. 10.00 u. hoogmis. 11.
WOUBRUGGE:
za. 19.00 u.. zo. 10.00 u. hoogmia
ZEVENHOVEN:
za. 19.00 u., zo. 9.00 u. hoogmis, 10.45 u.
ZOETERWOUDE-RIJNDIJK:
Meerburgparochie za. 19.00 u. met wisselend!
ren; zo. 9.30 u. hoogmis met wisselende ki
11.00 u. met volkszang.
ZOETERWOUDE:
St. Jan Zuidb. weg za. geen dienst, zo. 9.3l
hoogmis. 11.00 u.; Chr. Dienaarkerk za Wim
met_zang, zo. 10.00 u. hoogmis. j aan
tion C
deelst
kelijk
Icwarr
lie al
iet w
llerlai
Sassenheim. U°?r
Herv. Gem.: Diensten 9.00 en 19.30 uur; Génuis i
Kerk: 9.30 uur ds. Baas. 19 00 uur ds. Van Samii
HA.; Chr. Geref. Kerk: Diensten 10.00 en 17.00f
Ned. Prot. Bond: 10.30 uur ds. Beekhuis;
Gem.: 19.00 uur Samenkomst In kerk NPB.
Valkenburg.
Katw
uit de
Na V'
Herv. GemT 10.00 en 18.30 uur ds. Vermeuletx|Stichl
xe de
uit id
aan t
onze
krach
lot Vc
toe zi
tuur
kwan
zijn n
len. I
ken 1
vervé
ref. Kerk: 9.30 en 18.30 uur drs. De Raadt. HJ| i<
Voorhout
Herv. Gem. 10.00 uur ds. mw. Brokerhof.
Voorschoten.
Herv. Gem.: Diensten Dorp 10.00 en 19.00 uur, o
9.30 uur; Geref. Kerk: 9.30 en 17.00 uur d
Zwart HA; Aula 9.30 uur ds. De Zeeuw HA.
Warmond.
Herv. Gem.: 10.00 uur Dienst des Woords.
Wassenaar.
Herv. Gem. Dorp: 10.00 uur Dienst. 16.30 ui
19.00 uur ds. v. Zanten, Kievit 10.00 uur ds. v
len, Messias 10.00 uur ds. v. Bruggen, NPB 1
uur ds. Werner (Buitendag) Zuid: 10.00 uur
Wiersma. Geref. Kerk Dorp: Diensten 10.0(
19.00 uur.
Herv. Gem.: 9.30 uur ds. Gebraad, 18.30 uur JJal
Hanemaaijerr Geref. Kerk: 9.30 en 18.30 uur dr.
Zwaan.
Zevenhoven.
Herv. Gem.: 9.30 uur Dienst des Woords: G
Kerk: 9.30 uur ds. Helderman. BadhoevedJVoor
18.30 uur ds. Schouten.
Zwammerdam.
Herv. Gem.: 9.30 uur ds. Haakman. 18.30 uur t
De Kruijf; Geref. Kerk: 9.30 en 18.30 uur
AMSTERDAM De naam
van de sopraan Marjanne
Kweksilber heeft in slechts
enkele jaren een bekende
klank gekregen. Tegen de
voor zangers vaak moeiza
me gang van zaken in bouw
de zij een reputatie op die de
organisatoren van het Hol
land Festival ook in voor
gaande jaren al aangrepen.
Dit jaar verleent Marjanne
opnieuw uitvoerig medewer
king: met madrigalen van
Monteverdi in Amsterdam
(8 juni) en Den Haag (10
juni), in Den Bosch en Eind
hoven met oude vokale mu
ziek en in vier steden met
aria's van Handel. Marjan
ne: „Ik zal niet zeggen dat ik
een mooiere stem heb dan
anderen of beter zing; het is
wel waar dat ik pas vijf
jaar van het conservatorium
ben en in die paar jaar meer
heb gedaan dan jaargenoten,
waarvan sommigen nog
steeds op zoek zijn naar
werk. Misschien komt dat,
omdat ik van het begin af
alles heb aangepakt waar
men mij voor vroeg, voor zo
ver het op mijn terrein lag.
Terwijl anderen er het idee
op na hielden, meteen na
hun opleiding een ster te
kunnen worden. Dat kan in
Nederland niet".
Marjanne Kweksilber had in
zoverre geluk, dat zij tijdens
haar conservatorium-opleiding,
al kennis maakte met Reinbert
de Leeuw, na een leerlingen-
uitvoering van Arnold Schön-
bergs „Pierrot Lunaire". Mar
janne: „Ik stond toen al open
voor dat soort moderne din
gen; Reinbert kende mijn stem
en hij wist, dat ik zo non-vi-
brato Kon zingen. Met hem
ben ik uitvoeringen van liede
ren van Eric Satie gaan geven
en sindsdien geven we elk»jaar
een recital".
Familieleven
Het non-vibrato is kenmer
kend voor Marjanne gewor
den, de vroeger onbewuste,
thans bewuste afwezigheid
van een vibrato, als daartoe
tenminste aanleiding bestaat.
