Hans Küng publiceert oude brief aan paus om
gesprek over omstreden kwesties te hervatten
België jaloers op
ons koningshuis
Nieuwe Kerk in
Amsterdam heropend
Korte metten
Groot deel van
Oranjevermogen
in stichtingen
ondergebracht
Gereformeerd voorstel tot
meer contacten dan met IKV
NNENLAND
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 18 APRIL 1980 PAGINA 15
DEN HAAG Koningin
Juliana heeft een groot
deel van haar vermogen
ondergebracht in een vier
tal speciaal daarvoor opge
richte stichtingen, die door
haarzelf of (in één geval)
prins Bernhard worden be
stuurd. Deze stichtingen
bestaan al vele jaren de
oudste dateert van 1963
maar waren tot nu toe on
bekend. Sinds vorig jaar
dienen de oprichtingsacten
van al dit soort organisaties
echter voor een ieder toe
gankelijk te zijn. De acten
in kwestie bevinden zich
bij de Kamer van Koop
handel te Den Haag.
Een woordvoerder van de
Rijksvoorlichtingsdienst
(RVD) verklaarde dat de
stichtingen voornamelijk
„om belastingtechnische re
denen" in het leven zijn ge
roepen. Hij legde uit dat van
de vier dochters van de ko
ningin alleen prinses
Beatrix, als troonopvolgster
en straks als vorstin, is vrij
gesteld van het betalen van
successierechten. Voor de
prinsessen Ir^ne, Margriet
en Christina gelden dezelfde
belastingwetten, voor zover
van toepassing (twee prin
sessen wonen immers in het
buitenland), als voor alle an
dere Nederlanders en dus
ook die betreffende de suc
cessierechten.
Aangezien het hier gaat om
belasting, die bij zeer
grote erfenissen (meer dan
een miljoen) tegen de dertig
procent bedraagt, zouden de
drie genoemde prinsessen
zeer waarschijnlijk een deel
van hun pas verworven be-
izit moeten verkopen om aan
hun verplichtingen te kun
nen voldoen. Daardoor zou,
nog steeds volgens de RVD-
woordvoerder, het Oranje
vermogen worden aangetast,
met als bijkomend nadeel
dat vele waardevolle collec
ties (kroningsstukken, schil
derijen, miniaturen, boeken
enz.) uiteen vallen. Dit pro
bleem had zich de afgelopen
eeuw niet eerder voorge
daan, omdat Wilhelmina zo
wel als Juliana enig erfge
naam waren. Als koningin
konden zij niet aangeslagen
worden wegens successie
rechten.
Doordat de vele kostbaarhe
den ondergebracht zijn in
stichtingen blijven zij bij het
Ioverlijden van koningin
torinses) Juliana wat de be
lastingen betreft buiten be
schouwing. Immers, de
stichtingen zijn eigenaar van
deze zaken en daarin komt
door het overlijden van de
oprichtster geen verande
ring. Voor de prinsesser
maakt deze regeling in de
praktijk geen verschil met
de vorige situatie. Alles wat
zij menen nodig te hebben,
kunnen zij in bruikleen krij
gen, en mocht een prinses
iets willen verkopen dat
door koningin Juliana voor
haar bestemd was, dan kan
dat uit de stichting gehaald
worden. In alle vier oprich
tingsacten is voorts nog be
paald dat de stichting ont
bonden is op het moment
„TER VOORKOMING VAN
SUCCESSIERECHTEN"
dat de „Kroon niet meer ge
dragen wordt door een af
stammeling van Hare Majes
teit Koningin Wilhelmina".
Met andere woorden: mocht
er iemand anders dan een
Oranje staatshoofd worden,
dan zijn alle in de stichting
ondergebrachte zaken weer
persoonlijk eigendom van de
oprichtster of haar erfgena
men.
Niet voor burgers
Een woordvoerder van het
ministerie van Financiën
verklaarde desgevraagd dat
een dergelijke constructie
om successierechten te ont
lopen alleen mogelijk is voor
de koningin of een ander lid
van het Koninklijk Huis.
