„Andere
Gezichten
op Rome"
in Prenten
kabinet
Bette Midler
schittert ook als
dramatisch actrice
Zuidafrikaanse hout
sneden in LAK-galerie en
Academiegebouw
C. J. W. van Lanen
in „De Witte Duif"
Drie kunstenaars
in De Sluis"
DEZE WEEK IN DE BIOSCOPEN
Kees Buurman:
Van figuratief
tot abstract
En verder
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 4 APRIL 1980 PAGINA 7
Aciuarel van Arnold Niessen.
LEIDEN De in 1947 in vaak streng gepolariseerde
Leiden geboren kunstenaar sfeer van een hoofdstad en
Arnold Niessen heeft altijd volksstad, met zijn demon-
veel belangstelling voor straties, machtsvertoon van
Italië gehad, met name politie en dreiging van terro-'
voor Rome. Enige tijd gele- risme van zowel uiterst links
den bracht hij een jaar als uiterst rechts", aldus Ar-
door in de hoofdstad van nold Niessen.
Italië en dat resulteerde in Arnold Niessen gebruikt uit
een aantal aquarellen van eenlopend materiaal voor
Romeinse stadsgezichten, zijn werk, zoals ansichtkaar-
Deze waterverfschilderijen ten, reproducties van vedute,
zijn deze en volgende dia's, polaroid- en krantenfo-
maand te zien in het Leidse to s. „Het streven is de soms
Prentenkabinet aan de clichématige elementen zo
Kloksteeg 25 in Leiden. authentiek mogelijk weer te
Arnold Niessen zegt over geven, balancerend op het
Rome: „Een bezoek aan randje van de ansichtkaart in
Rome is een confrontatie met combinaties die de genoemde
de geschiedenis. Je krijgt er aspecten tot uitdrukking
een besef van een continu moeten brengen. De aquarel
gebeuren, waar je zelf deel heeft mijn persoonlijke voor
aan hebt. Dit in tegenstelling keur. Het is een heldere en
tot de nogal afstandelijke snelle techniek en bijzonder
museumsfeer van bijvoor- praktisch in het transport",
beeld Florence. Alle facetten aldus Niessen.
van de Eeuwige Stad zijn een Arnold Niessen beeldt op
noodzakelijke en onafschei- fraaie realistische wijze on-
delijke bijdrage aan dit ge- der meer het Colosseum, het
voel. Een permanent aspect Pantheon en de Pons Aelius
is het chaotische en niets ont- af.* vaak met nog een extra
ziende verkeer. Een ander element zoals het razende
aspect is de behoefte aan een Romeinse verkeer en bij-
imposante architectuur. Van voorbeeld een vlieger met de
het Colosseum en het Pan- Romeinse adelaar, symbool
theon uit de keizertijd voert van imperialisme. Het werk
een rode draad via Renais- valt eveneens op door een
sance en Barok, de St. Pieter uitmuntend kleurgebruik,
en zijn plein, het stratenplan Arnold Niessen volgde van
van Sixtus de Vijfde naar het 1965 tot 1970 de opleiding
historicistisch monument van MO-B tekenen aan de Ko-
Victor Emanuel (alias de ninklijke Academie te Den
„suikertaart") en het Esposi- Haag. Vanaf 1975 studeert hij
zione Univereale Romana kunstgeschiedenis in Leiden,
van Mussolini. Alles is hier De expositie in het Prenten-
steeds groter. Rome is als één kabinet is van maandag tot
grote ansichtkaart. En dan en met vrijdag van tien tot
het politieke klimaat: de vier uur te bezichtigen.
LEIDEN De in Parijs wonende Zuidafrikaanse kun
stenaar Motshile wa Nthodi exposeert deze maand zijn
werk in de LAK-galerie aan het Levendaal 150 en in
het Academiegebouw aan het Rapenburg 73. Het werk
van Nthodi bestaat voor een belangrijk deel uit houts
neden. De figuren zijn sterk beïnvloed door de kunst
van zijn stam, de Ndebele.
