..ook een stuiver kan raar rollen Minder energie verbruiken met uw auto Babyvoeding producenten bedreigen kinderlevens Jin nen land/ autonieuws Zuinig autootje van British Leyland Alfa Romeo 1.5 super: veelzijdig raspaard je DR. MARGA KLOMPE: U wilt natuurlijk ook een steentje bijdragen aan de vijf procent bezuiniging op het ener- ■e 6(giegebruik. Nou, dat kan zonder dat u meteen lai\de auto aan de kant schuift. Hier volgen enke- poJle nuttige regels: zeil. Eens in de 15.000 kilometer de auto laten mejcontroleren en de motor afstellen. Vooral la- ze Jten letten op bougies, luchtfilter, toerental en acfijontstekingstijdstip. ntsfi. Elke week de bandenspanning laten meten, 'e ^Vooral bij lage spanning neemt de rolweer- bmjstand toe. p rt3. Stoer en „sportief" rijden is uit den boze. hg |Kalm optrekken en kalm gas geven. de |4. Niet hard rijden en dan bij de bocht afrem- pemen. U ziet de bocht toch zeker komen? Een i i/ipeetje vooruit denken is erg goed. Met minder ra, ijgas geven gaat de auto ook langzamer lopen. /nlDatzelfde geldt ook bij stoplichten en ieder /es lander obstakel dat niet heel plotseling op- ■e Zjduikt. 5. Snel rijden kost benzine. Hoge-toerentallen ikosten benzine. U rijdt het zuinigst in de 'hoogste versnelling (maar dan de auto niet te zwaar belasten). Vuistregel is dat u bij 120 km. jper uur snelheid dertig procent meer ver bruikt dan bij 90 km. per uur. 6. Als de weg helt, geef dan geen extra gas om dezelfde snelheid te kunnen houden. Gaspe daal in dezelfde stand houden. ;7. Ramen open kost brandstof. De stroomlijn van uw auto is ontworpen voor een wagen met dichte ramen. Met geopende krijgt u heel wat meer luchtweerstand dat scheelt wel vier procent bij 100 km. per uur. 8. „Tank vol", dat klinkt zo goed aan de pomp. En toch.... wedden dat er een deel ver spild wordt? Dus iets minder dan vol. 9. Imperiaals zijn benzineverslinders, vanwe ge de weerstand, hetgeen extra kracht, is ex tra benzine vergt. Haal hem eraf als hij niet nodig is. Moet u iets groots vervoeren dan is een aanhangwagentje beter. 10. Een motor onbelast laten draaien is ver spilling. 11. Choke uit als het moet, maar niet langer dan strikt noodzakelijk. 12. Trap gaspedaal geleidelijk in, nooit „weg spuiten". 13. Probeer bij sterke tegenwind nooit het ge middelde aan te houden. Dat kost buitenspo rig veel brandstof. Rij liever wat langzamer. Renault heeft eens een test gehouden in Frankrijk: men liet twee dezelfde auto's 1.000 kilometer afleggen. De een deed het met een gemiddelde van 110 km per uur en deed er negen uur en zes minuten over. De andere reed veel sneller: 150 km. per uur en die was er dan ook al na zes uur en veertig minuten. Een winst aan tijd dus van 2,5 uur. Maar een verlies aan geld van 55.00 door meer brand- stofgebruik. Wie zoiets dus elke dag doet kan al vlug met honderdjes gaan rekenen. British Leyland ontwikkelt een nieuwe familiewagen. Het experimentele karretje heet voorlopig ECV2 en kenmerkt zich door een uitzonderlijk laag benzinever bruik. Bij een snelheid van 90 km ligt die op rond 1 20, bij een snelheid van 45 km zelfs op minder dan 1 30. Spoedig is de nieuwe auto niet op de weg te ver- J wachten. Bij de Britse fabriek gaat men uit van 1987 of 1988, als het geld er Is om hem in produktie te ne- men. Zuinigheids Marathon Op zaterdag 14 juni gaat op het Circuit van Zandvoort de Shell Zuinigheids Marathon van start. Deelnemers zijn teams van technische hogescholen en hogere technische scholen. Het gaat erom dat door de studenten zelf gebouwde voertuigen met minimaal drie wielen een afstand van 17 kilometer afleggen met een zo laag mogelijk benzineverbruik. De gemiddelde