ioscoop Luxor
aat moderniseren
Ebrahim Ehrari expositie
in Galerie De Sluis
II
De irrationele
stillevens
van Peter
Duivenvoorden
Van Velde en
Van het Zelfde in
galerie De Oude Rijn
Grafische technieken in
bibliotheek Voorschoten
EZE WEEK IN DE BIOSCOPEN
[riendelijke komedie rond
rein vol misdadigers
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 23 MEI 1980 PAGINA 9
sen waarin hij met gekleur
de inkt constrasterende de
tails aan het werk toevoegt.
Qua onderwerp doet zijn mi-
nitieus uitgevoerde werk
surrealistisch aan. Veel
voorkomend zijn strakke
schilderijlijsten die op een
perspectivisch vertekende
wijze in een ruimte met een
tegelvloer staan. Deze ruim
te heeft dikwijls ramen,
eveneens perspectivisch ver
tekend die qua werking met
de lijsten overeenkomen. In
de lijsten en ramen speelt
zich tegen een zee-achtige
achtergrond een tragisch
maar biologisch noodzakelijk
en daardqor onafwendbaar
gebeuren af waarbij de ver
schillende belanghebbenden
de grenzen van hun eigen
kaders verbreken.
Ebrahim Ehrari exposeerde
over de hele wereld en zijn
werk maakt deel uit van
vele staats- en privécollec-
ties. De tentoonstelling
wordt om 15.00 uur geopend.
Prent van de maand is een
ets met de titel Grasssnake
van Erwin Fasel. Meer werk
van deze kunstenaar is te
zien in de gang van de gale
rie. Galerie De Sluis is geo
pend op woensdag tot en
met vrijdag van 12-18.00
uur, op donderdag van 19-
21.00 uur, op zaterdag van
11-17.00 uur en op zondag
van 13-17.00 uur.
LEIDEN De nieuwste expositie in Galerie De Oude
Rijn aan de Stille Mare 4 staat helemaal in het teken
van de abstracte kunst Van de hand van de 85-jarige
moderne kunstenaar Bram van Velde zijn litho's ten
toongesteld en de Leidse kunstenaar Rob van 't Zelfde
is vertegenwoordigd met beeldhouwwerk.
Bram van Velde werd in 1895 in Zoeterwoude geboren. Hij
maakte zich de schilderkunst eigen door zelfstudie en be
zocht van 1922 tot 1924 de kunstenaarskolonie te Worpswe-
de, waar hij het Duitse impressionisme leerde kennen. In
1924 ging hij naar Parijs, waar hij zonder veel succes expo
seerde. Van 1930 tot 1936 verbleef hij op Corsica en Mallor-
ca, waar hij onder invloed kwam van het fauvisme. Zijn
geringe succes deed zijn produktie stagneren en tijdens de
tweede wereldoorlog schilderde hij in het geheel niet meer.
Na 1945 wendde Van Velde zich af van het figuratief schil
deren en begon breed opgezette abstracte doeken te ma
ken. De erkenning van zijn kunst kwam in de jaren vijftig
en leidde in 1970 tot een grote tentoonstelling in het Mu
seum van Nationale Kunst in Parijs.
Er bestaat een duidelijke verwantschap tussen het werk
van de Cobragroep, die eveneens in de jaren vijftig op
kwam en het werk van Van Velde. Sommige litho's zijn
vergelijkbaar met die van Cobraman Pierre Alechinsky,
die kort geleden nog in galerie De Oude Rijn exposeerde.
Er zijn echter ook duidelijke verschillen in stijl. De door
Van Velde toegepaste kleuren zijn helder, maar niet zo fel
als de kleuren die de vertegenwoordigers van Cobra ple
gen te gebruiken en ook ontbreekt in het werk van de veel
oudere van Velde de naïviteit. Men is niet geneigd om di
rect aan kindertekeningen te denken bij het zien van de
litho's. De litho's op de expositie zijn scherp geprijsd. Ze
kosten gemiddeld 500 gulden.