Zou een gewone burger iets
dergelijks willen doen, dan
botst hij op artikel 17 van de
Successiewet 1956. Daarin
wordt bepaald dat het on
derbrengen van vermogen
in een stichting, met als doel
het voorkomen van succes
sierechten of vermogensbe
lasting, gelijkgesteld wordt
met het doen van een schen
king. De ontvanger daarvan,
in dat geval dus de stichting,
moet dan het zg. schenkings
recht betalen, waarvan de
hoogte ongeveer overeen
komt met de successierech
ten. Artikel 33 van de ge
noemde wet maakt echter
een uitzondering voor on
dermeer schenkingen door
de koningin of een ander lid
van het Koninklijk Huis.
Deze worden niet belast,
omdat zij geacht worden te
zijn gedaan in het algemeen
belang.
De vier stichtingen dragen
de volgende namen:
Stichting Regalia van het
Huis van Oranje-Nassau
(opgericht in 1963);
Stichting Kroongoederen
van het Huis van Oranje-
Nassau
(opgericht in 1968);
Stichting Archief van het
Huis van Oranje-Nassau
(opgericht in 1971);
Stichting Historische Ver
zamelingen van het Huis
van Oranje-Nassau
(opgericht in 1972).
Volgens de bijbehorende
acte heeft de eerstgenoemde
stichting ten doel „aan
bloed- en aanverwanten van
de Drager der Kroon, af
stammeling van Hare Majes
teit Koningip Wilhelmina,
Prinses van Oranje-Nassau,
het gebruik te verschaffen
van roerende lichamelijke
zaken, die voor hen bij het
vertegenwoordigen van de
Koninklijke Waardigheid
nodig, nuttig of gewenst
zijn". Hierbij zou het vooral
gaan om zaken als (kroonju
welen. Zo zou het deze stich
ting zijn, waarvan Beatrix
bij haar inhuldiging op 30
april haar kroon, scepter,
rijkszwaard en dergelijke te
leen krijgt.
In de Stichting Kroongoede
ren zijn „meer persoonlijke"
eigendommen van koningin
Juliana ondergebracht. Het
doel van deze stichting
wordt omschreven als te be
vorderen dat „afstammelin
gen van Hare Majesteit Ko
ningin Wilhelmina, prinses
van Oranje-Nassau, bij de
uitoefening van de Konin
klijke Waardigheid de be
schikking hebben over de
daartoe nodige of gewenste
roerende lichamelijke za
ken". Opvallend is dat vorig
jaar goederen, die „uitslui
tend voor de Drager der
Kroon zijn" door „Regalia"
aan „Kroongoederen" wer
den overgedragen. Een re
den daarvoor wordt niet
aangegeven.
Archieven en kunst
De Stichting Archief heeft
ten doel het bijeenhouden en
beheren van archiefstukken
met betrekking tot of ver
band houdende met het Huis
van Oranje-Nassau, het Huis
Nassau of een aan één van
die Huizen verwant Huis.
Het bestuur wordt uitgeoe
fend door de koningin en
een familieraad van vijf le
den, bestaande uit prins
Bernhard en de prinsessen
Beatrix, Irene, Margriet en
Christina. De Stichting His
torische Verzamelingen
(schilderijen en miniaturen),
die onder voorzitterschap
staat van prins Bernhard en
verder ook iemand van het
ministerie van CRM in het
bestuur heeft, houdt zich be
zig met het „verkrijgen en
beheren" van zaken „tenein
de die zaken te doen dienen
ten algemene nutte". Deze
stichting kan bijvoorbeeld
schilderijen uitlenen ten be
hoeve van een tentoonstel
ling.
RIK IN 't HOUT
De koninklijke gasten tijdens de openingsplechtig
heid.
RESTAURATIE DUURDE 21 JAAR
AMSTERDAM De Nieuwe Kerk in Amsterdam
is gisteren in aanwezigheid van koningin Juliana,
prins Bernhard, prinses Beatrix en prins Claus na
een restauratieperiode van 21 jaar, offcieel
heropend.
