„Burgerlijkheid
legt tijdbommen
Gruwelijke drama's in
België aan orde van de da
Gezellig tafelen
met
petemoei
der
vaderlandse
gastronomen
Wina Born, de petemoei der
vaderlandse gastronomen,
heeft van haar talloze
omzwervingen langs culinaire
pleisterplaatsen tussen
Roodeschool en Vaals
minutieus een logboek
bijgehouden, waarvan ze de
lezersschare van het
maandblad Avenue in de loop
der jaren bij stukjes en
beetjes deelgenoot heeft
gemaakt.
Een bijgewerkt verslag van
deze ontdekkingstochten is nu
door Uitgeverij Boek
Promotions BV in
samenwerking met de Diners
Club Benelux NV gebundeld
onder de titel „Gezellig eten in
Nederland" (prijs van deze rijk
geïllustreerde paperback is
18,50: daarvoor krijg je
vandaag de dag niet eens
meer een fatsoenlijke
crabcocktail).
Wina Born is indertijd de
eerste geweest, die ontdekt
heeft, dat de journalistiek voor
haar beoefenaren wel degelijk
volop eten en drinken kan
betekenen. Vanaf het
moment, dat ze deze vondst
deed, is ze voortdurend
opgerukt naar de vuurhaarden
van onze Nederlandse Horeca,
waar ze de binnenbranden
van fameuze pyromanen
bekwaam bluste met een
welgekozen woordenstroom.
Liefdesgedicht
Door haar beschrijvingen van
Ispijs en drank, die haar
trouwe aanhang als
liefdesgedichten op de punt
Van de tong proefde, heeft
deze sublieme
smaakmaakster zich
onschatbaar verdienstelijk
gemaakt voor het
eetgebeuren in ons land. Als
zij weer eens het buikje rond
had gegeten en bedrukt in
Avenue liet notuleren, „dat de
coup de milieu een klein, zeei
fris, zeer koel en zeer kuis
hapje was, dat de maag
verkoelde en nieuwsgierig
maakte naar volgende
genietingen", verdrongen zich
op de dag na verschijning var
het blad reeds de eerste
gegadigden bij het opgegeven
restaurant om bij de ober
exact te bestellen, wat het
/eetlust opwekkende orakel als
jmarsroute had
[voorgeschreven.
IZiel blootleggen
En dan de manier, waarop ze
rapporteert over de wijnen,
pie hun ziel voor haar bloot
hebben gelegd: „Wij kozen
een Pouilly Fuissé van het
Chateau Fuissêe voor beide
voorgerechten: zeer mooi,
liefelijk, geurig, een grote
witte Bourgogne. En daarna
een Saint Emilion, Chateau
Monbousquet 1967, een
|fraaie, soepele, fluwelen Saint
Emilion, een volmaakte
wildwijn".
Als je zo'n wedstrijdverslag
hebt gelezen, verga je
gegarandeerd van een
oeverloze dorst. Want
druivenat, dat zo piëteitvol
met bijvoeglijke woorden
opnieuw is gebotteld, heeft
pas echt een
onweerstaanbare
aantrekkingskracht.
Ge?n Michelin
„Gezellig eten in Nederland"
heeft overigens niet de
pretentie van een
Michelingids, die als een
sterrenwichelaar de bokken
van de schapen scheidt. „U
moet vooral geen absolute
waarde hechten aan mijn
beoordelingen", waarschuwt
de schrijfster bij voorbaat,
„ieder mens heeft nu eenmaal
zijn eigen smaak, die geheel
persoonlijk is. Er kunnen
inmiddels ook restaurants
verdwenen zijn; er kunnen ook
koks kwaad zijn weggelopen
of bazen met pensioen zijn
gegaan. En ook de prijzen
kunnen veranderd zijn. Niets
in deze wereld is nu eenmaal
bestendig".
Dieptepeilingen
Wina Bom ontzenuwt en
passant ook het wijd
verbreide misverstand, dat zij
in de restaurants, waar zij
haar dieptepeilingen verricht,
gegarandeerd een
voorkeursbehandeling krijgt.
„Gesteld, dat ik herkend
word", zegt ze, „dan weet nog
niemand, wat ik ga bestellen.
En een kok, die niet kan
koken ziet echt geen kans om
na een alarmkreet opeens wél
goed te koken. En
tweederangs kwaliteit kan
echt niet ineens eersterangs
kwaliteit worden".
In haar'nieuwe reisgids voor
luilekkerland heeft Wina Born
een zo breed mogelijk
overzicht wilen geven van de
goede restaurants, die
Nederland momenteel rijk is.
