Toneelgroep Centrum speelt
vroege Pin ter voortreffeli jk
LFC en RCL doen het rustig aan...
Officieel programma van reis van paus naar Afrika
Minister De Koning
over rol van kerken
bij ontwikkeling
kerk
wereld
Het verjaardagsfeest: een „must" voor de liefhebbers
Alfred Hitchcock
schiep er
genoegen in zijn
publiek te laten
griezelen
Korte metten
BINNENLAND/BUITENLAND
LEIDSE COURANT
WOENSDAG 30 APRIL 1980 PAGINAr
De Engelse toneelschrijver
Harold Pinter geldt van
daag de dag als een insti
tuut op het gebied van de
toneelschrijfkunst. Dat is
ooit anders geweest. In de
dagen dat hij „Het verjaar
dagsfeest" schreef, 1958,
keek men nogal vreemd te
gen dat ongrijpbare, absur
de talent aan en de eerste
voorstellingen werden dan
ook nogal misprijzend ont
vangen. Des te verrassender
is het dit vroege werk terug
te zien op een moment dat
alle aandacht in toneelland
op een nieuwe Pinter, „Be
drog", gefixeerd is. Toneel
groep Centrum was gistera
vond in een te mager bezet-
r trommelende Polio Hamburger, als Stanley, het lijdend voorwerp in Harold Pinters
>t" bij Toneelgroep Centrum.
te Koninklijke Schouwburg
voor het eerst met een nieu
we versie van „Het verjaar
dagsfeest" in Den Haag.
Een voorstelling die op di
verse vlakken een grote
verrassing blijkt: Niet al
leen door een over de gehele
linie hoge spelkwaliteit,
maar ook en vooral door de
kracht van dit korte, bijna
twee uur durende spel. In
weinig stukken is Pinter zo
van begin lot eind intrige
rend met zijn stokpaardjes
bezig. Rijk en beklemmend
tegelijkertijd met reminis
centies aan het werk van
Kafka.
„Het verjaardagsfeest" is nog
steeds in een aantal opzichten
een duister stuk, al ben je
meer gewend aan dat feno
meen dan „toen". Duister
blijft het heel lang, al zit je op
het puntje van je stoel door
alle brokjes die Pinter je er
voortdurend in toeschuift, en
al zijn er aan het slot duidelijk
genoeg stukjes om de legpuz
zel althans enige vorm te ge
ven, een complete interpreta
tie blijft nauwelijks mogelijk.
Pinter werkt graag met een
aantal vaste elementen: Een
zeer realistische zetting, waar
binnen allerlei elementen uit
die realiteit losgemaakt wor
den uit het psychologische en
„redelijke" verband en bijna
als abstracties tegen elkaar
worden gezet. De daarachter
schuilende thema's in zijn
vroegste stukken zijn vaak
macht en geweld. Vorm en
inhoud krijgen in „het ver
jaardagsfeest" wat dat betreft
hun volkomen gelijke deel,
want die thema's zijn niet al
leen te herkennen in de ver
houdingen van de personages
onderling, maar ook in de
manier waarop Pinter de taal
hanteert: De dwingende
macht van het woord, de mo
gelijkheid via taal te manipu
leren. gedragspatronen te
beïnvloeden. hersenspoelin
gen gepleegd via taalcliché's.
Alles speelt zich af in een
burgerlijk pensionnetje aan de
Engelse kust, waar ene Stan
ley de enige gast is. Een wat
vreemde, niet duidelijk in het
burgerlijk stramien van de
zeur van een eigenaresse en
de sul van een man passende
eenling. Er komen twee he
ren op bezoek waarvan je het
hele stuk door niet zeker weet
wat ze zijn en waaróm ze er
zijn. Zij organiseren een ver
jaardagsfeest voor de onwilli
ge Stanley, maar blijken hem
met cliché's als spelletjes en
taal in dse hoek te kunnen
drukken en te breken. De
volgende morgen nemen zij
Stanley mee: Hij kan niet
meer uitbrengen dan wat stot
terende keelgeluiden, maar is
wel gekleed in hetzelfde keu
rige pak als de heren. Hij is
ten onder gegaan aan het
geweld, de dwang tot aanpas
sing, conformeren van buiten
af. Dat is de meest simpeie en
herkenbare draad in het stuk.
Daarnaast doet Pinter ettelij
ke uitstapjes (naar de wissel
werking tussen macht en ero
tiek bijvoorbeeld), soms on
grijpbaar, steeds intrigerend,
beklemmend en tegelijkertijd
onweerstaanbaar komisch.
