995-
Dr. W. van Paassen: Kerk in Latijns-Amerika
grote pleitbezorger van menselijke waarden
Nieuw
conservatori um
plechtig in
gebruik
genomen
mms-
■iMfigs***
Nieuwe slapers, kom
kijken naar de boeiende,
slaapshow van het
Slaapkamercentrum
498.
SLAAPKAMER
PUUR HOUT!
DA'SPAS EERLIJK!
het slaapkamercentrum
Igeweldig in teenerkamers
BINNENLAND
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 28 MAART 1980 PAGINj
Met een slag op een grote Chinese
vond het nieuwe gebouw van het Ko
ninklijke Conservatorium in ge
bruik gesteld. Uiteraard hebben drie
sprekers vooraf dit bijzondere feit,
waarnaar tientallen jaren reikhal
zend werd uitgezien, in het juiste
perspectief geplaatst
Directeur Jan van Vlijmen moest er
overigens in berusten dat hij zijn wel
komstwoord niet kon beginnen aleer
hij een even hartelijke als langdurige
ovatie van zijn eigen conservatorium
studenten in ontvangst had genomen.
Die erkentelijkheid moet hem goed
hebben gedaan. Overeenkomstig zijn
aard handelde hij vervolgens de forma
liteiten snel af om tijd te hebben zijn
voorganger, leermeester en vriend
Kees van Ba aren te herdenken. Hoewel
Van Ba aren maar heel kort aan de
voorbereiding van het nieuwe gebouw
kon meewerken, was zijn inbreng van
die aard dat het in verscheidene op
zichten toch duidelijk zijn ideeën over
muziekvakonderwijs belichaamt Zo
was het Van Ba aren die de noodzaak
van een theaterzaal naar voren bracht
Vandaar dat die zaal nu ook naar hem
is genoemd.
Bijzondere dank bracht Van Vlijmen
aan architect Waterman die zestien jaar
aan het gebouw moest werken en hal
verwege die periode op verzoek zo'n
vijfhonderd veranderingen, waaronder
zeer ingrijpende, heeft willen aanbren-
Sen. Waterman had echter nooit aan
et werk kunnen gaan en kunnen blij
ven als twee nu gepensioneerde ambte
naren, de heren Wagemans (CRM) en
Schuerkogel (Rijksgebouwendienst)
niet zoveel vasthoudende betrokken
heid hadden getoond.
Minister Beelaerts van Blokland van
Volkshuisvesting (onder wie de.Rijks
gebouwendienst ressorteert) droeg ver
volgens met een pittige speech het
nieuwe gebouw over aan zijn ambtge
noot Pais van Onderwijs en Weten
schappen. „In het grote verband van de
hele scholengemeenschap voorzie ik,
dat het nieuwe gebouw veel aantrek
kingskracht zal uitoefenen op de uit
voerende kunstenaars in de beroep
spraktijk van muziek en dans. Ik zie
hen hier terugkeren om in concerten,
balletuitvoeringen, onderwijsprojekten
en onderzoeksactiviteiten hun kunste
naarschap te verdiepen", aldus minister
Pais.
Heel uitvoerig ging deze minister in op
de tweede symfonie van Mahler die de
•schoolgemeenschap voor het openings
concert had uitgekozen. Hij liet uitko
men dat hij het een gedurfde onderne
ming vond maar hij wenste de uitvoe
renden veel geluk in de weergave van
deze grote schepping uit de muzieklite
ra tuur.
Inderdaad: het grote orkest, het grote
koor en de beide vocale solisten hebber
voor deze Opstandingssymfonie op hun
tenen moeten staan. Juist omdat Mah
ler de conventionele schoonheidserva
ring heeft afgezworen terwille van dra
matische contrasten en stilistisch extre
me verschillen, eist hij van de uitvoe
renden het uiterste. Wat dirigent Louis
Stotijn in technisch opzicht wist te be
reiken, verdient alleen maar het groot
ste respect, ook al wist men van te vo
ren dat de weerbarstige materie zich
niet volmaakt gewonnen zou geven.
