deTijd Rhodesië heet morgen officieel Zimbabwe I:I Sites 8|% 9|% 101% an Agt ontmoet weinig eiegrip in Indonesië oor de mensenrechten SPAAR- DEPOSITO'S NIEUWSNET Schmidt bezoekt mogelijk Moskou Staking bij Leyland 83 O/ voor 3 jaar vast ï/o LEIDSE SPAARBANK ^JlTENLANP' LEIDSE COURANT DONDERDAG 17 APRIL 1980 PAGINA 9 de li :e lai een lARTA Premier Van Agt en minister enodijder Klaauw hebben in talrijke gesprek- tegendie zij de afgelopen dagen in Jakarta - K^erd hebben de kwestie van de mensen* an. CjttQ en de fundamentele vrijheden op Gin)joals zij zich hebben uitgedrukt, „op ge- t niet 5 wijze aangeroerd", maar slechts wei* zwa )egrip ontmoet indsi ie lu bewindslieden, die vandaag aan een min r bin eer toeristische programma zijn begonnen, t zoi en gesproken met president Suharto, zijn i daa svervanger Adam Malik, de minister van °P gr nlandse zaken, Mochtar Kusumaadmadja, ze v( e minister voor coördinatie voor politieke was reiligheidskwesties, generaal Panggabean. Hebben, aldus de woordvoerder van buiten- ie zaken „op niet mis te verstane wijze" la- ilijken hoe de zaak van de mensenrechten t Nederlandse parlement en in de publiek' e ligt irerbod voor de ex-gevangenen om ambte- militair of journalist te worden, werd zakelijk genoemd, omdat deze ex-gevange- communist waren geweest en dat toezicht loodzakelijk was. ndonesische minister voor mijnbouw, prof. oto heeft aan de Nederlandse journalisten ard, dat dit jaar geen dramatische ont- lingen van de olieprijzen te verwachten km wonje ring ring Zware aardbeving Java en Bali JAKARTA Een zware aardbeving heeft afgelopen nacht de Indonesische eilanden Java en Bali getroffen. Het epicentrum lag 70 km van de zuidkust van Java. De beving had de kracht van 6,4 Richter. Er is nog geen melding gemaakt van slacht offers. Wel is er gemeld, dat een aantal hui zen en gebouwen in het district Tasikma- laya (100 km ten zuidoosten van Bandung), is verwoest zijn, politieke gebeurtenissen in het Midden- Oosten, met name in Iran en tussen Iran en Irak voorbehouden. Prijsverhogingen zoals zich in 1979 hebben voorgedaan, zijn niet waar schijnlijk, omdat vraag en aanbod op ongeveer 52 miljoen vaten per dag in evenwicht zijn.. Minister Subroto wilde zich niet uitlaten over de vooruitzichten van de OPEC-conferentie die in juni in Algiers wordt gehouden. Hij ging vra gen over de vorming van een GASPEC, een or ganisatie van aardgasexporterende landen, naar analogie van de OPEC, uit de weg, maar gaf wel te verstaan, dat ook zonder formele afspra ken de aardgasexporterende landen zeer wel eensgezind zouden kunnen optreden. gisieij deirineofficier in ke a jtanboel ,ente moord boel Drie mannen, vol de politie linkse terroris- hebben gisteren in een iwijk van de stad een rikaanse marine-officier, Novello, en diens Turkse ffeur, Ali Sabri Baytar, eschoten. buurt aanwezige politie nen en militairen hebben /uur geopend op de schut- een van hen gedood en de andere gegrepen. Twee >mannen en een voorbij ier zijn ook door kogels >Dffen, maar zijn niet ern- j gewond. ADVERTENTIE euwe opstand ,j Liberia derdrukt ie ADEN Enige Liberiaan- tldaten zijn gisteren in het fcvtt Bong in opstand geko- ttgen de nieuwe regering aterdag aan de macht is men door een staatsgreep, lid van de „Volksraad linAde Verlossing" is daarbij ichi het leven gekomen. dc ige opstandelingen zijn ie efresteerd. Bij de rebellie soldaten die trouw waren ren aan de regering Tol- i de commandant van de llerie, Isaac Jurwah, om leven gekomen. (Van onze correspondent Ami van Vree) BONN - Het is niet uitgesloten, dat Bondskanselier Helmut Schmidt nog deze zomer