Dat komische is een van de
sterke kanten van de voor
stelling die Centrum er onder
regie van de nog weinig be
kende Wouter van Praag van
gaf. Een regie die niet zozeer
voor interpretatie lijkt te kie
zen, als wel voor het aange
ven van alle mogelijkheden
binnen de verhoudingen via
een grote aandacht voor het
spel. dat lichtelijk gestileerd
aandoet. Pinter krijgt daar
door alle kans, en die kansen
worden hem volop gegeven in
de ronduit fantastische verta
ling die Gerard Reve van het
stuk maakte. Wat de acteurs
betreft: Henk Rigters speelt
waarschijnlijk de mooiste rol
die hij in jaren heeft laten
zien als de venijnige, gladde,
manipulerende oudste „gast".
De warrig slovende huis
vrouw van Elisabeth Hoytink
is eveneens perfect, en Polio
Hamburger is sterk aanwezig
als het lijdend voorwerp van
alles, Stanley. Goed werk ook
van Onno Molenkamp, Ben
Hulsman en de jonge Monique
Kramer. Een voorstelling die
elke Pinter-liefhebber móet
gaan zien. Dat kan nog. o.a.
op 21 mei a.s. in de Koninklij
ke.
BERT JANSMA
LEIDERDORPERS BEHALEN DERDE PLAATS ZILVEREN MOLENTOURNOOI
LEIDEN LFC en RCL
maakten gisteravond van
hun strijd om de derde en
vierde plaats in het Zilveren
Molentouraooi een gezellig
onderonsje. De Leiderdor
pers hadden na het echec in
de halve finale tegen Lugdu-
num (5-0 verlies) wel iets
goed te maken en wisten het
geschonden prestige enigs
zins op te vijzelen door LFC
met 3-2 terug te wijzen. Bij
de organiserende vereniging
zal waarschijnlijk niemand
wakker liggen van deze ne
derlaag, aangezien de 'Kana
ries' hun aandacht voorals
nog richten op de competitie
waar het dreigende degrada
tiegevaar afgewend dient te
worden. Het handjevol toe
schouwers dat de moeite had
genomen de Boshuizerkade
te bezoeken zag een gezapig
partijtje voetbal waarin
RCL voor rust op een 2-0
voorsprong kwam. Na de
hervatting wist LFC terug
te komen tot 2-2 en toen ie
dereen al aan een verlenging
begon te denken besliste
Koos Haneveld enkele mi
nuten voor tijd het preten
tieloze treffen door Peter
van der Wal kansloos te la
ten.
Van meet af aan maakte geen
van beide teams de indruk
zich overmatig te willen in
spannen. Men liet elkaar
vrijuit voetballen en grove
overtredingen bleven tot een
minimum beperkt. Kansen
over en weer derhalve, maar
Nagtegeller en Zuma namens
LFC en Kamminga en Van
Duyn namens RCL hadden
het vizier niet op scherp staan.
Dat had Peter van der Wal
vijf minuten voor rust even
min, want het ongevaarlijke
afstandsschot van Sito Schal-
kers liet hij knullig onder zich
door glippen. Pierre van Ge-
merden voegde hier even later
een tweede Leiderdorpse tref
fer aan toe door Van der Wal
met een lob het nakijken te
geven nadat John Verschoor
de bal keurig voor z'n voeten
gedeponeerd had.
Na de doelwisseling slaagde
LFC er in zich een licht veldo-
verwicht te creëeren en Frans
van de Boogaart liet na een
combinatie met Ger Nagtegel
ler 2-1 aantekenen. Nadat Piet
Gubler met een zoevend schot
de kruising trof, was het de
voor Frank van Veen ingeval
len Dick Walle die met een
kopbal de gelijkmaker tot
stand bracht. Zes minuten
voor tijd bracht Koos Hane
veld de overwinning alsnog in
Leiderdorpse handen door na
goed doorgaan Peter van der
Wal met een strakke schuiver
te passeren.
PAUL VAN DER BIJL
LFC: V.d.Wal, W. Gubler. Ver
schoor. Van Veen (Walle). Brandt,
V.d. Boogaart. P. Gubler, Te Henni-
pe. Collé, Zuma, Nagtegeller.
RCL: B. Brandt, Minderhout, Hane
veld, Ruis (V.d.Wal), Ooyevaar,
Braat, Van Duyn, D. Brandt, Schal-
kers, Van Gemerden, Kamminga.
Scoreverloop: 40. Schal kers 1-0, 42.
Van Gemerden 2-0, 61. Van de Boog
aart 2-1, 72. Walle 2-2, 84. Haneveld
3-2.
Johan van Duin valt aan voor RCL.
