oplossing vorige puzzel
weekpuzzel
door dr. Pluizer
postzegels
WETENSCHAPPEN
DENKSPORTEN/HOBBY
LEIDSE COURANT
ZATERDAG 19 APRIL 18 PC
De prijswinnaars van de puzzel van vorige week zijn:
Vijftien gulden:
G. Warmerdam-Holscher, Van De Hoevenstraat 48, 2461 SH
Langeraar.
A. Kijk in de Vegte, Grevenstraat 5, 2312 VG Leiden.
De prijzen worden binnen drie weken per cheque toegestuurd.
Nr. 16
RUITENPUZZEL
Rond de genummerde vakjes dienen woorden van 4 letters van navolgen
de betekenis te worden ingevuld. Al deze antwoorden lezen in de richting
van de wijzers van de klok. De beginletter van het eerste antwoord komt
in het vakje boven het cijfer 1; het vakje, waarin de beginletter van elk
van de ove.rige antwoorden komt, dient door combinatie met de letters
van de omringende antwoorden te worden vastgesteld.
Bij de juiste oplossing vormen de gezamenlijke letters op de buitenrand -
te beginnen met de letter boven het cijfer 1 en rechts verder gaande -
een spreekwoord.
1 zwemvogel; 2 soort hond; 3 vo
gel; 4 harig; 5 onderaardse ruimte;
6 zeevis; 7 open land buiten een
dorp; 8 wreedaard (tig.); 9 deel
v.h. been; 10 vis; 11 kledingstuk;
12 zangvogel; 13 klanknabootsing;
14 soort tapijt; 15 hengselmand;
16 internationle voetbalorganisatie
(afk.); 17 uitroep; 18 eetlust; 19
pauze (muziek); 20 bijbelse naam;
21 bont bedrukt katoen; 22 reser
voir; 23 deel v.e. boom; 24 kost
baar pelswerk; 25 schoon; 26 Ja
panse drank; 27 mannetje bij
hoenderachtige vogels; 28 hoekpi-
laster; 29 zangstuk; 30 knaagdier;
31 droge, lichte hoest; 32 voortref
felijk; 33 wieling; 34 lichtende
kring om zon of maan; 35 hemelli
chaam; 36 na het genoemde; 37
persoonsaanduiding; 38 beleid; 39
plezier; 40 hijsinstallatie; 41 spoor
staaf; 42 spijsverteringskanaal; 43
land in Azië; 44 Europese hoofd
stad; 45 lichaamsdeel; 46 onbe
paald telwoord; 47 door malen
verkregen produkt; 48 schaapka
meel; 49 graansoort; 50 dashond;
51 etensbak voor varkens; 52
smelting van sneeuw en ijs; 53
soort papegaai; 54 menigte; 55
vrouwelijk persoon; 56 van tijd tot
tijd; 57 schandpaal; 58 rand van
modder om een stuk land; 59 in
drukking; 60 op het genoemde; 61
regel, richtsnoer; 62 spijskaart; 63
wild zoogdier; 64 guitig; 65 regel
maat; 66 tweestemmig gezang; 67
stand, houding; 68 salaris; 69 stad
in België; 70 onvergelijkelijk.
Het kan niet vaak genoeg ge
zegd worden dat, voor het ont
wikkeien van een kleur en het
incasseren van de vrij gewor
den kaarten, gelet moet wor
den op het aantal entrees in de
hand waar de lange kleur zich
bevindt. Doet men dat niet,
dan gebeurt het nogal eens
dat men op een ongelegen mo
ment tot de conclusie komt dat
er slagen genoeg zijn, maar
dat die niet kunnen worden ge
maakt omdat ze onbereikbaar
zijn. In het onderstaande spel
was de zuidspeler op zijn hoe
de en nam de nodige, niet zo
voor de hand liggende, maat
regelen om aan zijn contract te
kunnen voldoen. U ook?
Zuid heeft na het openingsbod
van oost geen bevredigend
bod en past. Na de pas van
west weet noord dat zijn part
ner in ieder geval „iets" moet
hebben en probeert 2 ruiten,
waarna zuid het in zijn ogen
beste manchecontract biedt.