snelheid is dit jaar minimaal 25 kilometer vorige jaren was dit 15 kilometer. De marathon gaat over een geaccidenteerd circuit hetgeen zwaardere eisen stelt aan de constructie van de voertuigen dan In de voorafgaande jaren. Bij het ontwerpen en bouwen van de voertuigen krijgen de studenten te maken met alle problemen van de autoconstructeur: het beperken van wrijvingsverlies en luchtweerstand, het opvoeren van het nuttig effect van de motor, e.d. Vorig jaar won de winnaar van de marathon, de T.H. Eindhoven, de wedstrijd met de cijfers van 1 731,51, een wereldrecord voor benzinemotoren. Op de foto: enkele deelnemers aan de marathon van vorig jaar. Ondanks het feit dat ver stokte Alfa-liefhebbers in de Alfa-sud nooit een „vol bloed" Alfa hebben willen zien, en ondanks het alge meen bekende nadeel van een bovengemiddelde roest- gevoeligheid, is de kleinste van de Milanese raspaarden toch tot een behoorlijk suc ces uitgegroeid. De „Sud" bezat wel degelijk het sportieve karakter dat on verbrekelijk met het merk is verbonden, en was daar bij nog goedkoop en prak tisch ook. Het roestpro- bleem werd drastisch aan gepakt, maar de eenmaal opgelopen slechte naam bleek moeilijk kwijt te ra ken. Daarom werd de naam Alfasud bij de laatste mo- delwijziging opgegeven, maar het karakter bleef be houden. Technisch gezien bleef alles terecht bij het oude. Nog steeds drijft een viercilinder boxermotor met een fors ver mogen de voorwielen aan; als vanouds geven de vier schij fremmen een enorme vertra ging, en zorgen onafhankelij ke voorwielophanging en een zeer goed geleide starre ach teras voor een werkelijk De nieuwe Alfa Romeo sportieve wegligging. De mo tor gaat ondanks het hoge vermogen dat hij levert best lang mee, hetgeen tot uit drukking komt in de garantie van twee jaar of 100.000 km die Alfa erop geeft. Het blijft echter wel aanbevelenswaar dig na de start eerst wat rustig aan te doen tot het mechaniek is opgewarmd, alvorens te gaan genieten van het grote enthousiasme waarmee dit motortje aan het werk wil. Ook de viifbak, standaard voor zowel 1.3 als 1.5 Super, moet even opwarmen voor er vlekkeloos geschakeld kan worden. De bak schakelt niet altijd even licht, maar wel erg precies en de versnellingen sluiten goed op elkaar aan. Vooral de 1351 cc'er liet zijn aanwezigheid altijd duidelijk horen; het 1490 cc-exemplaar was niet veel sneller, maar wel wat minder luidruchtig. De nieuwe Supers kregen on der andere een betere geluid sisolatie, en bij een wat gema tigde rijstijl kan de 1.5 Super nu zowaar als een betrekke lijk stille auto gelden. Geble ven is de snerpende uitlaat- toon als flink wordt doorge trokken in de versnellingen. Het instrumentenpaneel bevat nog dezelfde elementen, die echter veel praktischer wer den ingedeeld. De verwar ming en ventilatie verbeterde door de toevoeging van extra regelbare uitstroomopeningen in het midden van het dash board. De zitplaatsen werden wat ruimer bemeten en zach ter. De carrosseriematen bleven gelijk (alleen de grote kunst stof bumpers zorgden voor een kleine lengte-groei), en daarmee ook de binnenruim te. De bagageruimte is goed toegankelijk en heeft een ge middelde inhoud. Hij kreeg er wel een bijzonderheid bij: via de middenarmsteun van de achterbank staan interieur en bagagecompartiment in ver binding, zodat zeer lange din gen als ski's of hengels ge makkelijk kunnen worden meegenomen. De veerkrachti ge bumpers en gewijzigde lichten voor en achter moder niseren het Alfa-uiterlijk, dat nu toch wel uitzonderlijk goed tegen roest is beschermd. De lak wordt dan ook voor twee jaar gegarandeerd. De hamvraag is tegenwoordig natuurlijk: „wat