Van't Zelfde
De Leidse beeldhouwer Rob van 't Zelfde werkt met hout
Zijn sculpturen zijn stoer, gemaakt van krachtig hout en
vaak meer dan manshoog. Rob van 't Zelfde laat zich in
spireren door Afrikaanse volkskunst en zijn werk doet in
derdaad vaak sterk denken aan Afrikaanse totemachtige
afgodsbeelden, zij het in een abstracte versie. Van 't Zelfde
past een zekere symmetrie toe in zijn werk. Uitsparingen
in het hout keren elders weer als ronde vormen met gelijk
volume terug. Van 't Zelfde maakt vooral gebruik van azo-
béhout, een zeer zware en harde houtsoort afkomstig uil
Ivoorkust die moeilijk te bewerken is. Daar staat tegenover
dat azobéhout weerbestendig is. dus het werk kan makke
lijk buiten worden neergezet Ook gebruikt de kunstenaar
wel eens mahoniehout
De expositie in Galerie De Oude Rijn is tot 27 juni te be
zichtigen. De galerie is van donderdag tot en met zaterdag
van 12.30 tot 17.00 uur geopend.
LEIDSCHENDAM In
Galerie De Sluis wordt za
terdagmiddag 24 mei een
tentoonstelling geopend
van werken van Ebrahim
Ehrari. De etsen van deze
in Berlijn wonende Irane
se kunstenaar vallen voor
al op door technisch ver
nuft en grote materiaalbe
heersing.
Blauw en bruin zijn over
heersende kleuren in zijn et-
P. van den Ancker van de
bioscopen Luxor en Camera.
De modernisering is zonder
meer ingrijpend. Het gehele
theater wordt aangepakt. Er
komt een nieuw oranje gor
dijn, het aantal stoelen
wordt met zeventig vermin
derd tot ongeveer 450 waar
door voor de bezoekers meer
beenruimte onstaat (Van
den Ancker: „De mensen
worden steeds langer, van
daar dat we meer beenruim
te moeten creëeren"). De
stoelen zijn uiteraard nieuw.
Kleur: gemêleerd oranje. De
loges op de begane grond
verdwijnen.
De lucnt in de zaal wordt
->JÏ'
■sneltrein komt op een ongewone wijze het station binnen.
Jo II Silverstreak Express (12)
Gene Wilder en Jill Clayburgh.
óie: Arthur Miller.
rijS begint als een romantische komedie
i jen trein, die in twee-en-een-halve dag
Cl kfstand tussen Los Angeles en Chica-
pverbrugt, wordt een op actie gerich-
Pfetective-story om te eindigen in iets
op een rampenfilm lijkt. Regisseur
l^tPbur Miller van „Love story" en „De
in van La Mancha" - de een overge-
ardeerd, de ander 'n onverdiende flop
eeft dit keer alle ingrediënten keurig
een rijtje gezet in „The Silverstreak
fress" en er is een zeer onderhouden;
ilm uit de bus gekomen,
jie Wilder mag dan niet ieders geloof-
irdige beeld van de romantische held
- volgens Marty Feldman wil hij dat zo
ig juist wèl - als stuntelende uitgever
boeken over tuinieren, die net als hij
het vrijen is een lijk uit de trein ziet
en, voldoet hij aan de eisen, die de rest
deze rol hem stellen. Door op onder
uit te gaan werkt hij zich in de nesten,
dt tot tweemaal toe van de Silverstreak
ress geworpen, weet beide malen de
n vol moordenaars weer in te halen en
napt - nadat het gespuis effectief is geë-
neerd - op spectaculaire wijze aan 'n
iramp als de bestuurloos geworden Sil-
itreak Express het station van Chicago
iin rijdt.
lat het volgens de producenten kenne-
niet verantwoord was een duur decor,
slechts luttele seconden in beeld ver-
jnt, in een oogwenk de vernieling te la-
ingaan heeft Miller de kolosale botsing
het slot maar in slow motion opgeno-
Een kniesoor die hier over valt, al
het effect groter (en beter) geweest als
le climax op normale snelheid in beeld
gebracht.