V108
<?85
OAB 10983
H 7
74 w H9653
109632 yy N nV VB4
o652 w O V74
♦B62 AV
*1098543
Het bieden:
Oost Zuid West Noord
1 schoppen pas pas 2 ruiten
pas 3 SA (einde).
West kwam uit met schoppen
7, in noord gedekt met de 8 en
oost, die de controle in die
kleur niet direct wilde opgeven,
speelde 9 bij zodat zuid de
Entrees
kans kreeg deze goedkoop
met de boer te nemen. Zuid
keek echter verder dan zijn
neus lang was: hij had negen
slagen nodig om ?ijn contract
te maken en kon zien dat dat
niet zou lukken zonder van de
ruitenkleur gebruik te maken.
De leider wist vrijwel zeker dat
oost schoppenheer had en als
de schoppens gebruikt moes
ten worden om de noordhand
te bereiken, moest hij zo gauw
mogelijk schoppenaas kwijt.
Hij nam daarom de eerste slag
met het aas (waardoor hij met
zekerheid dummy via een
schoppenslag kon bereiken),
maar was er daarmee nog niet.
Klaverheer was zeer waar
schijnlijk een entree, want hoe
wel de opening van oost niet
garandeerde dat deze klave
raas bezat, was de kans daar
op toch wel groot. Zuid keek
tegen 15 punten in zijn eigen
hand aan en noord had er 10,
wat het totaal op 25 bracht. De
tegenstanders hadden er dus
samen 15 en als west klave
raas heeft, heeft oost op 11
punten zonder een enkel aas
geopend, met bovendien een
gammele kleur. Zuid rekende
daarom niet op klaverheer als
entree en toch moest hij er
nog een hebben om de ruitens
te kunnen bereiken, nadat rui
tenvrouw was afgegeven. Het
zou natuurlijk leuk zijn als die
vrouw tweede viel, maar de lei
der zag een betere kans. Hij
vervolgde in de tweede slag
met ruitenheer en nam die in
noord met het aas over!
Hierna had hij niets anders
meer te doen dan ruiten door
spelen tot oost met de vrouw
aan slag kwam. Na vervolgens
weer aan slag te zijn gekomen
gaf hij een schoppenslag af (de
boer naar de vrouw en later
een kleine naar de 10) en
kwam daardoor tot negen sla
gen via vijf ruitens, twee har
tens en twee schoppens. Niet
al te moeilijk, maar toch knap
'FMIflWI
Oploswedstrijd 14
Er komt duidelijk tekening in
het klassement van de derde
oploswedstrijd. Na tien ronden
gaan twee deelnemers aan
kop: André Schokker uit OldeT
markt en W. Los uit Smilde,
beiden verzamelden door een
fikse hoeveelheid bijoplossin
gen in totaal 51 punten. Het
verschil met de achtervolgers
bedraagt drie punten of meer.
De deelnemers die 20 of meer
punten hebben behaald, zijn
als volgt geklasseerd: 1/2. Los
Smilde en Schokker Oldemarkt
51, 3/4. R. Bolleboom Zoeter-
meer en Postema Beilen 48,
5/7. J. v.d. Brink Heerde, J.
Buisman Oldebroek en J. Zijp
Zuidscharwoude 45, 8/10. E.
Huisman Hooghalen, J. Lam-
merts Vries en A. Pruijs
Emmeloord 44, 11/12. B. H. W.
v.d. Beek Wijhe en J. H. ten
Kate Zwolle 43. 13/14. K. Knol
Twello en A. W. Lelieveld Leid-
schendam 42, 15/16. N. J.
Cloosterman Schipluiden en F.
A. van der Ploeg Zwolle 41,
17/19. W. A. Deters Deventer,
Egbert van Hattem 't Harde en
Walter van den Herik Noord-
scharwoude 39, 20/21. Bé Eg-
HAUSCHILD (28)
gens Borger en P. G. Prins
Wateringen 38,22/23. D. Reu
rink Dedemsvaart en R. J. H.
