Dertienjarige Willem
Alexander eerste
Prins van Oranje
in honderd jaar
oog spel van Van Agt in de gordel vain smaragd
Binnenland
Aanklacht tegen plakkers
Raadsleden
willen vriendin
meenemen
Politiek
Partij
Parlement
buitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnerL
ouitensteBinnenbofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnenhofbuitensteBinnen
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 26 APRIL 1980 PAGINA 9
LAGE VUURSCHE Als
prins Willem Alexander er
niet blij mee is kroonprins te
worden, dan kon hij er wel
eens in gaan geloven dat 13
inderdaad het ongeluksgetal
is. Immers, zondag bereikt
hij die leeftijd en woensdag
wordt hij Prins van Oranje,
ofwel evenals zijn moeder tot
dat tijdstip „de vermoedelij
ke erfgenaam van de
Kroon".
Het ligt overigens meer voor
de hand, dat hij nog niet
weet of hij er al dan niet blij
mee moet zijn. Hij zou eerst
moeten ervaren welke veran
deringen het in zijn koninklijk
jongensleventje teweeg
brengt.
En als hij bijvoorbeeld
over een jaar de balans
opmaakt, dan kon het best
eens zijn, dat hij maar heel
matig ingenomen is met zijn
nieuwe status. Want dat er
ook voor hem veranderingen
op til zijn, is een uitgemaakte
zaak.
Er is nog niet zo bijster veel
te vertellen over de bekend
ste zoon van prinses Beatrix
en prins Claus, omdat zijn
ouders, zoals bleek uit het
televisie-interview van deze
week, heel bewust ernaar
streven de kinderen een zo
normaal mogelijk kinderle
ven te laten leiden. Dat
neemt overigens niet weg,
dat juist hij als geen van
zijn broers, neven en nich
ten de voorpagina wist te
halen. In positieve zowel als
negatieve zin „het is maar
hoe je het bekijkt".
De harten van een groot deel
van het Nederlandse volk,
dat bij het défilé voor zijn ja
rige oma in 1969 aan de buis
gekluisterd zat, stal hij met
een natuurlijk acteertalent
dat hij ten toon spreidde te
genover fotografen. Hij gooi
de hen ballonnetjes toe en
had de grootste schik als die
werden teruggebracht.
Dat gooien naar fotografen
deed hij jaren later weer.
Toen waren het echter geen
zachte ballonnetjes En hij
stal er ook maar weinig har
ten mee. Hoewel, hij had
toen uitgerekend de leeftijd
dat welhaast geen jongen de
innerlijke drang tot het uitha
len van kwalijke jongensstre
ken kan weerstaan.
Het prinsje werd door zijn
ouders vrij pittig tot de orde
geroepen. Aan dat feit is
door vele publiciteitsmedia
minder aandacht geschon
ken dan aan de streek van
prins Willem Alexander. En
toch kon uit die ouderlijke
reactie wel een beetje goede
wil worden afgeleid, dat de
kinderen van prinses Beatrix
en prins Claus zo normaal
mogelijk worden opgevoed.
Opvoeding
VOORBURG Het Voorburgse fotopersbureau Benelux
Press heeft bij de Amsterdamse officier van justitie een
klacht ingediend tegen de drukker en een onbekende
groep „plakkers" die in de hoofdstad een poster met de
tekst „Geen woning geen kroning" hebben opgeplakt.
Voor deze foto hebben de makers volgens het fotopersbu
reau een foto gebruikt waarvan Benelux Press het copy
right bezit.
Het is trouwens bekend, dat
zowel de moeder als de va
der van de nieuwe kroon
prins zich vaak mateloos er
geren aan de mensen die
menen dat zij hun zonen een
veel te vrije opvoeding zou
den geven. Ze geven bij zul
ke gelegenheden voor geen
stoere moderne opvoeding
voor te staan, waarbij zij. dan
er nadrukkelijk op wijzen,
dat dit hun zaak, hun verant
woordelijkheid is.
Maar goed, Willem Alexan
der is nu bijna kroonprins.
