deTIjd
Pas tegen de avond zijn
de tulpen op de Keukenhof
weer in de meerderheid
hnenland
rst
STER: „IK HEB ZELF OOK
rsjG EEN BELASTENDE
^KLARING ACHTER DE HAND"
Officier gooit
Éeheim document
Menten
i de strijd
I.ISÜ&IRS
Twintig miljoenste
bezoeker
komst van Pieter Menten in een auto bij de
jitbank te Rotterdam.
kook
—JTERDAM Pieter Nicolaas Menten, over
je weken 81 jaar oud, heeft zijn strijdlust
f ,wonnen. „Als de strijd hard wordt, voel ik
.iefsi automatisch beter", aldus zijn waarschu-
orhoig gisteren, bij het begin van de voortzetting
ml4 zijn proces. Het' duidelijkst toonde hij dit
LiSiiddags, door onmiddellijk een eigen gehei-
iaa«acte te berde te brengen toen officier van
Ioelitie mr. L.C.M. Meijers hem onverwacht
'Ü^Sfronteerde met een tot nu toe stil gehouden
nmeyiie^ocument van de Mentens, dat voor
"Her zeer belastend dreigt te zijn.
vit document stelt de familie dat Pietér in 1943 zelf
ft verteld dat hij aanwezig was bij de massamoord in
3f Poolse Podhoroce, twee jaar eerder. Detail uit dit ver-
|(j,k j: aan twee joden had hij nog het leven gered. De ver
ing, waarvan deskundigen aannemen dat ze authen-
jj hj| is, draagt de handtekeningen van Pieters broer Dirk
33 0tten, van de echtgenote van Dirk, van diens inmiddels
orven schoonmoeder en van de intussen eveneens
!kt fteden moeder van Dirk en Pieter.
[het stuk tot nu toe niet boven tafel is gekomen, vloeit
ar j(|t uit de afspraak van de betrokkenen in 1953 dat het
actJn in geval van nood in de openbaarheid zou worden
ig^Tacht. Van zo'n noodgeval zou sprake zijn indien Pieter
uur1van de betrokkenen persoonlijk zou aanvallen. Toen
—ft Cannes, in Zuid-Frankrijk woonachtige Dirk die
jirenlang met Pieter in onmin leeft deze aanval
ifde in een recent dagblad-artikel, besloot hij het docu-
Rjj Jt aan commissaris G. Peeters van de rijkspolitie te ge-
re, die het gisteren op zijn beurt overhandigde aan de
ident van de bijzondere strafkamer van de Rotterdam-
echtbank, mr. P.J.C. Schipper. „Dirks eigen dochter
(t onder ede een verklaring afgelegd, waarvan ik tot nu
3 geen gebruik heb gemaakt, maar die voor hem hoogst
l gistend *saldus Pieter. „Trouwens, ik heb mijn broer
maal niet aangevallen, dat moet hij goed begrijpen. En
Randtekeningen onder dat document van hem zijn na-
^sjlijk vals. Dirks vrouw zit erachter en die is geboren in
kou".
[missaris Peeters vertelde de rechtbank dat hij zelf het
^tief had genomen voor een hernieuwd contact met
l Menten. Naar aanleiding van het bedoelde dagblad-
tel was hij naar Cannes gereisd. Daar had Dirk hem
jekerd zijn toelichting op het overhandigde document,
tr ede te willen bevestigen voor de Rotterdamse recht-
k. President mr. Schipper zei gisteren hiervoor de op
Rei te houden zitting te willen reserveren. Dat is de dag
Je 81e verjaardag van Pieter Nicolaas, die van zijn
Jr overigens niet aanwezig mag zijn bij het optreden
JDirk in Rotterdam.
p nieuwe wending in het in 1977 begonnen proces te
lde van oorlogsmisdaden verdachte Blaricummer ver-
it hem, zoals gezegd, niet van zijn stuk te brengen. Op
nogelijke en onmogelijke manieren, te pas en te onpas
'eed hij de beschuldiging dat hij begin juli 1941 zou
>en deelgenomen aan de massamoord in het Poolse
loroce op 20 a 30 mensen. Belangrijkste argument dat
laarbij hanteerde was dat de getuigen die hem destijds
znaleerd menen te hebben, zich in de war laten bren-
Jdoor de herinnering aan Dirk. „Ik was er bijna nooit.
enfc voerde het beheer over mijn landgoed daar".
