Bloederige tonelen
in griezelkelders
van Palladium
Limburger
Jan van Bruchem
runt zijn eigen
radiostation
in Vancouver
LONDENS NIEUWSTE ATTRACTIE
Links: Het mon
ster van baron
Frankenstein
komt plotseling
overeind. Ge
noeg om het uit
te gillen en weg
te hollen.
Rechts: Laurel
en Hardy, met in
de verte Charlie
Chaplin en Ha
rold Lloyd, die
aan een dwars
balk hangt.
Onder. Dit ta
bleau verbeeldt
het heksento-
neel uit Shakes-
peares „Mac
beth".
dit
fe INDEN De griezelkelder van
dame Tussauds wassenbeel-
I npaleis dat jaarlijks 2,5 miljoen
er zoekers lokt, heeft nu een ge-
n chte concurrent. Het is Londens
juwsto attractie „The Palladium
Bllars", onder het wereldbe-
emde variété-theater van die
'e am, in de buurt van Oxford Cir-
3' Madame Tussaud hebben ze het
A >vaar zien aankomen. De „Cham-
»|er of Horrors" van dat museum
eefl net een grondige reorganisa-
en modernisering ondergaan.
15 lank zij die verjongingskuur zijn de
u h'ezeimogelijkhéden, temidden van
II ude en eigentijdse boosdoeners,
jer nog groter en dus meer aantrek
kelijk op geworden.
zoals "bij Tussaud is in de kei
van het Palladium Theatre
niet alles erop gericht de be-
rers kippevel te doen krijgen,
kunnen er ook bijzonder veel
pcn in verband met de showbusi-
zoals het past onder een
iuwburg die in zijn huidige vorm
art van 1910. Alle grote natio-
en internationale sterren heb-
iL
ben in de Palladium op de planken
gestaan.
Doolhof
De ruime kelders van dit theater
gelijken op een ondergronds dool
hof. Ze dateren uit de 18de eeuw.
Hun muren zijn zo dik als die van
een vesting. Bovendién hebben ze
verbazend hoge plafonds.
In het recente verleden werden ze
nog als wijnkelders gebruikt. Maar
Palladium-directeur Louis Benjamin
vond het zonde, dat die onder
grondse gaanderijen geen geld op
brachten. Vijf jaar geleden kwam hij
op het idee er een griezel- en 'show-
businesskelder van te maken, ge
vuld met allerlei tableaus, waarin
108 bewegende mechanische pop
pen een bijzonder realistische rol
spelen.
De uitvoering van zijn plan heeft
meer dan 1 miljoen pond gekost en
ruim twaalf maanden gevergd. In
tegenstelling met de wassen beel
den van Madame Tussaud zijn de
levensgrote figuren, die de Palladi
um Cellars bevolken, gemaakt van
glasvezel. Ze werden geproduceerd
in de ateliers van een bekende Lon-
dense firma van theater- en film-
costumiers.
De ondergrondse sfeer en de aan
gepaste verlichting van de kelders
zorgen ervoor, dat elk beeld er le
vend uitziet. De figuren dragen pas
sende kleren (er werd bijna 2 kilo
meter stof gebruikt, genoeg voor
600 colbertjes). Hun vermogen om
te bewegen (op een normale, niet
eens houterige manier) danken ze
aan vernuftige elektronische appa
ratuur. V
Er zijn zelfs poppen bij, die kunnen
praten. Hun gelaatsuitdrukking ver
andert daarbij volkomen normaal.
Dit wonderlijke effect bereikt men
door op hun wit gelaat het gezicht
van een pratende acteur te projec
teren. De apparatuur die daarvoor
gebruikt wordt, is handig geca
moufleerd. Vooral van op afstand
lijkt het allemaal „net echt".
Heuse weerwolf
Bij de ingang houdt niemand min
der dan William Shakespeare een
uiteenzetting over zijn werk, inzon
derheid het heksentoneel uit Mac
beth dat naast hem afgebeeld
wordt. Een eind daar vandaan zit
dr. Jekyll geduldig te wachten ach
ter zijn bureau tot hij voor je ogen
verandert in de monsterachtige
Mister Hyde. Om dit angstaanja
gende wonder te kunnen zien, moet
je echter eerst voorbij een heuse
weerwolf, die in zijn kooi achter de
tralies staat.
