Hofleveranciers moeten hun
status opnieuw aanvragen
Bestrijding drugshandel
loopt achter feiten aan
Vrede van Münster bracht
erkenning voor Republiek
óór LPG gestemd? Dan
$een PvdA-zetel meer
ONDANKS ORANJES VERZET:
CHEF RECHERCHE ROTTERDAM:
ehandicapten kunnen op eerste Infomarkt zelf bekijken water van hun gading is
'AGinjiNNENLANDi
LEIDSE COURANT
MAANDAG 14 APRiL 1980 PAGINA 5
ver
:n-
edrljf
Goq
tond
Ir ge)
dag m
Daa
kind
sn tal
it. De
)rlop«
gen,
kind
as ui
i wa
De Westfaalse vredesverdragen in 1648 zijn niet van de een
op de andere dag gesloten. De onderhandelaars hebben on
geveer vier jaar nodig gehad om het eens te worden. Gedu
rende die tijd Münster telde toen zo'n 10.000 inwoners,
die grotendeels gespaard bleven van de verschrikkingen
waarl van de 30-jarige oorlog verbleven enkele honderden di-
plomaten in deze „schrijftafel van Westfalen", zoals de stad
,rd ai thans wel genoemd wordt.
De Nederlands-Spaanse vrede is eigenlijk een onderdeel van
rethoi de Westfaalse vredesverdragen. In internationaal politiek
kina opzicht was het einde van de 30-jarige oorlog veel belangrij-
ker dan het formele slot van de 80-jarige oorlog.
De Nederlandse afvaardiging bestond destijds uit acht on
derhandelaars onder aanvoering van Barthold van Gent
(Gelderland). De andere zeven waren: Adriaan Clant van
Stedum (Groningen), Adriaan Pauw (Holland), Johann de
Knuijt (Zeeland), Johann van Mathenesse (Holland West-
Friesland), Willem van Ripperda (Overijssel), Godard van
Rhede, Heer van Nederhorst (Utrecht) en Frans van Donia
(Friesland).
De afvaardiging van de Spaanse koning Filips IV bestond
uit Caspar de Braccamonte y Gusman graaf de Penaranda,
Joseph de Bergaigne, aartsbisschop van Cambrai en bisschop
van 's-Hertogenbosch (gestorven in 1647 in Munster) en An
ton de Brun.
Met een plechtig „Zo waar
lijk helpe mij God Almach
tig" zwoeren de acht afge
vaardigden van de Verenig
de Nederlanden een eed
van trouw op de vrede,
waarvan even tevoren de
belangrijkste punten waren
voorgelezen door de
Speanse afgezant graaf de
Penaranda. Het ia 15 mei
mei 1648; de plaats van
handeling ia het indrukwek
kende raadhuis van Mün
ster met zijn wondermooie,
uit 1350 daterende gotische
voorgevel. De burgerrepu
bliek van de lage landen
aan de zee beleeft zijn
„Anerkennung" als zelf
standige staat op interna
tionaal politiek niveau.
Met deze Vrede van Münster
kwam als onderdeel van de
Westfaalse vredesverdragen
niet alleen een einde aan de
0-jarige oorlog tussen
Spanje en Nederland, maar
werd ook een punt gezet
achter de gruwelijke moord
partij in Europa, die de ge
schiedenis is ingegaan als de
30-jarige oorlog. Een gods
dienstig conflict (tussen kat
holieken en protestanten)
groeide uit tot een meedo
genloze, internationaal poli
tieke strijd, die het Duitse
rijk, Frankrijk, Spanje, Dene
marken en Zweden tegen el
kaar in het strijdperk bracht.
Steden en dorpen werden
geplunderd en gebrandschat
(Maagdenburg werd o.a. met
de grond gelijk gemaakt) en
op plaatsen waar de veldsla
gen plaatsvonden of waar de
legers doorheen trokken
werd soms 40 tot 60 procent
van de bevolking over de
kling gejaagd. „Zo hoog was
de ellende in Duitsland ge
stegen dat het gebed om
vrede door duizend maal
duizend monden gebeden
werd, terwijl ook de meest
nadelige vrede als een he
melse weldaad werd gezien",
zo schreef ooit de Duitse
dichter Schiller.