Ook op de nog veel belangrijker pun
ten van de expressie en de sfeerwer
king kwam de dirigent een heel eind.
Het spreekt echter vanzelf dat alleen
een ensemble dat volmaakt met Mahler
vertrouwd is, hier het ideaal nabij kan
komen. Want wat vraagt de componist
die de bijbel nadichtte: „Sterben wer-
d'ich urn zu leben"? In feite de uitbeel
ding van de triomf van de geest over
de materie en zo'n triomf krijgt niet zo
maar gestalte, zelfs niet met deze enor
me toewiiding en inspanning. Niette
min: alle hulde! Zo dacnten de toehoor
ders er duidelijk ook over.
Voorafgaande aan de uitvoering van
deze Mahler in de concertzaal die werd
genoemd naar Mahlers revolutionaire
bewonderaar Arnbold Schönberg, werd
de Kees van Baaren-zaal ingewijd met
een korte dansvoorstelling: enkele
fragmenten uit een ballet op de Haydn-
variaties van Brahms in klassieke stijl,
een schalkse en jeugdig ontwapenende
pas de deux op moderne songs en ten
slotte een alleraardigst folkloristisch
balletje. Later zal deze zaal, ook door
de operaklas, nog wel met groter werk
in gebruik worden genomen. Bij een
volgende gelegenheid kan er ook wat
uitvoeriger worden stilgestaan bij de a-
koestiek van beide zalen.
Toen de vele autoriteiten en genodig
den gisteravond bij het nieuwe conser
vatorium aan de Juliana van Stolber
glaan aankwamen, werden ze daar op
gewacht door studenten van de Rotter
damse Dansacademie die met spandoe
ken, zang- en spreekkoren hun nood
kwamen klagen over hun huisvestings-
Eroblemen. Als ze minister Beelaerts
iter binnen hadden kunnen horen,
zouden ze geleerd hebben dat als de be
slissing nü had moeten vallen, de bouw
van het nieuwe conservatorium naar
alle waarschijnlijkheid wel zou zijn uit-
JOHN KASANDER
'N GEWELDIGE AANBIEDING OERDEGELIJK
HOLLANDS EIKEN
Een riant 2 persoons ledikant
140 x 190/200 kompleet
met 2 nachtkastjes
NU SAMEN
SLAAPKAMER „YVONNE"
Bestaande uit royaal 2 persoons
ledikant in een modeme gezellige
kleurencombinatie 140x190/200,
2 nachtkastjes en een riante opbouw,
ingebouwde toilet
spiegel en verlichting.
KOMPLEET
leverbaar in Lits-jumeaux
180x190/200 "Bijpassende zeer
fraaie 3 deurs schuifdeurkasten
SLAAPKAMER "ACCENT"
'n topper onder de eiken slaapkamers
OPGELET
Ledikant 140x200 met
2 fraaie nachtkastjes met lade.
nen voor 995-
Ook leverbaar in Lits-jumeaux 180x200
DE SLAAPKAMER ..SVERIGE"
Geheel vervaardigd uit eerlijkhout
'n Riant 2 persoons ledikant.
140/190 (200 x210) met2 bijpassende
nachtkasjes
TE SAMEN
NU
Het Slaapkamercentrum
opent met iets heel nieuws!!!
Blank hout, geheel massief
Bijpassende linnenkasten
Ook leverbaar lits-jumeaux
200x190 (200 x 210)
Alle onderdelen los verkrijgbaar
Deze oergezellige jeugdstudio in pine
uitvoering Geheel zelf te combineren.
Alle onderdelen los verkrijgbaar.