De eerste na bijna honderd
jaar. Zijn voorganger heette
alleen maar Alexander. Hij
was een zoon van koning
Willem Alexander III en Sop
hie van Würtemberg en over
leed in 1884. Wie zijn lotge
vallen vergelijkt met wat
prins Willem Alexander te
wachten staat, kan meteen
constateren dat er toch wel
een heleboel veranderd is. Er
is in de naoorlogse jaren in
koninklijke kringen heel wat
gedemocratiseerd; er kan en
mag nu een heleboel wat
vroeger ondenkbaar zou zijn.
Uit een in 1964 gehouden
enquête kwam het prinsje te
voorschijn als een gewone
jongen, ook al viel hij dan bij
de persfotografen soms min
der in de smaak. Een feit is,
dat hij evenals zijn broer
tjes naar gewone scholen
ging en gewone vriendjes
had. Zijn ouders hebben in
nog sterkere mate dan de
ouders van prinses Beatrix
destijds al het mogelijke ge
daan om te voorkomen dat
hij door zijn omgeving in een
uitzonderingspositie werd
gerangeerd. Met name prins
Claus zou er in de kringen,
waarin prins Willem Alexan
der spelenderwijze terecht
kwam, tevoren op hebben
aangedrongen hem voor al
les gewoon te behandelen.
Geen voorrechten dus en zo
nodig een uitbrander. Net als
ieder ander.
Vanaf woensdag begint de
tijd dat Willem Alexander
zich b.v. zoals dat met
zijn moeder ook al vrij vroeg
het geval was langzamer
hand moet gaan inleven in
de hedendaagse staat van
een telg van een koningshuis
in een constitutionele monar
chie.
Het staat al vast dat hij over
AMSTERDAM Twee onge
trouwde Amsterdamse
raadsleden betreuren het dat
zij uitsluitend voor zichzelf
een uitnodiging hebben ge
kregen voor het feest ko
mende woensdag in het
Concertgebouw in Amster
dam. Getrouwde raadsleden
hebben wel eveneens een
uitnodiging voor hun partner
gekregen. „Dit verbaast ons
gezien het feit dat in deze
tijd andere samenlevingsvor
men dan het huwelijk toch in
ruime mate zijn geaccep
teerd", aldus de twee raads
leden in een brief aan de
voorzitter van de Eerste Ka
mer.
een jaar het Baarns Lyc6um,
waarvan hij sedert vorig jaar
een tamelijk toegewijd leer
ling is, voor een andere on
derwijsinstelling zal moeten
ruilen. Wat zonder twijfel
verlies van vriendjes en
vriendinnetjes en dus jon
gensleed met zich mee
brengt.
Horoscoop
Misschien is het in dit ver
band aardig om even de ho
roscoop aan te halen, die
heel kort na de geboorte van
prins Willem Alexander werd
getrokken door de astroloog
Jack Chandu: „De pasgebo
ren oranjetelg zal een sym
pathiek persoon zijn en een
goede indruk maken op het
publiek. Hij zal een grote en
vrolijke vriendenkring om
zich heen zamelen. De prins
zal een modern denker wor
den, die fel ten strijd trekt
tegen alles wat hij ouderwets
vindt".
En ook: „Hij zal graag in de
bres springen van mensen,
die in de verdrukking zijn ge
raakt, maar hij zal ook
doordat hij gauw geëmotio
neerd is wel eens te wei
nig objectief zijn en te vlug
partij kiezen voor de minst
bedeelden".
Of de a.s. kroonprins vol
gens de sterren een kans
maakt op het koningsschap?
„Het lijkt er niet op, maar
dat zal komen omdat Neder
land over 25 jaar een wat an
dere staatsvorm heeft, waar
in Willem Alexander overi
gens wel een belangrijke rol
zal spelen", zo luidde de
voorspelling voor degenen
die het wilden geloven. Van
die 25 jaar is inmiddels de
helft om.
et leek er deze week even op of premier Van
li in Indonesië een politieke zelfmoordpo-
ng had ondernomen. Of deed zijn op weinig
isterse wijze geventileerde visie op de politie-
ontwikkelingen in ons land zo sterk aan ha-
kiri denken omdat Van Agt op het punt
ond naar Japan te gaan? De premier schijnt
n onstuitbare voorliefde te hebben voor het
ten van zwaarwichtige en verbijsterende poli-
"ïke uitspraken op lokaties die mijlen ver van
Haagse politieke arena verwijderd liggen,
het vroege voorjaar van 1977 kondigde Van
ft, toen nog minister van Justitie in het kabi-
t-Den Uyl, tijdens een spreekbeurt in het tot
n toe onverdachte en in Den Haag vrijwel
bekende Groningse dorpje Middelstum de
ibinetscrisis over de grondpolitiek aan.