verbruikt- ie". Het laat zich raden dat het nogal afhangt van de rijs tijl, want de hoge prestaties die de Alfa Super kan leveren krijgt u uiteraard niet voor niets. Niettemin is 1:10 bij flink doorrijden heel aan vaardbaar, en met een beetje moeite is ook best 1:11 haal- Met de verbeteringen groeide de prijs mee. Een bedrag van f 16.890,- voor de 1.3 Super en 17.290,- voor de 1.5 Su per kan niet als buitengewoon goedkoop gelden. Doortrappers FIETSVAKANTIES Om dat er steeds meer vraag is naar informatie over fiets tochten en fietsvakanties in het buitenland, hebben en de Stichting Fiets! het boekje „Fietsvakanties in het buiten land" uitgegeven (ca. 100 pa gina's). Hierin routes, fietstips voor in de bergen, gegevens over de juiste fiets, overnach tingsmogelijkheden en nog al lerlei andere fietsinformaties uit andere landen. Het boekje is (binnenkort) verkrijgbaar bij ANWB-kantoren of door overmaking van zeven gulden op giro 234567 van de Stich ting Fiets! te Amsterdam. KLEEFBAND Het berij den van een fiets zonder ket- tingkast wil wel eens proble men geven met broekspijpen. Broekklemmen zijn al lang bekend, zoals ook de wasknij per zijn nut bewezen heeft. Nu echter is er voor het be schermen van broekspijpen ook een speciaal kleef band in de handel. AUTO-FIETSENREK Veel mensen hebben proble men met het meenemen van de fiets in de auto. Maar Bul ten Wagenbouw in Zelhem heeft ter oplossing van de moeilijkheden een speciaal rek ontworpen, dat met een éénpuntsbevestiging op de ko gel van de trekhaak achter op de auto wordt vastgemaakt. Het rek is in een handom draai te bevestigen en laat eenmaal geplaatst geen zijwaartse speling toe. Behal ve voor het vervoeren van een of twee fietsen kan het ook worden gebruikt voor ba gage. FIETS IN TRAM In Frankfurt heeft men het plan om het nog deze zomer moge lijk te maken fietsen in de tram mee te nemen. Tot nu toe was het alleen mogelijk een vouwfiets in opgevouwen toestand op die manier te ver voeren. In Berlijn is het op enkele lijnen reeds mogelijk de fiets mee te nemen in de „Straszenbahn". Steeds meer wint in elk geval in Duits land de gedachte veld dat openbaar vervoer en fietsver- keer elkaar moeten aanvullen om het gebruik van beide soorten verkeer te bevorde ren. DIEVENJACHT Een po litieagent in het Engelse Col- lingham heeft toestemming gekregen om in zijn dienst auto ook een dienstvouwfiets mee te nemen. Hij had hier om gevraagd omdat hij pro blemen had met het achter volgen van wetsovertreders, daar waar je met een auto niet goed en snel genoeg uit de voeten kunt. Of het aantal arestaties in Collingham in middels is gestegen is niet be kend. EN HAAG „Activiteiten van Nederlandse byvoedings producenten tasten de levensvat- arheid van jonge kinderen aan". Dat zei me- ouw dr. M. Klompé, voorzitter van de Neder- tdse Commissie „Justitia et Pax" gisteren in n Haag bij de presentatie van het rapport Jabyvoeding in ontwikkelingslanden. De be- >kkenheid van Nederlandse ondernemingen", it rapport is in opdracht van „Justitia et Pax" gesteld door de stichting oecumenisch studie actiecentrum voor investeringen (Osaci) in nsterdam. sderlandse bedrijven wekken in een aantal vallen door het gebruik van een merknaam j melkpoeder of condens ten onrechte de in- uk als zou er sprake zijn van volledige zuige- igenvoeding, aldus het rapport. Ondervoe- ng en kindersterfte nemen hierdoor volgens onderzoekers toe. aar borstvoeding vervangen is door kunstma- [e zuigelingenvoeding, blijven de voordelen n moedermelk onbenut: bescherming tegen fectieziekten, optimale samenstelling, gunstig nior relatie moeder-kind- Voor de ontwikke- frigslanden is bovendien