de Sociale Dienst"
Doris
Bierett
in 'Wat
voor
weer in
Den Haag?'
TERUGBLIK
Teletekst
gaat op
1 april
van start
hou tt
het l
scherm
in het
oog
TELEVISIE VANAVOND
TELEVISIE ZATERDAG
RADIO VANAVOND
RADIO ZATERDAG
IF^l 'tisgoei
MM'tis van
RADIO/TELEVISIE
LEIDSE COURANT
VRIJDAG 28 MAART 1980 PAGINA
Hans Polak, de
filmer die de
beelden van de
sociale ambtena
ren voor zich laat
spreken.
„Ergens ben je nergens", zegt een Amster
damse vrouw, die ontevreden is over een on
toereikende uitkering van de bijstand, in de
VARA-tv-film „Uitkeringsfabriek", vana
vond op Ned. I om 20.40 uur. Zonder het zelf
te weten verleent zij met die verzuchting
een kenmerkende karakteristiek aan dit fil
mische produkt van Hans Polak. Zoals hij
enige jaren geleden zijn camera openzette in
het Amsterdamse huisvestingbureau, waar
hopelozen dagelijks te hoop lopen, zocht hij
nu met zijn lens de mensen, die financiëel
kwetsbaar geen raad meer weten. Zij leve
ren de strijd voor hun bestaan in de burelen
van de sociale dienst, waar aan de andere
kant van de balie de ambtenaren in het
nauw gedreven worden. De filmer regis
treerde dit alles zonder eigen commentaar.
Hij liet de beelden voor zich spreken en dat
doen ze dan ook.
Ook van die ambtenaren kun je na het zien van
deze film zeggen, dat zij „ergens nergens" zijn.
Ervan uitgaande dat zij dit vak gekozen hebben
of althans begonnen zijn vanuit de opstelling
van sociale dienstbaarheid, komen zij daar
veelal niet aan toe. In principe hebben alle uit
keringen een tijdelijk karakter, dienen deze als
overbrugging, terwijl er intussen gewerkt moet
worden aan de verbetering van de maatschap
pelijke positie en/of instelling van de uitke
ringsgerechtigde. De financiële opvang en ver
werking vraagt echter zoveel tijd, dat de amb
tenaren daar niet aan toe komen. Zij voelen
zich werknemers in een uitkeringsfabriek. De
ontvangers van bijstand raken mede verstrikt
in deze vicieuze cirkel en worden bij ontvangst
in de spreekkamer bij wijze van spreken weg
gekeken door hun lotgenoten in de wachtka-.
mer. Zij krijgen te weinig mentale hulp, maar
wat intussen wel doorgaat is wat een Amster
damse volksjongen „happie, happie" noemt.
In Den Haag gingen onlangs de ambtenaren
van de sociale dienst de straat op om uiting te
geven aan hun frustraties, ontstaan door een te
overstelpende hoeveelheid werk, dat met te
weinig mensen gedaan moet worden. In Am
sterdam ligt dat niet anders, naar het schijnt
zelfs nog moeilijker. Mede door vaak agressief
dan wel dreigend optreden van hun clientele
raken zij in de verdrukking. Zij hebben het niet
alleen druk, zij staan ook onder druk. Vol nieu
we moed de week begonnen, knappen ze tegen
het eind af, d.w.z. veel ziekmeldingen op vrij
dag, en in het bureau de sticker: „Bah, het is
weer maandag". En dat voor mensen wier baan
steunt op de bevredigende ambitie juist sociaal
benarden wèl te doen, daarin gesteund door
een stelsel van wetten, dat ooit als politiek
ideaal gold, maar later algemeen geaccepteerd
werd om sociale gerechtigheid te effectueren,
het collectief steunen van de zwakken door de
sterken.