Alfred Hitchcock in een karakteristieke houding tijdens de op- be
name van een van zijn films.
De gisteren overleden filmregisseur Alfred Hitchcock wisln 1<
als zeer weinigen van zijn collega's zeer duidelijk zijn stemn I
pel te drukken op de films, die hij zijn toeschouwers voortrdl
zette. Men ging naar een Hitchcock-film en wie er in metfm
speelde of waar het om ging was bijzaak. De naam Hitcjjw
hcock stond garant voor ruim anderhalf uur lekkere spanjOc
ning met een vleugje macabere humor, terwijl het feit datbeb
hij als een zeer persoonlijk trekje „ergens" in de film zelljald
even op het scherm verscheen het publiek vertrouwd maakt ei
te met het dikke kleine, meestal zuur kijkende mannetje^r
dat de film had vervaardigd. t—-
De toekomst zal moeten uitmaken of deze „master of suspense 1
zoals hij al spoedig werd genoemd werkelijk zo'n groot regisseuij ri
was, zeker is dat hij ruim een halve eeuw met zijn schierbaaii J
onuitputtelijke voorraad griezelverhalen, waarvan hij er vele inf
korte vorm voor de televisie presenteerde, zijn stempel heeft ge-L_
drukt op de filmgeschiedenis en hij net als Chalies Chaplin fi
een begrip werd voor het bioscoopgaand publiek. Tot op hoge
leeftijd zat hij nog vol met filmplannen, terwijl een ieder di£z£
zich bewust was van zijn snel achteruitgaande gezondheid ef
aan kon twijfelen of ze nog ooit verwezenlijkt zouden worden.|n<V
Hitchcock's carrière kende hoogfepunten, zoals de voor 1940 nog*1"
in Engeland vervaardigde „The man who knew too much". „Se-,
cret agent", „The 39 steps" en „The lady vanishes", maar wie*?5
zijn vroegere films als „The lodger" met Ivor Novello, „The-061
pleasure garden" en „Downhill" nog eens te zien krijgt, begrijpiaar
dat de weg naar het wereldsucces lang en moeizaam was. f'
In 1940 naar Hollywood gelokt „scoorde" de slimme Hitch on- V"e]
middellijk met de verfilming van Daphne du Maurier's best-sa-'1'
Ier „Rebecca" en vestigde zijn naam als maker van thrillers malP1
films als „Suspense", „Saboteur", „Lifeboat" en „Spellbound",un:
Hitchcock's loopbaan kende ook dieptepunten als „The Paradine11*»1
case" en het costuum-stuk „Under capricom", maar zijn aan-Bt
hang slikte dat grif, wachtend op de volgende adembenemenden
spetter. En die kwamen er. Met „Strangers on a train" wasaar
Hitch weer helemaal de oude griezelfilm-maker, wiens „dodelij-
ke" humor telkens duidelijk te herkennen was. „Psycho" zal
ook al heeft men al zijn films zo geanalyseerd, dat zijn doos mei'en:
filmtruuks geen geheim meer is altijd een klassieker blijven."
Niet alleen om het feit, dat hij zijn hoofdrolspeelster (Janeteel
Leigh) halverwege de film verrassend laat vermoorden, maar,.n
vooral om de bloedige moord in de douchecel, een door snelle™
montage zo geconstrueerde gewelddaad waar eigenlijk niets gru- n
welijks te zien is, maar de suggestie alles doet. Na „The birds" n8
naar een kort verhaal van Daphne du Maurier deed Hitchcock,r"
het wat kalmer aan. Hij wilde het publiek nog wel eens de stui- ar)
pen op het lijf jagen met de dassenmoordenaar in „Frenzy"
maar zijn films werden beslist vriendelijker. „Topaz" toonde nog
duidelijke Hitchcock-trekjes, maar zijn psychogische thrillers als Jt
„Marny" en „Family plot" zijn laatste oeuvre waren meer
gemoedelijke misdaad-puzzels. Hitchcock zal ook na zijn dood
voor de bioscoopbezoeker nog jaren „the master of suspense"
blijven. Opvolgers van zijn formaat, zoals de zich nadrukkelijk
aankondigende Brian de Palma, heeft hij in „zijn" genre voorlo-|q
pig nog niet.
MILO IS!
In Vaticaanstad is nu het
officiële programma van de
reis van paus Johannes
Paulus II naar Afrika, die
vrijdag zal beginnen en tot
maandag 12 mei zal duren,
bekend gemaakt. Wij geven
het hieronder in chronologi
sche volgorde weer.