ndere voorbeelden liggen verser in het geheugen,
nlangs nog schilderde Van Agt in Bonn „met de
nen op tafel" in kleurrijke bewoordingen de ze-
ningen van de kernenergie en enige tijd later
ge-fok hij tijdens een CDA-avondje in Hoogeveen fel
m leer tegen de FNV.
va(. e laatste politieke stunt haalde Van Agt deze
eek voor de verandering uit op een plaats aan
it andere eind van de aardbol. Ip Balikpapan, op
:t eiland dat vroeger Borneo heette maar thans
listert naar een veel langere naam, zei de premier
oor de NOS-televisiecamera dat hij opnieuw be-
hikbaar is als lijsttrekker van het CDA en tevens
premier van een volgend kabinet, waaraan hij
ijnbaar achteloos toevoegde dat hij het beleid
^er-[jn het huidige kabinet tot inzet van de verkiezin-
;n wenst te maken en dat hij na deze regeerperio-
opnieuw wil tekenen voor een coalitie van CDA
VVD.
WELOVERWOGEN
Op het eerste gehoor leken deze uitlatingen uitslui
tend te wijten te zijn aan de impulsieve en open
hartige inborst die de minister-president eigen is.
Strikt genomen zijn Van Agts uitspraken over een
mogelijk nieuw lijsttrekkerschap en premierschap
in vergelijking met zijn ontboezemingen over het
kabinetsbeleid en de hernieuwde samenwerking
met de VVD niet eens zo schokkend. De premier
heeft zich, als men zijn woorden letter voor letter
bekijkt, niet nadrukkelijk voor de genoemde func
ties kandidaat gesteld. Hij maakte duidelijk het
voorbehoud dat hij eerst voor het lijsttrekkerschap
gevraagd zou moeten worden en dat hij pas weer
premier zou willen worden als het CDA als groot
ste partij uit de stembussen zou rollen. Als deze
voorwaarden zouden worden vervuld, zou hij „niet
onder dat vaandel wegvluchten".
Nu echter inmiddels bekend is geworden, dat de
premier zijn ontboezemingen weloverwogen, wil
lens en wetens aan de microfoon heeft toever
trouwd (het vraaggesprek kwam voor hem niet
plotseling, maar is na voorafgaand overleg met de
interviewer in scène gezet) krijgen de uitlatingen
toch wel heel sterk het karakter van „Hallo Ne
derland, hallo CDA, ziehier uw nieuwe lijsttrekker
en toekomstig premier!". En dat, terwijl de CDA-
lijsttrekker voor de komende Tweede Kamerver
kiezingen, die volgens planning volgend jaar mei
moeten plaatsvinden, pas in maart 1981 definitief
wordt aangesteld.
TRADITIE
Het tweede deel van Van Agts politieke stunt, na
melijk zijn wens, het kabinetsbeleid tot inzet van
de verkiezingen te maken en de regeringssamen
werking tussen CDA en VVD voort te zetten,
wordt door het voorafgaande nog verbazingwek
kender dan het al was. Hiermee brak de premier
in één keer met de decennia lang volgehouden tra
ditie, dat christen-democraten altijd uitsluitend op
basis van hun eigen program en niet met het be
leid van een kabinet de verkiezingen ingaan en
nooit vóór de verkiezingen zeggen met wie zij na
de verkiezingen willen samenwerken.