Dit sluit misbruik niet uit. Zo goed als de belas
tingwet uitdaagt tot ontduiking is bekend, dat
er zijn die de sociale dienst trachten te tillen. In
de volksmond wordt het één wel geaccepteerd,
het tweede als misdadig verworpen. In elk café
weet men daarover mee te praten. De film be
gint er mee: „Met een uitkering in het handje,
ga je voor een paar honderd gulden méér niet
aan het werk".
Bovendien stuit men in deze film op een paar
figuren, die zo goed voor hun eigen zaak weten
op te komen ten burele van de sociale dienst,
dat men hen zou willen vragen, waarom zij in
de maatschappij niet even goed voor zichzelf
zouden kunnen zorgen, dan komen zij tenmin
ste niet ten laste van de gemeenschap. Als ge
zegd onthield de filmer Polak zich van vragen
en commentaar. Hij prikkelt daardoor de kijker
zelf tot vragen en daarmee tot een discussie
over deze materie, waarover we een directeur
van de Sociale Verzekeringsbank eens hoorden
zeggen, dat niet de mensen die politiek gekant
zijn tegen de sociale wetgeving de ware onder-
mijners zijn van deze vorm van maatschappelij
ke solidariteit, maar veeleer zij die zich ervan
bedienen om hun luiheid mee toe te dekken.
Ook de gebruikelijke vooroordelen blijven de
kijker in deze film niet bespaard, zoals over
mensen die per Mercedes voorrijden bij de
Dienst Sociale Zaken om hun uitkering op te
halen. En dan het toezicht van de ambtenaren
bij het correct invullen van de formulieren,
waarin fouten kunnen ontstaan, omdat men
iets te verdoezelen heeft, maar ook doordat
men niet precies weet hoe vragen precies
beantwoord dienen te worden. Als men geen
inkomen heeft, moet men „geen" invullen. Wie
niet meer dan een streep zet, werkt aan een
formulier waarop geen uitkering wordt ver
strekt. Zo krijg je de sociale ambtenaren bijna
in de weer te zien als schoolmeesters tegen wil
en dank. En dan ook nog voorkomend blijven
tegen mensen die in kwetsende bewoordingen
hun recht komen opeisen. Tussen de bedrijven
door moeten die ambtenaren er ook nog op toe
zien, dat zij niet voor de gek gehouden worden.
En regelrechte agressie verduren als zij een
klant moeten meedelen, dat hij of zij niet of
niet langer voor een uitkering in aanmerking
komt. Deze ambtenaren dienen dan ook in
ruimte mate bedeeld te zijn met een bijna bo
venmenselijke gelijkmoedigheid.
Natuurlijk, de camera was in de buurt, dus hiel
den zij het wel even soepel, maar in hun nor
male doen kunnen zij zich een andere opstel
ling nauwelijks permitteren, omdat dan het
contact met de klanten verloren gaat en het
werken nog moeilijker wordt, en zakelijker
ook, omdat het dan alleen nog maar over geld
gaat.
Nogmaals, dat wordt in deze film allemaal niet
verteld, de beelden vertellen het verhaal, dat
de kijker zelf verder van commentaar mag
voorzien. En dan betreft het nog maar een
doorsnede van de dagelijkse praktijk op de so
ciale dienst, want de privacy van de klanten
dient beschermd te worden. Zij konden alleen
met toestemming gefilmd worden. Geen ge
makkelijke zaak als men weet, dat bijna alle
uitkeringstrekkers er zich voor schamen geld
van de sociale dienst te ontvangen.
Hans Polak, die op 1 april als VARA-corres-
pondent naar New York vertrekt, levert met
deze film voorlopig zijn laatste binnenlandse
werkstuk af. Eigenlijk ondankbaar werk en om
dat aan te tonen laat hij in zijn laatste beelden
een bus van de stadsdienst langs het gebouw
rijden. Zo'n bus staat bol van de verwensingen
aan het adres van uitkeringstrekkers, telkens
weer, want „ze doen het van onze centen". En
toch is het nooit genoeg en daar sta je als sociale
ambtenaar dan midden tussen in.