Aanmerkelijk beter"
iident mr. Schippers had net als in vorige episodes van
jproces, veel moeite om Menten te laten opereren bin-
de regels van een rechtbankzitting. Regelmatig sprak
ei o>e verdachte boos en vermanend toe. Niet duidelijk was
foeverre Menten zich van de domme hield en in welke
hij de gang van zaken werkelijk niet begreep. Zelf zei
tan het begin van de dag zich „aanmerkelijk beter" te
len dan eind vorig jaar, toen de Rotterdamse rechtbank
ww i „krankzinnig" in de zin van de wet achtte en het pro-
iteajtegen hem schorste. Dat Menten gisteren toch weer in
fteêlbeklaagdenbankje zat, vloede voort uit het besluit van
nsttïoge Raad om deze „krankzinnig-verklaring" te ver-
igen. Zo goed voelde Menten zich dat hij de hulp van
tem door de staat toegevoegde verdediger mr. E.W.J.H.
pl^tiagre Böhl, helemaal niet op priis stelde („die advocaat
vaifit ik toch de hele tijd corrigeren Zoals in onze editie
gisteren gemeld, achtte de rechtbank die hulp wel
zakelijk.
Böhl hield een betoog waarin hij op drie verschillende
vroeg om de dagvaarding van het openbaar mi-
nietig te verklaren en Menten in vrijheid te stel-
Vergeefs: de rechtbanken wees alle drie de gronden
de hand. Eén argument van Böhl behelsde dat de o-
baarmaking van het rapport van de commissie Schöffer
•billijke, onpartijdige en onafhankelijke" behandeling
de zaak Menten door een gerechtelijke instantie, on-
heeft gemaakt. „De commissie Schöffer had wel
de taak om een wetenschappelijk-historisch onder-
te stellen naar de affaire Menten, maar kon daarbij
heen om de schuldvraag. De toonzetting van het rap-
er één van auteurs die aan de schuld van Menten
twijfelen", aldus mr. Böhl die het onmogelijk achtte
rechtbank zich hierdoor niet zou laten beïnvloeden
beriep op een artikel in het Europees Verdrag dat
hem van toepassing is. De zitting wordt vrijdag
ezet
LEIDSE COURANT WOENSDAG 14 MEI 1980 PAGINA 9
ELSEVIER beschrijft de nas
leep van Koninginnedag. „De
sympathie voor de krakers is
danig geslonken, de rellenrat-
ten hebben zich onuitroerbaar
in hun beweging genesteld en
de VARA lijkt zich blijvend te
hebben vervreemd van de
groep, door en voor wie die
omroep is opgericht". Voorts
een gespfek met mr. G. Ebbe-
ling die in Den Haag de eerste
gemeentelijke ombudsman
van Nederland wordt. „Als ik
de overtuiging had, dat in het
ambtelijk apparaat een groot
scheepse beweging stond, om
problemen te parkeren en van
net ene bureau naar het ande
re bureau te schuiven, met een
geweldige interne omwegpro-
duktie zodat er nooit iets naar
buiten kwam, zou ik nooit aan
deze baan beginnen". Elders
houdt NAVO-bevelhebber Ro
gers een pleidooi voor chemi
sche wapens. „Als we de Sov-
iet-Unie ervan willen weer
houden chemische wapens te
gebruiken, moet Moskou we
ten dat ook wij er over be
schikken. Zo werkt de af
schrikking. Wij hebben wel
middelen om terug te slaan,
maar de chemische wapens
van de NAVO zijn ineffectief
en verouderd. Het is aan de
politieke leiders in de Alliantie
aan deze bedreiging het hoofd
te bieden". Voorts deze kantte
kening bij het bezoek van de
paus aan Afrika: „Het is de
vraag of hij er niet de aanblik
gegeven gegeven heeft van
een wat machteloze toverdok
ter. Machteloos omdat ook
voor.Afrika de tijd van tove
ren voorbij is. Maar machte
loos ook omdat er in het wes
ten zelf nog zoveel te dokteren
valt. Niet het minst in Rome,
waar nog zoveel stemmen uit
de wereldkerk niet doordrin
gen".