Kajuitbed met Bedkast 249,
'T:* Buro met verlichting en
j cassettelade 229,-
|j Boekenkast 69,-
Discomeubel met 2 laden 139,;
Dekenkist 115,-
Bed opbouw 139,-
2 deurs linnenkast 239,-
INBOUW - OMBOUW - OPBOUW - OVERBOUW - kollektie 80-81
DE GROOTSTE EN VEELZIJDIGSTE KOLLEKTIE VAN frlEQ£BLAND
E*TRALÈSgtÈ~
aem.
t uit voorraad
elke smaak, naar elk budget. 58 modellen - 17
5 verschillende utlvoenngen
VOOR DE GEHELE RANDSTAD
DE GROOTSTE SLAAPKAMERSHOW
VAN NEDERLAND
k Off. Dealera: DRAKAONORMAOZAALBERG©
IDEENSO SPRINGSETOKOMFORTABELO
BOXSPRINGOSPRINGBOXOAUPINGO
HEEMSTE1
Cruquius - Industrieterrein
Spaarneweg 26 Tel. 023-289033
Koopavond vrijdag
Ruim en vrij parkeren
VADDINXVEEN
Zuidkade 147 Tel. 01828-5572
Koopavond donderdag
Ruim en vrij parkeren
LISSE
Grachtweg 59-63 Tel. 02521-12949
Koopavond donderdag
Ruim en vrij parkeren
Naast V.V.V. kantoor
LEIDEN
Flevoweg 13 Tel. 071-2144 25
Koopavond donderdag
Ruim en vrij parkeren
Merenwijk achter Groenoordhal
SLAAPBANKEN
SLAAPWANDEN
VERKOOP-SHOWROOM I
HEEMSTEDE
Cruquius - Industrieterrein
vraagt folder: 01828-5572
In Latijns-Amerika is het evan
gelie aan het wortel schieten. Het
wordt geboren in de samenle
ving. De kerk staat daar op de
bres als de grote pleitbezorger
van de menselijke waarden. An
ders dan in Nederland is er geen
interne discussie over wie precies
wat wel of niet mag, maar is er
grote vreugde over zoveel mede
werkers in dienst van het evan
gelie.
Dr. W. J. M. van Paassen, provinciaal
overste van de congregatie scj, de pries
ters van het Heilig Hart van Jezus, is te
rug van een bezoek aan Chili en Brazilië.
Als nieuwe overste is hij daar gaan ken
nismaken met de Nederlandse leden van
de congregatie, heeft er de omstandighe
den leren kennen, waaronder zij werken
in dat immense continent en is er hoop
vol, bezorgd, maar vooral enorm geboeid
van teruggekomen; gevoelens die zijn te
rug te vinden in zijn in de aanhef ver
melde indruk.
„De kerk in Latijns-Amerika", zo zegt
hij, „is zich ervan bewust en drukt uit,
dat in het hele continent een schreeuw
klinkt van mensen, die lijden en vragen
om vrijheid en eerbiediging van de fun
damentele rechten van de mens." Zii doet
dat in bisschoppelijke brieven, verklarin
gen en protesten tegen concreet maat
schappelijk onrecht en schending van de
mensenrechten, pleit voor vakverenigin
gen en protesteert tegen vermissingen en
martelingen.
Dat het zoals ook recent op schrille
wijze is gebleken bij de dood van aarts
bisschop Romero van San Salvador
niet blijft bij papieren en mondelinge
verklaringen heeft pater Van Paassen
van nabij kunnen constateren toen hij in
de staat Paraiba in Brazilië was. Daar wa
ren grootgrondbezitters, die mensen on
rechtmatig van hun grond wilden verwij
deren. Ze joegen daartoe vee door hutten
en landbouwvelden. Enkele bisschoppen
Dom Helder Camara, Jozo Pessao en
de Nederlander Tiago Postma zijn toen
in vol ornaat, toog met bisschoppelijk
paars, de velden ingegaan om te helpen
de koeien te veijagen. Een geweldige
stunt, die het positieve gevolg had, dat er
een overheidscommissie werd ingesteld,
die besliste, dat de mensen voorlopig op
het land konden blijven en dat een defi
nitieve oplossing zou worden gezocht
Pater Van Paassen noemt dit een signaal
van de actieve aanwezigheid van de kerk
in maatschappelijke vraagstukken, zoals
er velen zijn. Het imago van de kerk is er
een van spreekbuis voor de humaniteit
en menselijke rechten. Een van de in
Westeuropese ogen ongetwijfeld opmer
kelijke gevolgen daarvan is het feit, dat
de jongeren zich in Latijns-Amerika in
het algemeen niet tegen de kerk afzetten.