van belang dat borst- hteding op hygiënische wijze kan worden toe- n diena, dat het relatief goedkoop is en dat het n n bijdrage kan leveren aan geboortesprei- teng. Uit onderzoek in Chili is gebleken dat de nerfte onder „fleskinderen" van drie maanden fee-en-een-half maal zo hoog was als onder nderen die de borst kregen. Onderzoek in an dere ontwikkelingslanden bevestigde deze con clusies. Mogelijk is de „ontoereikende" (volgens Wy brandi) exportwetgeving, de landbouwwet van 1938, hier oorzaak van. Voor binnenlands ge bruik is de aanduiding „zuigelingenvoeding" slechts mogelijk als aan bepaalde eisen is vol daan. Die zijn geregeld in de warenwet van 1976. In het Nederlandse en het Europese parlement worden pogingen gedaan die exportwetgeving aan de eisen van Unicef aan te passen. De ondernemingen zullen niet uit vrije wil hun reclamemethoden wijzigen, zei Wybrandi. De Icifi (internationale federatie van babyvoe dingsondernemingen) werd opgericht, zo lichtte hij toe, ten tijde van het proces dat Nestlé had aangespannen tegen een Zwitserse actiegroep. Deze had „The babykiller" (1974) in Duitse ver taling uitgegeven onder de titel „Nestlé tötet- babies". Nestlé heeft deze zaak .juridisch wel, maar moreel niet gewonnen", zei dr. Klompé hierover. De Coöperatieve Condensfabriek Friesland (CCF) is de grootste „boosdoener" onder de Ne derlandse ondernemingen, zei Wybrandi. „Duch baby" suggereert, ook door de blozende baby op de wikkel, volledige zuigelingenvoe ding te zijn, maar is een merknaam voor een aantal andere produkten van de CCF. Ook an dere bedrijven maken zich aan dergelijke mis leiding schuldig, aldus het rapport. UTRECHT/DEN HAAG In lange rijen stonden ze voor de loketten van banken en post kantoren, de verzamelaars, de kleine speculantjes, de dub beltjes-mensen. Ze hadden maar één doel, zoveel moge lijk centen te vergaren. Want de bronzen cent werd goud waard, zei men. Er zat handel in, zei men. Ze boden al zestig gulden, zei men. Het bleek uit eindelijk allemaal nog wel mee te vallen. Eventjes een opleving, en daarna kalme vraag en aanbod. Maar mil joenen centen verdwenen in doosjes, potten, bussen, in de kast Toen begon er even een ople ving in de handel in nieuwe stuivertjes, in de hand ge werkt doordat er een extra te kentje aan het muntmeester steken is toegevoegd. Kijk op de achterkant van een stuiver tje: een klein sterretje onder het haantje. Toegevoegd, om duidelijk te maken dat er nog geen opvolger van de vorige muntmeester is. Er zijn nu al rijksdaalders, stuivers en cen ten met haantje en sterretje geslagen. Voer voor verzame laars, want er wordt natuur lijk maar een beperkt aantal van deze munten geslagen. Nou ja, beperkt is een rekbaar begrip, elke Nederlander komt beslist aan zijn trekken. En er kunnen er zelfs veel worden geslagen als er maar heel lang geen nieuwe munt meester wordt benoemd. Elke winkelier gebruikt de vijf-cents-stukken met ster ge woon als wisselgeld, en er is DE CENT REGEERT NIET MEER, bijna niemand die een stuiver tje omdraait om eens even te kijken, of het wel een „nieu we" is. Toch worden er ook nu al stuivertjes gehamsterd. Vraag Is namelijk, of het stui vertje een zelfde lot beschoren zal zijn als de cent. De cent werd schaars, zonder dat daar duidelijke redenen voor aan te wijzen waren. Eén reden was het hamsteren. De Rijks munt zorgde misschien voor een mogelijk andere reden: te weinig aanmunten. De cent werd zo schaars, dat banken ertoe overgingen om voor hon derd centen fl,50 te betalen. Supermarkten losten het an ders op. Elk bedrag, dat op 1 of 2 centen uitkwam, werd naar beneden afgerond op 0. Elk bedrag dat op 3 of 4 cen