De HAAGSE POST filosofeert
over het dilemma in de Rot
terdamse haven. „Het is zeer
te betwijfelen of de werkge
vers in meerjarige cao's wel in
zullen gaan op de vakbonds
verlangens. Hun positie in een
stagnerende economie is ijzer-
sterk, dat hebben de eerdere
nederlagen van de FNV wel
geleerd. Het is echter voor de
vervoersbonden FNV de enig
begaanbare weg, willen ze
voorkomen dat de leden in de
Rotterdamse haven massaal de
bond gaan verlaten. Een ander
artikel gaat over „de valse be
lofte" van de nivellering.
Vice-voorzitter Jaap van der
Doef van de PvdA: „Ik weet
niet precies wat ons einddoel
is. Natuurlijk moeten de huidi
ge scheve verhoudingen ver
anderen. Ik denk dat het heel
wel mogelijk is om te berei
ken, dat de echt hoge inko
mens de komende periode elk
jaar met tien procent bruto
omlaag gaan. Maar je kunt
niet verwachten, dat het be
leid tot gevolg zal hebben dat
al die bungalows tien procent
kleiner worden". Een gesprek
ook met de Russische dissident
Zinoviev. „Ik geloof echt dat
de grootste dreiging die op het
Westen gericht is, die van het
communisme is. Het commu
nisme dus, niet de Russische
legers. Het probleem van het
communisme staat in de hele
wereld centraal. De andere
problemen zijn in vergelijking
daarmee niet van belang. De
kinderen van het communis
me zijn overal aanwezig". Een
interview tenslotte met
scheidsrechtersvoorzitter Leo
van der Kroft. Hij vindt het
niet erg dat onze arbiters een
rechtse, autoritaire indruk ma
ken. „Je moet, om scheids
rechter aan de top te worden,
bepaalde eigenschappen heb
ben. En datje dan soms weinig
flexibel en misschien ook con
servatief in je optreden bent, is
waar. Maar overal is inspraak
behalve op het voetbalveld.
Je kan toch niet met de Spelers
gaan overleggen van: jongens,
wat denken jullie, is het een
strafschop of niet?".
In VRIJ NEDERLAND een
artikel over de bemiddelende
rol van West-Duitsland op het
wereldtoneel. „De inbreng van
Nederland in de NAVO ver
baast ons de laatste tijd nogal.
Eerst waren jullie tegen de
kernraketten, de laatste maan
den zijn jullie weer fel tegen
de Sovjet-Unie. We begrijpen
de Nederlanders niet altijd".
Elders de onthulling dat de
omstreden Leidse criminoloog
prof. Buikhuisen momenteel
bio-criminologisch onderzoek
verricht in Israëlische gevan
genissen. „Het schokkends is
natuurlijk, dat uitgerekend Is
raël, een staat die er is vanwe
ge de Nazi-moordpartij, een
criminoloog laat experimente
ren die zonder enige reserve
Nazi-criminologen citeert, die
moesten bewijzen dat Joden
misdadiger zijn dan niet-Jo-
den". Marcel van Dam rekent
voor dat de woningnood in
tien jaar opgelost kan worden
als er vijftig miljard extra op
tafel komt. „Dat zijn absurde
bedragen. Dan praat je niet
meer over de min-een-lijn,
maar de min-vijf-lijn: een in
komensdaling van vijf pro
cent. Dat het 'flink gas terug
nemen is op allerlei andere ge
bieden, als je dat wil oplossen,
dat is voor mij evident". El
ders zegt Hugo Metsers over
ziin rol van Gerard Reve in de
film „Lieve Jongens": „Ik heb
maar om één reden geaarzeld
de rol te doen en dat is omdat
ik grote kinderen heb; ik was
bang dat ze er op school mee
gepest zouden worden. En
toen dacht ik een beetje diplo
matiek: de film komt uit aan
het einde van het schooljaar.
Als de school weer begint, is
hij allang weer verdwenen".