een bezoek zal brengen aan de Rus sische staats- en partijleider Breznjev. Een regeringswoord voerder in Bonn bevestigde gisteren dat de Russische am bassadeur in de Westduitse hoofdstad, Semjonov onlangs de bondskanselier heeft benaderd om een datum hiervoor vast te stellen. Ontkend werd in Bonn dat de heropgeleefde Russische belang stelling iets te maken h^eft met recente suggesties van de bonds kanselier om de vastgelopen onderhandelingen over ontwape ning tussen oost en west weer op gang te brengen. In een rede had Schmidt namelijk het (aanvankelijk door de gehele Duitse pers over het hoofd geziene) voorstel gedaan dat zowel het War schaupact als de NAVO gedurende drie. jaar van stationering van middellange afstandsraketten zouden afzien om tijdens dat "moratorium" over wederzijdse wapenbeperking te praten. worden door minister De Koning van ontwikkelingssa menwerking. Hij brengt voor Zimbabwe een presentje mee: namelijk een aanbod van een bedrag van 20 mil joen gulden voor ontwikkelingshulp. Premier Indira Gandhi is eveneens naar Salisbury vertrokken. Prins Charles van Engeland zal de Britse kroon verte genwoordigen bij de onafhankelijkheidsplechtigheden in Zimbabwe, zoals Rhodesië vanaf komende midder nacht officieel heet. Prins Charles wordt hier met grote onstuimigheid begroet toen hij in Salisbury een winkel centrum bezocht. Nederland zal vertegenwoordigd VAN MACHTIG BANTOERIJK TOT KOLONIE DEN HAAG - Als te middernacht in Salisbury de Britse Union Jack wordt gestreken, voor de laatste maal bij een onafhankelijksceremonie op het Afri kaanse continent, zal Rhodesië weer Zimbabwe heten. Het land zal niet lan ger zijn naam ontlenen aan de Britse mijnmagnaat Cecil Rhodes, die hier in het laatste decennium van de vorige eeuw een kolonie stichtte, maar aan „Groot-Zimbabwe", een Bantoe-konink rijk dat zijn bloeitijd heeft beleefd in de 14e eeuw. Het rutnecomplex van Groot-Zimbabwe bij Fort Victoria beslaat ongeveer 250 hec tare, met een tempelcomplex als voor naamste restant. Hier en daar staan nog stenen muren van tien meter hoog. De eerste Europeanen die dit rulnecom- plex in 1860 aantroffen, meenden dat het gebouwd moest zijn door mensen van el ders: Arabieren, de bewoners van het rijk Sheba, of zelfs Phoeniciërs. Negers acht ten ze niet in staat gebouwen van steen op te trekken. Maar goede, gemakkelijke toe gankelijke natuursteen is betrekkelijk schaars ten zuiden van de Sahara, zodat op de meeste plaatsen leem het aangewe zen bouwmateriaal is. In Rhodesië lagen echter wel steenlagen aan de oppervlakte, die goed tot vlakke bouwstenen gehakt konden worden. De Bantoe's in Rhodesië gebruikten ook leem voor hun hutten, maar grote gebou wen als tempels en paleizen, en ook forti ficaties, werden in steen gebouwd. In de bouwstijl zijn geen invloeden van buiten aanwijsbaar. Groot-Zimbabwe is overi gens niet het enige Bantoerijk met stenen gebouwen geweest. In Rhodesië, Mozam bique en Transvaal zijn zo'n 200 van der gelijke ruïnecomplexen gevonden, zij het op kleinere schaal. Groot-Zimbabwe moet de koninklijke hoofdstad en het godsdienstig centrum zijn geweest van een vrij omvangrijke staat, met een ontwikkeld politiek en eco nomisch systeem. Voor dergelijke grote constructies moest een vrij omvangrijk le ger geoefende arbeidskrachten gemobili seerd worden. Al in de 12de eeuw was Groot-Zimbabwe een belangrijk centrum, maar de grootste voorspoed beleefde het in de 14de en 15de eeuw. Uit die periode zijn ingevoerde artikelen gevonden, zoals Chinees porcelein, en elders vervaardigde kralen. De leiders van Groot-Zimbabwe zullen hun machtspositie