L. Smits Zoetermeer 37, 24/25.
Tj. Vriend Hardenberg en Jac.
Wittenberg Stedebroec 36, 26.
Kees Besseling Zwaag 35,
27/29. J. C. Den Hartog An-
dijk, Jan Ruiter Zwaagdijk en
Jan van Slooten Rekken 34,
30. L. T. Koersen Heiloo 33,
31/32. J. de Boer Bovenkar-
spel en P. Visscher Genemui-
den 29, 33. A. I. van Oorschot
Heiloo 24, 34. D. Vuurboom
Lutjebroek 23, 35/36. G. Mis-
VAN VELZEN (29)
ker Erica en W. Schouten
Waarland 20 punten. Hierna
volgen nog 23 deelnemers met
19 punten of minder.
Op de gedeelte 43e plaats
staat mevrouw H. J. Groen-
Grave uit Zutphen, die al een
paar keer oplossingen heeft in
gezonden. Voor het eerst ont
ving ik een inzending van een
vrouw - en dat in deze „man-
nensport". De deelnemers zien
dat er weer flink gescoord is
via bijoplossingen. Daarvoor
volgende week meer.
De oplossingen van de vraag
stukken uit de twaalfde ronde
luidden: Van Velzen (22): 27-22
17x28 gedwongen 31-27 23x34
49-43 39x48 37-32 48x22
32x23 18x29 47-41 36x47 35-
30 47x23 30x19 14x23x25x5;
Vuurboom (23): 47-41 25x43
48x39 36x47 46-41 47x36 37-
31 36x27 32x21 16x27 22x31
13x22 28x17 11x22 39-34
40x29 33x4 22-27 31x22 8-13
4x18 7-12 18x7 1x12 gedwon
gen 22-17 12x21 26x17 ge
volgd door het bekende slot 2-
8 38-33 8-13 17-12 6-11 33-29
13-18 12x23 11-17 23-19 17-
22 19-14 22-18 14-10 28-32
I0-5 32-38 50-44!
Vandaag twee eerste publika-
ties van Hauschild en Van Vel
zen, waarvan ik ook de cijfer-
standen publiceer. Oplossin
gen moeten uiterlijk 3 mei in
het bezit zijn van B. J. Nuys,
Oleander 12, 2671 NN Naald
wijk.
Hauschild (28): zwart: 6/8.
10/12, 19, 25, 30, 35, 36. wit:
22, 26/28, 31/34, 37, 43, 44;
Van Velzen (29): zwart: 13, 14,
17, 18. 22/24, 26/28, 35, wit:
31, 34, 36. 38, 39, 42/44,
48/50.
Voor 25 april a.s. heeft de PTT
twee bijzondere zegels op de
agenda staan. Deze zegels
staan in het teken van de „be
zetting en bevrijding", en heb
ben een waarde van 45 ct en
60 ct. De zegel die de bezet
ting als onderwerp heeft, is ge-
wijd aan Anne Frank en heeft
een waarde van 60 ct. Op de
zegel ziet men een familiepor
tretje van Anne Frank. De ach
tergrond wordt gevormd door
lijnelementen uit een school
schrift. Voor haar beroemd ge
worden dagboek maakte Anne
Frank gebruik van een school
schrift. Kleuren: rood, blauw,
licht- en donkergrijs. De zegel
die de bevrijding als onder
werp heeft, krijgt een waarde
van 45 ct. Deze zegel toont
een Engelse bommenwerper
die voedselpakketten afwerpt
boven Nederlands gebied,
zoals dat het geval was in april
1945. Vooral voor steden als
Rotterdam en Den Haag waren
deze voedseldroppings van le
vensbelang. Het Nederlandse
gebied wordt op de zegel aan
geduid doqr drie banen in de
kleuren van de Nederlandse
vlag. Deze zegel heeft als kleu
ren rood, blauw, grijs en zwart.