Het is daarom niet verwonderlijk, dat de leidende
CDA'ers in Den Haag hoofdschuddend en met ge
fronste wenkbrauwen de oosterse wijsheden van
Van Agt aanhoorden. „Voorbarig en zeer onver
standig", zo riepen CDA-voorzitter Steenkamp en
ARP-leider De Boer in koor. KVP-voorman Van
Zeil zei het wat genuanceerder, maar hij bedoelde
hetzelfde. De enige die alleen procedurele, maar
geen inhoudelijke problemen met de uitlatingen,
van de minister-president had, was CHU-voorzit-
ter Van Leeuwen. Hij was het ook, die het voorne
men van Steenkamp, Van Zeil en De Boer om na
mens de vier voorzitters de woorden van Van Agt
in een kritische verklaring van hun gewicht te
ontdoen, wist te verijdelen. Ondertussen had de
VVD-top de eerste verkiezingstoespraak van Van
Agt minzaam glimlachend aangehoord, terwijl ook
PvdA-fractieleider Den Uyl zich in de handen
wreef: „Eindelijk duidelijkheid. We weten nu waar
we met het CDA aan toe zijn".
ZELFVERZEKERD
Hoe men de uitlatingen van de premier ook be
kijkt, de gedachte aan een (onbewuste) politieke
zelfmoordpoging komt telkens weer bovendrijven.
Was het bluf, was het een uiting van verregaande^
politieke zelfverzekerdheid? In ieder geval het
laatste. Maar toch
[Weliswaar weet Van Agt drommels goed, dat hij
door meer dan driekwart van de CDA-achterban
op handen wordt gedragen en derhalve geen
kwaad kan doen (nog klinken de stormachtige toe
juichingen op het CDA-congres van 11 december
in Dronten hem helder in de oren), toch moet hij
goed beseffen dat niet hij en niet zijn fans, maar de
partijbesturen van het CDA en de drie samenstel
lende delen bepalen welke politieke lijn het CDA
volgt en wie de lijsttrekker wordt. Van Agt is bui
ten zijn boekje gegaan, daar zijn alle CDA-bestuur-
ders en zelfs zijn grootste aanhangers in het partij
kader het over eens. Er wordt alleen verschillend
gedacht over de consequenties van Van Agts esca
pades.
De CHU-bestuurders en een deel van de KVP'ers
rekenen het hem niet zo zwaar aan. De andere
helft van de CDA-top, inclusief partijvoorzitter
Steenkamp, neemt het echter hoog op. Men zal in
de komende weken al het mogelijke doen om Van
Agt tot de orde te roepen. Wil Van Agt echter de
door hemzelf uitgestippelde lijn blijven volgen, dan
is, zo valt in CDA-kringen te beluisteren, de kans
niet uitgesloten dat men Van Agt publiekeljk in
politieke ongenade laat vallen. Zijn kans om lijst
trekker te worden en de eventuele prolongatie van
zijn premierschap zullen daarmee definitief zijn
verspeeld.
LUBBERS
Ondertussen is gebleken dat de animo van CDA-
fractieleider Lubbers om lijsttrekker te worden na
de Indonesische stunt van Van Agt aanzienlijk is
geslonken. Ook dat zal voor de CDA-partijbestuur-
ders, waarvan het merendeel in Lubbers een goede
lijsttrekker ziet, een reden te meer zijn Van Agt in
het CDA-gareel terug te duwen. Opmerkelijk is
trouwens ook dat VVD-fractievoorzitter Rietkerk
pal na de uitspraken van Van Agt liet weten, defi
nitief af te zien van de taak, de VVD bij komende
verkiezingen aan te voeren. Weliswaar heeft die
beslissing andere oorzaken (Rietkerk ziet zelf wel
in dat Wiegel een betere stemmentrekker is dan
hij en bovendien wil hij zich een politieke afgang
in zijn eigen partij besparen) maar op de achter
grond speelt daar ook in mee dat de verhouding
Rietkerk-Van Agt niet opperbest is. „Als Van Agt
zo graag CDA-lijsttrekker wil worden en in de
verkiezingsstrijd het kabinetsbeleid wil verdedi
gen, dan moet hij dat maar samen met vice-pre
mier Wiegel doen", zo lijkt Rietkerk te hebben ge
dacht.
