Kraakacties in Leiden
krijgen grimmig karakter
Leiden herdenkt Tweede Wereldoorlog
Kraker
gekraakt
Zieken omroep
Dia con essenh uis
bestaat 15 jaar
STAD
L'EIDSE COURANT
DONDERDAG 1 MEI 1980 PAGINA 3
LEIDEN De aangekondigde nationale demon-
stratieve kraakgolf heeft gisteren ook veel Leidse
woningzoekenden geïnspireerd tot het kraken van
leegstaande panden. De acties van de Leidse kra-
kers hebben in de stad veel belangstelling getrok-
ken; zeker niet in de laatste plaats van de locale po
litie. Er werden in de loop van de dag in totaal drie
panden gekraakt; twee aan de Oude Singel en een
aan de Prinsessekade. Het pand aan de Oude Sin
gel, dat 's morgens als eerste werd bezet, moesten
de krakers na een uur al weer door tussenkomst
van de politie, die bij de ontruiming honden inzette,
uit handen geven. De politie verklaarde hierover
achteraf met spijt, dat het optreden met een dei'
honden, die zes mensen verwondde, uiteindelijk
niet nodig was geweest. Rond de bezetting van het
's middags gekraakte pand aan de Prinsessekade
deden zich pas 's avonds tussen 21.00 uur en 23.00
uur ongeregeldheden voor, waaraan de krakers
part nog deel hadden.
Een familielid van de eigenaar
van het gekraakte pand had
zich rond 21.00 uur toegang tot
het voormalige onderkomen
van de Leidse Post aan de
Prinsessekade weten te ver
schaffen met behulp van een
met de hand te bedienen ket
tingzaag. De man dreigde in
het pand amok te maken.
Door de overmacht van kra
kers en te hulp geschoten poli
tieagenten maakte de woeste
ling zich later uit de voeten.
Er vielen geen slachtoffers. De
spanningen bleven echter.
Mede veroorzaakt door het ge-
rucht, dat vanuit Den Haag en
Leiden de onderwereld tegen
hen zou worden gemobili
seerd. besloten de krakers het
pand rond 23.00 uur uit veilig
heidsoverwegingen te verla
ten. De Prinsessekade bood
rond dit tijdstip een uitermate
grimmig karakter. In een ver
klaring laken de krakers het
gedrag van de Leidse politie,
die het zou hebben laten afwe
ten toen de krakers door
knokploegen werden bedreigd.
De politie wijst deze beschuldi
ging met klem van de hand.
„Wij hebben voortdurend ge
poogd het conflict niet te doen
escaleren. We hebben voortdu
rend een positie ingenomen
tussen krakers en knokploe
gen". aldus een woordvoerder.
Rond 11.00 uur besloten wo
ningzoekenden een pand op de
hoek van de Oude Singel en
Oostdwarsgracht te kraken.
Deze woning zou toebehoren
aan de firma Korswagen en
Zn. Volgens de krakers stond
het huis al meer dan een jaar
leeg. De naam van Korswagen
wordt door de krakers verbon
den aan „huisjesmelkerij" en
„leegstand". De politie even
wel verklaarde na afloop van
haar optreden, dat zij met ie
mand vanuit de burgerij had
gesproken, die zich had voor
gesteld als de nieuwe huurder
of eigenaar van de woning. De
man vertelde al enige tijd in
het bezit te zijn van een bouw
vergunning voor het betref
fende pand. De politie heeft,
zo stelde men 's middags tij
dens een persconferentie op
het hoofbureau aan de Zonne
veldstraat, dit papier echter
niet vantevoren onder ogen
gezien, maar vertrouwde de
man kennelijk op zijn gezicht.
Op grond van zijn getuigenis
besloot de Leidse politie het
pand dan ook te ontruimen.
Hoofd-inspecteur Mostert hier
over: „Het was een kwestie
van heterdaad met vernieling,
waarbij voor ons optreden
doorslaggevend was, dat de
man een verbouwvergunning
bezat"
Hond
Al kort na 11.00 uur signaleer
de men tussen de mensenmas
sa een politieman in burger,
vergezeld van een politiehond.