Ze is immers niet zo binnenkerkelijk be
zig. „Men heeft er daar ook geen tijd
voor, zou je zeggen", aldus pater Van
Paassen wat ironisch.
Lijn van Puebla
De bewustwording wordt nagestreefd
langs de lijn die in Puebla is uitgezet
Maar pater Van Paassen vraagt zich af of
bijvoorbeeld de kerk in Brazilië kracht
en vooral tijd genoeg zal hebben om „Pu
ebla" en ook de encycliek „Populorum
Progressio" op tijd te kunnen realiseren.
Als de Braziliaanse reus goed wakker
gaat worden, wat zal er dan gebeuren? Er
is nog een zekere traagheid, maar landen
als Cuba, Nicaragua en nu ook El Salva
dor tonen aan, dat op een gegeven mo
ment „de kurk eraf kan vliegen". Ook in
het officiële Chili heerst er grote vrees
voor het voorbeeld van Nicaragua. Maar
„Puebla" wordt door rechts doodgezwe
gen of als „rood" afgedaan.
De kerk in Latijns-Amerika mag dan
niet zo binnenkerkelijk gericht zijn, er
heerst toch veel leven binnen die kerk.
Ongetwijfeld is er veel volksvroomheid.
Men schaft deze echter niet af, maar be
nut haar als invalspoort voor de verkon
diging en de consequente lezing van het
evangelie. Pater Van Paassen vertelt van
een pastoor, in wiens parochie 52 basisge
meenschappen bestaan. In die „kerkdor
pen" komt men ook bijeen om het evan
gelie te lezen onder leiding van iemand,
die daartoe is aangewezen. Deze leider
leest voor en vraagt om commentaar. Zo
komt men tot een elkander aanvullend
katechetiseren, waarin men de wijk- en
de leefsituatie betrekt.
Aldus is er een wederzijdse doordringing
van de evangelietekst en een concreet
probleem of situatie. Dit leidt niet zelden
tot praktische resultaten, zoals het vor
men van een coöperatie, het afstaan van
ééntiende voor kanalisering bijvoorbeeld
of het opzetten van hulpdiensten. Dr.
Van Paassen heeft van zijn mensen, die
al vele jaren ervaring in Latijns-Amerika
hebben, begrepen, dat dergelijke basisge
meenschappen niet alleen tot diepgang in
de geloofsbeleving kunnen leiden, maar
evenzeer consequenties leveren voor de
sociale dimensie van die geloofsbeleving.
Het is echter de ervaring van nogal wat
paters, dat de concrete situatie alleen on
der eigen mensen wordt besproken. Niet
in de regel tegenover de (buitenlandse)
priester, die hoe hoog men hem ook
waardeert, toch in de concrete situatie als
een buitenstaander wordt ervaren. Men
komt tegenover hem niet verder dan
„beamenvan hetgeen hij zegt.
De priester heeft over het algemeen wel
een zinnig contact met de leiders van de
basisgemeenschappen en zij samen weer
met de bisschoppen. Dat laatste mede
daarom, omdat zij zich over het stand
punt van de bisschoppen geen zorg be
hoeven te maken. „Voor een goed pasto
raal beleid kunnen wij het beste op de
lijn van de bisschoppen zitten", zo zeggen
de priesters.