Het ontwerp voor deze zegels
werd vervaardigd door Walter
Nikkels uit Dordrecht. Zoals
Zegels in teken van bezetting en bevrijding
gebruikelijk werden de zegels
gedrukt door Joh. Enschedé
en Zonen te Haarlem. De ze
gels zullen verkrijgbaar zijn zo
lang de voorraad strekt, doch
uiterlijk tot 1 mei 1981.
Beide zegels worden op 28
april tijdens een bijeenkomst
op het stadhuis in Rotterdam,
officieel uitgereikt door de
staatssecretaris van Verkeer
en Waterstaat, mevrouw drs.
N. Smit-Kroes. De zegel gewijd
aan de voedseldroppings over
handigt zij op het balkon, ten
overstaan van het publiek,
aam burgemeester Van der
Louw te Rotterdam.
Het groothertogdom Luxem
burg heeft voor 28 april a.s. vijf
bijzondere zegels op de agen
da staan. Op de eerste plaats
gaat het hier om een serie van
twee Europa-Cept-zegels. Ver
volgens komt er een bijzonde
re zegel, gewijd aan de sport.
Twee zegels met als onder
werp „Veiligheid" completeren
het geheel.
Ook Luxemburg heeft geheel
volgens de gemaakte afspra
ken, belangrijke personen af
gebeeld op de Europa-zegels
voor dit jaar. Zo ziet men op
een zegel van 6 f. de Franse
staatsman Jean Monnet
(18881979) afgebeeld. Mon
net was van 1952 tot 1955 de
eerste voorzitter van de Hoge
Autoriteit voor Kolen en Staal
in Luxemburg. Op de zegel
met een waarde van 12 f ziet
men de beeltenis van Sint Be-
nedictus. Deze heilige kwam al
eerder in deze rubriek ter
sprake. Het portret van Mon
net werd vervaardigd naar een
bestaande tekening. De af
beelding van Sint Benedictus
is een reproductie van een de
tail van een meer dan levens
grote houtsculptuur. Deze be
vindt zich in de Willibrordusba-
siliek in Echternach.
Het is interessant te weten dat
de gehele vervaardiging van
deze zegels een Nederlandse
aangelegenheid is geworden.
De zegel van 6 f. werd ontwor
pen door J. Staphorst uit
Haarlem. Het ontwerp voor de
zegel van 12 f werd vervaar
digd door J. H. Nijhuis, even
eens uit Haarlem. Het drukken
van de zegels werd verzorgd
Oplossingen on
der vermelding
van Puzzel 16
dienen uiterlijk
woensdagmid
dag in bezit te
zijn van:
Leidse Courant,
Postbus 11,
2300 AA Leiden.
Eigen postcode
nummer s.v.p.
leesbaar vermel
den.
n
It
door
C. J. de Feijter
Kortsjnoj-Petrosian
Toen de zevende partij moest
beginnen uit de kwartfinale-
strijd tussen de beide Russen
stond Kortsjnoj een punt voor
(3 1/2—2 1/2). Welnu, die ze
vende partij dan. K. had dus
wit en men zou verwachten,
dat hij er weer flink tegenaan
zou gaan:
1. c2c4, c7c6 2. Pg1f3,
d7d5 3. e2—«3, Pg8—f6 4.
Pb1—c3, e7e6 5. b2—b3,
Pb8d7 6. Lc1—b2, e6e5
7. d2d4, e5e4 8. Pf3d2,
Lf8e7 9. a2a3, 0—0 10.
B3—b4, Tf8e8 11. c4c5...
Tegen de verwachting in sluit
K. met deze zet de damevleu
gel af en hij geeft hiermede
aan zwart de kans een stevige
koningsaanval te ontwikkelen.
Of dat nu moet worden opge
vat als een sorot teken van
minachting (kom maar op met
je aanval, je kunt me toch niets
maken of dat K. tegen de remi
sespeler Pétrosian de rest dan
maar op remise te spelen en
daarmede de match te winnen,
dat zullen we wel nooit te we
ten komen - feit is, dat zwart
een stevige aanval ontwierp en
beter kwam te staan. Maar la
ter speelt hij niet sterk op
winst en de partij verzandt dan
toch in remise. 11.... Pd7f8
12. Lf1—e2. Dd8d7 13.
Dd1c2, Dd7—f5 14. f2—f4.
g7g5 15. g2g3, g5xf4 16.
g3xf4, Dfx5h3. Nu staan'
twee pionnen aangevallen dus
is: 17. Th1g1+, Pf8—g6 18.