Vrijdag 2 mei: Negen uur
vertrek uit Rome. Drie uur
aankomst in Kinshasa, de
hoofdstad van Zaire. Ontmoe1
ting in de kathedraal met
priesters, religieuzen en semi
naristen. Later op de middag
bezoek aan president Mobutu.
Des avonds ontmoeting met
de zes bisschoppen van Zaire
ter nuntiatuur.
Zaterdag 3 mei: Opnieuw
ontmoeting met de bisschop
pen en 's middags met verte
genwoordigers van de niet-
katholieke kerken en leden
van het corps diplomatique.
Zondag 4 mei: Eucharistie
viering in de openlucht met
wijding van enkele Afrikaan
se bisschoppen. Des middags
treffen met. onder meer, de
Poolse gemeenschap van
Kinshasa.
Maandag 5 mei: In de vroege
ochtend tocht over de Kongo-
rivier naar Brazzaville, de
hoofdstad van de Volksrepu
bliek Kongo. Ontmoeting in
de kathedraal met priesters,
religieuzen en seminaristen.
Concelebratie in de openlucht
met alle nationale bisschop
pen. 's Middags per vliegtuig
naar Kisangani in het noor
doosten van Kongo.
Dinsdag 6 mei: Des ochtend
eucharistieviering op het
plein voor de kathedraal van
Kisangani. Bezoek aan het
graf van een missionaris op
de begraafplaats van Makiso.
Om twaalf uur vlucht naar
Nairobi, Kenia. Om drie uur
aankomst in Nairobi. Ont
moetingen in de kathedraal
en met het corps diplomati
que.
Woensdag 7 mei: Des och
tends eucharistieviering in
het Uhurupark te Nairobi.
Des middags een bezoek aan
president Arap Moi. Des
avonds ontmoeting met bis
schoppen, niet-katholieke en
islamitische vertegenwoordi
gers.
Donderdag 8 mei: Per vlieg
tuig van Nairobi naar Accra,
de hoofdstad van Ghana. De-
s ochtends: ontmoetingen in
de kathedraal. Des middags
bezoek aan de Ghanese leider
Jerry John Rawling. Om half
zes godsdienstoefening op het
Onafhankelijkheidsplein.
Daar zal de paus tien doopsels
toedienen en tien wijdingen
verrichten.
Vrijdag 9 mei: Vlucht naar
Kumasi in het binnenland.
Eucharistieviering met doop
leerlingen in een stadion.
Ontmoeting met de koning
van de Ashanti-stam en met
de bisschoppen van Ghana.
Terug naar Accra en daar
ontmoetingen met het corps
diplomatique en andere auto
riteiten, onder wie de primaat
van de anglicaanse kerk, Ro
bert Runcie, aartsbisschop
van Canterbury.
Zaterdag 10 mei: Aankomst
in Oegadoegoe, de hoofdstad
van Opper-Volta. Ontmoeting
met president Lamizana. Eu
charistieviering op het plein
naast de kathedraal en ont
moeting met de plaatselijke
bisschoppen. Om half twee
vliegreis naar Abidjan, Ivoor
kust. Later in de middag be
zoek aan minister-president
Houphouet-Boigny. Des a-
vonds eucharistieviering in de
openlucht.
Zondag 11 mei: Eerste-steen-
legging voor de nieuwe ka
thedraal van Abidjan. Per
vliegtuig naar Yamoessoekro,
de geboorteplaats van de kat-
holieke president. Des avonds
terug naar de hoofdstad Abid-
12 mei: Bezoek aan
een tehuis voor daklozen.
Ontvangst door de president,
die de paus naar het vliegveld
begeleidt. Vertrek om twaalf
uur. Aankomst in Rome onge
veer 's avonds zeven uur.
Paus Johannes Paulus II
heeft 26 september vastge
steld als openingsdatum
voor de zesde bisschop
pensynode van de rooms-
katholieke kerk. Het on
derwerp luidt: „De verant
woordelijkheid van het
christelijk gezin in de mo
derne wereld". Aan de sy
nodevergadering nemen de
legaties deel van alle bis
schoppenconferenties ter
wereld, alsmede vertegen
woordigers van de Romein
se curie en de religieuzen.
Het is de eerste algemene
synode onder het pontifi
caat van Johannes Paulus
II.
De aartsbisschop van Quebec,
kardinaal Maurice Roy, heeft
in een brief aan alle paro
chies van zijn bisdom laten
weten, dat zij tot het einde
van het jaar alle activiteiten
moeten staken, waarbij met
behulp van het populaire
Bingo-spel geld wordt ingeza
meld. Een uitzondering
wordt gemaakt voor tien pa
rochies, die voor hun mate
rieel voortbestaan afhanke
lijk zijn van de inkomsten uit
het spel.