De restauratie van het uit de vijftiende eeuw date
rende bouwwerk aan de Dam, waar volgens traditie
de toekomstige vorstin wordt ingehuldigd, heeft in
totaal 50 miljoen gulden gekost. De officiële plech
tigheid werd bijgewoond door regeringsvertegen
woordigers, stadsbestuurders en tal van genodig
den. Het is de bedoeling om het gebouw op een zo
veelzijdige mogelijke manier te gaan benutten.
BRUSSEL De belangstel
ling van de Belgische bevol
king voor haar koningshuis
is tegenwoordig niet erg
groot meer. De Nederlandse
vorstelijke familie is bij onze
zuiderburen eigenlijk veel
populairder dan de eigen dy
nastie. Toen koningin
Juliana in februari j.l. haar
troonswisseling met Beatrix
aankondigde werden alle ra
dio- en televisieprogramma's
in België onderbroken voor
een rechtstreekse overname
van de NOS. De volgende
dag beheerste het nieuws
alle voorpagina's van de
Vlaamse en Waalse kranten.
Er zijn heel veel redenen
aan te wijzen voor de inte
resse van de Belgen voor de
Oranjes. Dat het eigen vor
stenpaar, koning Boudwijn
en koningin Fabiola kinder
loos is gebleven, speelt zeker
een rol. Vanuit het paleis
Laken in Brussel zal ook
vast wel eens met jaloerse
blikken naar het bordes van
Soestdijk worden gekeken,
waar het kan wemelen van
het jonge blonde koninklijke
leven.
Boudewijn en Fabiola zijn
wel verschrikkelijk aardige
mensen. Misschien zijn ze
zelfs te braaf. Er is immers
een theorie dat een monar
chie pas echt aan de ver
wachting van de onderda
nen beantwoordt als de mo
narch en de leden van zijn
familie zo nu en dan eens
behoorlijk buiten het boekje
van hun onmenselijke waar
digheid gaan.
Zo moet waarschijnlijk ook
de enthousiaste roddel be
grepen worden die de afge
lopen maanden in de Belgi
sche pers over Beatrix en
Claus is verschenen. „De
kroonprinses is hard als
staal" en „De heer van Dra-
kensteyn is niet gemakke
lijk" heten de reportages,
waaruit de een nog eigenge-
reider tevoorschijn komt als
de ander. Zulke verhalen
getuigen van aanhankelijk
heid.
Voor Boudewijn en Fabiola
zijn die niet weggelegd. De
Belgische koningin heeft al
helemaal een onberispelijke
levenswandel en haar man
maakte sedert zijn troonsbe
stijging op 21-jarige leeftijd
(in 1951) ook nauwelijks een
onverhoedse beweging.
Hoogtepunten
Wel waren er een paar on
gelukkige gebeurtenissen. In
februari 1953, toen Neder
land en een deel van België
de gesel van de stormvloed
ondergingen, bezocht
Juliana prompt in zuidwes
ter de getroffen gebieden.
Maar Boudewijn vertoefde
Koning Boudewijn.
op vakantie aan de Middel
landse Zee en bleef rustig
van de zon genieten. Te laat
volgde hii het voorbeeld van
de Nederlandse koningin en
tot overmaat van ramp keer
de hii te vroeg weer terug
naar net warme zuiden. Om
van een keelontsteking te
genezen, verklaarde het Hof.
De wrevel was groot, maar
het volk was de eerste om
het incident te vergeten.
In 1960 kreeg Boudewijn bij
de officiële onafhankelijk
heid van de Congo letterlijk
de huid volgescholden door
eerste minister Loemoemba.
De koning wist niet anders
te doen dan onverstoord het
feestprogramma af te wer
ken.
En vorig jaar verslikte de
Belgische vorst zich voor het
eerst in de taalproblemen
van zijn land. Onderweg
naar een normale verplich
ting in Luik liet Boudewijn
de hofauto stoppen om een
korte ontmoeting te hebben
met de leider van de Fran
stalige militanten in de om
streden Voerstreek, de land
bouwer José Happard. Enke
le dagen later forceerden
woedende Vlamingen de
hekken van het paleis en
riepen: Boudewijn, koning
der Walen.