Pd211... wel gedwongen.
18Dh3h4 19. Pf1—g3,
Pf6—g4 20. Le2xg4, Lc8xg4
21. Dc2—f2. Dh4h3 22.
Pc3e2, Pg6h4 23.0—0—
0,... de witte koning is nu uit de
aanval van zwart getrokkeh en
de open g-lijn werkt in het
voordeel van wit. Het beste
was nu voor zwart waarschijn
lijk h7h5 geweest, maar
zwart speelde: 23. Kg8—h8. Of
dit een bedoeld pionoffer be
oogde, dan wel een overzien
was, blijft in het midden 24.
Pg3xe4!....(zie diagram).
(Wit gaat ineens op de takti-
sche toer: 24..., de5: 25.d5+,
f6. (Natuurlijk niet: 25..., Kg8
I
Al ÈLk
Ais
Pil
- m.
vör
26. Tg4:+ enz.) 26. d6, Ld8 27.
Tg3,...)
Petrosian ziet dat natuurlijk
ook een biedt dameruil aan:
24.... Dh3—f3 25. Df2xf3,
Lg4xf3 26. Pe4g3, Le7—f6
27. Td1—dr. Te8—e7 28.
Lb2—c3, Ta8e8 29. Lc3
d2, H7—h6 30. Tg1—h1,
Kh8—h8 31. Td3—b3, Lf3—
g4 32. Tf1—f2, Ph4—f3 33.
h2h3, Pf3xd2 34. Kc1xd2,
Lg4xh3 35. Pg3—h5. Lf6—h8
36. f4—f5, Te8g8 37. Pe2—
g3, Lh3g4 38. Tb3—b1.... en
hier kwamen de spelers dan
toch remise overeen. Men ziet
dat Kortsjnoj door brutaal spel
en een beetje geluk en niet in
het minst door het matige spel
van Petrosian, toch weer gelijk
kreeg.
Over richtingen in de studie
wereld!
Wijlen Weenink, een van onze
sterke partijspelers en studie-
en probleemcomponisten van
een halve eeuw terug, heeft
voor de studiewereld de vol
gende drie klassen opgesteld:
1. De natuurlijke richting (parti-
studies)
2. de kunstzinnige studie (of
richting)
3. En de probleemstudies
Dat laatste wil dan zeggen, dat
er in die studies met pro
bleemthema's werd gewerkt.
Wat de eerste richting aangaat
hebt u al zoveel voorbeelden
daarvan onder de ogen gehad,
dat u daar geen moeite mee
hebt. Veel miniaturen vallen
daaronder. In de kunstzinnige
richting vinden we namen als
de gebr. Platov en in het bij
zonder de grootste onder hen,
Henri Rinck. Ik wil u daarvan
graag een voorbeeld laten
zien. Prof. Prokes, ook een ge
weldenaar op studiegebied,
was ook zeer thuis in de kunst
zinnige richting. Maar daar
naast had hij toch ook veel na
tuurlijke studies op zijn conto
staan. Eén van zijn studies had
wat materiaal teveel en dat
heb ik enige jaren terug wat
uitgedund. Daaruit is dan de
volgende studie ontstaan, die
een goed voorbeeld is van de
kunstzinnige richting:
Studie van C.J. de Feijter.
(naar Prof. Prokes)
(Zie diagram nr. 2)
Wit: Kf8, Pe3; pion: e2.
Zwart: Kh5, Pe3; pion: e2.
Wit begint en houdt remise.