Men vindt er dan ook naast
een handvol, dat zich vast op
de top van de Olympus heeft
genesteld, zaken daar net
even onder, waar ook
fantasievol gekookt wordt en
gezellig kan worden gegeten
tegen een redelijke prijs.
Kaatje bij de Sluis
Voor o'e officiële presentatie
van haar boek had Wina Born
kwaliteitsbewust „Kaatje bij
de Sluis" in de Overijsselse
miniatuurstad Blokzijl
uitverkoren. In dit restaurant,
dat door Fons en Anneke van
Groeningen in recordtijd tot
een dependance van hemelse
geneugten is omgeturnd,
klinkt het begrip „gezellig
eten" bijna als een vloek.
Wina Born was dan ook de
eerste, die dat deemoedig
toegaf.
Wat dit gouden duo in hechte
samenwerking met chefkok
Edzard Delstra en rechterhand
Bas Burgman ook ditmaal
weer op tafel toverde, was van
een sublieme smaak en
schoonheid.
Als stillevens van
begenadigde
zondagsschilders werden de
gerechten één voor één
binnengebracht en door de
aanwezige smaakpapillen in
opperste vervoering
bewonderd.
Toen Fons van Groeningen op
een gegeven moment ook nog
bekende, dat de kookboeken
van Wina Born voor hem de
stimulans zijn geweest om
voort te gaan op het
glibberige horecapad, stond
de tijd spontaan even stil en
verkeerden de gasten in de
waan, dat het teven op aarde
ondanks tegenstrijdige
berichten wel degelijk
volmaakt is.
Ofschoon ze déksels goed
wisten, dat ze even later via
de sluis van Blokzijl
onverbiddelijk weer naar de
grauwe werkelijkheid zouden
worden geschut.
LEO THURING
België is een land van
gruwelijke misdrijven.
Charles Baudelaire,
de roemruchte Franse
dichter, viel het ruim
honderd jaar geleden
tijdens diens verblijf
in Brussel al op. In
zijn schotschrift „Arm
België", heeft hij het
over „monsterachtige
wandaden" en hij ci
teert uit willekeurige
Belgische kranten be
richten over een baby
die door twee volwas
senen wordt gewurgd
en vervolgens ge
kookt, en iemand op
de kermis die voor
twintig franc een le
vende hond opeet.
Zulke verschrikkingen
zijn natuurlijk niet
meer aan de orde van
de dag in België,
maar het blijft opval
lend hoe de vele
moorden en doodsla
gen onder onze zui
derburen wedijveren
om de hoogste afgrij
selijkheid en vaak ook
om het meest maca
bere decor.
In veel gevallen gaat
het om gezinsdra
ma's, waarin getergde
echtgenoten of zwijg
zame kinderen plotse
ling toeslaan. Maar
ook koelbloedige
moordpartijen op wil
lekeurig gekozen
slachtoffers komen
opmerkelijk vaak
voor.
Het blijkt niet gemak
kelijk om statistische
vergelijkingen te trek
ken met bijvoorbeeld
Nederland. Cijfers
doen toch al geen
recht aan de aard van
dodelijk verlopende
drama's, maar boven
dien dateren de jong
ste Belgische statis
tieken ter zake uit
1974. Het gaat om
een werkelijkheid, die
alleen al belangwek
kend is om de wijze
waarop de Belgische
rechtbank- en mis-
daadjournalistiek die
pleegt te beschrijven.
In de ellendige reeks
kregen tientallen
„kleinere" voorvallen
maar enkele alinea's
in de Belgische pers
van de voorbije we
ken. Zoals „vader
doodt dronken zoon".
(Woedend greep de
man zijn karabijn en
vuurde de dronken
belhamel in het
hoofd),„moord en
zelfmoord" (in een
brief aan de Rijks
wacht kondigden zij
hun voornemen aan.
De brief bereikte de
Rijkswacht met een
aantal bloedvlekken
er op). En „man
schiet vrouw in auto
minnaar dood" (daar
na achtervolgde hij de
wagen, doorzeefde
die met kogels en trof
zijn vrouw in het ach
terhoofd). Verder
werd in Wichelen nog
een man in zijn slaap
door zijn echtgenote
doodgeschoten, ter
wijl in Hoeilaart een
21-jarige jongen zijn
vriendin, die naar de
televisie zat te kijken,
een nekschot gaf.
Iets meer aandacht
kreeg de overval van
vijf jongelui uit Namen
op een bejaarde wan
delaar (73) in Blan-
kenberge. De man
was een volkomen
toevallig slachtoffer.