ten uitkwam, werd naar bo ven afgerond. Tenzij men het pertinent niet wilde. De rege ling werd door nagenoeg ie dereen geaceepteerd. Gemak kelijker voor de winkelier, ge makkelijker voor de klanten, iedereen tevreden. Andere winkeliers gingen ertoe over om hun prijzen zoveel moge lijk op 5 of 0 te doen eindigen. De verzamelwoede dwingt middenstanders ertoe alleen cheques en girokaarten als be taalmiddel te accepteren, om dat de banken de vraag naar muntgeld niet meer aankun nen. Stations zoals Hollands Spoor vragen contant te wil len betalen. Weg nostalgische lokprijzen van 98 of 99 cent De cent regeert niet meer, maar de stuiver. Het is een on gemerkt verlopend proces. Ge leidelijk aan is de cent ont troond. Er gingen stemmen op die zei den: de cent is niet meer van deze tijd, de lonen zijn zo hoog en daarmee de prijzen dat de cent nog maar zo'n klein gedeelte daarvan uit maakt, dat we die rustig als betaalmiddel kunnen laten verdwijnen, net zoals we dat destijds gedaan hebben met het halfje. Wat koop je nou nog voor een cent niet waar. Niet eens meer een pijp drop. De argumentering is natuur lijk maar tot op zekere hoogte terecht De inflatie gaat snel. De gulden en daarmee de cent wordt steeds minder waard. Dat wil zeggen, je kunt er steeds minder voor kopen. De werkelijke kosten van een cent zijn al drie cent Een duur betaalmiddel dus voor de Staat Maar de inflatie gaat verder en verder. Over kortere of langere tijd is de stuiver net zoveel „waard" geworden als de cent nu. Het proces her haalt zich. Artikelen die afge prijsd staan met als laatste cijfer een 5, zullen verdwijnen uit de uitstalkasten, het dub beltje gaat de rol van de stui ver overnemen tot ook dat weer, juist, zo gaat dat. Wie in de gaten heeft gehouden, hoe de Italiaanse lire bijvoor beeld, van een munt met een redelijke waarde is geworden tot alleen nog maar een in duizendtallen te gelijk te noe men grootheid, zal duidelijk zijn welk lot bet stuivertje te 1 wachten zal staan. Of, nog eer der, het dubbeltje en de gul den. Want dan is van het stui vertje niets meer over. Maar terug naar dat hamste ren van dat stuivertje: mis schien is het niet eens zo gek om stuivertjes met ster te spa- ren: ze zouden nog wel eens geld kunnen gaan opbrengen. Net als de rijksdaalders en de centen met ster. GERARD CRONé Maskers Zambia Het programma van Mas kerkunst in het komende Holland Festival is tot stand gekomen onder auspiciën van Extra European Arts, comitee voor de promotie van niet-westerse kunst in Europese festivals. Het pro gramma werd georganiseerd in samenwerking met het Koninklijk Instituut voor de Tropen te Amsterdam, het Haags Gemeentemuseum, de Berliner Festspiele, Interna tionales Intstitut für Verglei- chende Musikstudien und Dokumentation Berlijn, Ate liers d'Ethnomusicologie de l'ARM Genève, Common wealth Institute Londen, As- sociazione Tea tri Emilia Ro- magna Modena, Maison de la Culture Rennes en Biennale Musica di Venezia. In Den Haag worden de vol gende voorstellingen gege- Makishi en Nyau zijn gehei me genootschappen uit ver schillende delen van Zam bia, waarbinnen een cultus wordt beoefend die door ge maskerde dansen wordt ge kenmerkt. De figuren die in de dansen worden uitge beeld. hebben een specifieke symboliscghe betekenis en beelden bepaaldè sociale en morele waarden van de sa menleving uit, die op die manier aan nieuwe leden van de samenleving worden- overgedragen. Een aantal van deze dansen worden uit gevoerd door leden van de National Dance Troupe of Zambia (HOT, 11 juni) India Chhau maskerdansen van Seraikella, Bharata Natyam en Kuchipudi dansen wor den uitgevoerd door Karna Dev en zijn