Het dier liet zijn tanden zien
op het moment, dat de politie
leiding het nodig vond het
pand te ontruimen. Via een
aantal korte sommaties, die
door de meeste mensen nau
welijks waren te verstaan (er
werd geen gebruik gemaakt
van megafoons), drong de poli
tie bij de kraaksympathisanten
aan om zich te verspreiden.
Direct op dit verzoek volgde
de actie van de hondengelei
der en zijn hapgrage viervoe
ter. Onder het publiek onstond
hierop de nodige paniek. Door
het gedrang van de plotseling
vluchtende mensen konden
sommigen niet op tijd een goed
heenkomen vinden en werden
in hun benen of armen gebe
ten. De politie heeft hierover
achteraf met spijt erkend, dat
er bij het optreden met een
van de honden een taktische
fout is gemaakt. Volgens
hoofd-inspecteur Mostert was
het beter geweest, dat tussen
het publiek en de hondenge
leider een aantal politiemen
sen had gestaan. Het was giste-
Krakers blazen de aftocht uit angst voor naderend
geweld.
ren voor de politie de eerste
keer, dat men bij kraakacties
met honden optrad.
Om precies 11.45 uur slaagde
de politie erin de gebarrica
deerde deur boven het trapgat
in het pand te forceren. In
middels waren enkele krakers,
die zich niet achter deze barri
cade konden verschuilen van
de trap gesleurd. Op de bezette
verdiepingen werd na de inval
van de politie verder geen
weerstand meer geboden door
de krakers. Binnen vijf minu
ten was het pand ontruimd.
Voor de woning lag even later
een stapel uit het raam gewor
pen tassen en een totaal ver
nielde transistorradio, die door
een politieman naar buiten
was gegooid.
De op de straat bijeengekomen
krakers en medestanders ver
trokken hierop in kleine en
zich in alle richtingen ver
spreidende groepjes naar het
centrale verzamelpunt, het
KWJ-gebou\v in de Koppe-
ninksteeg. Van hieruit werden
de tientallen aanwezigen opge
roepen zich 's middags om
13.30 uur opnieuw te verzame
len in een ander gebouw, het
Leids Vrijetijdscentrum in de
Breestraat. Rond het afgespro
ken tijdstip waren genoeg
mensen^ verzameld om tot ver
schillende taakverdelingen te
komen. Een groep zou naar
een demonstratieve bijeen
komst op het Stadhuisplein
gaan, een tweede grote groep
zou zich in de binnenstad ver
spreiden om de politie met fic
tieve kraakacties op een
dwaalspoor te brengen. De
derde groep tenslotte zou het
pand van de Leidse Bost aan
de Prinsessekade kraken. Af
gesproken tijd: 14.30 uur. De
opzet van de krakers slaagde
volledig. In de Janvossensteeg
had de speciaal voor het voe
ren van afleidingsmanoeuvres
samengestelde groep voor de
schijn een aantal pandjes, toe
behorend aan de Hema ge
kraakt. De aandacht van de
politie werd hiermee afgeleid
van het intussen gekraakte
pand aan de Prinsessekade,
waarvan de voordeur in een
oogwenk door de krakers was
geforceerd. Het pand dat ei
gendom is van rijwielhande
laar Walenkamp aan de Prin
sessekade staat sinds december
1978 leeg. Een en ander werd
later ook door de buren beves
tigd. De politie zag wat dit
pand betreft ondermeer om
bovengenoemde reden van in
grijpen af. Plaatsvervangend
korpschef Mostert: „Ook "hier
was er weer duidelijk van he
terdaad sprake. Alleen de ge
bruikswaarde van het pand
kreeg van ons een ander etiket
opgeplakt: „Leegstand." De
politieman had er toen nog
geen idee van, dat de proble
men rond het pand later op de
avond hevig zouden escaleren,
's Avonds om 18.00 uur werd
er in het LVC-gebouw een
derde krakersbijeenkomst be
legd. Nog steeds, hoewel de
spoeling inmiddels door het
achterlaten van bezetters in
het pand aan de Prinsessekade
wat dunner was geworden,
waren er onder de krakers ge
noeg voorstanders van een
laatste, derde kraakactie. Ook
nu weer maakte men gebruik
van de beproefde methode: ge
decentraliseerd optreden en
zorgen voor afleidingsbewe
gingen. Om 20.00 uur werd het
pand Oude Singel 170 ge
kraakt. Met een laddertje ver
schaften de krakers zich toe
gang tot de eerste verdieping
van het huis, dat sinds ander
half jaar leeg staat (ook dit
laatste werd door de buren be
vestigd). Het pand is eigendom
is van een particuliere huizen
bezitter. De politie heeft dit
pand, nadat het was gekraakt,
de verdere avond ongemoeid
gelaten.