TON OLIEMULLER
(Van onze radio- en tv-redactie)
HILVERSUM Op 1 april zal de enigs
zins feestelijke start van Teletekst plaats
vinden. Op de tentoonstelling „Computer
en Beroep" in de Amsterdamse Vrije Uni
versiteit zal prof. dr. Max Euwe 's och
tends om 10.00 uur tijdens de opening een
kleine demonstratie geven van dit nieuwe
medium. Dat is dan tevens het startmo
ment van Teletekst. Want hoewel er al
veel reakties van het publiek kwamen op
pagina's die eerder uitgezonden werden,
zal de-fredaktie van Teletekst (voorlopig 2
man) een aanvang maken met het van mi
nuut tot minuut „up-to-date" houden van
de informatie.
Voorlopig gebeurt dit alleen tijdens kantooru
ren, met 54 pagina's, maar al tegen eind au
gustus wordt het aantal pagina's verdubbeld,
en kan de Teletekst-service waarschijnlijk
ook worden uitgebreid met de eerste experi
menten met ondertiteling van Nederlandsta
lige programma's ten behoeve van doven en
slechthorenden. De Teletekst-uitzendingen
zijn alleen te ontvangen door kijkers die over
een aangepaste tv-ontvanger met een speciale
dekoder beschikken.
De eerste maanden dat Teletekst regelmatig
uitzendt, zullen proefnemingen gedaan wor
den om na te gaan naar welke informaties de
belangstelling van het publiek uitgaat. Daar
om wordt telkens voor een periode van 3 we
ken een bepaalde samenstelling van het in
formatiepakket gekozen. Deze samenstelling
wordt na deze periode veranderd. De proef
duurt een jaar. Na de zomer zal de afdeling
Kijk- en Luisteronderzoek van de NOS de
meningen peilen van mensen die Teletekst al
ontvangen. Al weken voordat de proef offi
cieel van start gaat, hadden zich al 580 men
sen gemeld die in het bezit van een toestel
met Teletekst-mogelijkheden zijn.
Tegen april van het volgend jaar zullen de
resultaten van verscheidene opinie-onderzoe
ken door de afdeling Kijk- en Luisteronder
zoek verwerkt zijn tot een evaluatierapport,
aan de hand waarvan het NOS-bestuur in
september 1981 de beslissing zal nemen of en
hoe Teletekst in Nederland definitief wordt.
De omroepen dragen een belangrijk deel van
het informatiepakket dat Teletekst biedt bij.
Verder is de bedoeling dat er konsumenten-
voorlichting in komt, nieuws, wegen- en
weerberichten, en allerlei andere informatie.
Eind juli zal de redaktie al iets uitgebreid
zijn, en kan het „verversen" van de informa
tie zich ook over de weekends uitstrekken.
De groep Luv' brengt de bekendste hits uit haar repertoire.
De Duitse Brecht-vertolk-
ster Doris Bierett zingt van
avond twee chansons in het
programma „Wat voor weer
zou het zijn in Den Haag?".
Haar keus is gevallen op
„Neid" uit „Die sieben Tod-
sünden" en het bekende „Su-
rabaja Johnny". Doris is een
der belangrijkste vertolkers
van het Brecht-repertoire en
zingt ook graag werk van de
schrijvers Tucholski en
Kastner. Enige jaren gele
den bracht ze samen met het
Residentie-Orkest een in
drukwekkende uitvoering
van „Die Sieben Todsün-
den". Behalve zingen, doet
ze ook aan jazz-ballet en ca
baret. In verschillende Duit
se tv-series is al ruimschoots
gebleken hoe veelzijdig het
talent van Doris Bierett is.
Ned. I 22.50 uur.
't Spant erom
De Martin Luther King School
uit Haarlem en de Jan Ligh-
thart School uit Wormerveer
proberen in deze kinderspels
how wat voor hun scholen te
verdienen.
Ned. I 18.59 uur.