Een elektronisch oog, ergens tegen
de vloer, doet hem vervaarlijk brul
len en woest met de ijzeren staven
schudden telkens wanneer iemand
het-waagt zijh kooi te benaderen. In
diezelfde griezelafdeling kun je ook
het Spook van de Opera zien dat
een concertorgel bespeelt en je ge
regeld zijn onaantrekkelijk gelaat
toedraait. Pas dan merk je, dat
deze ellendeling zijn rechteroog
kwijt is. Er blijft alleen een bloederi
ge opening over.
Dit tafereel steunt op het verhaal
van Gaston Leroux. Een andere li
teraire bekende is het Pratende
Doodshoofd dat zijn bestaan dankt
aan de levendige verbeelding van
Edgar Allen Poe. In de Palladium
Cellars staat dit witte doodshoofd
doorlopend te kletsen op een zwar
te tafel. Maar het heeft geen zin
met die babbelkous een gesprekje
te beginnen.
Dracula
Een eindje verder brengen we een
bezoek aan het atelier van baron
Frankenstein.' Deze lugubere ge
leerde werkt aan zijn monster, ter
wijl Igor de knecht druk in de weer
is met de bruisende en zoemende
apparatuur. Het monster dat op ta
fel ligt, komt plotseling overeind.
Genoeg om het uit te gillen en hard
weg te lopen.
Maar je kunt de kelder niet uit zon
der voorbij graaf Dracula te komen,
die in het halfduister bloed staat te
zuigen uit de blanke hals van Mina,
een onschuldige maagd. Het arme
kind schijnt het wel leuk te vinden,
want ze laat hem maar betijen. De
torenklok slaat het middernachtelijk
uur. Aan de rechterkant staat een
doodkist, gevuld met een van Dra-
cula's eerdere slachtoffers. Uit haar
arm, die over de rand van de kist
hangt, drupt bloed...
Links ligt er nog een mooie maagd
met bebloede hals op de grond. Je
zou denken dat ze dood is, maar
haar boezem beweegt nog. Plotse
ling word je gewaar, dat de bloed
dorstige dolle graaf het hoofd op
gelicht heeft en je doordringend
aankijkt. Zijn met bloed doorlopen
ogen schijnen te vonken en je krijgt
er koude rillingen van
Gelukkig heeft Dracula geen trek in
bezoekers en drukt hii zijn machte
loze prooi weer ongegeneerd tegen
zich aan, om zijn werk van bloed
zuiger voort te zetten. Zodra in dit
deel van de Palladium Cellars de
griezelmogelijkheden uitgeput zijn,
betreedt de bezoeker het echte do
mein van de show biz. Eerst de we
reld van stomme films, met Valenti
no, Mary Pickford en regisseur
Erich von Stroheim, even levens
echt als het Spook van de Opera.
In de volgende afdeling worden we
onder meer geconfronteerd met
Charlie Chaplin, Harold Lloyd, Stan
Laurel en Oliver Hardy. Daarna ko
men we bij de grote cowboys van
Hollywood, onder wie John Wayne,
Gary' Cooper en vele anderen. Je
zou een wedstrijd kunnen beginnen
om ai die dode en nog levende film
sterren te herkennen. Humphrey
Bogart staat te pronk in de afdeling
gangsters en Clark Gable vind je
terug tussen een stel zeevarende
sterren van het witte doek.
Ruimtevlucht
Ze hebben in die kelder ook een
ruimtevlucht uitgebeeld. De astro
nauten zitten achter het instrumen
tenbord van hun raket. Honderden
lampjes flitsen aan en uit. Hector,
een reusachtige robot, bekijkt de
situatie op een indrukwekkend tv-
scherm en in de verte zie je de aar
de waarop wij leven, een miljoen
mijlen van ons af.
Vlak bij de uitgang van de Palladi
um Cellars neemt niemand minder
dan Yul Brynner met een kort ge
sprekje afscheid van ons. Hij draagt
zijn koninklijk kostuum uit ,.The
King and I", de muzikale show die
nog elke dag in het Palladium Thea
tre over het voetlicht gebracht
wordt.
Londens nieuwste attractie In het
ondergrondse labyrint van die
schouwburg is dagelijks toeganke
lijk. Een bezoekje kost twee pond
voor volwassenen en een pond voor
kinderen onder de 14 jaar.