Onderwereld
's Avonds tussen 21.00 en
23.00 uur vonden de gebeurte
nissen rond het tot dan toe
met rust gelaten pand aan de
Prinsessekade hun dramatisch
dieptepunt. De voordeur van
het voormalig Leidse Post-ge-
bouw werd om 21.15 uur inge
beukt door een ziedend fami
lielid van de eigenaar, de rij
wielhandelaar T. Walenkamp.
Met gebruikname van een cir
kelzaag was hij het pand bin
nengekomen. Met het appa
raat, dat in enkele seconden
een flinke boom kan vellen,
probeerde hij zich toegang tot
de eerste verdieping, waar de
krakers zich ophielden, te ver
schaffen. Het is hem uiteinde
lijk door een kennelijke over
macht van politie en krakers
niet gelukt. De man ontsnapte
via de achterdeur de straat op.
De omstanders aldaar moesten
voor hun leven vluchten. De
politie had de man gisteravond
nog niet gearresteerd. Op
straat hadden zich intussen
voor- en tegenstanders van de
krakers verzameld. Tussen
deze partijen werden hier en
daar rake klappen uitgewis
seld. Toen de krakers in het
pand er de lucht van hadden
gekregen, dat ook de Haagse
onderwereld zich opmaakte
om Leiden een bezoek te bren
gen, besloten zij om erger te
voorkomen het kraakpand
vrijwillig, onder het toeziend
oog van de politie, te verlaten.
De kraker van een pand aan
de Uiterstegracht kwam gis
teravond voor een onver
wachte verrassing te staan.
Het pand heeft hij dit najaar
gekraakt en is thans bezig
met het herstel. Nadat hij, te
rug van een van de kraakac
ties die gisteren in Leiden
werden gehouden, zijn wo
ning weer wilde betreden,
bleek deze door anderen te
zijn gekraakt. De kraker deed
een beroep op de politie en
na enig heen en weer gepraat
kon de Hermandad rond half
twaalf vannacht de kraker
weer in zijn woonrecht her
stellen.
Ongeregeldheden bij de ontruiming van het gekraakte pand op de hoek van de Oude
Singel en de Oostdwarsgracht.
De kraakactie van het pand aan de Prinsessekade trok veel aandacht.
Pelgrimstoch t
Het Bisdom Rotterdam organiseert zaterdag 10 en zon
dag 11 mei een bedevaart naar Maria's genadeoort in
de Belgische Ardennen. Ook vanuit Leiden wordt za
terdag vertrokken naar Banneux-Notre-Dame. Contac
tadres is de Haagweg 49, tel. 310415. Kosten voor deel
name bedragen 98 gulden per persoon (inclusief reis
kosten, logies en twee maaltijden). Het thema van de
bedevaart is 'Hier ben ik, Gij hebt mij geroepen'. Er
wordt overnacht in het congrescentrum Rolduc in Ker-
krade. Aanmelden kan gebeuren bij het Diocesaan
Banneuxsecretariaat, Postbus 16, Meeuwenbeemd 1 in
Nootdorp.
Rommelmarkt
De evenementencommissie van de Herensingelkerk houdt
zaterdag 10 mei een zogenaamde rommel- en gezelligheids-
markt op het voorplein van de kerk aan de Herensingel.
Dq markt duurt van 's morgens tien tot 's middags half
vier. Op de markt zijn onder meer kledingstukken, speel
goed. boeken, huishoudelijke artikelen en bloemversierin-
gen te koop. De opbrengst van de markt is bestemd voor
de aanschaf van nieuw meubilair voor de pastorie.