Hoe bestaat het
Ati Dijckmeester, Hans Em-
mering en Joop Brussee bekij-
Harrisburg
Het slot van een serie van vier
programma's over kernener
gie, waarin een gedramatiseer
de reconstructie van het onge
luk in de kerncentrale in het
Amerikaanse plaatsje Harris
burg.
Ned. I 21.55 uur.
volgens hem de mooiste
scheepsmast van de wereld
kan opleveren.
Ned. II 18.59 uur.
Luv'
De groep Luv' brengt de be
kendste nummers uit haar re
pertoire, w.o. „You're The
Greatest Lover", „Trojan Hor-
se", „Ooh, Yes I Do" en „Ann-
Maria".
Ned. II 19.25 uur.
Geheim commando
Verzetstrijders wreken zich op
Albert en Monique, omdat ze
hen verdenken van collabora
tie met de Duitsers.
Ned. II 20.27 uur.
George en Mildred Showroom
Mildred wil een douche, zoals
de rijkste filmsterren die heb
ben. George vraagt of zijn
vriend Jerry iets weet te ritse
len.
Ned. I 22.55 uur.
Matt en Jenny
Een oud-zeekapitein neemt
Matt en Jenny mee naar het
bos, waar een boom staat, die
Vermakelijke mensen en an
dere eigenaardigheden in
„Showroom"
Ned. II 21.20 uur.
Vandaag de dag
Ds. Ype Schaaf heeft het dit
keer over de verandering van
het geloof en de rol van de
kerk.
Ned. II 23.00 uur.
NEDERLAND 1
NOS
18.00 Nieuws voor doven en
slechthorenden
18.30 Sesamstraat
18.45 Paspoort voor
Spanjaarden
18.55 Journaal
VARA
18.59 'T spant erom
20.00 Hoe bestaat het
20.40 Achter het nieuws
IKON
21.55 Een jaar na Harrisburg,
documentaire
VARA
22.25 George en Mildred,
tv-serie
22.50 Wat voor weer zou het
zijn in Den Haag
NOS
18.00 Nieuws voor doven en
slechthorenden
TELEAC
18.25 Italiaans: Avanti
avanti, herh. les 5
NCRV
18.59 Matt en Jenny, tv-serie
19.25 Luv: Muziekspecial
20.00 Journaal
NCRV
20.27 Geheim commando,
tv-serie
21.20 Showroom
22.20 Hier en nu
23.00 Vandaag de dag...
NOS
23.20 Journaal
DUITSLAND 1
(Region, progr. NDR: 18.00 Sp
18.30 Aktual. 18.45 Kleuterpri
18.55 St. Paull Landungsbrueck
tv-serle. 19.25 Region, magai
19.59 Progr.overz. WDR: 18.00
Prols der Macht, tv-serle. 18.30
kenfilm. 18.40 Der Preis der Mcm
tv-serie. 19.15 Aktual.) 20.00 Joi
20.15 Morgens urn sieben ist die V
noch In Ordnung, speelfilm. 21.451
portage. 22.30 Aktual. met parlemi
talr overz. 23.00 Elne Dumml
macht auch der Gescheiteste, tv-sj
0.45 Journ.
'DUITSLAND 2
18.20 Slapstick. 18.35 Slapst
19.00 Journ. 19.30 Bult. reporlai
20.15 Derrick, tv-serle. 21.15 Müz
portret. 22.00 Aktual. 22.20 Cult, i
gazlne. 22.50 Sport. 23.20 Da
man nicht vergibt (The Unforglvi
speelfilm. 1.15 Journ.
DUITSLAND 3 WDR
18.00 Kinderserie. 18.30 Cursus
ciale Wetenschappen. 19.00 Vi
tijdsmagazlne. 19.45 Journal 3. 20
Journ. 20.15 Filmdocum. 21.00 Ak
eel magazine. 21.15 Meditatie. 21
Aktueel magazine. 22.00 Die Bau<
tv-serie. 22.45 Cultuur-wetensch
pelijk progr. 23.30 Journ.