Overigens kan de politieke lading van Van Agts
uitspraak over een hernieuwde samenwerking met
de VVD al op vrij korte termijn tot vrijwel nul
worden gereduceerd. Dat gebeurt, als het kabinet
voortijdig door een conflict tussen CDA en VVD
valt. Dan immers staan de beide coalitiepartners
lijnrecht tegenover elkaar, zodat het voor het
CDA, zelfs als Van Agt lijsttrekker wordt (maar
die kans lijkt dan miniem) gemakkelijk zal zijn te
zeggen dat alle deuren naar alle partijen weer
openstaan. En wie zijn oor in de CDA-Tweede Ka
merfractie te luisteren legt, kan in toenemende
mate te horen krijgen dat de kans op een voortijdig
einde van dit kabinet steeds groter wordt. Met gro
te regelmaat worden twee mogelijke breekpunten
genoemd: de CDA-wens tot beperking van de af
trekbaarheid van hypotheekrente èn de opstelling
van de begroting voor 1981. Als het tot zo'n voortij
dige crisis komt, zal Van Agt ongetwijfeld op pijn
lijke wijze worden herinnerd aan zijn „tempo doe-
loe", de goeie ouwe tijd in Indonesië. -
DICK VAN RIETSCHOTEN
AD
idden op het Binnen-
recht tegenover de
dderzaal, staat een
3aie gietijzeren fon-
f. Aan de top prijkt
vergulde beeltenis
in de stichter van 's-
ravenhage, graat
Wem II, vader van
\oris V, en onderin
uwen vier drakekop-
yi dag en nacht water
een grote ronde ste-
■n bak. Zien we dat
igeveer voor ons?
3n kunnen we thans
rder met het eigen-
ke verhaal,
ij vroegen deze week
jdens een gesprekje
\et één der beveili-
ngsbeambten van het
weede Kamergebouw
\ngs onze neus weg:
'laken jullie wel eens
at geks mee?". Een
x fijn de glimlach
teelde om 's mans lip
pen. Wat heet gek",
antwoordde hij. „Mis
schien vind je dit wel
gek". Hij keek ons
doordringend aan en
vertelde het volgende
verhaal.
„Drie weken geleden
had ifc, samen met een
collega nachtdienst.
Het zal zo ongeveer
een uur of half drie
zijn geweest, tpen ik
weer eens een ronde
door het gebouw ging
maken. Ik was al op
weg, toen ik plotseling
buiten een luidkeels
gezang hoorde. Een
mannenstem. Mijn col
lega, die nog in de hal
bij de hoofdingang zat,
had het inmiddels ook
gehoord. Ik liep terug
en samen gingen we
naar buiten om te kij
ken wat er aan de
hand was. Zien we
daar tot onze stomme
verbazing een vent
poedelnaakt in de fon
tein staan. Alsof het de
gewoonste zaak van de
wereld was, stond-tie
zich daar zingend te
wassen. Net of-tie on
der de douche stond.
Z'n kleren hingen over
de rand van de fontein,
maar die waren inmid
dels al drijfnat gewor
den. Nou, dan sta je
wel even gek te kijken,
nietwaar? 't Was bo
vendien knap fris bui
ten. Enfin, we besloten
toch maar even de po
litie te bellen. Komen
d'r even later maar
liefst vier politiewa
gens aanscheuren. Ie
dereen hartstikke
nieuwsgierig natuur
lijk. Dat maak je ook
niet elke dag mee. Ze
hebben die man uit de
fontein gehaald en
hem gewoon in z'n
blootje in een politie
wagen gezet. Op het
bureau, hoorde ik later,
hebben ze hem in een
overall gehesen en 'rti
een paar uur laten pit
ten. Va n die dingen
maken we dus mee".
MENSELIJK 1
Nu even iets ernstigers.
Grote consternatie deze
week in de CD A-gele
deren. De christende
mocraten vervulden
een sleutelrol in het
debat over de ruim
15.000 illegale buiten
landse werknemers in
ons land, die naar de
mening van de rege
ring allemaal over de
grens gezet zouden
moeten worden. Enke
le weken geleden had
een meerderheid van
de Kamer echter via
een motie de mening
uitgesproken, dat een
aantal van die illega
len, namelijk degenen
die al lange tijd loonbe
lasting en sociale pre
mies hidden betaald,
toch maar een ver
blijfsvergunning moest
krijgen. Die Kamer
meerderheid was tot
stand gekomen doordat
zes CDA'ers de hier
voor genoemde motie
van de PvdA hadden
gesteund.