In Utrecht
De Vrede van Münster bete
kende niet de staatkundige
stichting van de Republiek
der Verenigde Nederlanden,
De vrede van Munster
zoals wel eens wordt gezegd.
Staatkundig waren de zeven
provincies al eerder tot een
burgerrepubliek aaneen ge
smeed. Dat gebeurde op 23
januari 1579 bij de Unie van
Utrecht, waar o.a. uitvoerig
werd stilgestaan bij het
godsdienstig element, dat
zo'n grote en beslissende rol
speelde in de langdurige
strijd tegen de Spaanse
overheersing.
In Münster werd.de overwin
ning van ons land op Spanje
beklonken. Noch op het ge
bied van de vrijheid van
godsdienst, noch op dat van
de handel en de bezittingen
overzee behoefde de jonge
republiek een enkele conces
sie te doen. In het vredesver
drag werd zelfs de sluiting
van de Schelde bestendigd,
waardoor Antwerpen als zee
haven de nek werd omge
draaid, evenals de economi
sche ontreddering van de
zuidelijke Nederlanden daar
mee een feit werd.
Zoals gezegd: als staatkundi
ge natie werden de Verenig
de Nederlanden geprocla
meerd in Utrecht, waarvan
de in 1584 vermoorde Wil
lem van Oranje als grondleg
ger wordt gezien. Op het ge
bied van de godsdienstvrij
heid werd in Utrecht bepaald
dat „een yder particulier in
zijn Religie vrij zal mogen
blijven ende dat men nye-
mant ter cause van de Reli
gie zal moegen achterhalen
ofte ondersoucken".
Of men zich altijd strikt aan
die bepaling hield? Met
name Zeeland stelde zich
met zijn fervente Calvinisten,
die In Spanje de persoon van
de antichrist belichaamd za
gen, onverzoenlijk op, zeker
zo lang de Spanjaarden nog
in ons land verbleven. Maar
ook tijdens het vredesover
leg in Münster, zij het dat
men daarbij meer het oog
richtte op de lucratieve
kaapvaart de Spaanse
galjoenen waren vogelvrij
dan dat men zich liet leiden
door puur godsdienstige mo
tieven. Toch deden met
name de internationale han
delsbetrekkingen vooral
Adriaan Pauw, Heer van
Heemstede en afgevaardigde
van Holland, een geducht ij-
veraar voor een Spaans-Ne
derlandse vrede zijn.
Uiteindelijk legde Zeeland'
het hoofd in de schoot, e-
venals de Oranjes, die aan
vankelijk Frankrijk steunden
in zijn verzet tegen vrede in
het geteisterde Europa. Eer
der had de jonge republiek
een alliantie gesloten met
Frankrijk, die een afzonder
lijke vrede tussen ons land
en Spanje verbood. Maar al
lengs liet ook de invloed van
het „Ballet de Paix", dat de
Fransen in Münster hadden
laten opvoeren, zich gelden,
zodat Frankrijk uiteindelijk
de hegemonie In Europa kon
overnemen van de Spaanse
tak van de Habsburgers.
Want dat zou tenslotte de
consequentie zijn van de on
derhandelingen, die zowel in
Münster als in Osnabrück
werden gevoerd, en uiteinde
lijk op 24 oktober succesrijk
konden worden afgesloten.
(De 80-jarige oorlog was
overigens reeds een half jaar
eerder beëindigd. Daardoor
kon de Vrede van Münster
reeds op 5 juni plechtig wor
den afgekondigd in de Ne
derlanden zelf).