Nthodi's serie „From the calabash" vormt de illustratie bij
een gedicht waarin het huwelijk en het leven van een man
en een vrouw, uKambire en uNomaseko, beschreven wor
den. De steeds terugkerende kalabas in de achtergrond
symboliseert de cyclus van het leven. Ook in andere pren
ten staat het stamleven model voor de keuze van de onder
werpen zoals in de serie „Makhanama" genoemd naar het
meisje wier belevenissen erin voor worden gesteld en in
prenten zoals „Evening hunters" en „Mother and daugh
ters". Alle werken worden te koop aangeboden behalve
„Makhanama" en „Balinela Mothepa".
Katwijk In galerie De veer 7 maanden lang dienst
Witte Duif op het Andreas- deed voor aanvoer van mate-
plein in Katwijk wordt de rialen voor de Atlantikwal
komende weken werk ge*ex- (de anti-tank muur in de
poseerd van de in 1894 gebo- Katwijkse Zuidduinen). Be
ren schilder C. J. W. Lanen, halve de vele tekeningen is
die gedurende lange tijd in een aantal aquarellen, pas-
Katwijk werkte. tels, en olieverftekeningen te
Charles van Lanen heeft bezichtigen. Galerie De Witte
unieke tafreeltjes vastgelegd Duif is geopend donderdag-
uit de Katwijkse historie, on- avond van 7 tot 9 en zaterdag
der andere een spoorweg- van 11 tot 5 uur 's middags,
baantje lange het prins Hen- De Van Lanententoonstelling
drikkanaal. dat in 1941 onge- duurt tot 19 april.
Van 29 maart tot 24 april exposeren in Gale
rie „De Sluis" aan de Sluiskant 24 in Leid-
schendam drie kunstenaars: Peter Foeller
toont schilderijen en zeefdrukken, Charlotte
Jilsink keramische plastieken en Jan Matthe-
sius sieraden. „De Sluis" is open woensdag tot
en met vrijdag van 12 tot 18 uur, donderdag
's avonds van 7 tot 9 uur, zaterdags van 11 tot
17 uur en zondags van 13 uur tot eveneens 17
uur. De Prent van de Maand is een in dertig
exemplaren gemaakte ets van Michael Jep-
kes. Op de foto een zeefdruk van Peter Foel
ler.
-
CAMERA Ten (16) De al
wat oudere Dudley - Moore
gaat op vrijersvoeten met de
Amerikaanse sexbom van de
jaren tachtig Bo Derek. Een
amusant voortkabbelende ge
schiedenis. (zesde week)
LUXOR 1941 (a l.) Steven
Spielbergs nieuwste miljoe-
nenverslindende werkstuk,
ditmaal een comedie. Met de
technische perfectie van een
rampenfilm overigens, en dit
laatste is een beetje jammer
(tweede week)
LIDO II Spetters (16) Uit
stekende nieuwe film van
Paul Verhoeven vooral ge
richt op een jong publiek. De
film vertelt het verhaal van
drie jongemannen die zich
uitleven in de motorcross,
(zesde week)
LIDO III And now for
something completely dif
ferent. Monty Python (16)
Bundeling van de beste opna
men van de televisieserie
van Monty Python, die in
ons land door de VPRO werd
STUDIO One flew over
the cuckoo's nest. (16) Voor
treffelijke film met o.m. Jack
Nicholsen over de behande
ling in een psychiatrische in
richting. Enkele jaren gele
den rijkelijk overladen met
(reprise,
Oscars,
week)
TRIANON Laat de dok
ter maar schuiven (a.l.) Lie
ve Nederlandse speelfilm van
uiterst magere kwaliteit,
(tweede week)
REX Porno route naar
de zon (16) Pornofilm.
EUROCINEMA I en II (Alp
hen aan den Rijn) Laat de
dokter maar schuiven (a.l.)
zie Trianon.
EUROCINEMA III (Alphen
aan den Rijn) Spetters
(16) zie Lido II
EUROCINEMA IV (Alphen
aan den Rijn) One flew
over the cuckoo's nest (16).
(zie Studio)
Bette Midler toegejuicht door haar bewonderaars in „The Rose".
LIDO I: The Rose (12) met
Bette Midler en Alan Ba
tes. Regie: Mark Rydell.