„We voeren die motie
niet uit. Alle illegalen
moeten het land verla
ten, niemand uitgezon
derd", zo had het kabi
net beslist. En over die
weigering ging het de
bat van woensdag
avond, tegelijkertijd
met de wedstrijd Ajax-
Nottingham Forest. De
CDA-fractie had even
tevoren na langdurig
beraad besloten, de re
gering alsnog te vra
gen, wat soepeler tegen
de illegalen op te tre
den.
Tot stomme verbazing
van de Kamer toonde
minister Job de Ruiter
(Justitie) zich na het
pleidooi van CDA-
woordvoerder Gerrit
van Dam opeens uiterst
buigzaam. Goed dan,
een beperkte groep il
legalen zou een aller
laatste kans op een
verblijfs vergun n ing
krijgen. Wat een hard
debat beloofde te wor
den, werd zo een fluitje
van een cent. Maar
neen. Het CDA, dat
met 25 man bij het de
bat aanwezig was,
vroeg nog even tijd
voor beraad (en hup,
daar renden alle ande
re Kamerleden onder
aanvoering van voor
zitter Dolman naar de
in een belendend ver
trek opgestelde kleu-
ren-tv om een glimp
van Ajax op te van
gen), maar zorgde na
40 minuten voor grote
opschudding. Woord
voerder Van Dam ver
telde ijskoud dat het
verhaal van de minis
ter zijn fractie ervan
had overtuigd dat een
laatste kans voor de il
legalen ONMOGE
LIJK was. „Een schot
voor open doel en hij
mist!", zag je iedereen
denken.
MENSELIJK 2
Consternatie. Terwijl
Van Dam op het
spreekgestoelte bezig
was z'n zegje te doen
begonnen zijn fractie
genoten onder aanvoe
ring van een woedende
Ruud Lubbers nerveus
heen en weer te lopen.
Er was iets fout ge
gaan. De stemmen in
de fractie waren ver
keerd geteld. Het
„neen" tegen de tege
moetkoming van Job
de Ruiter moest ,ja'f
zijn. Lubbers had nog
snel een briefje naar
Van Dam laten bren
gen, maar het was al te
laat: het hoge woord
was er al uit.
Wat was er nu ge
beurd? Even een kijkje
in de keuken. Voorzit
ter Dolman was kenne
lijk zo boos over de ne
derlaag van Ajax dat
hij direct na afloop van
de wedstrijd de Ka
mervergadering had
hervat. Resoluut rin
kelde de bel in de
CDA-fractie, waar men
het beraad nog niet
had afgesloten. Halso
verkop moest er ge
stemd worden. Terwijl
de meesten al onder
weg waren naar de
vergaderzaal, werden
de koppen geteld: 11
vóór de handreiking
van Job de Ruiter en
14 tegen. Pas toen Van
Dam z'n verhaal af
draaide drong tot hen
door dat dit 14-11
moest zijn. Gelukkig
voor al die buitenlan
ders sloot voorzitter
Dolman om 23.00 uur
de vergadering zodat
de ontknoping tot don
derdag werd uitgesteld.
Lubbers - zich van zijn
falen als leider bewust
- trommelde de volgen
de dag zijn discipelen
opnieuw bijeen. Harde
woorden vielen, maar
er zat niets anders op:
het CDA moest ten
aanschouwe van heel
Nederland door de
bocht. Wat woensdag
nog zwart heette werd
donderdag wit. Een
draai van 180 graden
binnen enkele uren.
Gerrit van Dam wond
er geen doekjes om
toen hij donderdag in
de Kamer deze reuze-
zwaai van zijn fractie
motiveerde, maar hij
deed het wel wat onge
lukkig. Hij wilde zeg
gen dat er een mense
lijke fout was gemaakt,
maar de woorden die
uit zijn mond klonken,
luidden: „In mijn frac
tie is gisteravond iets
menselijks gebeurd
„Zo zo. Hoe bestaat
het!", klonk het verma
kelijk vanuit de opposi-
tiebanken. En zo was
er toch weer reden tot
lachen.
LEUS
Kende u die van die
Amsterdamse bijenko
lonie al?
Geen honing, geen
kroning.
DICK VAN RIET
SCHOTEN
ARJEN BROEKHUI
ZEN