Veel bezoekers
Hoewel tijdens de Tweede
Wereldoorlog Münster en
met name het oude raadhuis,
dat nagenoeg tot de grond
toe afbrandde, zwaar getrof
fen werd, is de historische
plaats nog altijd te zien. De
zgn. Vredeszaal met zijn 36
schilderijen van de toenmali
ge vredesonderhandelaars
en zijn allegorische houtsnij
werk-taferelen bleven ge
spaard, en verder zorgde de
Münsterse burgerij voor de
wederopbouw van het oude
raadhuis, welk karwei in
I958 voltooid was. Bijna
100.000 bezoekers komen
elk jaar naar de Vredeszaal
toe. Van dat aantal is bijna
een kwart Nederlander. On
der die bezoekers bevond
zich in 1971 koningin
Juliana, die tijdens haar be
zoek aan de Bondsrepubliek
West-Duitsland Münster niet
vergat en haar handtekening
plaatste in het gouden boek,
dat in de Vredeszaal open
geslagen ligt.
Dat was op 29 oktober. Op
25 oktober 1648 werd in
Münster een dankdienst in
de Domkerk gehouden,
waarna grote vredesfeesten
werden gehouden. De afge
zanten van de diverse rege
ringen bleven nog langer in
de Westfaalse hoodstad,
waar op 19 februari 1649 de
verdragen werden geratifi
ceerd. Twee dagen later was
er een daverend slotfeest,
waarbij een 5.000 man sterk
garnizoen met saluut
schoten de bevolking mee
deelde dat de oorlog nu ein
delijk afgelopen was. „Vivat
Pax" (leve de vrede) was de
algemeen gehoorde leus.
Een symbolische postiljon
trok daarop over de ver
schroeide aarde met de
boodschap:
„Goed nieuws breng ik u, èn
een nieuwe vrede,
de vrede is bereikt,, voorbij is
thans het leed".
KLAAS GOÏNGA
„..want van
't hof kunnen
ze elk moment
binnenstappen.."
DEN HAAG Er breken
drukke tijden aan voor de
hofleveranciera in ons land.
Zij moeten nu Beatrix eind
april de troon bestijgt, hun
status opnieuw aanvragen.
Want zo gaat dat bij elke
troonswisseling. Een nieu
we koningin betekent dus
ook nieuwe wapenschilden
boven de etalageruit en
nieuwe oorkondes boven de
toonbank.
Een hofleverancier, wat Is
dat eigenlijk? Het betekent
In leder geval niet dat de Ko
ningin helemaal vanuit
Soestdijk naar die winkel
komt, om er bijvoorbeeld
haar worst te kopen. En
evenmin is dat andersom 't
geval. Een hofleverancier
hoeft dus ook niet aan het
hof geléverd te hebben.
Hofleverancier zijn, dat is
een titel, een eervol etiket.
Het is te vergelijken met de
onderscheiding van een par
ticulier persoon. Het etiket
hofleverancier zal daarom
over het algemeen als ere
zaak bedoeld zijn, maar de
eigenaar van zo'n bedrijf re
kent er misschien ook een
beetje op dat zijn zaak door
dit etiket bij zijn klanten in
aanzien zal stijgen, meer ver
trouwen zal uitstralen, kort
om, meer klanten zal trek
ken.
Het mogen gebruiken van de
.hofleverancierstitel is niet bij
wet vastgelegd, dus feitelijk
kan elke zaak zo'n titel voe
ren. Maar om zo'n wapen
schild en een oorkonde te
bezitten is er geen andere
weg dan de titel netjes aan
te vragen. Een zaak die er
voor in aanmerking wil ko
men moet goed bekend
staan. De credietwaardigheid
van het bedrijf, de verhou
ding tot het personeel en de
standing van de zaak spelen
een belangrijke rol bij die
beoordeling. De informatie
hierover wordt door de parti
culier secretaris van de ko
ningin ingewonnen, wanneer
een bedrijf bij hem het ver-
Bedrijftleider, J. Ekkel, voor de slagerij aan de Hoogstraat:
„Je moet natuurlijk voortdurend zo goed mogelijk voor de
dag komen met je zaak, want van het Hof kunnen ze elk
moment komen binnenstappen.
zoek heeft ingediend om het
predikaat hofleverancier te
mogen voeren. Een bedrijf
kan dat zelf doen, maar in
sommige gevallen zet de
burgemeester zich voor de
zaak in.