Het show-fenomeen Bette
Midler of men-haar vul
gaire conference nu kan
waarderen of niet, haar
vakmanschap en volledige
inzet kan je niet zo maar
wegwuiven blijkt ook
over een groot dramatisch
talent te beschikken. Als
actrice haalt zij het in de
rol van een aan drugs en
drank ten ondergaande
roek-zangeres helemaal in
haar eerste speelfilm „The
Rose". Amerikaanse critici
hebben beweerd dat het ge
geven geheel gebaseerd is
op het leven van de in ok
tober 1970 aan een overdo
sis heroïne overleden Janis
Joplin, maar de producen
ten ontkennen dat ten stel
ligste. Het gaf ze de vrij
heid om bijvoorbeeld van
de figuur van haar mana
ger een meedogenloze sla
vendrijver te maken, die
alleen maar zijn zakelijke
belangen voor ogen heeft
en» zich weinig aantrekt
van de psychische en phy-
sieke afgang van zijn pu-
pil.
Maar „The Rose" is in de
eerste plaats Bétte Midler's
film. Als het provinciaaltje,
dat als een komeet in de
roek-wereld omhoog is ge
schoten, geniet van wijze
waarop haar publiek haar
aanbidt, maar die in haar pri-
vé-leven het plotselinge suc
ces niet aan kan en haar
kwetsbaarheid achter een
grote, vuilbekkende mond
tracht te verbergen, toont
Bette Midler dat zij niet al
leen op de planken de drie
reportages van haar shows
zijn door een team earner
mannen knap vastgelegd
maar ook als actrice „haar
mannetje staat". Nu e
pruilend als een verwend
kind, dan weer fel uithalend
naar iedereen die haar niet
bevalt, geeft Bette Midler
compleet beeld van t
hoogst onzeker wezentje, dat
zich echter telkens weer
pept om «haar publiek" het
volle pond te geven. Culmi
nerend in het „Stay with
me" gezongen in een propvol
stadion met oud-stadgenoten,
nadat we haar even te voren
als een brokje ellende hebben
gezien in een telefooncel t<
het onuitputtelijk schijnende
geduld van haar vriend de
chauffeur was opgeraakt.
In de rol van de keiharde
manager mag de keuze van
de Engelse acteur Alan Bates
misschien een beetje vreemd
schijnen, na „An unmarried
woman" staat hij bij de da
mes in Amerika hoog geno
teerd, en hij is vakman ge
noeg om niet uit de boot te
vallen. Als haar geamuseerd
in de showwereld rondkij
kende vriend Dyer ook als
een travestiet een schitteren
de Midler-imitatie weggeeft
weet Frederic Forrest met
zijn „underacting" steeds de
juiste toon te treffen en Mark
Rydell's regie, die niet hele
maal is vrij te pleiten van ef-
fectbejach, geeft de film de
juiste sfeer van de laat zesti
ger jaren mee.
onderscheidingen qp zijn naam te brengen.
Verspreid over heel Europa heeft Kees
Buurman geëxposeerd. Om te bereiken,
wat hij. nu is, heeft de kunstenaar vooral
hard moeten werken. De basis werd gelegd
in de door de kunstenaar zelf verbouwde
60-tons klipper, die indertijd afgemeerd lag
aan de Roomburgerweg. „Ik werkte vooral
's middags, 's avonds en 's nachts. Dan
loopt het bij mij het best. Ik maakte toen
nog figuratieve tekeningen. Veel natuur en
portretten. Via de Lakenhal kreeg ik nogal
eens een opdracht voor het portretteren
van particulieren en dat spekte de beurs
weer een beetje." Af en toe werd er een
werk verkocht, hij deed mee aan exposities
en kreeg één-procentsopdrachten. Op die
manier zette de groei zich onvermijdelijk
voort. Als leraar gaf Buurman tussendoor
les in schilder- en aquareltechnieken, teke
nen en grafiek aan de volksuniversiteit
K&O.