Pastorale raad
In de meeste Braziliaanse bisdommen is
er in deze tijd van het jaar een soort dio
cesane pastorale raad, waarin een pasto
rale evaluatie plaatsvindt en de planning
in hoofdpunten voor het komende jaar
wordt uitgezet. De bisschop vergadert
dan met priesters, religieuzen en leken-
vertegenwoordigers, een normaal patroon
in Brazilië en Chili.
Het aandeel van de leken is groot in de
zielzorg, zoals pater Van Paassen heeft
kunnen constateren. Er is een intensieve
evangelisatie, die vooral door leken
wordt gedaan. Dit wijst erop, dat er een
„arsenaal voor priesters" moet zijn, een
groot aantal roepingen, maar de kerk als
instituut kan daar blijkbaar niet op inspe
len. Er is enige opleving in roepingen
voor het celibatair priesterschap, maar
die zal beslist onvoldoende zijn om de
buitenlandse priesters te vervangen. Dat
gat kan niet worden opgevuld.
Het is trouwens de vraag of dat wel goed
is. Veel confraters hebben pater Van
Paassen gezegd: „We kunnen zo twintig
tot dertig priesters uit West-Europa heb
ben, maar we willen geen mensen meer
uit West-Europa. Hun aanwezigheid ca
moufleert het tekort, dat er hier is aan
een nieuw type priester."
Pater Van Paassen beaamt dit. De kerk
in Latijns-Amerika komt voor ingrijpen
de beslissingen te staan voor wat het ver
eiste type priester betreft. „Er bestaan
een redelijk gefundeerd vermoeden", zo
zegt hij, „dat net zogenaamde gebrek aan
roepingen samenhangt met het ontbre
ken van een nieuw type priester, één
waarin men zich herkent. De afwezig
heid van eigen religieuze leiders leidt er
toe, dat godsdienst toch blijft gezien wor
den als die van de onderdrukker".
Het feit, dat er zich anderzijds voldoende
eigen krachten aandienen, die de kerk
apostolisch creatief maken, doet de ge
dachten „onwillekeurig" in een andere
richting gaan: die van de diakens of pas
torale werkers. In de pastorale praktijk
wordt toch al verder gegaan dan eigenlijk
mag. Het wordt kiezen of delen. De bis
schoppen zullen in deze meer ruimte
gaan vragen om de gehuwde pastorale
werkers tot priester te mogen wijden.
Krijgen zij die niet dan zal het werk stil
vallen bij gebrek aan priesters. Zo ja, dan
krijgt de kerk de kans om echt met het
evangelie wortel te schieten in de grote
massa. „Laat de paus met ons maar eens
een synode houden" heeft men al tegen
pater Van Paassen gezegd.
Synode
Dat brengt hem weer terug in de Neder
landse situatie, waarvan hij na zijn terug
keer wel heeft begrepen, dat de bisschop
pen, gezien de reacties, in een problema
tische situatie zijn komen te verkeren en
dat zij in Rome ook zaken hebben ge-
daan, die zij nog moeten verkopen aanfj
hen, die er niet bij betrokken zijn. Overi- -
gens meent hij, dat men nuchter moet
blijven. Een synodetekst is één ding,
maar de uitleg ervan een ander. „Over
een of twee jaar weten we meer. Er komt
zeker nog nader overleg op gang."
Wel weet hij, als overste van een congre-
tatie, dat de meeste religieuzen bij voor-
eur in die bisdommen zullen werken,
waar er een pastoraal werkbare situatie
bestaat. Ook meent hij, dat de bisscho]
pen in elk geval bij de uitvoering van c
synodebesluiten de nodige speelruimte
zullen moeten claimen. Het gaat er niet
alleen om het synodedocument naar Ne
derland toe te presenteren, maar de ver
schillende commissies, die onlangs zijn
samengesteld, zullen ook juist de Neder
landse situatie naar Rome toe moeten
faan verduidelijken. Aldus pater Van
'aassen, weer helemaal thuis.
elt