Wit begint met: 1. Tb4b1....
en dat is dan niet om de pion
te stoppen, maar om het veld
f5, dat door het paard wordt
gedekt, vrij te maken. Om de
bedreiging van wit Tb1—e1,
met verovering van de pion te
ontgaan, is zwart genooDt tot:
1...., Pe3d1. U weet dat een
paard in het centrum de mees
te velden beheerst en daarom
bent u niet verbaasd dat nu
volgt: 2. Pb5—d4!..„ Er is
geen mogelijkheid de promotie
van de pion te stoppen, maar
is het daarom nu nodig dat wit
dwingt tot: 2..., e2e1D? Het
materiële overwicht van zwart
is nu ruimschoots voldoende
om te winnen. Wti kan nog
slechts op remise hopen. Het
enige daartoe is dan schaak-
bieden, en dan maar hopen op
een paardvork op koning en
dame. Daar gaan we: 3. Tb1
b5+.... Zwart gaat eerst eens
pogen zijn koning op h8
brengen: 3..., Kh5g6 en d is
lijkt: 4. Tg5+?, Kf6 5. Tf5
Kg6 wel aardig voor wit, mi
het haalt niets uit. Er volgt
rekt: 4..., Kh6 en wit heeft c
goede zet meer. Blijft nog
leen: 4. Tb5b6+,... en d
ziet zwart tot zijn schrik dat
zijn koning niet naar h7 I
brengen, want dan is het
4..., Th7 5. Pf5!,... direkt re
se wegens de matdreiging
h6. En die is alleen te verf
deren door de dame te gewp^
Merk op dat de witte torera
schaak op b4 voor komt eri
paard maakt een schaakjel
de f-lijn onmogelijk,
zwart dus niet anders danl
rug te gaan naar h5. Dan/
nieuw: 4.... Kg6—h5 5. Tlf
b5+,... en om winstkanser
behouden moet de zwarte
ning nu wel naar:
g4. Zwart kan nu vrij schi
geven op g5 met zijn toi
want slaan daarvan heeft
paardvork op f3 ten gevol
Dus: 6. Tb5—g5+, Kg4-
met de bedoeling over de e-i n c
te gaan. Maar ook dat lot
mis na: 7. Tg5f5+,... Indi v
de zwarte koning het veld
bestreed, dan wordt de toi
op e5 geofferd en na nem F
volgt dan weer een paardvo
op f3, met remise. Wacht ewjjtie
denkt zwart, ik ga naar I
veld f1 en als er dan
schaak volgt op de f-lijn,
zet ik mijn paard op f2
komt mijn dame vrij. Zo
ÏK
Sc
zegd, zo gedaan: 7..., Kf4— ,t d
Tg5 loet
8. Tf5—g5+, Kg3—f2 9.
f5+, Kf2-g1 10. Tf5—gfde
Kg1f1 en als nu weer e e
schaakie komt op f5 dan hef
dat op door Pf2 en win, dei
zwart. Maar wit heeft nog e
laatste pijl op zijn boog en
treft doel: 11. Tg5—g1 l'
Kf1xg1, 12. Pd4—f3+,... n
winst van de dame en rem lar
tot besluit. En daarmede
dan ten overvloede nog ee^
aangetoond, dat een paard
d4 voortreffelijk staat gepx gefc
rter
teerd.
Hebt u nog gekeken naar
tweezet uit de vorige rubriefcn~g<
Als u als sleutelzet: 1. De1r,
F1hebt gevonden
deed u goed!
door Joh. Enschedé en Zonen
te Haarlem.
Een bijzondere zegel met als
thema „Sport voor Allen"
heeft een waarde van 6 f. Het
motief wordt gevormd door
een assortiment attributen
voor het beoefenen van diver
se takken van sport. Voor deze
zegel werd het ontwerp ver
vaardigd door Isabella Lutz uit
Luxemburg.
De twee laatste zegels in deze
reeks verschijnen naar aanlei
ding van het negende Wereld
congres ter „Voorkoming van
Bedrijfsongevallen en Beroeps
ziekten". Dit congres in het ka
der van de Benelux zal van 6
tot en met 9 mei a.s. in Am
sterdam gehouden worden. Op
een zegel in de waarde van
2 f. ziet men een hoogoven
arbeider bezig een „Bessemer
Peer" te kantelen. De beteke
nis van de doodskop op de
gloeiende staalmassa laat zich
gemakkelijk raden. Op een ze
gel van 6 f. ziet men een man
die zich in de richting van een
gevaarlijk .machinedeel be
weegt. Het is als het ware een
magische hand die hem belet
verder te gaan. Deze zegels
werden ontworpen door Odet
te Baillas uit Parijs. Zowel deze
als de voorgaande sportzegel
werden gedrukt door Hèlio
Courvoisier S.A. te La Chaux-
de-Fonds in Zwitserland.