De slagerij Dungelmann is
gevestigd in de Haagse
Hoogstraat, vlakbij het toe
komstige werkpaleis van
Beatrix aan het Noordeinde.
De firma is al zo'n 100 jaar
hofleverancier, ze weten er
dan ook over mee te praten.
De bedrijfsleider: „Je moet
natuurlijk voortdurend zo
goed mogelijk voor de dag
komen met je zaak, want van
het Hof kunnen ze elk mo
ment komen binnenstappen.
En wat het publiek aangaat,
het is in onze zaak altijd de
sjiek geweest die hier kwam.
Dat soort klanten bestaat nu
haast niet meer, maar het ty
pische Haagse publiek is er
nog wel. En ik geloof dat 't
die mensen wel iets zegt als
een zaak hofleverancier is.
Wij zelf voelen het als een
speciale binding, want ver
geet niet dat wij letterlijk
Gedetineerden: geen gratie, geen werk
DEN BOSCH Gedetineerden uit een aantal inrichtingen
zullen morgen de gehele dag werk weigeren uit protest te
gen het voornemen van de regering om geen algemene
gratiëring af te kondigen ter gelegenheid van de troons
wisseling.
Het door gedetineerden en hun familieleden opgerichte
komitóe „Beatrix laat ons niet zitten", vindt dat het kabi
net van Agt zich schuldig maakt aan onbehoorlijk bestuur
omdat het regeringsbesluit pas bekend gemaakt werd ter
wijl veel gedetineerden al op gratie rekenden. Het komitóe
zal op 22 april een demonstratie houden bij kasteel Dra-
kesteyn, waar dan eveneens een petitie overhandigd zal
worden.
hofleverancier zijn geweest,
wij léverden al jaren aan Pa
leis Lange Voorhout, aan
Huis ten Bosch en aan 't Pa
leis Noordeinde. Daarom zijn
we erg blij dat Beatrix en
Claus hier komen wonen en
weer een echte hofstad van
Den Haag maken. Want toen
Juliana in Soestdijk ging wo
nen verwaterde 't een beetje,
het Hofleverancier zijn werd
«en formaliteit. Zoals het
voor bijna alle hofleveran
ciers alleen een soort onder
scheiding is. Wij zien het als
een erekwestie en hopen dat
we straks weer écht mogen
leveren".
„Op dit moment zijn we be
zig met de nieuwe aanvraag.
Als Beatrix straks koningin
is, dan komt haar eigen wa
pen naast de andere te han
gen. Met de wapens van ko
ningin Emma, Wilhelmina en
Juliana, voeren we er dan in
totaal vier".
Het kan voorkomen dat een
zaak behalve hofleverancier
van de Koningin ook hofleve
rancier is van de Prins der
Nederlanden, uiteraard met
het eigen wapen van de
Prins.
Het predikaat hofleverancier
moet niet alleen bij elke
troonswisseling worden aan
gevraagd, maar ook wanneer
de status van het bedrijf ver
andert, bijvoorbeeld wan
neer het van een BV in een
NV overgaat. Maar omdat
het niet bij wet geregeld is,
kan er niets tegen gedaan
worden wanneer het bedrijf
zich na de verandering hofle
verancier blijft noemen, zon
der daartoe een verzoek te
hebben ingediend.
HENK ENGELENBURG
wat
OTTERDAM
vdAérs in de Rotter-
imse gemeenteraad en
ï^iovinciale Staten van
En lid-Holland die in
p" wiaart gestemd hebben
imbll lór een gashaven in de
e 1" iropoort, mogen zich
~f° et meer verkiesbaar
tjeilen.
it althans is het voorstel dat
I imende zaterdag behandeld
spra >rdt in een vergadering van
u mc
gebi
de streekfederatie oorne-
Putten, Rozenburg en West-
IJssel monde van de Partij van
de Arbeid.
