anada is nog lang iet uit problemen msterdamse krakers ;omen fabrieksbezetters Keulen te hulp Oman, Amerika's nieuwste vriend in M.Oosten Watergate-bandenvoortaan in museum JA AFGEWEZEN AFSCHEIDING N FRANSTALIGE PROVINCIE QUEBEC Cuba wil geen gesprek over vluchtelingen rótush staakt campagne /t(. idlJAm r: •A v^KoboeTa^T;^- lerainu /TV^ASIMt ii», |No^XAJam X^X^giftatoed B1E - '/-i*' éi-' Vas Dakrrw^;r \o H 0 EN.iSülolO - Aardolie Oheteding km. ?0Q ^pITENLAND LEIDSE COURANT VRIJDAG 23 MEI 1980 PAGINA f is een aaneenschakeling van gewiekste speculatiemethoden van de eigenaar van het chocoladebedrijf, Stollwerck, dat in middels tegen betaling van miljoenen naar de rand van de stad is verhuisd én beslissingen van een aantal verantwoor delijke politici, die op zijn minst weinig democratisch te werk zijn gegaan. De Biza wil de pas twintig jaar oude fa briek behouden en renoveren. Er kunnen circa 600 woningen in worden onderge bracht, bestemd voor mensen, die uit het saneringsgebied in de binnenstad moeten verdwijnen. Een proefwoning heeft aan-, getoond, dat het project zeker levensvat baarheid heeft roorgeschiedenis van deze kraakactie Niettemin heeft de raad van Keulen, (Van onze correspondent Ami van Vree) IN Een aantal „ervaren** kra alt Amsterdam dat al eerder met Itje heeft gehakt, zal de vele tien- jonge Duitsers te hulp komen, Is dinsdagavond een voormalige iladefabriek in een saneringsge in het zuiden van Keulen bezet len. De bezetting is het voorlopige tepunt van een reeds vier jaar du- e strijd om de bestemming van het uw en de oude wijk er om heen in bewoners, gegroepeerd rond een erinitiatief (Biza) en de stadsbe- rders, die de fabriek willen afbre- waarin SPD en FDP een coalitie vormen, dinsdag anderhalve week na de deel staatverkiezing besloten het gebouw toch af te breken. In de nacht van dinsdag op woensdag werd daarop de fabriek be zet waardoor een eerste groep slopers 's morgens onverrichter zake terug moest keren. De Keulse politiecommissaris heeft de be zetters er gisteren nog eens op gewezen dat hun actie wederrechtelijk en illegaal is. Hij heeft hen opgeroepen onverwijld de fabriek te verlaten. Het is echter niet uit gesloten dat het tot een geforceerde on truiming zal komen, temeer nu de krakers een grote „pinksterhappening" hebben aangekondigd. Dwaze Moeders Ruim honderd vrou welijke sympathi santen van de Ar gentijnse 'Dwaze Moeders van de Plazo de Mayo' zijn gisteren door Den Haag getrokken om bij de Argentijnse ambassade te pro testeren tegen de talloze verdwijnin gen in dit Latijnsa- merikaanse land. De 'Dwaze Moe ders' protesteerden een aantal jaar ie dere donderdag op een plein in Buenos Aires om aandacht te vragen voor hun kinderen die werden opgepakt door het regime. Op het Binnenhof bood mevrouw De Vlieger van de Her vormde Vrouwen (links) een van de sympathisanten aan kamerlid mevrouw Van Heel-Kasteel (CDA) een petitie aan KLEIN OLIE-SULTANAAT VAN GROTE STRATEGISCHE BETEKENIS Muscat Qaboes Bin Said Bin Taimoer, de sultan van het oliestaatje Oman, is de nieuwste vriend van de Verenigde Staten in het olierijke Midden-Oosten. Deze grote bewonderaar van de ex-sjah van Iran heerst over een klein, maar strate gisch uiterst belangrijk gebied in de zuidoostelijke punt van het Arabisch schiereiland. Oman grenst aan Saoedi- Arabiö, het op Rusland georiënteerde Zuid-Jemen en ligt aan de straat van Or- moez, een essentiële scheepvaartroute, waardoor tweederde van de westerse olie-import wordt vervoerd. Nog geen tien jaar geleden was Oman een door bergen en woestijn van de buitenwereld afgesloten sultanaat, dat zo geïsoleerd lag, dat niemand daarbuiten eigenlijk be sefte hoe geïsoleerd het wel was. Nu is aan die isolatie een einde gekomen. De belangstelling van Amerika voor het gebied is vooral gewekt na de Russische invasie in Afghanistan, die het Rode Leger tot op 500 kilometer van de Perzische Golf heeft gebracht. De sultan van Oman is daardoor vrij plotseling een belangrijke rol gaan spelen in de Amerikaanse defensie strategie. Toen president Carter zijn „Car ter-doctrine" voor de bescherming van de olievelden formuleerde, werd Oman daarin beschouwd