hebben gevestigd door de beheersing van de goudhandel met de Arabisch-Swahili handelscentra aan de Afrikaanse Oostkust. Steden als Kilwa (in het huidige Tanzania) en Sofala (in het huidige Mozambique) kenden zeker vanaf de 12e eeuw een intensieve handel met het Arabisch schiereiland en India. Wat Groot-Zimbabwe betreft viel het hoogte punt in die handelsketen in de 14de eeuw, toen de priester-koning van Groot-Zim babwe waarschijnlijk gezag uitoefende over de hele Rhodesische hoogvlakte, waar op veel plaatsen goud werd gewon nen. Het goud werd geruild tegen goederen die Zimbabwe zelf niet produceerde, met name zout, dat aan de kust werd gewon nen. De lange-afstandshandel in goederen als goud, ivoor, koper en zout was in de Bantoekoninkrijken veelal een koninklijk monopolie. Tegen het eind van de 14de eeuw vervalt de machtspositie van Groot-Zimbabwe. De oorzaak - droogte, epidemieën, vee ziekten, oprukkende andere volkeren? - is niet bekend. Wel verhaalt de mondelinge overlevering, die in deze streken terug gaat tot de 15de eeuw, van een grote be volkingstrek van de Rhodesische hoog vlakte naar de Zambezi-vallei. Het Shona- koninkrijk Monomotapa in de Zambezie- vallei, waarmee Portugese handelaren la ter handelsrelaties onderhielden, is waar schijnlijk de opvolger van Groot-Zimbab we. De ruines van Groot-Zimbabwe zijn tot de huidige tijd een belangrijk cultus- centrum gebleven van het Shonavolk, de grootste bevolkingsgroep in Rhodesië, en waarschijnlijk de afstammelingen van de bewoners van dit eens machtige konink rijk. Het goud van de hoogvlakten, waar op de macht van Groot-Zimbabwe rustte, was eind vorige eeuw de reden voor de kolonisatie van dit gebied. Cecil Rhodes, premier van de Kaapkolonie, vestigde er met zijn British South Africa Company de kolonie, die - tot 18 april 1980 - zijn naam zou dragen. (Van onze correspondent Roger Simons) LONDEN Dc directie van British Leyland, het grote Britse genationaliseerde au tomobielbedrijf, dreigt iede re arbeider die per 23 april nog in staking is, onverbid delijk te ontslaan. Sinds maandag hebben al 18.500 van de 86.000 Leyland arbei ders het werk neergelegd. Zij staken uit protest tegen de harde loon- en hervormings politiek van Leyland-presi- dent Sir Michael Edwardes. Wegens een actie werden 8.500 werklustige arbeiders zonder loon naar huis gestuurd omdat ze toch niets konden uitvoe ren. Volgens de leiding van de machtige Transportarbeiders- bond, die de staking afgekon digd heeft om Edwardes te boycotten, zullen de dreigende woorden van de directie een sterke uitbreiding van het nieuwe conflict veroorzaken. Sir Michael en zijn directeuren zeggen, dat het bedrijf zich nu opnieuw aan de rand van de afgrond bevindt Sinds maandag worden geen Mini's, Jaguars en Rovers meer geproduceerd. Ook de productie van Austin Morris- modellen dreigt stil te vallen. Sir Michael Edwardes is spe ciaal naar Engeland terugge keerd uit Zuid-Afrika om van daag te onderhandelen met de stakingsleiders. Zijn positie wordt versterkt door het feit, dat de vakvereniging van me caniciens haar 23.000 leden bij Leyland opgedragen heeft aan het werk te blijven. Die botsing tussen twee grote en invloedrijke vakverenigin gen is een ongewoon ver schijnsel. Edwardes heeft zijn personeel een nieuwe CAO opgedrongen. Geschoolde ar beiders krijgen een opslag van 10 procent. Ongeschoolde ar beiders moeten genoegen ne men met 5 procent extra. Bovendien worden de werk- voorwaarden sterkgewijzigd waarmee men hoopt de pro ductie sterk te kunnen verho gen. Twee guardia's bij Franse grens doodgeschoten SAN SEBASTIAN Twee le- den