Deze „hoogtepunten" kun
nen natuurlijk niet tippen
aan de Greet Hofmansaffai
re, de Irene-kwestie, het
Lockheed schandaal en het
talrijke nageslacht van
Soestdijk. Veel Belgen ste
ken ook niet onder stoelen
en banken dat ze bijvoor
beeld liever prins Albert (de
broer van Boudewijn) en de
mooie prinses Paola als hun
vorsten hadden gezien.
In vroegere jaren was de
volkse belangstelling voor
de Belgische koningen wel
anders. Leopold III bijvoor
beeld, Boudewijns vader,
was zeer geliefd, zeker nadat
hij in 1926 prinses Astrid
van Zweden tot vrouw had
genomen. De dood van deze
koningin als gevolg van een
auto-ongeval in 1935 in
Zwitserland was een zware
persoonlijke schok voor alle
Belgen.
De Belgische koningskwestie
echter, die zich in en na de
Tweede Wereldoorlog ont
wikkelde, heeft de monar
chie in het land tot een poli
tiek omstreden aangelegen
heid gemaakt. Leopold III
zocht een vergelijk met Hit-
Ier en hertrouwde in 1941
met goedvinden van de be
zetter met Lilian JBaels,
de dochter van de gouver
neur van Antwerpen. Veel
oorlogsweduwen reageerden
bitter op dit privilege van
hun koning.
Maar na de wereldbrand
wilde met name Vlaanderen
Leopold terug als koning,
die met zijn houding en
vooral met de tijdige overga
ve in mei 1940 immers
ook veel Belgische levens
had gespaard. De Waalse so
cialisten onder leiding van
Paul Henri Spaak echter
verzetten zich heftig. Pas na
zes jaar kon de politieke
strijd worden beëindigd met
de kroning van zoon Boude
wijn.
Tenslotte is er in Vlaande
ren natuurlijk ook nog altijd
de extreme stroming die het
huis Van Saksen-Coburg
niet, maar daarentegen het
geslacht van Oranje Naussau
wel erkent als de eigen dy
nastie. Zo was het immers
ook vóór de opstand van de
zuidelijke Nederlanden, pre
cies 150 jaar geleden. De
thans weer opgelaaide taal
strijd, waarin de partijen de
verdeling van België in au
tonome gewesten beogen,
completeert de verklaring
voor de lauwheid onder het
Belgische volk ten aanzien
van de monarchie.
De meeste Belgen kennen
zelfs niet eens de nog in le
ven zijnde leden van de ko
ninklijke familie. Velen we
ten niet de naam van de
troonopvolger te noemen
(prins Filips, de nu 20-jarige
zoon van Albert en Paola).
Menigeen weet niet eens dat
ex-koning Leopold en zijn
gemalin niet dood zijn, maar
wonen in Waterloo. En bijna
niemand weet dat koning
Boudewijn, een halfbroer,
prins Alexander, heeft, die
37 jaar is en wiens verblijf
plaats sinds vele jaren onbe
kend is.
MARC DE KONINCK
De door het Vaticaan veroordeelde Zwitserse
theoloog Hans Küng heeft in het Milanese
blad „Corriere della Sera" een brief laten pu
bliceren, die hij een jaar geleden aan paus Jo
hannes Paulus II heeft geschreven. De brief,
waarop Küng van de paus .geen antwoord
heeft gekregen, zal ook worden gepubliceerd
in de Verenigde Staten en Frankrijk.
geboortenbeperking en de vrouw in het ambt.
Küng wil met de publikatie ervan het gesprek
met het Vaticaan over omstreden kwesties hervat
ten.
In een begeleidend vraaggesprek met de „Corrie--
re della Sera" laat Küng weten, dat hij de paus
met zijn brief heeft willen overreden niet zo'n
hard standpunt in te nemen ten aanzien van het
celibaat. In de brief wijst Küng erop, dat er overal
groot gebrek is aan jonge priesters. Het schrappen^
van de celibaatsverplichting zou dit tekort kun
nen opheffen.