De bisschop van Malang,
Francis Xavier Sudartanto
Hadisumarta, is gekozen
tot voorzitter van de Indo
nesische bisschoppenconfe
rentie. Als zodanig volgt
hij de aartsbisschop van
Semarang, kardinaal Justi-
nus Darmojuwono op. In
Indonesië zijn er eenender
tig bisdommen en twee
apostolische prefecturen.
Op een totale bevolking
van meer dan honderd mil
joen mensen zijn er zes
miljoen christenen, van
wie twee miljoen katholie
ken.
In een jubileumboek, uitge
geven bij gelegenheid van
het honderdjarig bestaan van
de katholieke kerk in Zaire,
een van de landen, die de
paus over enkele dagen zal
bezoeken, wordt het aantal
katholieken van het land ge
steld op 12.475.000. Dat is on
geveer 44,6 procent van de
totale bevolking. In het eer
ste jaarboek van de katholie
ke missie voor het toen
nog Belgisch Congo in
1923 werd uitgegaan van
400.000 katholieken en onge
veer 300.000 doopleerlingen.
Dè stichting Mensen in
Nood/Caritas Neerlandica,
giro 1111222 te Den Bosch,
voert momenteel een actie
onder de tweehonderddui
zend begunstigers onder de
titel „Voedsel voor de arm-
sten". De opbrengst is be
stemd voor voedselaanko-
pen voor de meest kwetsba
re groepen in de derde we
reld, die zwaar te lijden
hebben onder de dagelijkse
honger. De slechte graan
oogst van vorig jaar, econo
mische problemen en oorlo
gen in zesentwintig landen
hebben geleid tot ernstige
voedseltekorten. Er zijn
momenteel ongeveer hon
derd miljoen ondervoede
kinderen. Tien procent
daarvan is zwaar onder
voed. Vanaf hun geboorte
zijn vele miljoenen kinde
ren gehandicapt en hun le
vensverwachting is zeer
laag.
„De naamlozen" is de titel
van een nieuwe uitgave van
Bijeenpublikaties, postbus 33,
5750 AA Deurne. Het gaat
over mensen, die werken in
ontwikkelingslanden, vaak
los van de grote organisaties,
maar op hun eigen manier,
dicht bij de mensen. De
schrijver van het 104 pagina's
tellende, geïllustreerde boek
je, Thon Raes, journalist bij
'de Wereldomroep, portret
teerde enkelen van die men
sen uit landen in het Caraï-
bisch gebied: een zuster die
opkomt tegen de uitbuiting
van een Amerikaanse mijn-
bouwonderneming, een jonge
Nederlandse visser, die met
zijn bezittingen naar Surina
me is getrokken om zich op
goed geluk in dienst te stel
len van de mensen daar,
twee Nederlandse technici,
die in hun vrije tijd „alterna
tieve" technische hulp geven.
Het boekje heeft èen voor
woord van mr. J. van Gen-
nip, directeur van CEBEMO,
de katholieke medefinancie
ringsorganisatie voor ontwik
kelingsprojecten.
Ter gelegenheid van het
tienjarig bestaan van de
„Week voor de Nederlandse
Missionaris" zal op dins
dag 20 mei in het Konink
lijk Instituut voor de Tro
pen in Amsterdam een lan
delijke ontmoetingsdag
worden gehouden. Drs. J.
de Koning, minister voor
Ontwikkelingssamenwer
king, zal dan spreken over
de Nederlandse bijdrage
aan de ontwikkelingssa
menwerking en in het bij
zonder over de rol van de
kerken daarbij.
De bijeenkomst, die voor alle
belangstellenden toeganke
lijk is, is in het bijzonder be
doeld voor missionarissen op
verlof, oud-missionarissen,
(ex) vrijwilligers en vrijwil
ligsters, missie-procuratoren
en vertegenwoordigers van
missionaire organisaties.
Behalve minister De Koning
spreek de generale overste
van de Medische Missiezus
ters, Godelieve Prové over
de missionaris in de jaren
tachtig: „Tussen onzekerheid
en verwachting". In de mid
dag is er een forumdiscussie
onder leiding van dr. A. de
Groot svd, voorzitter van het
algemeen bestuur van het
Centraal Missie Commissa
riaat. Forumleden zijn de
beide inleiders, mgr. R. Sta-
verman ofm, vice-voorzitter
van de Nederlandse Missie
raad en pater H. Teuben,
oud-missionaris in Ethiopië
en staflid van CEBEMO.