SOGER SIMONS
•NCOUVER De reiziger, die zich
door Canada spoedt, kan de
leten-jongens en -meisjes van Jan
de Witt nauwelijks ontlopen. Ook al
"doet hij zijn uiterste best en trekt hij
f zich manhaftig honderden mijlen
l terug in een ondoordringbaar woud,
dan nog loopt hij gegarandeerd vroeg
of laat toch weer een houthakker
l tegen het lijf, die hem van verre
I enthousiast toeroept: „Weet jij
toevallig hoe Ajax zondag tegen NAC
heeft gespeeld?" Langzamerhand
1 krijg je dan ook het gevoel, dat
Nederlanders in Canada de rol spelen
van importwijzen uit het verre
Westen.
zette zojuist de radio
in en hoorde nog net, dat
dolkomische natuur-
onder André van Duin
lorme bloemkolen te ver
even heeft. Daarna
acht Mieke Hollenbach
oit in Avro's slijtvaste ra-
oprogramma „Her-
ingymnastiek" op natio-
tal niveau bekend gewor-
an door de repeterende
van de quizmaster:
:n hoe is de stand Mie-
i?") enthousiast rapport
van haar recente reis
iar het toch altijd nog
in het hart gebakken va-
irland achter de blonde
ppen der duinen. Een
ig later ontmoet ik in 814
chards Street in het cen-
um van de fascinerende
lljoenen-hoofdstad van
its Columbia, achter een
»ur met metalen opzicht
(resident", de Limburger
m van Bruchem, de Big
dss van Radiostation
IVB-1470.
am aan. Voor de draad
et je successtory Jan.
ant het is hem aan te
en, dat hij het emigraties-
el uitsluitend heeft mee-
Bspeeld om de knikkes.
Jan vertelt. Enthousiast
vlekkeloos Nederlands,
et een smeuige zachte G
s ondertiteling,
k geloof, dat ik mijn le-
fn lang een zwerversna-
ur heb gehad", bekent
U vlot, „Ik zag het thuis
ook nooit zo zitten. Je
Bnt dat misschien: toch
llljd een beetje mot met
b familie en later prompt
8 pest aan mijn schoon-
loeder. Het klassieke ver-
pal dus, dat op het reper-
llre staat van iedere con
tender".
Dp een gegeven moment
®cht ik: wegwezen Jan.
uit de vele manieren
om het land te optvluchten
koos ik een enkele reis Ca--
nada. Dat leek me namelijk
nog net te behappen. Als
jongen had ik de Canade
se soldaten, die Nederland
kwamen bevrijden, hart
stochtelijk toegejuicht in
ruil voor een pakje sigaret
ten en een blik keiharde
koeken. En zoiets schept
toch een band.
Daarbij
dacht ik: als ik nog ooit
spijt mocht krijgen en mijn
heimwee naar het brons
groene eikenhout niet
meer de b^as bliif. kan ik
altijd moeiteloos terug
langs AF".
Draadloze president Ja* van Bruchem: „CJVB-1470 is
mijn liefste speelgoed".
Hebben en houwen
Bruchem, die a|s radio
technicus bij een vliegtuig
fabriek in Toronto begon,
verkocht op een gegeven
moment resoluut zijn hele
hebben en houwen en ver
kaste naar Vancouver,
waar hij nu inmiddels blo
zend en uiterst plezierig
welgedaan aan het hoofd
staat van zijn jongens
droom: een eigen radiosta
tion, dat zo'n vier miljoen
dollar waard is en de gren
zen van zijn groei nog bij
lange na niet bereikt heeft.
Inmiddels heeft hij dan ook
zeven hectaren peperdure
grond in het hart van Van
couver gekocht, waar over
krap drie jaar zijn nagel-
nieuwe studiocomplex zal
worden geopend. Uiter
aard met een nog groter
bord „President" op de
deur van zijn werkkamer.
Meneer Jan vraagt, of het
zo soms goed is?
Etnische hutspot
CJVB-1470 zendt zon
der één dime subsidie
24 uur per dag uit in 23 ta
len en drijft op de com
merciële kurk van recla
mespots, die zo'n 1,5 mil
joen dollar per jaar in Bru-
chems laatje brengen. Dat
appeltje voor zijn constant
grote dorst heeft hij te
danken aan het feit, dat
Vancouver een etnische
hutspot is met bijna
100.000 Chinezen, 24.000
Italianen, 18.000 Polen.