het overige deel van de film - op het
Gene Wilder hanteert een onderwa
terspeer om de reusachtige beul Ri
chard Keil kwijt te raken.
wat langzaam op gang komende begin na -
weet Miller er het tempo goed in te houden,
daarbij gesteund door een paar van de laat
ste James Bondfilms geleende bijfiguren als
de domme sheriff Clinton James en de
reusachtige beul met het slechte gebit, Ri
chard Keil.
Jill Clayburgh is een aantrekkelijke heldin,
Patrick McGoohan een fraaie hautaine
schurk maar de film wordt „gestolen" door
de negeracteur Richard Pryor, die halver
wege de film als een opgeruimde kruimel
dief Gene Wilder de helpende hand komt
bieden.
MILO
[DEN Het bioscoop-
iter Luxor aan de Leid-
stationsstraat gaat in-
pjpend moderniseren.
C1 theater wordt daartoe
2 tot en met 25 juni ge
en. Op 26 juni vindt de
vaN>ening plaats met de
delijke première van
film 'Star Track'.
modernisering is drin-
d noodzakelijk. Ik weet
'oorbeeld niet eens hoe
onze stoelen met nog
die houten ruggen zijn.
is bekend, dat zij tien
geleden voor het laatst
iieuw werden gestof-
rd", aldus bedrijfsleider
ververst door een nieuwe
air-conditioning. De geluid
sinstallatie wordt indruk
wekkend. Met tien boxen in
de zaal en drie achter het
doek worden klanken in ste
reo (Dolby) op het publiek af
gestuurd. Ook de foyer komt
aan de beurt: een nieuwe
bar waar centraal koffie
wordt geserveerd.
De bioscoopexploitant heeft
ook plannen met het theater
Camera. Bedrijfsleider Van
den Anker: „Als de moder
nisering van Luxor achter
de rug is, zullen we een be
slissing nemen over Camera.
Vooralsnog staat de uitvoe
ring van de plannen op een
laag pitje".
LEIDEN Lange tijd is
schilder Peter Duiven
voorden (28) zoekende
geweest naar de gedach
te achter zijn werk. Tot
ongeveer twee jaar gele
den was hij voorname
lijk bezig met studies
van de schilderkunst.
Een zelfportret, dat hij
in 1980 maakte, kon de
goedkeuring van Peter
Duivenvoorden wegdra
gen en pas sindsdien is
hij tevreden over de
kwaliteit van zijn schil
derijen. De Leidse schil
der is juist terug van een
uiterst productief bezoek
van een half jaar aan
Frankrijk.
Van 1970 tot 1973 besteedde
Peter Duivenvoorden zijn
tijd aan, zoals hij het noemt,
'absoluut niets doen*. Hij
ging op kamers wonen en
meende de tijd nodig te
hebben om de van huis uit
meegekregen ballast van
zich af te kunnen gooien en
om innerlijke ruimte te ma
ken voor zijn verdere ont
wikkeling. „Ik ben op zoek
gegaan; ik las veel kunst
boeken en ging vaak op de
fiets de natuur in. Dat ik
wilde tekenen en schilderen
was duidelijk, maar de ge
dachte erachter, dat was
nog niet duidelijk. Ik werk
te af en toe op de bollenvel
den en wilden met een mi
nimum aan geld zo veel mo
gelijk tijd doorkomen. Mijns
inziens is tijd veel belangrij
ker dan geld. Eigenlijk was
ik indertijd werkschuw, ter
wijl dat nu juist omgekeerd
is. Maar nu werk ik dan
ook aan m'n idealen en
weet dat de tijd nodig is om
mijn gedachten te verta
len," verklaart Duivenvoor
den.