In DE TIJD een reportage
over het kraken in de provin
cie. „Bakstenen, nee. Niet eens
zozeer om principiële redenen
als wel om het effect. In Am
sterdam ligt het kraken veel
beter, ook politiek. Daar be
grijpt men het wel. Maar als je
in Maastricht met stenen naar
de politie gaat gooien, ben je
alle sympathie kwijt. En nu
kijken de mensen nog positief
tegen ons aan". Voorts aan
dacht voor politieke vluchte
lingen in Nederland. „Wat wij
ervaren als een probleem, is
niet zozeer het verlies van
onze taal, cultuur, eetgewoon
ten en folklore, maar net ver
lies van onze politieke idealen.
Als men dit niet begrijpt, be
grijpt men ook niet wat men
met de vluchtelingen in Ne
derland aan moet". Pater-par-
lementariër Van Ooijen zegt
over het besluit van de paus,
dat priesters zich moeten ont
houden van politiek: „Hij is
zelf als staatshoofd van Vati
caanstad een politieke figuur
en hij laat zien herhaaldelijk
met politieke problemen in, in
Italië en elders. Bovendien
laat hij zich bij regeringen ver
tegenwoordigen door nuntii of
diplomaten, dus ook priesters
die politiek bedrijven". Een
zwartboek tenslotte over be
jaardenmishandeling in ver
pleeghuizen. „Ze hadden mijn
moeder met haar armen aan
het bed gebonden omdat ze
eruit kon vallen, maar zodanig
dat ze twee blauwe polsen had.
Het lijkt er meer op een kamp
dan op een ziekenhuis. Een
verlamde vrouw, die alleen
nog maar een hand kon bewe
gen, werd telkens haar ring
afgenomen. Daarmee tikte ze
op de rand van het bed, wan
neer ze hulp nodig had. Dat
werd hinderlijk bevonden.
Vandaar".
(In verband met Hemel
vaartsdag verschenen de
weekbladen die in deze ru
briek zijn behandeld een dag
eerder dan normaal.
Nieuwsnet, de Groene Am
sterdammer, de Nieuwe Li
nie en Hervormd Nederland
verschijnen pas hedenmid
dag.)
Stervelingen uit alle beschikbare windstreken staan er tus
sen de tulpen gekleurd op. Ook de dochter van een Turkse
gastarbeider laat zich die kans niet ontgaan.
Van tulpen kijken schijnt een mens ook een ailemachtlge
dorst te krijgen.
LISSE Pas tégen de avond, wan
neer nog slechts een handjevol licht
door de Melitta-filter van de bomen
sijpelt, zijn de tulpen op de Keuken
hof in Lisse eindelijk weer voor een
avond en een nacht numeriek in de
meerderheid. Vanaf vanmorgen acht
uur zijn ze met busladingen tegelijk
door de Lusthof van Jacoba van
Beieren op de Zuidhollandse geest
gronden gespuid: een zondvloed van
stervelingen uit alle beschikbare
windstreken, bejaarden, die hun
wandelstok als een geigerteller in de
voedzame aarde prikten, potverteer-
ders rondom een olijke reisleider,
die telkens op zijn padvindersfluit
blies, als weer een bridger of een
collectant, een klaverjasser of een
muzikant te ver van de hoofdmacht
was afgedwaald. Ook bruiloftsgan-
gers, scholieren, boerinnenbonden
en verenigingen van huisvrouwen
zijn als vaarzen tussen de dranghek
ken bij de ingang gedreven.
„Een stille dag", is niettemin het
oordeel van de krasse Dreestrekkers,
die er onder hun grijze petten voor
hebben gewaakt, dat ook ditmaal de
bloemen der natie niet voortijdig
door onverlaten in de knop zijn ge
broken. Twintigduizend zijn er op
deze mild stemmende lentedag langs
de trots der vaderlandse bollenkwe-
kers geschuifeld. Een eigen geldje,
meer is het echt niet.
De bewaker bij de noordelijke in
gang herinnert zich moeiteloos, dat
er dit jaar dagen zijn geweest met
meer dan 70.000 bezoekers. „En
dan", legt hij gretig uit, „wordt het
voor ons pas echt interessant. Als het
hier mudvol is zijn er namelijk altijd
wel een paar, die buiten de paden
gaan lopen. En dan is er voor ons ge
lijk werk aan de winkel, want het is
ten strengste verboden om het gras
te betreden. Begrijpt u? Een order
van hogerhand. Geloof me meneer,
zulke dagen vliegen om".