Verder vraagt Küng de paus wie gebaat is bij de
bemoeienissen van de katholieke kerk ten gunste
van de mensenrechten als die rechten binnen de
kerk niet worden gerespecteerd. Küng is van me
ning, dat er in Latijns-Amerijca en in de rest van
de derde wereld aan geboortebeperking moet wor
den gedaan, omdat de overbevolking daar grote
problemen geeft: meer armoede, meer analfabetis
me, meer werkeloosheid, meer ondervoeding en
meer ziekte.
Küng vraagt zich ook af hoe ,de kerk op geloof
waardige wijze een goed woordje voor de rechten,
van de vrouw kan doen, als ze die vrouw niet wil
toelaten tot het priesterambt. Hij vindt tenslotte,
dat de kerk op ongeloofwaardige wijze pleit voor
oecumene, als ze bijna vijf eeuwen na de Refor
matie de wettigheid van de anglicaanse en protes
tantse ambten aanvecht.
In het interview met de „Corriere della Sera" ver
klaart de theoloog, dat de Duitse bisschoppen niets
hebben geweten van de brief aan de paus. Hij
werd overgebracht door mgr. Georg Moser. de bis
schop van Stuttgart. Mgr. Moser kende de inhoud
van de brief wel. Volgens Küng heeft de paus
toen hij het schrijven onder ogen kreeg, uitgeroe
pen: „Küng wil me zijn wil opdringen". Nadruk
kelijk zegt Küng, dat hij zijn wil helemaal niet
heeft willen opdringen aan de opperherder van de
rooms-katholieke kerk, maar slechts een direct
gesprek heeft willen beginnen.-
De fanfare van de pauselij
ke Zwitserse Garde heeft
een gouden grammofoon
plaat gekregen, omdat zij
negentig jaar lang de muzi
kale traditie hoog heeft ge
houden. Van de plaat
„Spel van de pauselijke
Zwitserse Garde" die in
de studio's van het Vaticaan
werd opgenomen, zijn in
korte tijd zeer veel exem
plaren over de toonbank ge
gaan.
Voor de eerste maal wordt
zondag 22 juni een indiaanse
zaligverklaard: Kathrin Te-
kakwitha van de stam der
Irokezen, die in 1680, vieren
twintig jaar oud in de buurt
van Montreal is gestorven. Op
dezelfde dag zal de paus nog
vier personen zaligverklaren.
Zij stammen uit Europa, maar
hebben in de zestiende en ze
ventiende eeuw in Canada en
Latijns-Amerika gewerkt. Het
gaat om Frangois de Montmo-
rency-Laval, de eerste bis
schop van Quebec en stichter
van de kerk in Canada, de
mystica Ursula Maria van de
Menswording, die ook in Ca
nada heeft gewerkt, de jezuiet
José de Anchieta, een van de
eerste missionarissen in Brazi
lië en de lekebroeder Pierre
de Betancour, die in Guate
mala veel voor armen en zie
ken heeft gedaan. In het za
ligverklaringsproces is voor
het eerst van de regel afgewe
ken, dat behalve van een uit
zonderlijke en heldhaftige
deugd, ook een bewijs van
twee specifieke wonderdaden
moet worden geleverd.
Tijdens de honderdste ver
gadering van de Raad van
Kerken, die deze week werd
gehouden, hebben dr. A. H.
van den Heuvel als verte
genwoordiger van de her
vormde kerk hij is voor
zitter van de VARA gewor
den en dr. P. M. C. J.
Vriens, de scheidende secre
taris-generaal van de Neder
landse kerkprovincie, van
de raad afscheid genomen.
De voorzitter, prof. dr. H.
Berkhof, zei in een terug
blik onder meer, dat niet is
te meten wat er eigenlijk
door de raad is bereikt.
Toch blijkt vaak, dat men
sen zeer hoge verwachtin
gen van de raad hebben en
zijn uitspraken als uniek
ervaren.