Na de periode van absoluut
niets doen, begon Peter
Duivenvoorden gericht te
werken. „Ik moest een pe
riode doormaken van puur
academische studie. Met het
technisch goed weergeven
van de menselijke anatomie
hield ik me bijvoorbeeld
veel bezig. Bij Van den
Eynde in Haarlem heb ik
een cursus portrettekenen
gevolgd. Uit die tijd stamt
veel onafgemaakt werk. Ik
heb het meeste geleerd door
zelf te doen, door zelf fout
te doen vooral," aldus Dui
venvoorden.
Geleidelijk aan kwam de
meer filosofische kant van
het werk tot ontwikkeling.
„Vrij chaotisch was ik bezig
met het verbeelden van wat
me bezig hield. Dat leverde
vaak een geconstrueerd
beeld op, zodat ik halverwe
ge het schilderij besloot er
mee op te houden. Ik kwam
tot de ontdekking, dat ik te
graag een bepaald idee wil
de uitwerken en dat werkte
juist averechts op het resul
taat."
Intuitief
Momenteel werkt de schil
der spontaan en zuiver op
zijn gevoel. Juist achteraf
herkent hij er de dingen in,
waar hij zich in gedachten
mee bezig gehouden heeft.
Duivenvoorden: „Het is een
flits. Ik denk er niet bij na,
maar het schilderij is eigen
lijk ineens geboren. Mijn
schilderijen zijn dan ook ir
rationeel van samenstelling.
Neem bijvoorbeeld mijn
laatste stilleven (zie foto,
red.). Welke fles is nou
krom? En toch zou een nor
male fles niet in het geheel
passen. De mens is naar
mijn idee van nature ook ir
rationeel. De mens denkt,
dat hij het weet, maar de
realiteit vormt altijd een vi
sie op een bepaald idee.
Katholieken en protestan
ten bijvoorbeeld hebben el
kaar zo lang fel bestreden,
terwijl dat niet nodig was.
Aanhangers van beide gods
diensten realiseerden zich
niet, dat hun ideeën van de
realiteit slechts een kijk op
de werkelijkheid vormen;
dat wordt nog te vaak ver
geten. Dat spontane is de
werkwijze, die ik momen
teel bezig, maar ik voel, dat
het nog maar een begin
Ongeveer een half jaar ge
leden vertrok Peter Dui
venvoorden met vrouw en
kind naar Frankrijk met de
bedoeling daar te gaan
schilderen. Het lukte won
derbaarlijk goed. De tijd in
het Zuiden leverde in ver
houding de meeste voltooi
de schilderijen op. Eens te
meer werd duidelijk, dat de
lange tijd, die de schilder
aan zijn innerlijke ontwik
keling had besteed, niet
voor niets was geweest. „Ik
heb er schilderijen kunnen
maken, die spraken voor
waar ik mee bezig was. Het
was een goede ervaring om
in het buitenland andere in
drukken op te doen en te
werken. Ik vertrok met
blanco linnen en een blanco,
geest naar Frankrijk. Een
maal in Collioure raakte ik
in een stroomversnelling,
het ging meesterlijk," aldus
Duivenvoorden.
De schilderijen van Peter
Duivenvoorden (stillevens
of zelfportretten) zijn in een
soort nieuwe stijl geschil
derd; het abstracte element
komt namelijk in het stille
ven soms duidelijk naar vo
ren. Bij de traditionele stil
levens is dat niet het geval.
Het schilderij waarmee Dui
venvoorden in feite de pe
riode van studie afsloot en
waarover hij echt tevreden
was, is een zelfportret. Dui
venvoorden over het por
tret: „Alle kennis begint
met zelfkennis. Daarom
vond ik het wel toepasselijk
een zelfportret als eerste,
geheel afgeronde werk te
hebben."
WIM BUNSCHOTEN
Peter Duivenvoorden bij een stilleven met abstracte
elementen.
it«ÏXOR Kramer versus
amer (a.l.) Rijkelijk met
"ars overladen film met
treffelijk acteerwerk
i o.m. Dustin Hoffmann.