De Franse PTT zal op 28 april
a.s. een serie van twee „Euro-
pa"-zegels uitgeven. Ook hier
zal men weer de heilige Bene
dictus kunnen tegen komen,
daar de heilige werd afgebeeld
op een zegel van 1.80 fr. Op de
door J. Combet ontworpen ze
gels ziet men de heilige afge
beeld, verwerkt in een initiaal
„B". De tweede Europa-zegel
heeft een waarde van 1.30 fr
en toont het portret van de ex-
premier Aristide Briand. Ver
der ziet men op deze zegels
het „Cept"-embleem en het
jaartal „1980".
Behandeling tegei
astma in zoutmijn
In het zuiden van Polen, bij
de stad Wieliczka, is ruim
tweehonderd meter onder de
grond in een afgedankte
zoutmijn een sanatorium voor
lijders aan astma en bronchi
tis ingericht. Ondanks de bi
zarre ligging van het zieken
huis is er een lange lijst gega
digden voor een behandeling
tegen hun ziekte.
Vastgesteld is dat lijders aan
ademhalingsstoornissen er in
derdaad verlichting voor hun
kwaal vinden, een verlichting
die bovengrondse ziekenhui
zen vaak niet kunnen verschaf
fen. Dr. Izabella Wroblewska,
de 38-jarige directrice, zegt
dat bij ongeveer 85 procent
van haar patiënten na een ver
blijf in de zoutmijn een verbe
tering van hun toestand is
vastgesteld.
De zalen van het sanatorium
zijn ingericht in sprookjesachti
ge grotten, die vroeger in de
zoutlagen van de duizend jaar
oude mijn werden uitgehou
wen. Ondanks alle aanpassin
gen heeft het ondergrondse
ziekenhuis niets van de sfeer
die patiënten gewoon zijn van
meer conventionele inrichtin
gen.
De zieken brengen per week
twee volle nachten onder
gronds door. Overdag vertoe
ven zij er enkele uren. In de
grotzalen" is plaats voor ze
ventig bedden. Behalve uit Po
len zelf komen er ook lijders
uit ander© landen. Men heeft
ef patiënten uit Brazilië, Japan,
Australië, Italië, Griekenland
en de Verenigde Staten.
Het sanatorium is in 1959 geo
pend door dr. Mieczyslaw Sku-
limoski, hoogleraar aan de
academie voor geneeskundê in
Krakau. Deze had een verband
geconstateerd tussen het kli
maat in zoutmijnen en een ver
beterde werking van de adem
halingsorganen. Onder meer
was gebleken dat da mijnwer
kers van Wieliczka nooit
van astma hadden. De atmi1
feer in de mijn is zeer voch to
en de temperatuur schomm ln 1
er tussen 17,5 en 18,5 grad 'gel,
Er zijn bovendien uiterst weif ,0
bacteriën.
Overigens wil men de resul Jje{
ten ook weer niet overdrijv j.
De heilzame uitwerking v ls
een behandeling in de zoutm e
duurt soms niet langer dan
half jaar. Dan moeten de
ken terugkomen voor een h
haling.
Als de patiënten via een lift
de vijfde van de negen ven »r
pingen tellende mijn zijn a ee
gekomen worden zij ontvani Didaj
door. in smetteloos wit gekk l v
verpleegsters. Deze zijn o de
het algemeen tevreden oEr
hun ondergrondse taken,
meeste zorg baart hun de I* Her
ding van verstokte rokers, 'g o
maar niet willen luisteren r tc
de waarschuwingen voor
brandgevaar.
d ede
ikki
'O
„h
Se,