BELGIE NED.1
18.00 Jeugdfilmserle. 18.15 Kleul
progr. 18.30 Open School. 19.00 K
te film. 19.05 Religieus progr. 19
Meded.en Morgen. 19.45 Jou
20.10 Weerber. 20.15 Ontsnap, 'i
een bevel, speelfilm. 22.00
nieuws. 22.50 Journ.
BELGIE NED.2
18.00-20.15 Zie Net 1. 20.15 P(
penshow. 20.40 Filmportret. 21
Cult, actual. 22.10 Tales of the Un
pected, serie tv-spelen.
BELGIE FRANS
18.15 Spelprogr. 18.30 Magaj
voor ouderen. 19.00 Cult, magazi
19.15 Region, progr. 19.29 Weerb
19.30 Journ. 19.55 Inform.rubr
21.00 Fllmportret. 22.45 Journ.
BELGIE FRANS 2
18.30 Annonces. 18.45 Follow i
Kursus Engels voor beginners.
21: Welcome to Britain. Les
Who's that? 19.15 Zie NET 1. 19 J
Vendredi-sports. 21.05 La Taupe,
gelse tv-serie in zes delen naar de
man Tinker. Tailor, Soldier, Spy, v
John le Carré. 22.00 Journaal. 22.I
22.50 Interwallonle, Vandaag:
gramma voor de Arabieren in Bel; j
NEDERLAND 1
TELEAC
10.45 Russisch 1 voor
gevorderden, herh. les 8
11.30 Microprocessors II, 1e
cyclus, herh. les 20
O.S.
12.00 Fries voor Friestaligen
NOS
13.00 Nieuws voor doven en
slechthorenden
15.30 Journaal
AVRO
15.32 Lawaaipapegaai
15.45 Sprookjes uit verre
landen
16.00 Wat je zegt, ben je zelf
16.30 Stuif es in
NEDERLAND2
NOS
DUITSLAND 1
10.00 Journaal en actual. 10.25 Pop-
muz. 11.10 Poppenshow. 11.35 Bui
tenlandse reportages. 12.20 Actu
magaz. 12.50 Persoverz. 13.00-13
Journ. 13.40 Progr.overz. 1«'
Journ. 14.15 Kleuterprogr. 14.45
cum.film. 16.05 Inform. pr
17.00-17.30 Docum. film. (R
progr.: NDR: 17.30 Progr.ov
17.31-18.00 Die unsterblichen Met
den des Franz Josef Wanninj
tv-serie. WDR: 17.30
17.55-18.00 Intermezzo.)
DUITSLAND 2
12.00 Progr.overz. 12.30 Inform,
amus. 14.45 Journ. 14.47 Me
tv-serle. 15.10 Welcome back, Kot
tv-serie. 15.35 Vrljetljdsmagaz. 1£
Tekenfilmserie. 16.35 Poppensh
17.04 Bekendmaking van de
winnaars. 17.05 Journ. 17.10 Act
Wiskunde - Geometrie. 17.30 Cursi
BELGIE NEDERLANDS
14.00 Open School. 15.30 Cult, ac
al. 16.00-17.40 Across the Paciej
BELGIE FRANS
14.55 Mimlye, toneelstuk. 17
Progr. voor buitenlandse v
mers. 17.30 Jongerenmagaz.
HILVERSUM 1
(leder heel uur nieuws). KRO: (18.11 Echo.)
18.58 Marktber. I.s.m. KNBTB. 19.02 (S)
Punt uit. 20.03 (S) Ven Oud Zeer lot Zeer
Oud. 21.02 (S) Nine o'clock ]azz. 22.02 (S)
Goal. NOS: 23.02 (S) Met het oog op mor
gen. VPRO: 0.02 (S) De nacht van de bot
sende bakkies.
certpodlum: Israëlisch Fllh. Orkest met j .u
no: klass. muziek. (20.38 Accoord.) Aar"4'
ca. 22.15 Aspekten van de kamermu^ne
Nederl. pianokwartet: Klass. muziek.