Marjanne Kweksilber straalt
daardoor een rust uit, die
doorklinkt in de kleur van
haar stem. Met alle plezierige
kanten vandien, maar ook de
beperkingen. „Met mijn stem
kan ik modern werk zingen
en barok. Maar met wat daar
tussen ligt, de liederen uit de
Romantiek, heb ik meer moei
te. Het zingen van liederen is
ook het moeilijkste, omdat je
daarvoor een lange lijn moet
aanhouden, die een enorme
concentratie vraagt. En grote
ervaring. Ik heb wel liederen-
recitals gegeven, ook in de
Kleine Zaal van het Concert
gebouw. Maar wat iemand als
Elly Ameling kan, zal ik nooit
kunnen; dat is mijn einddoel
ook niet en mijn instelling
houdt al een grote beperking
in".
donder een spoor van jaiut^ic.
„Elly is elf maanden per jaar
van huis. Men vergeet maar al
te gauw, als zij in Nederland
een recital geeft, dat zij dat
programma al tientallen keren
in het buitenland heeft gezon
gen. Dat is haar niet kwalijk te
nemen, integendeel, dat heeft
een zanger nodig om een lie-
derenrecital goed op te bou
wen. Maar je moet daar wel
offers voor willen brengen.
Elly wil dat; ik niet. Daarvoor
hecht ik te veel aan mijn fami
lieband".
Hoewel Marjanne Kweksilber
een (hoog) gemiddelde haalt
van 6U concerten per jaar
„daardoor ben ik drie maal
zestig, is honderdtachtig avon
den van huis" heeft zij geen
Scala-ambitie. „Ik had ook
honderden leerlingen kunnen
hebben, maar ik geef geen les.
Ik heb ook geen impresario.
De aanbiedingen die ik krijg
zijn voldoende en ik houd net
tijd genoeg over voor mijn ge
zin. Ik heb niet alleen een
man. maar ook een zoon van
zeven en een kind in m'n
buik. Maar ik ben geen zin
gende moeder; ik ben een zan
geres die het familieleven niet
opgeeft voor een carrière. Zo
zit dat."
Marjanne Kweksilber komt uit
een muzikale familie waarin
veel werd gezongen. Na haar
middelbare school stond zij
voor de keuze zangeres te
worden, naar de toneelschool
te gaan of naar de Rietveld
Academie. „Met een vriend
heb ik als het duo Mirjam en
Stephen in het hele land vier
jaar volksliedjes gezongen, Is
raëlische en Engelse. In zalen,
van het soort bruiloften en
partijen. Het was heel leuk,
maar zangeres wilde ik toen
nog niet worden, al had ik
zangles. Pas toen mijn lerares
vond, dat ik voldoende capaci
teiten had om naar het conser
vatorium moest gaan, heb ik
de knoop doorgehakt".
Maar een grote carrière heeft
Marjanne Kweksilber nooit
voor ogen gehad: „Voor grote
dramatische rollen is mijn
stem niet groot genoeg en ik
mis er de ambitie voor. Maar
met wat ik nu doe ben ik te
vreden. Heel mooi is bijvoor
beeld het zingen van het pas
ticcio, een bundeling van ge-
•iefde aria's. Met de alt René
Jacobs geef ik onder meer op
19 juni in Den Haag een Han-
del-pasticcio, op het thema
liefde en gevangenschap".
Het publiek zal bij geen enkele
uitvoering merken, wat een
zangeres als Marjanne Kwek
silber op het podium aan per
soonlijks meeneemt; „Het ge
beurt zelden dat je tijdens een
uitvoering alles mee hebt. Na
tuurlijk is het.prettig dat je je
instrument, je stembanden, al
tijd en overal bij je hebt. Maar
die stembanden zijn ook heel
gevoelig. Ik merk het, als ik
de avond voor een uitvoering
heb gelachen of gehuild; om
maar te zwijgen over een ver
koudheid, ook al is die nog zo
licht. En een zangeres zal bo
vendien altijd les blijven ne--
men; heel incidenteel mis
schien, maar correctie heb je
altiid nodig.
Een instrumentalist kan min
of meer afstand van zijn in
strument nemen, hij hoort on
geveer wat hij doet. Een zan
ger hoort nooit precies zijn ei
gen stem. Vergelijk zelf maar,
als je je stem op een bandre
corder terughoort, schrik je
ook. Ik dacht vroeger, als ik
mijn stem hoorde, tjonge, wat
een viswijf. Hoewel, niet als ik
zong. Maar ik merkte ook, dat
de emotie die ik in mijn stem
dacht te hebben gelegd, er niet
zo uitkwam als ik. bedoelde. Je
moet kennelijk overdrijven en
je eigen grenzen leren vaststel
len, ook als je denkt dat je
overdrijft. Maar toch. Als ik
terughoor wat ik heb gezon
gen, dan schrik ik er niet meer
van. Al denk ik wel eens.
Marjan, dat had misschien an
ders gekund".
FRITS BROMBERG
Marjanno Kweksilber: „Geen grote dramatische rollen'