Oude thema
Vandaag is de twintig miljoenste be
zoeker sinds de opening van de Keu
kenhof feestelijk in de bloemen ge
zet. En terecht, want het gaat in deze
tuin uiteindelijk om de mensen. Die
houden massaal de zaak financieel
gezond en stellen bollenboeren in
staat om verder te zoeken naar va
riatietip het oude thema. Een kwes-
tië van^ruising én munt.
Neem een man als J. Kortekaas uit
Lisse. Die heeft in de afgelopen
twaalf maanden weer driftig, gelijk
een somnambule in zijn bol gekeken.
En waarachtig, het is hem gelukt om
met de paarse Don Quichotte een
kersvers blad vóór de mond te ne
men.
Datzelfde geldt ook voor de heer W.
Pennings uit Noordwijkerhout, die
zijn toch reeds respect afdwingende
collectie tulpen heeft uitgebreid met
de groen-witte Green Spot, de tijger-
kleurige Absalom en de Victoria
Maid, wier kelk sprekend lijkt op de
bonnet van een modebewuste bis
schop.
En vlak ook asjeblieft de heer F.
Groot-Vriend uit Lutjebroek niet uit.
Want hij heeft het toch maar weer
gepresteerd om met geduldige be-
De Keukenhof grossiert in fraaie, fotogenieke doorkijkjes op at wat leeft en kortstondig groeit Als er dan ook
nog een molen aan het decor is toegevoegd, is het Hollandse plaatje compleet
stuiving het leven te schenken aan
de statige Picture, die door meester
schilder natuur is verrast met een
ranke tuitmond in de gewaagde pas
telkleuren rose en wit.
Pal daarnaast staat collega André
van Duyn in zijn wazige nadagen; de
rose konen zijn al bijna opgebleekt
tot melkwit. En het is hem aan te
zien, dat hij door zijn schepper on
eindig veel liever was uitgerust met
zulke bloemkooloren.
Welvaartsblik
Bij navraag blijkt, dat rond twee uur
vanmiddag de immense weiden
naast de Keukenhof dichtgeslibt wa
ren met waardevast welvaartsblik.
Nerveuze gidsen, jeugdleiders, Rode
Kruis-helpers en een enkele ver
dwaalde moderator van een ambi
tieus bijbelclubje klapten toen nog
regelmatig in de handen om hun ge
lijkgestemde recreanten tot grotere
spoed te manen. Met een listig om
trekkende beweging hadden ze op
weg naar de ingang het filiaal van
de Man van de Knakworst en de juf
frouw van het softijs vermeden.
Want de plicht tot genieten gaat im
mers altijd vóór het ijsje.
En daarom gaf het voetvolk geen
krimp en ging het vooruit met flinke
pas, de paden op en de lanen in, die
onveranderlijk leiden naar fotoge
nieke pracht en praal. Bij die opmars
hielden ze voortdurend de camera's
op scherp voor de volgende opname
van oma tussen de dubbelwandige
Apeldoorner en voor de close up van
neef Gijsbert, die schalks het linker
been schuin geheven had tegen de
gipsen poot van het kunstwerk
paard met ruiter. En allerwegen
hoorde men tussen het lover voort
durend de wanhoopskreten der één-
•ogigen: „Kun je misschien nog wat
zakken Bep. Zo krijg ik je kop er
met geen mogelijkheid op
Incognito
Tegen drie uur werd een witte bus
mit Klima-anlage und Toilet uit
Ober-Lahnstein vakkundig gelost
door een Feldwebel, die incognito
was. Voorop ging een reisleider met
een wit kanten vissersmuts op, die
hem deed lijken op een warme bak
ker, die in zijn vrije tijd een traves
tie-act heeft. Van de rest, mannen en
vrouwen met een muisgrijze berus
ting, droeg de helft ook zo'n muts.
Het zat er dus dik in, dat de eerste
halteplaats op deze dag Volendam
was geweest.