van de Spaanse Guardia Civil zijn gisteren doodgescho ten bij een aanslag in Irun aan de grens met Frankrijk. De daders wisten te ontkomen in verschillende auto's in de rich ting van San Sebastian. De grens is tijdelijk gesloten. Sinds het begin van het jaar zijn bij aanslagen 43 mensen om het leven gekomen, onder wie 17 leden van de politie. minimum inleg fl.000- voor2 jaar vast voor 4 jaar vast voor 5 jaar vast ikbondsleider in Guatemala vermoord IATEMALA CITY (AP) dolfo Ramirez, de secretaris i de machtige vakbond voor rknemers in de bouw, en i vrouw zijn in Guatemala de buurt van hun woning >dgeschoten, dit heeft de po- e woensdag bekendge- De politie verklaarde dat de auto waarin de vakbondsleider en zijn vrouw zich bevonden, was doorzeefd met kogels die waren afgevuurd uit een pas serende auto. rtaakl ii^iropese CDA-frac- wil PLO niet ont boeten -1AATSBURG De chris- '•democratische fractie in -J Europees parlement heeft dateren beslist niet te zullen pemreken met een Palestijnse verdegatie, die donderdag op tie^oek komt bij het Europees ACylement. De Palestijnen zijn tinpgenodigd door de „Associa- t Parlementaire pour la ration Euro-Arabe". De 'landse kamerleden de Vries (PvdA) en Jan Scholten (CDA) zijn hier P van. Onbekend virus eist doden in Engeland-Schotland EDINBURGH Een nog niet geïdentificeerd virus dat tot zware griepverschijn- selen leidt heeft de afgelo pen week in Engeland en Schotland aan 36 bejaarden het leven gekost. In laboratoria wordt op dit ogenblik dag en nacht doorge werkt om het dodelijk organis me te identificeren en men verwacht hierin binnen een week te slagen. Tien verpleegsters en drie art sen van het Longmore-zieken huis in Edinburgh, waar negen bejaarde patiënten aan het vi rus zijn bezweken, zijn met soortgelijke griepverschijnse- len opgenomen. In ELSEVIER zegt minister De Koning over Suriname: „Het zou erg gezond zijn als Nederlandse en Surinaamse ministers elkaar meer onbe vangen de oren konden was sen. Dat kan alleen indien Su riname minder gebonden is aan Nederland. Men moet in Paramaribo beseffen, dat niet alleen Nederland kansen biedt voor hulp". De psychiater prof. Bastiaans vreest voor een K.Z.-syndroom bij de Ameri kaanse gijzelaars. „Je mag aannemen dat de Perzische studenten op een of andere manier aan hersenspoeling doen. En welke angst moet dat gestampvoet van die duizen den Perzen voor de ambassade niet in je oproepen? Die herin nering kun je verdringen, maar ze zal terugkomen. Mis schien pas na dertig jaar en dan is een doeltreffende hulp verlening vaak al niet meer. mogelijk". Willem van den Berge van de Rijksvoorlich tingsdienst geeft deze ken schets van de koningin. „Ja, natuurlijk, dat bij de verkeer de deur aanbellen, dat is ty pisch Juliana. U hebt me niet aan een touwtje, zegt ze altijd. Nou, die illusie koester ik ook niet. De koningin is net een nieuwsgierige poes". Het blad publiceert uit de memoires van prinses Aschraf Pahlevi, tweelingzus van de sjah. „Mijn broer heeft, met een optimisti sche kijk op de mogelijkheden ons land snel te ontwikkelen, de gevaren onderschat. Mis schien waren wij naief. Ons ongeduld heeft vaak geleid tot een soort verlies aan contact met de realiteit". Veel boeken nieuws tenslotte. NIEUWSNET constateert dat het voetbal ziek is. „Er bestaat in Nederland een bedrijfstak die voor 30 miljoen gulden in het rood staat, zonder enig uit zicht op verbetering. Een be drijfstak, geleid door hobbyis ten, waarin aan de werkne mers salarissen van anderhalf modaal worden uitbetaald en waar, met volstrekte zeker heid, de loonmaatregel niet zal werken. Als de