als een uitstekend bolwerk te genover de Russen. Aantrekkelijk Het sultanaat is aantrekkelijk voor de Amerikaanse strategen. Het heeft een klei ne, nog gedweeë bevolking van ongeveer 800.000 zielen, een leger dat onder leiding staat van Britse onderofficieren en het vormt een zeer geschikte uitvalsbasis voor de speciale mobiele strijdkrachten, die de Verenigde Staten in de buurt van het Mid den-Oosten achter de hand houden om de belangen in de Perzische Golf te bescher men. Deze speciale militaire eenheid van 34.500 man is door president Carter opge richt onder de naam Rapid Deployment Force (RPD). Het gebruik van de voorzie ningen in Oman wil sultan Qaboes aan de Verenigde Staten toestaan in ruil voor uit gebreide veiligheidsgaranties en een om vangrijk pakket van materiële hulp. Volgens westerse diplomaten hebben Amerika en Oman overeenstemming be reikt over het gebruik door de Amerikaan se troepen van vliegvelden In Seeb, Tha- marit en op het eiland Masirah. alsmede van havens in Matrah en Raysut. Het zou de Verenigde Saten zijn toegestaan deze Omaanse faciliteiten te gebruiken voor het opslaan van materieel voor de RPD en te vens zou Amerika de havens en vliegvel den mogen aanpassen aan schepen en vliegtuigen van groot formaat. Troep. en Het is niet de bedoeling, dat de Verenigde Staten troepen op Omans grondgebied stationeren. In ruil voor zijn aanbiedingen heeft sultan Qaboes. die al goed verdient aan de export van 300.000 vaten olie per dag, omvangrijke hulp gekregen. Washing ton kondigde onlangs aan dat Oman de komende twee jaar voor 200 miljoen gul den economische en militaire hulp ont vangt. Dit zal de sultan In staat stellen om hoogwaardig wapentuig aan te schaffen, dat hij sinds lang begeerde om weerstand te kunnen bieden aan troepen uit Zuid-Je men, die bewapend zijn met zwaar mate rieel van Russische makelij. De sultan heeft geëist dat Amerika hem steun garan deert in geval van een Russische of door Rusland gesteunde aanval op zijn gebied. Door zich te scharen aan de zijde van de Verenigde Staten, stelt sultan Qaboes zich bloot aan felle antl-propaganda uit zowel conservatieve als radicale Arabische lan den. die zich verzetten tegen de Ameri kaanse aanwezigheid. Qaboes is de enige Arabische leider die naar Sadat zijn fiat heeft gegeven aan de akkoorden van Camp-David. Dat plaatst hem bulten de voornaamste stroming in de Arabische wereld, hetgeen niet ongevaarlijk Is. Niet temin kan de Omaanse sultan zich wel permitteren in dit opzicht enigszins uit de koers te raken, omdat er in zijn land vrij wel geen Palestijnen of Noordarabieren verblijven. Britse invloed De achteruitgang van de Britse invloed in de Golf en de val van de sjah, die troepen in Oman had gestationeerd, brachten sul tan Qaboes ertoe Amerika nauwer te be trekken bij de defensie van Oman en zijn buurlanden. De aanval van de Sovjet-Unie in Afghanistan gaf echter de doorslag. Amerika raakt nauw betrokken bij de za ken van Oman, waarvan het nauwelijks iets afweet. Een commissie voor defensie zaken van het Amerikaanse Huis van Afge vaardigden bracht weliswaar een bezoek aan Oman in april, maar journalisten viel het op dat de gedelegeerden meer tijd doorbrachten in het zwembad van hun ho tel dan dat zij bezoeken brachten aan ba ses of contact trachtten te leggen met de Omaanse samenleving. In alle berichten komt de 39-jarige sultan Qaboes van Oman naar voren als een eer lijk en populair heerser, die zijn land bij decreet regeert. Er bestaat geen volksver tegenwoordiging of adviserend orgaan en de sultan krijgt zijn adviezen van een klein groepje Engelse adviseurs en uit een inge wikkeld web van zaken- en familierelaties. Hij heeft geen opvolger. Een Omaanse journalist merkte op, dat er in het sultanaat weliswaar sprake is van vooruitgang, maar het blijft een feodale monarchie. Het is dan ook de vraag of de sultan in staat zal zijn zich aan te passen aan de groeiende verwachtingen in politiek en economisch opzicht van de groep Om aanse jongeren, die een opleiding heeft gevolgd. Niemand weet ook welke invloed de aanwezigheid van honderden Ameri kaanse burgers zal hebben op de tot voor kort zo