Nws. 22.40 NOS-Cultuur-MagazIne.
(S) Horizon. 23.55 Nws.
HILVERSUM 3
NOS: 18.03 (S) De Avondsplts met de N
nale Hitparade. 19.02 (S) De Rock en
Methode. VPRO: 20.02 (S) Oorkussen. 2
(S) Black Star Llner. 22.30 (S) De Suits
nieuws. VARA:
hier Hilversum,
i de dag.). 9.30
H 7.03 (S) Hal
(8.03 Dingen
_J L (S) Zl a la creme. 11.02~(S) De
rirht VARA feliciteert. 12.03 (S) Tus-
sen start en finish. 13.03 (S) De
Roole Haan. 15.02 (S) Muzikale show. 16.02
(S) De Speeldoos.
TROS: 7.00 "Nws. 7.10 Och-
tendgymn. 7.20 TROS binnen
kort. 7.30 Nws. 7.36 (S) Aktua.
6.00 Nws. 8.11 (S) Toeraktua.
HClt 830 Nws- 8 36 (S) Kieskeurig,
inru g.oo Gymn. v.d. vrouw. 9.10 Wa
terstanden. 9.15 (S) Kom er maar eens bl).
10.30 (S) Aktua-Sport. 11.00 Coulissen.
12.26 Meded. voor land- en tuinbouw. 12.30
Nws. 12.36 (S) Aktua. 13.00 Nws. 13.11 (S)
Introduktle kernpunt. 13.15 (S) Onder de
mensen. 14.00 (S) Kernpunt. 15.00 (S) Sport
na sport. 15.30 (S) Janboel. 16.00 (S) Aktu-
POP
9.03 (S) Happy Sound. 10.01
Popstation. 11.03 (S) Pop
stop. 12.03 (S) Los vast. 14.0
Op stap. 15.03 (S) Dlsco-exj
NCRV-Zaterdag-Sport.
AVRO: 7.00 Nws. 7.02 (S) up
klein stationnetje, "s r
de vroegte. 8.00 (S) KI
Caroline. 9.00 Nws. 9.05 (S)
no-an. 9.30 (S) Het Resld
2.05 (S) Liever de lucht In. 13.15 (S) 0
iet14.00 Nws. 14.05 (S) AVRO'!
9n Publieks Prl)s. 14.30 (S) Klass. pl
iuz. 16.30-17.00 (S) Die Johannes Pas
In NOS-Tribune zat gistera
vond drs. J. den Uyl als
„hoofdgast" in de stoel. En het
ging dus om de economische
toestanden in ons land, je zou
ook ietwat profanerend kun
nen zeggen: om de centen. Ge
geven dat feit viel de heftig
heid van de discussie mij nogal
mee, dat wil zeggen tegen.
Weliswaar verdrongen de vra
genstellers zich voor (of ach
ter) de microfoon, maar het
bleef allemaal zeer binnen de
perken. Zozeer zelfs, dat je je
afvroeg of het eigenlijk niet
een veel levendiger uitzending
zou zijn geworden als de men
sen wat meer gelegenheid zou
den hebben gekregen hun hart
te luchten. Maar dan moet
daarvoor natuurlijk wel meer
tijd dan die luttele 50 minuten
uitgetrokken. Intussen viel het
mij weer eens op dat het met
economische vraagstukken on
geveer is als met voetballen:
iedereen heeft er verstand
van. Den Uyl zelf hield zich
uiteraard goed staande, voor
zover hij althans aan het
woord kwam. hetzelfde gold
trouwens voor zijn kritisch
volgende directe tegenst
ders, de heren Ter Hqrt van
Metaal werkgevers en Weit
berg van het Centraal Plan
De TROS bracht nog een
tje zaaloptreden van Henk
sink. Plezierig amusement
eraard. Wel gaf het mij x
eens te denken dat op dit
rein best wat te beleven
HERMAN HOFHUIS
BLOEMENHAL
CENTRAALSTATION
ROTTERDAM-OEN MAAI