„De oude werd in een
donkere straat onver
hoeds van achteren
aangevallen en tegen
de grond geslagen.
Dan begonnen ze hem
te schoppen. Ze trap
ten zo lang tot het ge
kerm verstomde.
Daarop stapten ze in
hun auto en reden
weg".
Overheidsdienaren
ontsnappen ook niet
aan de dramatiek.
Een 37-jarige Belgi
sche diplomaat
schoot op het vlieg
veld van Athene vijf
kogels in het lichaam
van zijn twee jaar jon
gere vrouw. „Hij had
niet de middelen om
aan alle luxe eisen
van zijn vrouw te vol
doen".
Een 39-jarige onder
officier schoot in een
herberg in Namen zijn
liefdesrivaal, zijn
vriendin en zichzelf
dood. „Op de drem
pel van de deur trok
B. zijn kaliber-7.65
mm. en loste een
schot. V. zeeg neer.
B. ging op hem toe en
vuurde nog verschei
dene keren op het li
chaam. Toen kwam
het meisje toegelo
pen. B. keerde zich
naar haar en schoot
haar van korte af
stand een kogel door
het hoofd. Ook zij
zeeg neer. Daarop
stak B. de loop van
het pistool in zijn
mond en vuurde voor
de laatste maal".
Een beroepsmilitair
(24) uit Ganshoren
stak in West- Duits
land met een mes zijn
drie jaar oudere
vrouw, eveneens mili
tair, dood. Het paar
waspas acht maan
den getrouwd en
ogenschijnlijk heel ge
lukkig. De man pro
beerde na zijn daad
zelfmoord te plegen.
Tussendoor vallen
ook berichten op als
„Slachtoffer
ketend, huis in
gestoken",
beurde in Brugi_
25-jarige jongei_
een 30-jarige st
noot met een
boei aan de ce
het huis in bran
stoken. „Rijks
en brandweer
ten op een afgri
toneel. De half
gillende man
voor vijftig
verbrand. De
ding tot de mo
ging staat niet
Vermoedelijk
er homofiele v
len gedaan".
Tegelijkertijd st
Belgische krant
bol van de recht
verslagen,
geen terughou
heid wordt betr
de beschrijving
intieme hartst
en grauwe ge
lende.
In Mechelen sl
25-jarige ho
arbeider een 17
jongen, die m
zijn voorstellen
ingaan, op gru
wijze dood. He
beurde op de
van de dader,
op riep S. dat
pot moest, om
dan zou
Herhaaldelijk sl
de jongen me
hoofd tegen de
totdat deze niet
bewoog. De m
naar wikkelde
slachtoffer
beddesprei en
slapen. De dag
op bleef hij in bi
gen. De
nacht legde hij h
aan de deur vai
overbuurman.
BELGISCH ADVOCAAT VERMASSEN:
De culinaire dichteres Wina
Bom heeft met haar nieuwe
reisgids „Gezellig eten in
Nederland" opnieuw schot
gebracht in het vaderlandse
eetgebeuren. Fons en
Anneke van Groeningen
waren daarbij haar getuigen.
BRUSSEL Mr. Jef Vermassen is sinds kort
een van de bekendste advocaten van België. De
33-jarige Vlaamse jurist verdedigde vorig najaar
Dirk de W., die als 17-jarige jongen in zijn
woonplaats Scheldewindeke zijn vader, zijn
moeder en zijn zusje had doodgeschoten. Ver
massen kreeg in alle kranten lof toegezwaaid
voor zijn „meesterlijk" pleidooi, waarin hij fun
damentele verklaringen zocht voor dergelijke
drama's, die in België geen zeldzaamheid zijn.
Zijn volgende grote zaak wordt een vijfvoudige
moord, vorig jaar gepleegd in St. Amandsberg
bij Gent.
„Een van de oorzaken van zulke explosies van
agressie is zeker de behandeling van gevange
nen in België. Die is zonder meer middeleeuws.
Zowel als het gaat om gevangenen als om geïn
terneerden in de psychiatrische klinieken. Te
rugvallen in de misdaad komt in België zeer
vaak voor, omdat wij voor genezing of het pro
ces van heropneming in de maatschappij geen
geld over hebben. Je kan je voorstellen wat er
gebeurt als iemand ontsnapt of wordt losgela
ten die als tijger in een kooi heeft gezeten. In
België, met een bevolkingsomvang van maar
goed tweederde van de Nederlandse, zitten er
gemiddeld meer dan zesduizend mensen in de
gevangenis. In Nederland ruim tweeduizend. Bij
jullie zijn de straffen veel lichter, maar daar blijft
het aantal zware misdrijven - al zijn weten
schappelijke vergelijkingen moeilijk te maken -
toch duidelijk beperkter".