gemeenschap bereid is geld uit te geven voor het bestaan van dit betaalde voetbal, is controle op de be stedingen het minste dat zij kan eisen". Elders zegt de energiedeskundige ir. Potma: „Nederland moet niet de buik- Tiem aanhalen, maar voor twee tot drie procent inkomen iets kopen dat anders verloren gaat, zoals een schoner milieu en toenemende onafhankelijk heid van fossiele brandstoffen. Anders worden we door de schaarste ingehaald". Burge meester Vonhoff van Utrecht blijkt bezwaren te hebben te gen de nieuwe politie. „Je kunt en moet met het lokaal bestuur en de gemeenteraad praten over de wijze waarop je de politietaak ziet. Nou, dat gaat nu helemaal naar het pro vinciaal niveau toe. Dat is een ernstig verlies. De democrati sche controle wordt voor een belangrijk deel van onze be volking minder". Voorts aan dacht voor de Groningse nazi speurder, die liquidatie als wa pen wil gaan aangrijpen. „Je kunt mensen met een zwak hart aan het schrikken maken. Daar hebben wij een bepaald wapen voor en dat is al eens gebeurd. Ik ben voorstander van die harde lijn en er zijn steeds meer leden van onze groep die er net zo over den- l,Oi* DE HAAGSE POST praat met de omstreden Bredase hartchi rurg Van der Schaar. „Men kweekt situaties die tot mijn val moeten leiden omdat ik nu eenmaal niet meedoe aan het grote bedrog. Het "water is nu zo troebel dat steeds meer mensen er heil inzien om daarin te gaan roeren. Men gunt elkaar het licht in de ogen niet. Het is een zaak waar een vloek op rust, die hartchirurgie. En ik denk dat het nog een hele generatie duurt voordat dat voorbij is". Voorts een interview met Max van der Stoel. „Ik kan de woe de en frustratie van de Ameri kanen heel goed begrijpen. Maar dit gezegd zijnde, vind ik toch dat woede en frustratie niet moeten bepalen wat er nu verder gaat gebeuren. En ik vraag me de laatste tijd wel eens af of de koele hoofden in Washington nog wel de over hand hebben". Ook een plei dooi voor de terugkeer van de woningdistributie. Marcel van Dam: „Alleen planologisch be leid eist al dat je in bepaalde gebieden altijd tekort aan hui zen zult hebben, en eigenlijk moet hebben, want anders gaan die gebieden naar de knoppen. Nee, het zal altijd zo blijven. We kunnen rustig ver geten dat we terug kunnen naar de vrije woningmarkt". Een vraaggesprek tenslotte met voetballer Arie Haan die zeker in Italië zal meespelen om het Europees kampioen schap. „Ik heb hem vaak ver vloekt, maar wat Michels me heeft bijgebracht, is uniek. In die tijd ben ik me ervan be wust geworden dat alle midde len zijn geoorloofd om de beste te worden. Als je iemand opzij kan zetten, moet je dat doen. Zo gaat het in de maatschappij ook". VRIJ NEDERLAND heeft een exclusief interview met de Ar gentijn Villaion, die al vier maanden bemiddeld tussen Amerika en Iran. „Ik ben op timist omdat iedereen, aan bei de kanten, weet dat het geen crisis is die gaat om het vast houden van gijzelaars. Het gaat om een grote politieke crisis in het gebied van de Perzische Golf, veroorzaakt door de aanwezigheid van twee imperialistische mogend heden". Ook aandacht voor het leed van de heren make laars. „Men wil gewoon niet betalen voor wonen. De ver houdingen zijn zoek. Wel een bankstel, wel een kleuren tele visie, een reis naar Mallorca. Maar om een tientje meer huur te krijgen, moet je ze te gen de muur zetten". Voorts een artikel over de wantoes tanden bij de Nederlandse ca sino's. „De belastingexperts bekijken het fiscale schim menspel met stijgende verba zing. Kwijtschelding van de 460 miljoen belastingschuld betitelen deze belastingambte naren als een