Het plan komt van net federa
tiebestuur. Volgens secretaris
Lenie Rappard hebben oe ja-
stemmers onder de raaas- en
Statenleden de mening van
het PvdA-Gewest genegeerd.
Een meerderheid van dat ge
west zou nog steeds tegen zijn.
In de Rotterdamse gemeente
raad en de Rijnmonaraad
stemde de PvdA in overgrote
meerderheid vóór de groot
scheepse aanlanding van
vloeibaar aardgas in de Euro
poort. In Provinciale Staten
stemden twee PvdA-leden
vóór.
De^ PvdA-afdelingen op de,
Zuid-Hollandse eilanden heb
ben zich altijd zeer kritisch op
gesteld tegenover de aanleg
van een lpg-haven in de Euro
poort. Ze vinden dat zon ha
ven teveel risicoé met zich
meebrengt. Zij zien liever een
aanlandingsplaats buiten de
kust.
UTRECHT De bestrijding
van de handel in narcotica
moet snel veel effectiever wor
den. De georganiseerde mis
daad op dit terrein tiert welig,
door het onvermogen van poli
tie, justitie en bestuur en begint
zo langzamerhand de structuur
te krijgen van de Amerikaanse
maffia. Dit schrijft de chef van
de Rotterdamse recherche, com
missaris J. Blaauw in het alge
meen politieblad.
Volgens Blaauw moeten de landen in
West-Europa ervoor waken dat
drugsyndicaten in de komende tien jaar
mede via belangen in de gokwereld, de
illegale handel in vuurwapens de
prostitutie en de „witte-boorden-crimi-
naliteit" een groot gedeelte van de Ne
derlandse samenleving gaan beheersen.
„Deze waakzaamheid dient zich zeker
ook uit te strekken tot bestrijding van
infiltratiepogingen in het overheidsap
paraat, met name voor wat betreft po
gingen politiemannen en douaneambte
naren verdacht te maken. Volgens
Blaauw mag Europa niet dezelfde fout se recherchechef meent dat de tegen- de bedelstaf brengen van deze crimine-
maken als de Verenigde Staten: pas tot aanval nü moet worden ingezet. De le topfiguren door het teniet doen van
de tegenaanval overgaan als we mer- „hoofdmacht" moet worden gericht op de gemaakte winsten en het verbeurd
ken dat de tegenstander al zoveel ter- vitale doelen: het oprollen van de orga- verklaren van de daardoor verkregen
reinwinst heeft geboekt dat hij nauwe- nisatie door het aanpakken van de gro- zaken. Daartoe zullen wettelijke moge
lijks is terug te dringen". De Roterdam- te bazen en het in financiëel opzicht tot lijkheden moeten worden geschapen.
tieid (Van een onzer verslaggeefsters)
mai TRECHT In de Julianahal van de Utrecht-
via Jaarbeurs wordt van donderdag 5 tot en met
eeltu terdag 7 juni de eerste Infomarkt voor licha-
ren elljk gehandicapten gehouden. Op deze voor-
ioud< chtingsmarkt en dus geen commerciële
urs zullen talloze fabrikanten en leveran
ten zien wat er zoal aan hulpmiddelen
voor mensen met een handicap. Voorts
uien evenzovele dienstverlenende organisa-
~a en instellingen op de markt acte de présen-
geven. Bij voldoende belangstelling kan de
ot nu toe bestonden er alleen beurzen voor pro-
ssionele hulpverleners. De gehandicapten, om
het eigenlijk gaat, kregen via deze „tussenper-
>nen" alleen maar het hulpmiddel te zien dat hen
'*rd voorgeschreven. Op de komende infomarkt
kunnen de mensen nu eens zelf bekijken wat er al
lemaal bestaat aan hulpmiddelen, waarvan zij mis
schien geen weet hadden en voorts kunnen zij
kennisnemen van alle bestaande vormen van
dienstverlening.