Hoe Is de psychiatrische opvang van de krank
zinnig- verklaarde delinquenten?
„Er zijn drie staatsklinieken in Vlaanderen waar
de patiënten in groepszalen of in cellen verblij
ven. Velen zien hooguit vijf minuten per jaar een
psychiater. Om de zes maanden moet de Com
missie tot Bescherming van de Maatschappij,
die functioneert op basis van de Wet „tot Be
scherming van de Maatschappij tegen Abnor-
malen en Gewoonte-misdadigers", beslissen of
de patiënt op proef vrij mag of met definitief
ontslag kan. De voorzitter van die commissie is
veelal een bejaarde ere-magistraat. Het hele sy
steem is eenzijdig gericht op bescherming van
de samenleving. Het belang van het zieke indivi
du vMDrdt daaraan opgeofferd. Met het gevolg
dat die samenleving natuurlijk steeds onveiliger
wordt".
En hoe is de situatie In de gewone gevangenis*
sen?
„Ik ben juist een Nederlands boek aan het lezen
over vrijheidsberoving met als belangrijkste
functie de terugkeer naar de maatschappij. Uit
eraard een Nederlands boek, want in België be
staat daar praktisch geen goede literatuur over.
Voor de gevangene is hier alleen de zekerheid
dat hij na eenderde, na de helft en na tweeder
de deel van zijn straftijd voor een commissie
verschijnt die bepaalt of hij onder^ bepaalde
strikte voorwaarden de gevangenis mag verla
ten. Je ziet dan dat de mensen een schijnper-
soonlijkheid gaan opbouwen. Iemand gaat bij
voorbeeld naar de mis omdat hij weet dat de
aalmoezenier in de commissie zit. Het is pure
struisvogelpolitiek".
Zijn er niet, zoals in Nederland, vernieuwingsbe
wegingen vanuit het personeel?
„Het personeel is meestal ongeschoold en er is
een geweldig groot verloop. Vernieuwers komen
er niet gemakkelijk tussen. Ikzelf bijvoorbeeld
geef te vaak openlijk kritiek op het systeëm om
ooit als criminoloog, zo ik dat zou willen, in een
inrichting aan het werk te komen. Er zijn bewa
kers die daar acht uur per dag op een stoel zit
ten en dan 's avonds nog een ander baantje
hebben. En intussen zit de gedetineerde in de
problemen".
Kan er voor de geweldsexplosies ook een ver-
Mr Jef Vermassen f
leggei
allani
klaring worden gezocht in de eigen aard vteert
Belgische samenleving? »r ha<
„Ik wil Nederland niet teveel ophemelen. It zom
de landen is er een kapitalistische consunzelfvi
maatschappij die voor veel individuen zifcterre
kend is. In Nederland is vaak minder harfek, oi
heid, oprechtheid en vriendschap. Maar tek. K
er ook minder burgerlijk dan in België. Bizien
lijkheid is schijnheiligheid, waarin probpig or
niet worden opgelost maar toegedekt. D4Ais j€
kan een gezin hier bijvoorbeeld een wartjoed.
bom worden. Uit angst voor het oordeel vd ber
omgeving mag die niet barsten. De klok vlcort I
bom wordt telkens een beetje verder geórix n
en men hoort zelfs het tikken niet. Maar attings
dan op een zeker moment toch explodee(dat i
het ook een afgrijselijk drama worden", len, d
„Vrouwenemancipatie komt in België nogend i
welijks van de grond en ook de sexuele cemeei
ding is nog goeddeels taboe. Ik heb een Ibuitei
fiele cliënt die vervolgd wordt, omdat hende
keer een hand op de knie van een kleine jdrie k
heeft gelegd. Er is niets gebeurd, maar hein out
heftige emoties losgemaakt. Ik denk, dat Iporige
niets voor een rechter, maar ik weet dat ilroem.
zal moeten vechten om de man uit de ge\feizen
nis te houden". iaan i
„Zelfs verandering werkt in België nog val Ros
bevestiging van een taboe. In de grote ènote
bijvoorbeeld zijn nu mogelijkheden voorf zijn
tus. Maar daar praat niemand over. Menlgorm
reert het in de hoop dat daardoor wijzigirdy Ho
de wet en openlijke discussie overbodig ziteling
zodat geen enkele politieke partij zijn leen ui
hoeft te verontrusten". ïn dal
MARC DE KOR kle
Hen Ie
lie I