geïsoleerde Omaanse samenle ving. Een Britse functionaris verklaarde dat de bewoners van Oman zich zorgen maken over de botsing tussen hun geslo ten wereld en het open systeem van de Amerikanen. Amerikaanse ambtenaren weten dat dit soort delicate aangelegenhe den voorzichtig moeten worden benaderd, maar hoe bezorgd men ook is, de Ameri kaanse diplomaten weten dat de risico's van een dergelijke confrontatie niet opwe gen tegen het belang van een overeen komst op-lange-termijn met het strate gisch gelegen Oman. De stad Quebec aan de St-Lawrencerivier. bec heeft zich dinsdag- uitgesproken te- een voorste1 om deze grootste, overwe- d Franstalige provincie los te maken Canada. De uitslag van bet referendum ikende een grote nederlaag voor de Par- ran Quebec. Wie zou denken dat Canada lit de moeilijkheden is, heeft bet bij het keerde eind. De federale premier ideau die had beloofd de grondwet zo te tigen dat de provincie meer bevoegdhe- zou krijgen als Quebec nee zou zeggen n afscheiding, staat voor een zware op- i, omdat het niet mee zal vallen om bet provincies naar de zin te maken. In on- \taand artikel wordt ingegaan op dè Ca- esc problematiek. TA WA De federale regering in Ottawa ipt dat met de nederlaag van de voorstan- s van afscheiding van Quebec een eind nt aan de hang naar nationalisme, zoals ook t Z ers ter wereld is gebeurd. De toekomst van ié Levesque en zijn Partij van Quebec staan erdaad op het spel nu ze bij het referendum i afgelopen dinsdag een verpletterende ne- le laag hebben geleden. Vóór november vol- lai id jaar moeten er provinciale verkiezingen eli rden gehouden in Quebec en door de jongste n. lerlaag zijn de kansen van de Partij van ebec er niet groter op geworden. De opposi- heeft reeds gevraagd de verkiezingen zo r' 1 mogelijk te houden. ir i ernstiger ontwikkeling is dat de verkiezin- ■ƒ.1 van dinsdag de militante voorstanders van 5 cheiding in hun opvattingen hebben gestaafd onafhankelijkheid niet via grondwettelijke n anderingen kan worden bereikt. Wellicht achten zij nu de tijd rijp om de tactiek op te pakken die Quebec in de jaren zestig heeft ge terroriseerd en in 1970 een triest hoogtepunt be reikte in de moord op de minister van arbeid, Pierre Laporte. Als nationalistisch leider heeft Levesque er al tijd op aangedrongen de geleidelijke weg te be wandelen. Om zijn volgelingen op het politieke pad te houden heeft hij menige felle confronta tie met de militanten in zijn partij moeten door staan. Hij kon stand houden omdat zijn beleid vruchten afwierp. Achttien maanden na de op richting in 1968 behaalde de Partij van Quebec zeven zetels in de Nationale Vergade ring van Quebec en na acht jaar kwam ze in de regering. De militanten werden alle wapens uit handen geslagen door de beloftq van de separatistische regering te werken aan een geleidelijke over gang naar soevereiniteit. Maar door de heftige campagnes waarbij de emoties soms hoog op laaiden, is de partij plotseling weer terug bij af. Ondanks de oprechte inzet van de deelnemers heeft het referendum geleid tot een verdere verwijdering tussen de Franstalige bevolking en de overige inwoners die voor een deel En gels, maar ook Frans, Duits, Pools en Oekraïens spreken. Zwevende kiezers Uit de cijfers is gebleken dat de tegenstemmers uiteindelijk de overwinning hebben behaald omdat een groot aantal zwevende Franstalige kiezers zich op het laatste moment tegen af scheiding van Canada uitspraken. Ze bleken zelfs niet bereid het licht op groen te zetten voor de eerste voorzichtige stap die Levesque wilde zetten. De leider van de Partij van Que bec vroeg bij dit referendum namelijk de kie zers slechts over het tamelijk vage begrip poli tiek zelfbestuur met behoud van een economi sche band te onderhandelen met de federale re gering. De voorstanders van afscheiding zullen nu waarschijnlijk zeggen dat ze in de val zijn gelopen die is opgezet door de Engelstalige Ca nadezen. Officieel hebben ze nog niet gerea geerd, maar hun acties uit het verleden voor spellen niet veel goeds voor de toekomst. De radicale uitspraken van sommige separatis ten heeft veel Franstalige Canadezen echter de schrik om het hart