staatsondersteu- ning van de grove gokker en als het officieel sanctioneren van het brutaalweg aan de laars lappen van wettelijke be palingen PvdA-kamerlid Stemerdink zegt over de toe komstige atoomtaken van Ne derland: „Om latere discussies te voorkomen wil ik dat het parlement alsnog te horen krijgt hoezeer de regering zich heeft vastgelegd. Je kunt over de toekomst van de Neder landse bijdrage aan de nucleai re bewapening van de NAVO alleen harde afspraken maken als je weet waar je aan toe bent. De komende maanden zullen beslissend zijn voor een reeks van jaren". De wekelijk se bijlage is gewijd aan boe ken. In DE TIJD een reportage over de verbittering bij Van Gelder in Wormer. „Er wordt gefluisterd dat de zaak dicht gaat omdat ze bang zijn voor wat er over dertig jaar gebeurt met het asbest. In de beginfase is de blootstelling veel te groot geweest. Degenen die het pro duct hebben ontwikkeld, moe ten ervan geweten hebben. Maar ze hebben hun mond ge houden tegen Jan met de pet". Een ander artikel gaat over pornografie in Nederland. „De conclusie lijkt gewettigd, dat bij een maandelijkse verkoop van een half miljoen blaadjes een a twee miljoen mensen re gelmatig in een erotische pe riodiek neuzen. Een kolossaal publiek te kolossaal dan dat het uit de sociaal-sexueel ge handicapten zou bestaan". Ook een vraaggesprek met de Amerikaanse zuster Teresa Kane, die een krachtmeting met de paus over vrouwen en de kerk heeft aangedurfd. „Ik hoop nu maar dat de kerk de ernst van het sexisme als een soort sociale zonde niet blijven veronachtzamen. Er wordt zo veel schade door aangericht, aan mannen en aan vrouwen. Het gaat er nu om dat we als kerk niet enkel de gevolgen, maar ook de oorzaken van het sexisme ijverig en moedig uit bannen". Gesprekken tenslotte met ouders van verslaafden. „Ach, gevangenissen.... Mijn oudste zoon werd in het bui tenland gearresteerd met een stukje hasj. Hij heeft drieë neenhalf jaar gezeten en toen hij eruit kwam, was hij aan de heroïne. En dan zeggen jullie misschien: Ja, dat is in het bui tenland. Maar dat gebeurt hier ook". Veertig pagina's litera tuur in het blad. HERVORMD NEDERLAND in een commentaar: „Het lijkt ons, wat Moskou betreft, veel zinniger te gaan, maar dan als lastige klanten die terdege zijn voorbereid op de situatie in de Sovjet Unie en daar op een verstandige, maar niet minder indringende manier op inspe len". Een kritisch artikel ook over gezond voedsel. „In de al ternatieve hoek wordt veel onzinnigs beweerd wat op geen enkele maqier weten schappelijk te bewijzen is. Neem het hele reform-ver haal. In de macrobioden met hun algehele granendieet, die mensen kletsen soms volslagen lariekoek, die niet zelden ook gevaarlijk is". Voorts een ge sprek met Dom Helder Came ra. „Ik eerbiedig iedereen die in naam van zijn volk gewe tensvol actie voert. Maar ik heb geen enkel vertrouwen in een beroep op wapens. Als er een vrijheidsoorlog aan de gang is, moeten de arme lan den zich immers altijd verze keren van de steun van een of andere grootmacht, en geen macht ter wereld helpt zonder bijbedoelingen". Een uitvoerig interview tenslotte met de nieuwe VARA-voorzitter ds. Van den Heuvel. ,3>j de VARA moet de doorbraak nog geschieden, net zoals de kerk. De kloof tussen kerk aan de ene kant en de maatschappij aan de andere kant is veel gro ter, dan degenen weten die zich in een van die twee krin gen bewegen. Je staat ver baasd over het volstrekte ge brek aan kennis van elkaar en het onvermogen om eikaars motivatie serieus te nemen". PIET SNOEREN

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1980 | | pagina 9