84.000 Scandinaviërs,
32.000 Grieken, 32.000 In
diërs, 18.000 Japanners en
uiteraard dat kan niet
missen ook Nederlan
ders: 54.000 om precies te
zijn. „Voor al die groe
pen", legt Van Bruchem
„Weet jij toevallig hoe Ajax tegen NAC heeft gespeeld?"
uit, „is mijn radiostation
een zeepkist, waarop le
dereen zijn boodschap on
bekommerd wereldkundig
kan maken. Op die manier
is radio maken een verrekt
dankbaar werk. Ik be
schouw deze omroep dan
ook als mijn liefste speel
goed".
Heimwee
„Dat neemt overigens niet
weg, dat je als ontheemde
Limburger stug van dat
malle kleine Holland blijft
houden. Dat knagende ge
voel raak je nooit kwijt. Ik
merk het ook aan de Ne
derlanders, die ik ken: als
ze eenmaal :wat «bereikt
hebben en niet meer in de jders er meer last van heb-
rooie cijfers zitten, komt ben dan Chinezen of Ja-
vanzelf het heimwee weer l panners. Die schijnen
terug. Daar doe je niks overal wortel te schieten
aan". Maar ondertussen blijven
„Nou moet ik er meteen ze wel von Kopf bis Fusa
bij zeggen, dat Nederlan- Chinees of Japanner. Ech
te volbloed Canadezer
worden ze nooit. Ze spre
ken het liefst hun eiger
taal en eten het voedsel
dat ze vroeger bij moeder
thuis kregen. En als hei
effe kan verschansen zc
zich In een encalve mei
alle kenmerken van hur
oude vaderland. We heb
ben hier in Vancouver een
Chinese wijk,/die je zonder
enige verandering kunt
verpotten naar Hongkong
of Taiwan".
„Een Nederlander daaren
tegen heeft alle eigen
schappen van een kamele
on. Die neemt soepel en
schijnbaar moeiteloos de
schutkleur van zijn omge
ving aan en is na pakweg
drie, vier jaar zelfs meer
Canadees dan de Cana
dees zelf".
„En toch blijft het heimwee
aan hem knagen. Daar kun
je nu eenmaal geen blik
sem aan doen. Als ik het
Wilhelmus hoor, schiet
mijn gemoed nog steeds
vol. En zondags rust ik
niet, voordat ik weet, hoe
Ajax en Feyenoord het er
van afgebracht hebben.
Maar vergis je nou asje
blieft niet: op de eerste
plaats voel ik me een Ca
nadees".
Klaagmuur
Voor honderdduizenden
emigranten is CJVB-1470
(die beschikt over een
krachtige zender van
50.000 watt) de enige
klaagmuur, waar ze met
hun grote en kleine proble
men terecht kunnen.
„De moeder", meent Van
Bruchem, „is in het hele
emigrantengebeuren de
meest vergeten figuur. En
dan denk ik met name aan
de honderden oorlogs
bruidjes, die na 1945 plot
seling in het Canadese le
venspatroon zijn gescho
ven".
„Kun je je dat voorstellen:
de lievelingszonen, de
dappere heidén kwamen
van het Europese front te
rug met een vrouw, die
zich nauwelijks verstaan
baar kon maken en
krampachtig vasthield aan
de oude gebruiken van Ne
derland. Nu, 35 jaar later,
behoren deze vrouwen tot
een hopeloos vergeten
groep".
Pannekoekenhuis
Toch lijkt het er op, dat er
ook voor deze emigranten
nog hoop is. Als ik af
scheid heb genomen van
president van Bruchem
hoor ik tenminste uit de
luidsprekers in de gang
een opgewekte stem, die
mededeelt: „U gaat nu
luistereQ naar het pro
gramma „Te Deum Lauda-
mus", zoals altijd weer ge-
sponserd door het welbe
kende pannekoekenhuis
Deys in Vancouver. Panne
koeken van Deys doen u
het water in de mond lo
pen".
In elk geval kunnen Neder
landse emigranten in Ca
nada dus blijven rekenen
op een koekje van eigen