Op zaterdag 10 en zondag 11
mei wordt vanuit het bisdom
Rotterdam een tweedaagse
bedevaart georganiseerd naar
Banneux-Notre-Dame in de
Belgische Ardennen. Vertrok
ken wordt rondom het midda
guur op zaterdag vanuit
Noordwijk, Leiden, Delft,
Den Haag, Gouda en Rotter
dam. Er wordt overnacht in
het congrescentrum Rolduc te
Kerkrade. Het thema van de
bedevaart, waarvan geestelijk
leider is de voorzitter van het
diocesaan Banneuxbestuur,
mgr. B. G. Henning, luidt:
„Hier ben ik; Gij hebt mij ge
roepen". Het adres van het se
cretariaat is Postbus 16, Meer-
enbeemd 1 te Nootdorp.
Van woensdag 7 tot en met
zaterdag 9 mei zal in
Utrecht een internationaal
symposium over vredesop-
voeding worden georgani
seerd, dat tot doel heeft
nieuwe theoretische ont
wikkelingen met betrek
king tot de vredesopvoe-
ding op gang te brengén.
Ondanks hun projecten heb
ben de diverse instituten op
dit gebied het gevoel, dat
een goede theoretische l^asis
ontbreekt, bijvoorbeeld een
historische dimensie. Tij
dens het symposium, be
doeld voor wetenschappers,
studenten en leraren HBO
en MBO, wil men trachten
wegen te vinden om het vre-
desideaal weer een plaats te
geven in de wetenschap van
de pedagogiek. De laatste
dag, zaterdag 9 mei, zal een
„open dag" zijn, waar allen
die zich betrokken voelen
bij vredesvraagstukken en
opvoeding aan diverse acti
viteiten kunnen deelnemen.
Inlichtingen geeft de Stich
ting Vredesopbouw, Park
straat 9. 3581 PA Utrecht
De gereformeerde „werkgroep voor de be
studering van het oorlogsvraagstuk" moet
een contactfunctie gaan vervullen tussen
de gereformeerde kerken in Nederland en
landelijk werkende organen en groepen
die zich inzetten om naar evangelische
maatstaven de wereldvrede te dienen. De
gereformeerde werkgroep voor de begelei
ding van de gereformeerde deelnemers in
het Interkerkelijk Vredesberaad (IKV)
moet worden opgeheven.
Dit voorstel van de „commissie ad hoe IKV"
wordt volgende week behandeld door de ge
nerale synode van de gereformeerde kerken.
De commissie, waarin onder anderen M. H.
von Meyenfeldt van de Koninklijke Militaire
Academie zit, maakt met dit voorstel een ope
ning naar andere vredesgroepen dan het
IKV. Zo'n groep is de „Sjaloomgroep" die tij
dens de Vredesweek van het IKV een eigen
vredeskrant uitbrengt.
Het IKV, dat werkt onder het motto „Help de
kernwapends de wereld uit, om te beginnen
uit Nederland" wil door middel van een een
zijdige stap komen tot tweezijdige ontwape
ning. Jannie Kuik van het IKV vindt het
voorstel van de gereformeerde „commissie ad
hoe IKV" kwalijk, omdat de gereformeerde
kerken door het aan te nemen een discussie
uit de weg gaan. Het IKV heeft verzocht om
gesprekken op alle niveau's over het functio
neren van het vredesberaad. Volgens Jannie
Kuik moeten de gereformeerde kerken in het
oorlogsvraagstuk en de kwestie van de kern
bewapening een duidelijk standpunt inne
men.
De „commissie ad hoe IKV" stelt overigens
ook voor, dat de werkgroep voor de bestude
ring van het oorlogsvraagstuk de opvattingen
en de acties van het IKV gaat beoordelen in
relatie tot de uitspraken van de gereformeer
de synode over het oorlogsvraagstuk. Daarbij
zou moeten worden gelet op de effecten van
die acties van het IKV in de kerken en de
pastorale consequenties ervan.