Sl t verhaal gaat over een-
lg echtpaar dat uit elkaar
at en strijdt om de gene-
10 'heid van het zoontje,
^de week)
'MERA The great
race (a.l.) Goede comedie
met o.m. Tony Curtiuss en
Jack Lemmon. (reprise, eer
ste week).
LIDO I The fog (16)
Soms wat ridicule thriller
van John Carpenter, waarin
deze een gooi naar de titel
'master of suspence', die tot
nu toe alleen Hitchcock is
toebedeeld, doet. (tweede
week)
LIDO III Lieve jongens
(16) Verfilming van boeken
van Gerard van 't Reve met
onder meer Hans Dagelet,
Hugo Metsers en Albert Mol.
(derde week)
STUDIO The Muppet
film (a.l.) Zeer geslaagde
avondvullende film met de
hoofdfiguren uit de televi
sieserie The Muppet show',
(tweede week)
TRIANON Inspecteur
Platvoet slaat alles (a.l.)
Daverende solo van Bud
Spencer (van het bekende
Trinity-duo) in Afrika,
(tweede week)
REX Hoe heter hoe be
ter (16) Pornofilm.
EUROCINEMA I (Alphen
aan den Rijn) The spy
who loved me (12) Een van
de meest geslaagde James
Bond-films (reprise, eerste
week)
EUROCINEMA II (Alphen
aan den Rijn) De duivel
hale je (a.l.) Amusante
avonturenfilm.
EUROCINEMA III (Alphen
aan den Rijn) 1941 (a.l.)
Kostbare comedie van Spiel
berg, die wat kunstmatig
aandoet. EUROCINEMA IV
(Alphen aan den Rijn)
Een uur tot de ondergang
(12)
GREENWAY THEATER
(Voorschoten) Kingdom
of the spiders (16) Ook: Es
cape from Alcatraz (16).
VOORSCHOTEN In de expositieruimte van de
Voorschotense bibliotheek is vanaf 24 mei tot en met
20 juni een tentoonstelling ingericht van prenten uit
de 16e-, 17e- en 18e eeuw. De prenten zijn afkomstig
van de Voorschotense verzamelaar E. De Keuning die
met deze expositie wil laten zien hoe bijvoorbeeld een
houtsnede, een kopergravure, een ets of een aquatint
tot stand kwam. De tentoonstelling probeert ook uit te
leggen hoe men de vaak raadselachtige ondertekening
op prenten moet uitleggen.
Als voorbeeld van een een aquatint hangen op de expositie
twee werken van de 18e eeuwse kunstenaar Ploos Van
Amstel. Deze kunstenaar besteedde zijn hele leven aan het
vervolmaken van deze bewerkelijke etstechniek waarbij
een resultaat wordt verkregen alsof men niet te maken
heeft met een afdruk maar met een originele gewassen te
kening. Hij maakte zijn etsen uitsluitend naar schilder- en
tekenwerk van bekende meesters en zorgde voor grote op
schudding in kunstenaarskringen waarin hij beschouwd
werd als simpele copiïst. Ploos van Amstel eistte van zijn
medewerkers absolute geheimhouding over zijn zelf ont
wikkelde techniek zodat pas jaren na zijn dood de techniek
door andere kunstenaars werd ontwikkeld en gebruikt
Andere werken op de tentoonstelling zijn ondermeer af
komstig van de 16e eeuwers G. De Jode, Hendrik Goltzius
en Roelant Roghman. Ook zijn er zogenaamde 'zwarte
kunst' prenten oftewel mezzotint en de stippelgravure te
bewonderen. Alle tentoongestelde prenten zijn te koop. De
expositie is iedere dag geopend van 14-17.30 uur en daar
buiten op dinsdag en vrijdag van 19-21.00 uur en donder
dag en zaterdag van 10-13.00 uur.
Een ets uit de serie 'gezichten aan de Rijn' van Jan
van Almeloven.
Een surrealistisch werk van Ebrahim Ehrari.