gejaagd. Woedend waren vele Franstalige Canadezen ook over de nooit met zoveel woorden geuite beschuldiging dat alle tegenstanders van afscheiding bedriegers en verraders zijn. De logische gevolgtrekking uit deze beschuldiging was dat er geen redelijke argumenten waren om tegen onafhankelijkheid te stemmen en hoewel de onafhankelijkheid van Quebec officieel bij dit referendum nog niet in geding was, wisten de kiezers heel goed waar het om ging. Het tactische gemanoevreer van Levesque heeft hen niet om de tuin kun nen leiden. Grondig onderzoek Maar, zoals federaal premier Pierre Trudeau herhaaldelijk heeft erkend, de nederlaag van de partij van Quebec betekent niet dat Quebec tevreden is met de huidige situatie. De uitslag had er waarschijnlijk heel anders uitgezien als Trudeau niet keer op keer had verzekerd dat hij binnenkort waarschijnlijk in juli een constitutionele conferentie zal beleggen waarbij een grondig onderzoek zal worden verricht naar de verhouding tussen Ottawa en de pro vinciale regeringen. Het voornaamste doel is de provinciale regerin gen meer macht te geven en hiertoe zijn de af gelopen jaren talloze voorstellen ingediend. Het plan dat de meeste aandacht heeft gekregen, is dat van Claude Ryan, tegenstander van afschei ding en leider van de liberale partij van Que bec. Ryan stelt voor om de huidige Canadese Twee de Kamer te vervangen door een federale raad waarvan de leden door de provincies worden aangewezen. Deze raad zou ondermeer een stem moeten hebben bij het aanstellen van fe derale bewindslieden en federale wetgeving in zake provinciale aangelegenheden met een veto moeten kunnen blokkeren. Verder wil Ryan de rechten van alle taalgroepen, niet alleen Engels en Frans, wettelijk vastleggen. Al met al gaat de weg naar wijziging van de grondwet niet over rozen. Een poging van 1968 is een stille dood gestorven. Achttien maanden geleden presenteerde de commissie voor natio nale eenheid na een studie van twee jaar een rapport dat officieel nog steeds bestudeerd wordt, maar dat in wezen allang in de ijskast is gezet. En nu moeten de Canadezen weer bij het begin beginnen. John Robarts, voormalige premier van Ontario en lid van de commissie voor na tionale eenheid heeft onlangs gezegd dat het volgens hem uiteindelijk allemaal wel op zijn pootjes terecht zou komen. Maar hoe en wan neer? HAROLD JACKSON/ THE GUARDIAN. HAVANA Cuba wijst een voorstel van de VS, Engeland en Costa Rica voor onderhandelingen over hervestiging in het buitenland van Cubaanse vluchtelingen af. Het Cubaan se ministerie van buitenlandse zaken noemde het initiatief een poging tot inmenging in de interne aangelegenheden van Cuba. Van Amerikaanse zijde had men laten weten, dat een groot aan tal landen uit humanitaire overwegingen bereid is Cubaanse burgers te ontvangen voor tijdelijke of vaste hervestiging. Voor gesteld werd te onderhandelen over een ordelijk emigratiepro gramma, maar Cuba zag dit niet zitten. Anderzijds hebben de Verenigde Staten een Cubaanse uitnodiging afgewezen voor bi laterale onderhandelingen over normalisering van de betrek kingen tussen beide landen, zoals maandag was uitgegaan van het Cubaanse dagblad „Granma", dat algemeen wordt be schouwd als spreekbuis van Havana. Onderhandelingen zijn volgens een hoge Amerikaanse functionaris uitgesloten zolang Castro weigert orde te brengen in de uittocht. Referendum groot succes Sadat CAIRO De Egyptenaren hebben gisteren nagenoeg een stemmig ingestemd met zes grondwetswijzigingen. Bij refe rendum had president Sadat zijn onderdanen om een uit spraak gevraagd. Hem staat nu de weg open om president voor het leven te worden. De wijzigingen behelzen verder het aanvaarden van de Islam als fundamenteel oriëntatiepunt voor de wetgeving en leggen de basis voor een meer partijen-systeem, waar Sadat al in 1978 aan was beginnen te werken. Minister Nabawi Ismail van binnen landse zaken zal de definitieve uitslag vanavond bekendmaken. Eind april stemde het parlement reeds in met de wijzigingen in de grondwet. Functionarissen zeggen dat het een uitgemaakte zaak is, dat de 12 miljoen Egyptische kiezers hun volksvertegen woordigers zijn