Na een fluitsignaal rekte de reislei
der zich naar vermogen en riep hij
door een toetertje, dat hij van zijn
handen had vervaardigd: „Damen
und Herren, für die Toiletten nach
links, für das Schnellbuffet nach
rechts". De meesten besloten na kort
beraad om eerst naar rechts te gaan.
Toen ze na een half uur eveneens
verlost waren van hun delicate klei
ne boodschap schuifelden ze twee
aan twee de tuin in als nabestaanden
op een dodenakker. Na vijftig meter
deserteerde plotseling een man met
een geitesik, die zijn omvangrijke
broek door middel van twee onver-
slijtbare bretels tot onder zijn kin
had opgetrokken. Hij waadde naar
een bloembed vol diepreligieuze tul
pen, aan wie je waarachtig niet meer
behoefde uit te leggen, hoe de vork
in de steel zit.
Daar aangekomen wenkte hij een
dame, die tot taak had om hem
voortdurend voor de eeuwigheid in
het familiealbum te conserveren. Zij
keek door de zoeker van haar came
ra en riep hoofdschuddend: „Lach
mal Karl. Nicht so ernsthaft kuc-
ken".
De man deed een dappere poging om
haar althans op dat punt tevreden te
stellen. Maar hij wist tevoren, dat
het onbegonnen werk was. Want in
middels had hij royaal een leeftiid
bereikt, waarop hij nog slechts de
beschikking had over een glimlach
met een herfstachtige grauwsluier.
„Karl", herhaalde ze streng, „du
hörst doch wass ich sage. Du musst
lachen. Sei doch ein bisschen froh".
Je zag hem denken: „Wat voor soort
vrolijkheid zou ze nou eigenlijk be
doelen?" Maar toen het hem tenslot
te toch nog lukte om een glimlach te
produceren was het een monster
zonder waarde, dat hij onder rem
bours naar zijn mondhoeken had ge
zonden. En terwijl hij roerloos in de
lens keek viel er ook nog een dunne,
doorschijnende scherf geluk van
heel lang geleden van zijn lippen.
Toneelkijker
Zou dat nou echt de bedoeling van
Jacoba van Beieren zijn geweest,
toen ze deze tuin liet aanleggen?"
denk je somber. Of tuurde ze nu
vanachter een wolk door haar to
neelkijker naar Lisse en schudde ze
keer op keer mismoedigd haar
hoofd?
Ondertussen schoof de massa voort
als kruiend ijs. Fonteinen spoten
schuimend water in de vijver, waar
eenden hun donsgele kroost vruch
teloos tot kalmte maanden.
Om vier uur die middag vertrok de
laatste bus in de richting van Madu-
rod am, waar het volgens de reislei
der „auch sehr gemütlich ist Und
wo man schöne Bilder machen
kann".
Tien minuten later doofde de man
van de Knakworst het vuur onder
de pan met Frankfurters. En even
verderop telde een blonde dame met
de ogen vlak boven de tafel de bami-
ballen en fricadellen bij elkaar op.
Op dat moment hadden de tulpen
het natuurlijk evenwicht in de tuin
van Jacoba alweer hersteld.
Nu het is inmiddels bij achten
maken ze zich gereed voor een troo
strijke nacht, waarin ze opnieuw be
sprongen worden door benauwende
dromen, waarin hevig transpireren
de jeugdleiders, sloffende beiaarden
en vrolijk snaterende schoolklassen
hen dreigend insluiten aan alle kan
ten van nun bed.
Oh, als de tulpen eens konden spre
ken, zouden ze dan evenals de men
sen zulke enthousiaste verhalen ver
tellen over hun verblijf op de Keu
kenhof?
Het lijkt gerechtvaardigd om daar
een hard hoofd in te hebben.
LEO THURING
Vandaag is de twintig miljoenste bezoeker sinds de
opening van de Keukenhof feestelijk in de bloemen
gezet. En terecht, want het gaat in deze tuin uitein
delijk om de mensen. Die houden massaal de zaak
financieel gezond en stellen bollenboeren in staat
om verder te zoeken naar variaties op het oude the
ma. Een kwestie van kruising én munt. Onze ver
slaggever Leo Thuring dwaalde een paar uur in
onze nationale bloementuin rond. Hieronder zijn
verslag.