Eetclubs
In mei worden in het Leids Volkshuis en in het buurt
huis Inde Vroolijcke Arke eetclubs gehouden voor ou
deren. De eetclubs bestaan uit maximaal acht leden,
die een dag per week in een van de clubhuizen geza
menlijk de maaltijd gebruiken. Kosten per diner be
dragen vijf gulden. Donderdagmiddag 8 mei wordt een
informatiebijeenkomst gehouden over de eetclubs. Het
is de bedoeling, dat de eetclub in het Volkshuis gaat
beginnen op dinsdag 13 mei, en Inde Vroolijcke Arke
op donderdag 22 mei. Met de eetclubs wil men de oude
ren meer voorlichting geven over gezond koken bij het
ouder worden. De organisatie van een en ander is in
handen van bet Dienstencentrum Binnenstad. Voor in
lichtingen: tel. 125736.
Volksdansinstuif
In het Leids Vrijetijdscentrum aan de Breestraat wordt za
terdag 10 mei een volksdansinstuif gehouden. Aanvang
acht uur; de toegangsprijs bedraagt een rijksdaalder. Het
programma is samengesteld door Yvonne Knijnenburg die
ook voor de presentatie tekent
Kinderfilms
Een serie tekenfilms wordt woensdag 7 mei in de Ka
pelzaal van het K&O-gebouw aan de Oude Vest 45 ver
toond. Na de pauze wordt de hoofdfilm 'Zeg het met
bloemen'gedraaid. Deze film uit de serie 'Een klas vol
herrie', bestaat uit een aaneenschakeling van komische
telefoon 141141.
Leerlingen uitvoering
De streekmuziekschool houdt donderdag 8 mei wederom
een grote leerlingenuitvoering in de Zuiderkerk aan de
Lammenschansweg. De uitvoering begint om half acht.
Zoals gebruikelijk brengen verschillende kleine ensembles,
gevormd door .leerlingen een staaltje van hun kunnen ten
gehore. Vrijdag 13 juni houdt de streekmuziekschool vanaf
zeven uur zijn jaarlijkse instrumentenparade voor nieuwe
leerlingen in de foyer van de Stadsgehoorzaal aan de Bree
straat. De open huis-dag is dit jaar op zaterdag 21 juni ge-
pleind van half elf tot drie uur in het hoofdgebouw aan het
Rapenburg 22.
Workshop
Onder leiding van Pamela Kirk wordt zaterdag 10 en
zondag 11 mei een workshop gehouden op de achterzol
der van het LAK-theater aan bet Levendaal. Het week
einde is bedoeld voor personen, die al ooit iets op het
gebied van toneel, mime, dans of clownerie hebben ge
daan. Gewerkt wordt aan „The Expression of personal
feelings through playing". Op beide dagen wordt van
tien tot vijf uur geoefend. De kosten van de workshop
bedragen vijftien gulden. Deelnemers kunnen zich
melden op werkdagen van twee tot vijf uur op bet se
cretariaat van het LAK, tel 124890.
Mis voor overledenen
In de kerkhofkapel aan de Zijlpoort wordt dinsdag 6 mei
wederom een mis voor de overledenen opgedragen. De eu
charistieviering begint om negen uur 's morgens.
LEIDEN De ziekenom
roep van het Leidse zieken
huis Het Diaconessenhuis
aan de Houtlaan, beter be
kend als de ROVOZ (Radio-
omroep voor ziekenhuis) be
staat deze maarid 15 jaar. De
ROVOZ viert dat heuglijke
feit met een aantal activitei
ten die buiten de studio in
het ziekenhuis plaatsvinden.
De activiteiten hebben tot doel
patiënten en personeel te laten
zien hoe de ROVOZ werkt.
Vandaag heeft een normale
avonduitzending plaats in de
restaurette van het ziekenhuis.
Belangstellenden kunnen daar
van acht tot tien uur kennis
maken met de medewerkers
en verzoekplaten aanvragen.
Op zaterdag 3 mei zal de RO
VOZ de gehele dag (van negen
uur tot half vier) uitzendingen
verzorgen vanuit de hal van
het ziekenhuis. Iedereen kan
dan wederom kennismaken
met ziekenomroep en ook
kunnen er weer verzoekplaten
worden aangevraagd.