bijgevallen. Surinaamse ambassadeur ontslagen PARAMARIBO "De Surinaamse ambassadeur in Neder land W. van Eer, is met ingang van 20 mei door de regering van Suriname van zijn functie ontheven en naar Paramari bo teruggeroepen. De ambassade-secretaris Kruisland is eveneens ontslag aangezegd. Dit meldt de Voorlichtings dienst Suriname. De ontslagen van de ambassadeur en de secretaris vallen in het kader van een reorganisatie van de buitenlandse dienst van Su riname. De ambassade in Den Haag is waarschijnlijk de post waar de ingrijpendste maatregelen zullen worden genomen. „In de afgelopen periode is namelijk overduidelijk gebleken dat hoe wel de samenstelling van het personeel kwantitatief toenam, de prestaties in kwalitatieve zin daalden", aldus de mededeling van de Surinaamse regering. De regering van Suriname heeft verder besloten het personeel op de ambassade in Den Haag met een derde te verminderen. Alle personeelsleden van Surinaamse komaf die de Nw -landse nationaliteit bezitten zal ongetwijfeld ontslag worden aangezegd, aldus de mededeling. De post in Den Haag zal voorlopig worden waargenomen door drs. C. Lamur. Hij zal optreden als zaakgelastigde. De ambassade zal in de gewijzigde opzet een slagvaardiger beleid moeten kun nen voeren. Daarbij zal een hechtere relatie moeten worden aangegaan met de in Nederland wonende Surinamers, aldus de Voorlichtingsdienst Suriname. ol vi jlSHlNGTON Alles wijst erop, dat George Bush, de ni '8 overgebleven rivaal van de voornaamste Republikein- ;1 Presidentskandidaat Reagan, zijn campagne zal staken. Meren, een dag nadat bekend werd dat Reagan een meerder- i 'd van de gedelegeerden op de partijconventie achter zich had n ^egen, maakte Bush bekend geen campagne te voeren in Ca- 0' Ornië, waar volgende week „primaries" worden gehouden. Bh heeft verder al zijn activiteiten voor het komend weekein- otgczegd. In beide gevallen zou geldgebrek Bush gedwongen bl*n zijn afspraken niet na te komen. Maandag, zo kondigde n woordvoerder aan, zal Bush nadere mededelingen doen tr deelname aan de strijd om de Republikeinse nominatie. WASHINGTON De Amerikaanse oud president Richard Nixon heeft zijn verzet opgegeven tegen het besluit van het Natio naal Archief van de VS volgende week een centrum te openen, waar het publiek de ge ruchtmakende banden inzake het Waterga- te-schandaal kan beluisteren. Door het be sluit dat Nixon deze week door zijn advo caat aan het Nationaal Archief liet weten, is het vrijwel zeker dat het publiek vanaf vol gende week woensdagochtend kennis kan nemen van de banden, waaronder opnamen met een gezamenlijke lengte van 12.5 uur, die tot dusver nooit in het openbaar zijn af gedraaid. Alleen als een van de 14 voormali ge medewerkers van Nixon, wier steramen op deze banden te horen zijn, nog bezwaar maakt, kan de opening van het centrum nog worden vertraagd. De kans hierop zou te verwaarlozen zijn. Het plan van het Nationaal Archief vloeit voort uit de wet van 1874 inake het behoud van pre sidentiële opnamen en materiaal. Het is de be doeling dat er ook elders in het land centra ko men, waar de banden kunnen worden beluis terd. Nixon heeft hiertegen een langdurige ge rechtelijke strijd geleverd. Hij heeft nu zijn ver zet gestaakt. De 31 banden zullen achter elkaar worden afgedraaid voor het publiek dat van 9 uur 's morgens tot 3 uur 's middags toegang heeft. Het geheel duurt vier dagen. Daarna be gint men opnieuw. Onder de banden zijn die, welke zijn gebruikt bij het proces tegen de oud-minister van justitie John Mitchell, Nixons adviseurs Haldeman en Ehrlichman en twee medewerkers van de cam pagne voor de toenmalige herverkiezing van Nixon. Ook is er een band die is afgedraaid bij het proces tegen oud-minister van finr.nciën Connally, die bij een melkschandaal was be trokken. Tenslotte kan ook het gesprek worden beluisterd dat Nixon op 20 juni 1972 - drie da gen na de inbraak in het hoofdkwartier van de Democratische partij in het Watergate-gebouw - had met Haldeman. Van deze band is 18,5 mi nuut uitgewist Hoe en door wie dat is gedaan, is nooit opgehelderd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1980 | | pagina 17