ensemble. De nadruk in dit programma valt op de maskerdansen van het hof van Seraikella, een voormalig vorstendom, nu opgenomen in de Indiase deelstaat Bihar. Bij deze dansen worden de uiterste expressiemogelijkheden van het lichaam afgetast, zonder op mimiek of woorden te steunen. Bharata Natyam is een dansvorm uit Zuid-India die teruggaat op een traditie van meer dan tweeduizend jaar. Kuchipudi is een vorm van gedanst toneel uit de deelstaat Andhra Pradesh. Kama Dev is een bekend vertolker van deze drie stij len. De leden van zijn en semble Pradeep en Ashish Kar, met muzikale begelei ding van fluit, dhol (twee- veilige trom), hobo en ketel trom, komen uit Seraikella. (Koninklijke Schouwburg, 14 juni) Bhutan Het Koninkrijk Bhutan is in cultureel opzicht sterk door Tibet beïnvloed. Veel tradi ties die in Tibet zelf aan het verdwijnen zijn leven in Bhutan nog voort. Het land bevat een groot aantal Boed dhistische kloosters waar muziek en dans als een vorm van meditatie .worden* beoefend. De dertien 'Ko ninklijke dansers en musici, van Bhutan' laten voor de eerste maal in Europa iets van deze traditie zien. Zij voeren een aantal korte dansdrama 's uit, sommige gebaseerd op Boeddhistische legenden volgens de kloos tertraditie, andere op oude volksverhalen. In beide ge vallen worden spektakulaire maskers en kostuums ge bruikt. De muziek wordt ge speeld op lange hoorns, bek kens en trommen. (Koninklijke Schouwburg, 5 juni) toïsme nog de overheersen de religie van Japan was. In een strak gestileerde dans stijl worden episoden uit het Shintoïstische scheppings verhaal uitgebeeld. De ne gen dansers en musici dra gen daarbij maskers die als de verschillende gezichten van God worden beschouwd. De dansen worden begeleid door recitatie van litanieën, een schakuhachi (bamboef luit) en trommen. (Koninklijke Schouwburg, 16 juni) Kerala een voorloper vanm, maar heeft als bijzonderheid het gebruik van maskers voor bepaalde rollen. De groep bestaat uit tien dansers, waaronder twee kinderen van tien en dertien jaar oud, en vier musici: twee zangers en twee tromspelers. Daar naast is er nog een assistent speciaal voor het aanbren gen van de uitgebreide make-up, waar meer dan vier uur mee gemoeid is. Het is voor het eerst dat deze theatervoriïi buiten India te zien is. (Koninklijke Schouwburg, 17 juni) Japan Yo Kagura uit het Japanse Takachio is een vorm van traditioneel volkstheater dat stamt uit het begin van onze jaartelling, toen het Shin- Krishnattam is gedanst to neel over het leven van Krishna, door de traditionele vertolkers verbonden aan de Guruvayur tempel in de In diase deelstaat Kerala. Krishnattam lijkt enigszins op kathakali en is daar ook Bolivia De Diablada del Oruro, een mijnstad in Bolivia, vormt het jaarlijkse hoogtepunt van drie dagen Carnaval. De Diablada, letterlijk 'Duivels- dans', is meer dan een dans alleen. Het is een ceremo nieel gebeuren van dans, processie en mysteriespel, waarin de zeventig uitvoe renden indiaanse en christe lijke geloofsvoorstellingen verenigen. De Diablada-ce- remonie dient ter ere van de beschermheilige van de mijn en symboliseert de verzoe ning tussen het goede en het kwade. Vast onderdeel van de ceremonie vormt een mysteriespel waarin zeven duivels die de zeven hoofd zonden uitbeelden, publieke lijk aan de heilige hun zon den bekennen. De mijnwer kers leggen een gelofte af om de Diablada drie jaren achtereen te dansen. Deze gelofte betekent een aan zienlijk offer, want een rij kelijk met zilver en goud borduursel versierd Diabla- damasker koet bijna een jaarsalaris. (HOT, 15 juni)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1980 | | pagina 11