De Infomarkt wordt georganiseerd door het Natio
naal Orgaan Gehandicaptenbeleid (NOG) dat nog
in oprichting is. Het NOG, dat bedoeld is om te ko
men tot een beter gecoördineerd gehancicaptenbe-
leid, gaat bestaan uit de Nederlandse Vereniging
voor Revalidatie en de Stichting Nederlandse Ge
handicapten raad
Om zoveel mogelijk mensen in de gelegenheid te
stellen de Infomarkt te bezoeken, hebben de orga
nisatoren contact gezocht met ondermeer het Rode
Kruis en de Nederlandse Spoorwegen. Als er vol
doende belangstelling is zal de NS speciale treinen
laten rijden, die zijn aangepast voor rolstoelgebrui
kers. De gemeente Utrecht heeft gezorgd voor een
drempelvrije route vanaf het Centraal Station naar
de Julianahal. Het Jaarbeurscomplex zelf levert
wat dat betreft geen problemen op, want dat is
drempelvrij. Voor blinden en slechtzienden komt
er vanaf het station, dat op een steenworp van de
Jaarbeurs ligt, een ringleiding en deze zal ook in
de tentoonstellingshal worden aangelegd.
Om hen, die dat nodig hebben, een handje te hel
pen bij het in- en uitstappen en het vervoer naar
de Jaarbeurs zijn er ruim honderd vrijwilligers
van het Rode Kruis op het station in Utrecht aan
wezig. Gedurende de tentoonstellingsdagen zorgt
de NS ervoor dat de gehandicapte bezoekers zon
der moeilijkheden bepaalde spoorbanen kunnen
oversteken, zodat ze om uit het station te komen,
geen gebruik hoeven te maken van roltrappen en
dergelijke obstakels. Dat vergt nogal wat organisa
tie, want het betreft spoorbanen waarover op „nor
male" dagen om de paar minuten een trein den
dert
Wie niet in staat is op eigen kracht van het station
naar de Jaarbeurs te komen, kan gebruik maken
van een speciale bus. Zoals gezegd kent de Jaar
beurs geen drempels en wie danook mat een eigen
auto komt hoeft geen hindernissen in die vorm te
verwachten. Autobussen kunnen tot vlak voor de
tentoonstellingshal rijden. In de Jaarbeurs zijn rol
stoelen beschikbaar; de toiletten zijn of worden
aangepast Voor mensen met ademhalingsmoeilijk
heden zijn er rustkamers en er is een EHBO-post.
Degenen, die een dieet volgen, kunnen aangepaste
menu's krijgen: natriumarm, vetarm en suikervrij.
Kortom: de Infomarkt voor gehandicapten is voor
iedereen toegankelijk.
Overigens moeten zij, die op het station van ver
trek en aankomst en op de stations waar moet
worden overgestapt, hulp nodig hebben wel op de
gebruikelijke manier deze assistentie aanvragen.
En als het jeven kan vóór 1 mei. Hoe dat aanjagen
van assistentie in zijn werk gaat staat in de NS-fol-
der „Het reizen per trein door minder validen" die
op alle stations verkrijgbaar is.
De Infomarkt is op donderdag en vrijdag open van
tien uur 's morgens tot tien uur 's avonds en zater
dag staan de deuren open van tien uur tot zes uur.
De toegangsprijs is vijf gulden; groepen van zestien
mensen en meer hebben toegang voor drie gulden
per persoon. Begeleiders hoeven, op vertoon van
een geldig legitimatiebewijs van de Nederlandse
Spoorwegen, niets te betalen om binnen te komen.
Wie van tevoren wil weten of er op de Infomarkt
iets van zijn of haar gading te vinden is, kan een
catalogus aanvragen. Men komt in het bezit van
het boekje door vóór 1 mei vijf gulden te storten op
girorekening 12778 ten name van de Jaarbeurs in
Utrecht, onder vermelding van „Catalogus Infor-
markt gehandicapten". De catalogus wordt dan
toegezonden, maar er kan wel veertien dagen
overheen gaan voordat hij in de bus ligt