Rond 1966 had de ontwikkeling van Buur
man dusdanige vormen aangenomen, dat
het figuratieve werk volledig plaats had ge
maakt voor abstracte vormen. „Als je me in
de vroege periode had gezegd, dat ik uitein
delijk zou schilderen zoals ik momenteel
bezig ben, had ik je vast en zeker de kop
ingeslagen. Maar toch is het zo gelopen,"
schertst Buurman. Was het visueel waar
neembare in het werk van Buurman lange
tijd geheel verdwenen, de kunstenaar
merkt, dat het onbewust toch weer terug
komt. „Ik zie toch steeds meer figuratieve
elementen terugkomen, waar dat eindigt,
ik weet het niet."
Het eerste meest eclatante succes kwam in
1970, toen de Leidenaar -met abstract
werk- de gouden medaille van de stad Flo
rence won tijdens de Internationale Biën
nale (een door landen georganiseerde ten
toonstelling - red.) voor Grafiek. Het be
kroonde werk: een wit doek met daarop
een verticale dunne zwarte streep. De kun
stenaar over zijn werk: „Het is niets meer
dan het wil zijn, het is zichzelf als onder
werp. Als iemand me vraagt wat het voor
stelt, dan zeg ik: 'Het is een schilderij',
meer niet".
WIM BUNSCHOTEN
Met drie showreportages
Midler is „The Rose" toch
showfilm geworden.
het optreden van Bette
er een tragedie dan een
Een onthullend beeld van
wat er zich achter de scher
men van de roek-wereld af
speelt, maar vooral een
triomf voor Bette Midler als
actrice.
MILO
LEIDEN Schilder Kees Buurman
leek voorbestemd zijn vader in het be
drijf op te volgen, maar hij werd een
kunstenaar van internationaal allure.
Tweeëntwintig jaar geleden nam Kees
Buurman een, naar later zou blijken,
wel zeer verstandige beslissing door de
kunst te verkiezèn boven het bedrijf van
zijn vader. Onder de letter 'B' staat in de
laatste uitgave van de Spectrum Ency
clopedie het volgende vermeld: 'Buur
man, Kees. (geb. 1933) Nederlands gra
fisch kunstenaar van figuratieve teke
ningen en schilderijen van portretten en
landschappen, geleidelijk via een meer
expressionistische vorm naar geometri
sche tekens in zwart en wit. Maakte te
vens glas-, mozaïek- en wandschilderin
gen.'
Na de Christelijke H.B.S. in Leiden met
succes te hebben doorlopen, ging Kees
Buurman naar de Algemeen Grafische
School in Amsterdam. Het was de bedoe
ling, dat de latere kunstenaar het bedrijf
van zijn vader, 'Drukkerij Buurman', zou
gaan runnen. Na de militaire dienst werd
'Drukkerij Buurman' niet direct bij de ho
rens gevat, het leek zinvol allereerst enige
internationale ervaring op te doen. Buur
man aanvaardde een baan op de inkoop-af
deling van K.L.M.. Tijdens de werkzaam
heden bij de luchtvaartmaatschappij werd
het schilderen en tekenen Kees Buur
man hanteert penseel en potlood vanaf on
geveer 16-jarige leeftijd bepaald niet
verwaarloosd. Integendeel, de kunst ging
langzamerhand een steeds belangrijkere rol
in zijn leven spelen. „Ik schilderde bijzon
der veel. In die tijd sliep ik vaak maar een
uur of vier per dag. Ik heb toen een keuze
moeten maken. Het werd de kunst in plaats
van de verantwoordelijkheid voor de druk
kerij." In 1958 werd Kees Buurman toege
laten voor het derde leerjaar van de Konin
klijke Academie voor Beeldende Kunsten
in Den Haag. Vanwege de reeds opgedane
ervaring en eerdere opleidingen was plaat
sing in het derde jaar mogelijk. De acade
mie-periode duurde slechts een jaar. Buur
man bleek reeds te ver gevormd en te oud
om nog op de academie te kunnen aarden.
Daarom vestigde Buurman zich maar van
de ene op de andere dag als vrij beeldend
kunstenaar.
Kunstenaar
De naam Kees Buurman klinkt momenteel
zowel kunstliefhebbers in Nederland, maar
ook velen daarbuiten bekend in de oren.
De nu 46-jarige kunstenaar geniet interna
tionale faam en wist tal van felbegeerde
Kees Buur
man voor
een bijna
voltooid
schilderij.