LEIDEN De komende dagen staat
Leiden bol van de activiteiten rond de
herdenking van de Tweede Wereldoor
log. Een speciaal comité heeft zich
ruim tevoren voorbereid. Men is in sep
tember al begonnen met de uitwerking
van een programma voor het herden-
kingsgebeuren. Maar ook is een uitge
breid programma ter viering van het
35-jarig bevrijdingsfeest samengesteld.
Het is de bedoeling, dat de evenemen
ten op de drie dagen voorafgaande aan
maandag 5 mei in het teken komen te
staan van herdenking en bezinning.
Morgen wordt in de Stadsgehoorzaal aan
de Breestraat een forumdiscussie gehou
den met scholieren uit het voortgezet on
derwijs. Het thema, dat daar wordt behan
deld, heet: „De tijd tussen 1940 en 1945, de
lessen uit die tijd en wat moet er nu ver
der gebeuren." Het forum bestaat uit de
heer Kappeyne van de Coppello, Grandia
Smit (comité Ravensbrück), Mary Vaders
(Dachaucomité), de heren Teengs Gerrit
sen, Beekman, Korper (Verenigd Verzet),
Maas (expogé en mr. A.B J. Koch (Enge
landvaarder).
Zaterdag 3 mei opent mr. M. Vrolijk, com
missaris van de koningin in Zuid-Holland,
's morgens om half elf een grote bevrij
dingstentoonstelling in de Burgerzaal van
het Stadhuis. Op deze uitgebreide exposi
tie wordt de opkomst van het fascisme in
binnen- en buitenland behandeld, terwijl
daarbij aansluitend op het geleidelijk ver
zet daartegen en de uiteindelijke bevrij
ding wordt ingegaan. Ook de oorlog in In
donesië komt via foto's en andere bewaar
de documentatie aan bod. Een bijzondere
plaats neemt het Leids verzet in. Hierover
is inmiddels veel materiaal verzameld, dat
voornamelijk door de Leidse burgerij zelf
werd aangedragen. Ook de rol in het ver
zet die de Leidse universiteit heeft ge
speeld wordt daarbij aanschouwelijk ge
maakt. De beeldhouwster Truus Menger,
in de oorlog medewerkster van de ver
zetsstrijdster Hannie Schaft, heeft enkele
beelden ter beschikking gesteld. Verder
worden er als omlijsting van het geheel
gedichten door Ida Vos voorgedragen en
muziek gespeeld door fluitiste Veronica
Steinbach. De Joodse schrijfster Leesha
Rose (Liesje Roos), die in het Leidse ver
zet heeft gezeten biedt haar boek „De tul
pen zijn rood" aan. Mr. Vrolijk zal dit
boek van haar in ontvangst nemen. De
tentoonstelling is zaterdag 3 mei geopend
vanaf hali elf, zondag 4 mei vanaf elf uur.'
Maandag 5 mei is de tentoonstelling van
half elf 's morgens tot negen uur 's a-
vonds te bezichtigen. Toegang gratis.
Buiten de organisatie van het comité om
vindt 3 mei van twaalf uur 's middags tot
twaalf uur 's nachts ook nog een jonge-
renmanifestatie tegen het fascisme plaats
in het Leids Volkhuis aan de Apothekers-
dijk 33. De toegangsprijs is vier gulden.
Clubhuis ,,'t Breehuys" vertoont zondag 4
mei van negen tot drie uur 's nachts films
over het fascisme.
De educatieve dienst van stedeliik mu
seum „De Lakenhal" vertoont de komen
de weken (van 3 tot 12 mei) de film „Een
leger van gehouwen steen" van Theo van
Haren Noman in het museum. De film
beeldt aan de hand van oorlogsmonumen
ten de geschiedenis van de bezettingsjaren
uit Het begeleidend commentaar bestaat
uit fragmenten van verzetsgedichten. De
film is uit 1057. Hij wordt dagelijks om
vier uur in het museum vertoond. In de
weekeinden en op maandag 5 mei hebben
diverse voorstellingen plaats.